ცი­ხი­დან გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბუ­ლი პა­ტიმ­რე­ბი ისეთ მძი­მე ამ­ბებს ჰყვე­ბი­ან, რომ უბ­რა­ლოდ წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლია, მათ­თან ერ­თად არ მო­ი­თხო­ვო დამ­ნა­შა­ვე­ე­ბის უმ­კაც­რე­სად დას­ჯა. ნა­წა­მე­ბი ადა­მი­ა­ნე­ბი ახალ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას ცი­ხის ჯა­ლა­თე­ბის დას­ჯას კა­ტე­გო­რი­უ­ლად სთხო­ვენ.

ყო­ფი­ლი პა­ტი­მა­რი - გენ­რიხ არო­ში­ძე რე­ჟი­მის ერთ-ერთი მსხვერ­პლი გახ­ლავთ. ის აღ­შფო­თე­ბუ­ლია ცი­ხის სკან­და­ლუ­რი კად­რე­ბის საქ­მე­ზე გა­სა­მარ­თლე­ბუ­ლი 16 პი­რის­თვის გა­მო­ტა­ნი­ლი სას­ჯე­ლე­ბით. არო­ში­ძე გლ­და­ნის მე-8 და­წე­სე­ბუ­ლე­ბის თა­ნამ­შრო­მელს, ოლეგ ფა­ცა­ცი­ას ადა­მი­ან­თა წა­მე­ბა­ში ამ­ხელს და მის­თვის 6 წე­ლი­წა­დი­სა და 9 თვის მის­ჯას აპ­რო­ტეს­ტებს; მი­აჩ­ნია, რომ ის უმ­კაც­რე­სად უნდა დას­ჯი­ლი­ყო.

გენ­რიხ არო­ში­ძე:

- სა­ა­კაშ­ვი­ლის რე­ჟიმს ვებ­რძო­დი და სწო­რედ პო­ლი­ტი­კუ­რი საქ­მი­ა­ნო­ბის გამო, 9 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში, ორ­ჯერ და­მა­კა­ვეს. გა­ერ­თი­ა­ნე­ბუ­ლი ოპო­ზი­ცი­ის მო­ბი­ლუ­რი ჯგუ­ფის ერთ-ერთი ხელ­მძღვა­ნე­ლი ვი­ყა­ვი და ბუ­ნებ­რი­ვია, მეც მსხვერ­პლი აღ­მოვ­ჩნდი. პირ­ვე­ლად 2008 წელს, შსს-ს სპე­ცი­ა­ლურ­მა დე­პარ­ტა­მენ­ტმა და­მა­კა­ვა. ამ ოპე­რა­ცი­ას პი­რა­დად ერეკ­ლე კო­დუა ხელ­მძღვა­ნე­ლობ­და. მა­შინ ცი­ხე­ში 6 თვე გა­ვა­ტა­რე. მე­ო­რედ უკვე ფი­ნან­სურ­მა პო­ლი­ცი­ამ, სახ­ლთან და­მა­კა­ვა. მე­ო­რე და­კა­ვე­ბის დროს ცი­ხე­ში ნაკ­ლე­ბი დრო გა­ვა­ტა­რე, მაგ­რამ და­მა­ინ­ვა­ლი­დეს. იქ რაც გა­და­ვი­ტა­ნე, სა­ში­ნე­ლე­ბა იყო.

- იქ­ნებ კონ­კრე­ტუ­ლად გვი­ამ­ბოთ, რა გა­და­ი­ტა­ნეთ?

- ჯა­ლათ ოლეგ ფა­ცა­ცი­ას 6 წელი მი­უ­სა­ჯეს, ეს კი ზღვა­ში წვე­თია - მას იმ­დე­ნი სა­ში­ნე­ლე­ბა აქვს ჩა­დე­ნი­ლი, რომ მთე­ლი ცხოვ­რე­ბა ცი­ხე­ში უნდა იყოს გა­მო­კე­ტი­ლი. ფა­ცა­ცია გლ­და­ნის მე-8 სა­პყრო­ბი­ლის რე­ჟი­მის უფ­რო­სი გახ­ლდათ. მან და მის­მა ჯგუფ­მა სა­დის­ტუ­რად მა­წა­მა. ისი­ნი ხში­რად შე­მო­დი­ოდ­ნენ საკ­ნებ­ში და თი­თო­ე­ულ პა­ტი­მარს უმო­წყა­ლოდ გვცემ­დნენ. იმ დღე­საც გა­ი­ღო ჩვე­ნი საკ­ნის კარი და 10-კა­ცი­ა­ნი ჯგუ­ფი შე­მო­ვი­და. მათ მო­უ­ძღო­და ოლეგ ფა­ცა­ცია და და­ი­წყეს პა­ტიმ­რე­ბის ცემა.

- მი­ზე­ზი რა იყო?

- სა­ა­მი­სოდ მი­ზე­ზი არ სჭირ­დე­ბო­დათ. უბ­რა­ლოდ, გვე­ტყოდ­ნენ, - თქვე­ნი საკ­ნი­დან ხმა­უ­რი გა­მო­დი­ო­დაო და დაგ­ვე­რე­ოდ­ნენ. არა­და, ჩუ­მად ვი­ყა­ვით. ზოგ­ჯერ ში­შის­გან ისე­თი სი­ჩუ­მე ისად­გუ­რებ­და, ბუ­ზის გაფ­რე­ნის ხმა ის­მო­და. - "რა­ტომ ხმა­უ­რობთ?" - გვკი­თხა ფა­ცა­ცი­ამ და დაგ­ვე­რივ­ნენ. სა­კან­ში 18 წლის ბიჭი იჯდა. ოლე­გი მას ყელ­ში სწვდა. ისე ძლი­ე­რად მო­უ­ჭი­რა, რომ ბიჭი იხ­რჩო­ბო­და - მთლი­ა­ნად გა­შავ­და და ამ დროს ვიყ­ვი­რე: - რას შვრე­ბი, კლავ-მეთ­ქი? ამის შემ­დეგ ფა­ცა­ცი­ამ იმ ბი­ჭის და სხვა პა­ტიმ­რე­ბის ცემა მი­ა­ტო­ვა. მე და ის ბიჭი საკ­ნი­დან გაგ­ვიყ­ვა­ნეს. მალე კა­რან­ტინ­ში აღ­მოვ­ჩნდით. გვიბ­რძა­ნეს, - გავ­შიშ­ვლე­ბუ­ლი­ყა­ვით. სხვა გზა არ იყო, ორი­ვემ გა­ვი­ხა­დეთ. ეს ტან­საც­მე­ლი კონ­კრე­ტულ ად­გი­ლას დაგ­ვა­დე­ბი­ნეს, ერ­თმა მისი "შმო­ნი" და­ი­წყო და დაგ­ვი­წყეს ცემა. სა­ბედ­ნი­ე­როდ, კა­რან­ტინ­ში იმ ბი­ჭის ნაც­ნო­ბი თუ მე­ზო­ბე­ლი აღ­მოჩ­ნდა და ცე­მას გა­და­არ­ჩი­ნა. პატ­რო­ნი რომ გა­მო­უჩ­ნდა, მე­ო­რე სარ­თულ­ზე აიყ­ვა­ნეს. მე დავ­რჩი ოლეგ ფა­ცა­ცი­ა­სა და სხვებ­თან ერ­თად. ხელ­ჯო­ხებ­სა და ხე­ლებს მთე­ლი სი­სას­ტი­კით მირ­ტყამ­დნენ. თა­ვი­დან სა­ხე­ზე ხელს ვი­ფა­რებ­დი, რად­გან არ მინ­დო­და, სა­ხის არე­ში მომ­ხვედ­რო­და. ოლეგ ფა­ცა­ცია სა­ხი­დან ხელს ძა­ლით მა­შო­რე­ბი­ნებ­და და პირ­და­პირ სა­ხე­ში მა­ფურ­თხებ­და - ეს მისი საყ­ვა­რე­ლი მე­თო­დი იყო. ვიდ­რე შევ­ძე­ლი, ფეხ­ზე ვი­დე­ქი, თავი ბე­ტონ­ზე მქონ­და მი­დე­ბუ­ლი და მთელ სხე­ულ­ზე უმო­წყა­ლოდ მირ­ტყამ­დნენ.

- შიშ­ველს გცემ­დნენ?

- დიახ. მერე ვე­ღარ გა­ვუ­ძე­ლი და წა­ვი­ქე­ცი. მა­შინ ყვე­ლა ერ­თად შემ­დგა წიხ­ლე­ბით და "დუ­ბინ­კებ­საც" მირ­ტყამ­დნენ. რა­ღაც მო­მენ­ტში გო­ნე­ბა დავ­კარ­გე. არ ვიცი, გა­თი­შუ­ლი რამ­დენ ხანს ვი­ყა­ვი და მა­ში­ნაც აგ­რძე­ლებ­დნენ ჩემს ცე­მას თუ არა, მაგ­რამ გონს რომ მო­ვე­დი, უკვე სხვა სა­კან­ში, ძირს ვეგ­დე და ჩემი ტან­საც­მე­ლიც იქვე ეყა­რა. არც ის ვიცი, რამ­დენ ხანს ვი­ყა­ვი გა­თი­შუ­ლი - იქ დრო­ის გან­სა­ზღვრა შე­უძ­ლე­ბე­ლია. ოთახ­ში შუქი არ შე­მო­დი­ო­და. წა­მოდ­გო­მა ვცა­დე, მაგ­რამ ვე­ღარ ავ­დე­ქი, ყურ­ში აღა­რა­ფე­რი მეს­მო­და. ფაქ­ტობ­რი­ვად, ამ წა­მე­ბამ ჩემს ჯან­მრთე­ლო­ბა­ზე იმოქ­მე­და: ცალ ყურ­ში სმე­ნა დავ­კარ­გე; მარ­ცხე­ნა თირკმელ­ში ჩა­კი­რუ­ლი ჰე­მა­ტო­მა მაქვს, ნეკ­ნე­ბი გაბ­ზა­რუ­ლი, სახე და­სის­ხლი­ა­ნე­ბუ­ლი მქონ­და; მთელ სხე­ულ­ზე ად­გი­ლი არ იყო დარ­ჩე­ნი­ლი, სი­ლურ­ჯე რომ არ მქო­ნო­და. ასეთ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში წა­მათ­რი­ეს იქი­დან. რო­გორც წესი, ნა­ცემ პა­ტი­მარს თა­ვის სა­კან­ში არ აბ­რუ­ნებ­დნენ. ჰოდა, მეც სხვა კორ­პუს­ში, ერთ-ერთ სა­კან­ში შე­მაგ­დეს. იმ სა­კან­ში სას­ჯელს იხ­დი­და პო­ლიტ­პა­ტი­მა­რი ბა­კურ კი­ღუ­რა­ძე და შე­გიძ­ლი­ათ, მას­თან გა­და­ა­მოწ­მოთ ეს ინ­ფორ­მა­ცია; ის და­გი­დას­ტუ­რებთ ამ ფაქტს და გე­ტყვით, რა დღე­ში ვი­ყა­ვი. სა­კან­ში სულ 8 კაცი იყო. იმ­დე­ნად ცუ­დად ვი­ყა­ვი, ფეხ­ზე ვერ ვდგე­ბო­დი და პა­ტიმ­რე­ბი მივ­ლიდ­ნენ. და­მო­უ­კი­დებ­ლად სა­პირ­ფა­რე­შო­ში გას­ვლა­საც ვერ ვა­ხერ­ხებ­დი. ძლივს გა­მო­მიყ­ვა­ნეს მდგო­მა­რე­ო­ბი­დან.

- ასე სას­ტი­კად ნა­ცე­მი თუ იყა­ვით და ამ­დე­ნი და­ზი­ა­ნე­ბა გქონ­დათ, ცი­ხის სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში რა­ტომ არ გა­და­გიყ­ვა­ნეს?

- რას ამ­ბობთ?! თუ პო­ლი­ტი­კუ­რი გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა არ იყო, ვინ გა­და­გიყ­ვან­და? ჩემ­ნა­ირ მოკ­ვდა­ვებს იქ ვინ წა­იყ­ვან­და? ეს ზღა­პა­რია. ელე­მენ­ტა­რუ­ლად, თა­ვის ტკი­ვი­ლის წამ­ლის - ციტ­რა­მო­ნი­სა და ანალ­გი­ნის მო­ცე­მა­საც პრობ­ლე­მად ხდიდ­ნენ. სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში მოხ­ვედ­რა ფან­ტას­ტი­კა იყო და ამა­ზე არც მი­ოც­ნე­ბია. მთე­ლი სამი კვი­რა ვი­ყა­ვი ლო­გი­ნად ჩა­ვარ­დნი­ლი, პა­ტიმ­რე­ბი მივ­ლიდ­ნენ და ჭრი­ლო­ბე­ბი ასე მო­ვი­შუ­შე.

- რომ გცემ­დნენ, რას გე­უბ­ნე­ბოდ­ნენ? იმ ბი­ჭის გა­მო­სარ­ჩლე­ბის გამო გა­გის­წორ­დნენ ასე სას­ტი­კად?

- თა­ვი­დან მი­ზე­ზი ეს იყო, მერე ერ­თმა­ნეთს უთხრეს, - მო­ი­ცა, ეს ის ოპო­ზი­ცი­ო­ნე­რი­აო და მა­გი­ნებ­დნენ: - შენი ოპო­ზი­ცი­ო­ნე­რი დე­დაო... და მირ­ტყამ­დნენ. სულ 10 კაცი მცემ­და. სხვე­ბის სა­ხე­ლე­ბი არ ვიცი, მაგ­რამ ამოც­ნო­ბა შე­მიძ­ლია. მთა­ვა­რი მა­ინც ოლეგ ფა­ცა­ცია იყო. აბ­სო­ლუ­ტუ­რად არ ერი­დე­ბოდ­ნენ კვა­ლის და­ტო­ვე­ბას, გირ­ტყამ­დნენ ყველ­გან - სა­ხე­ზე, სხე­ულ­ზე. შე­იძ­ლე­ბა არ უნ­დო­დათ ადა­მი­ა­ნე­ბის სიკ­ვდი­ლი, მაგ­რამ ისე სას­ტი­კად გვცემ­დნენ, ისე­თი მე­თო­დე­ბი ჰქონ­დათ, იმ­დე­ნად არ ერი­დე­ბოდ­ნენ ხალ­ხის წა­მე­ბას, რომ ეჭ­ვიც არ მე­პა­რე­ბა, რო­მე­ლი­მე პა­ტი­მა­რი შე­მო­აკ­ვდე­ბო­დათ.

- იმ 10 კა­ცი­დან არც ერთს არ უთ­ქვამს, რომ შე­ე­წყვი­ტათ თქვე­ნი წა­მე­ბა?

- ეს გა­მო­რი­ცხუ­ლია! აბა, რე­ჟი­მის წი­ნა­აღ­მდეგ ვინ წა­ვი­დო­და? მე არ გა­მი­გო­ნია, რო­მე­ლი­მეს ეს გა­ეპ­რო­ტეს­ტე­ბი­ნა. მსგავს შემ­თხვე­ვა­ში, ის ჩემ­ზე უა­რეს დღე­ში აღ­მოჩ­ნდე­ბო­და. დღეს ფა­ცა­ცია ისე გა­ა­სა­მარ­თლეს, რომ მე არც კი დამ­კი­თხეს. არა­და, კარ­გა ხნის წინ შე­ვი­ტა­ნე გან­ცხა­დე­ბა პრო­კუ­რა­ტუ­რა­ში, არ­ჩილ კბი­ლაშ­ვი­ლის სა­ხელ­ზე და კონ­კრე­ტუ­ლი დე­ტა­ლე­ბი მი­ვუ­თი­თე. ამ გან­ცხა­დე­ბას არა­ვინ გა­მო­ეხ­მა­უ­რა. ასე­თი რამ არ შე­იძ­ლე­ბა. ფა­ცა­ცი­ას­თვის თა­ვი­სუფ­ლე­ბის აღ­კვე­თა მხო­ლოდ 6 წლით - ნა­წა­მე­ბი პა­ტიმ­რე­ბის და­ცინ­ვაა. ეს ფაქ­ტი უკვე გა­ვაპ­რო­ტეს­ტე და ამ სა­კი­თხზე სა­კო­მი­ტე­ტო გან­ხილ­ვის დროს სა­კუ­თა­რი აზ­რიც და­ვა­ფიქ­სი­რე. ეკა ბე­სე­ლი­ა­საც ვე­სა­უბ­რეთ ყო­ფი­ლი პა­ტიმ­რე­ბი. ჩვენ სა­მარ­თალს ვი­თხოვთ... ამ­ჟა­მად მკურ­ნა­ლო­ბას გავ­დი­ვარ წა­მე­ბის მსხვერ­პლთა ცენ­ტრში. ხელთ მაქვს ექი­მე­ბის დას­კვნე­ბის დას­ტა და იქ ის უამ­რა­ვი და­ზი­ა­ნე­ბაა ჩა­მოთ­ვლი­ლი, რაც მი­ვი­ღე. ფაქ­ტობ­რი­ვად, ცი­ხე­ში და­მა­ინ­ვა­ლი­დეს და ამის ჩამ­დე­ნე­ბი და­უს­ჯე­ლე­ბი უნდა დარ­ჩნენ? ლო­გი­ნად ჩა­ვარ­დნილს, კორ­პუ­სის ოფი­ცე­რი, ვინ­მე რა­მა­ზი მე­მუქ­რე­ბო­და: - ეს ჯერ არა­ფე­რია, შენს გა­მო­კე­თე­ბას ვე­ლო­დე­ბი და მე­ო­რე სე­რია მერე და­ი­წყე­ბაო. მას ახ­ლდა სხვა კორ­პუ­სის რე­ჟი­მის უფ­რო­სი და იმა­ნაც დას­ძი­ნა: ვინც შენ აქე­დან ცო­ცხა­ლი გა­გიშ­ვას, იმის დე­დაო... კი­დევ ერთხელ წა­მე­ბას გა­და­ვურ­ჩი: და­ემ­თხვა ისე, რომ მო­ხერ­ხდა და პრო­კუ­რა­ტუ­რა­ში ჩემი გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბის გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა მი­ი­ღეს, გი­რა­ო­თი გა­მო­მიშ­ვეს. ასე რომ არ მომ­ხდა­რი­ყო, შე­იძ­ლე­ბო­და, იქ მო­ვე­კა­ლი. თქვენ წარ­მო­იდ­გი­ნეთ, სა­სა­მარ­თლო პრო­ცეს­ზეც არ მივ­ყავ­დი. ჰოდა, მათ სწო­რედ მა­შინ და­ვე­მუქ­რე: ჩემი გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბის გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა მი­ღე­ბუ­ლია და თუ სა­სა­მარ­თლო­ზე არ წა­მიყ­ვანთ, ყვე­ლა­ფე­რი ცუ­დად დამ­თავ­რდე­ბა-მეთ­ქი.

- პრო­ცეს­ზე ნა­ცე­მი მი­გიყ­ვა­ნეს?

- დარ­ბაზ­ში და­მო­უ­კი­დებ­ლად შეს­ვლა ვერ შევ­ძე­ლი; ბად­რაგ­მა მი­მიყ­ვა­ნა და სკამ­ზე დამ­სვა. არა­სო­დეს და­მა­ვი­წყდე­ბა ჩემი ახ­ლობ­ლე­ბის შეშ­ლი­ლი სა­ხე­ე­ბი, როცა ასეთ დღე­ში მნა­ხეს. და­ლურ­ჯე­ბუ­ლი ვი­ყა­ვი, სა­ხე­ზეც უამ­რა­ვი იარა მე­ტყო­ბო­და; მო­სა­მარ­თლეც ხე­დავ­და, ბად­რაგ­მა რომ შე­მიყ­ვა­ნა.

- მო­სა­მარ­თლეს რე­ა­გი­რე­ბა არ მო­უხ­დე­ნია? თქვენ არ და­ა­ფიქ­სი­რეთ, პრო­ცეს­ზე რომ გცე­მეს?

- თქმა რად უნ­დო­და ამ ყვე­ლა­ფერს, რო­დე­საც აშ­კა­რად მე­ტყო­ბო­და ძა­ლა­დო­ბის კვა­ლი სა­ხე­სა და მთელ სხე­ულ­ზე? მე ვერც ვე­რა­ფერს ვი­ტყო­დი; რა­ი­მე რომ დამ­ცდე­ნო­და, შე­იძ­ლე­ბა, ცი­ხე­ში შე­ვებ­რუ­ნე­ბი­ნე. მო­სა­მარ­თლეს ჩემს მდგო­მა­რე­ო­ბა­ზე სა­ერ­თოდ არ გა­უ­მახ­ვი­ლე­ბია ყუ­რა­დღე­ბა. მო­გეხ­სე­ნე­ბათ, რა დრო იყო და ვინ გა­ბე­დავ­და რა­ი­მეს თქმას? მა­შინ კა­ცის მოკ­ვლაც არ უჭირ­დათ. ვინ იცის, რამ­დე­ნი პა­ტი­მა­რი შე­ი­წი­რეს.

- იმ 18 წლის ბიჭს რა ბედი ეწია?

- კი­დევ ერთხელ ვი­მე­ო­რებ: ოლეგ ფა­ცა­ცია ახ­რჩობ­და მას და შემ­თხვე­ვი­თო­ბის წყა­ლო­ბით გა­დარ­ჩა. მისი გვა­რი ვიცი, მაგ­რამ ვერ და­გი­სა­ხე­ლებთ, რად­გან ის ისევ პა­ტი­მა­რია და მას­თან შე­უ­თან­ხმებ­ლად ვე­რა­ფერს გე­ტყვით. არ იფიქ­როთ, რომ მხო­ლოდ ერთ დღეს გვცე­მეს. იქ სის­ტე­მა­ტუ­რად გვა­წა­მებ­დნენ.

- დიდი აჟი­ო­ტა­ჟი გა­მო­იწ­ვია ახა­ლი ფი­რე­ბის აღ­მო­ჩე­ნამ. თქვე­ნი აზ­რით, ის კად­რე­ბი უნდა ნა­ხოს სა­ზო­გა­დო­ე­ბამ?

- ვფიქ­რობ, ვი­საც ამ კად­რე­ბის ნახ­ვა სურს, მათ უნდა მი­ე­ცეთ ამის სა­შუ­ა­ლე­ბა, მაგ­რამ ისე არ უნდა მოხ­დეს, რომ ყვე­ლა არხზე ეს სა­ში­ნე­ლე­ბა უჩ­ვე­ნონ, ამას ადა­მი­ა­ნე­ბი ვერ გა­უძ­ლე­ბენ. თა­ვი­დან სა­დაც ვი­ყა­ვი, იმ საკ­ნის ფან­ჯრი­დან პირ­და­პირ ად­მი­ნის­ტრა­ცი­ის შე­ნო­ბის და­ნახ­ვა შეგ­ვეძ­ლო. იქ კა­რან­ტი­ნის ოთა­ხე­ბი პირ­ველ სარ­თულ­ზე გახ­ლდათ გან­თავ­სე­ბუ­ლი. ყო­ველ პა­რას­კევს, მთე­ლი საკ­ნის ბი­ჭე­ბი ვი­დე­ქით ფან­ჯა­რას­თან და ვუ­ყუ­რებ­დით, რო­გორ აწა­მებ­დნენ პა­ტიმ­რებს. მარ­თა­ლია, სა­ხე­ე­ბის გარ­ჩე­ვა არ შე­იძ­ლე­ბო­და, მაგ­რამ გვეს­მო­და მათი გან­წი­რუ­ლი ყვი­რი­ლი და გო­დე­ბა. ყო­ველ პა­რას­კევს ერთი და იგი­ვე მე­ორ­დე­ბო­და კა­რან­ტინ­ში, საკ­ნებ­ში შუ­ა­ღა­მით შე­მო­ვარ­დნა კი ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი მოვ­ლე­ნა იყო. ჩა­დე­ნი­ლი ქმე­დე­ბე­ბის გამო პა­სუ­ხი ყვე­ლამ უნდა აგოს!..

თეა ხურ­ცი­ლა­ვა

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)