მისი ბავ­შვო­ბა უნი­კა­ლუ­რი იყო იმით, რომ ის და­ი­ბა­და ქვეყ­ნის პირ­ვე­ლი პი­რის ოჯახ­ში ანუ თა­ვი­დან­ვე პრი­ვი­ლე­გი­რე­ბულ გა­რე­მო­ში მო­უხ­და ცხოვ­რე­ბა. "პირ­ვე­ლი პი­რე­ბი ბევ­რნი იყ­ვნენ, მაგ­რამ მა­ინ­ცდა­მა­ინც მა­ღალ თა­ნამ­დე­ბო­ბა­ზე ყოფ­ნი­სას რომ უჩ­ნდე­ბო­დეთ შვი­ლი, იშ­ვი­ა­თი რამ გახ­ლავთ და იმ დრო­ში მე ერ­თა­დერ­თი ვი­ყა­ვი, ვი­საც ასე­თი ბედი ხვდა წი­ლად", - მი­თხრა ბა­ტონ­მა გელა ჩარ­კვი­ან­მა, რო­მელ­საც ვფიქ­რობ, სა­ზო­გა­დო­ე­ბის წი­ნა­შე წარ­დგე­ნა არ სჭირ­დე­ბა. ადა­მი­ა­ნე­ბი ხში­რად სა­კუ­თა­რი თა­ო­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლებს ვერ ამახ­სოვ­რე­ბენ თავს, ბა­ტონ­მა გე­ლამ კი არა მარ­ტო მისი, არა­მედ ახა­ლი თა­ო­ბის სიმ­პა­თი­აც და­იმ­სა­ხუ­რა, ეს კი და­მერ­წმუ­ნე­ბით, გა­მო­ნაკ­ლი­სე­ბის ხვედ­რია...

- მამა ცე­კას პირ­ვე­ლი მდი­ვა­ნი 1938 წლის 31 აგ­ვის­ტოს გახ­და, მე - 1939 წლის პირ­ველ მარტს და­ვი­ბა­დე. ზოგ­მა შე­იძ­ლე­ბა, ამ ფაქტს ყუ­რა­დღე­ბა არ მი­აქ­ცი­ოს, მაგ­რამ ვფიქ­რობ, ეს ყვე­ლა­ფე­რი ადა­მი­ა­ნის ცხოვ­რე­ბა­ში პრინ­ცი­პუ­ლად ბევრ რა­მეს ცვლის, ჯერ ერთი, იმი­ტომ, რომ და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა შენ­და­მი თა­ვი­დან­ვე ისე­თია, თით­ქოს ყვე­ლას უყ­ვარ­ხარ და თა­ნაც - ეს საფრ­თხი­ლო რამ არის, რად­გან ამან შე­იძ­ლე­ბა, ბავ­შვს მე­დი­დუ­რო­ბა გა­უ­ჩი­ნოს ან პი­რი­ქით - და­ა­კომ­პლექ­სოს და შე­ა­ში­ნოს; მთე­ლი 13 წელი ვუძ­ლებ­დი ამ გა­მოც­დას, შემ­დეგ კი მამა და­კა­ვე­ბუ­ლი თა­ნამ­დე­ბო­ბი­დან გა­უშ­ვეს და ჩემი ოჯა­ხი სა­ცხოვ­რებ­ლად მოს­კოვ­ში გა­და­ვი­და. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ მამა ქვეყ­ნის პირ­ვე­ლი პირი აღარ იყო, იქაც პრი­ვი­ლე­გი­რე­ბულ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში ვი­ყა­ვით...

- იქ­ნებ ბავ­შვო­ბის დრო­ინ­დე­ლი ცხოვ­რე­ბი­სე­უ­ლი ეპი­ზო­დე­ბი გა­იხ­სე­ნოთ...

- სა­კუ­თა­რი თავი და­ახ­ლო­ე­ბით 2 წლის ასა­კი­დან მახ­სოვს, მაგ­რამ რა თქმა უნდა, მხო­ლოდ ეპი­ზო­დე­ბი ჩამ­რჩა გო­ნე­ბა­ში. ხომ იცით, რა­ღაც რომ და­გა­მახ­სოვ­რდეს, ან ძა­ლი­ან კარ­გი უნდა იყოს, ან ძა­ლი­ან ცუდი. მე მახ­სოვს, რომ ნემ­სი გა­მი­კე­თეს. და­მა­მახ­სოვ­რდა რუ­სუ­ლი სი­ტყვა "კორ" ანუ წი­თე­ლა. როცა წა­მო­ვი­ზარ­დე, დე­დას ეს ამ­ბა­ვი გა­ვახ­სე­ნე. მი­თხრა: არა, შე­უძ­ლე­ბე­ლია, შენ ეს არ გეხ­სო­მე­ბაო. - რო­გორ არა-მეთ­ქი და ის ოთა­ხიც აღ­ვუ­წე­რე, რო­მელ­შიც მა­შინ ვი­ყა­ვით. გა­უკ­ვირ­და: მარ­თა­ლი ხარ, მა­შინ ასე­თი ოთა­ხი არ­სე­ბობ­და, მაგ­რამ მერე რე­მონ­ტი გა­ვა­კე­თე­თო. ეტყო­ბა, ნემ­სი რომ გა­მი­კე­თეს, იმ­დე­ნად ძლი­ე­რი ტკი­ვი­ლი ვიგ­რძე­ნი, რომ ყვე­ლა წვრილ­მა­ნი და­მა­მახ­სოვ­რდა... და­ახ­ლო­ე­ბით 3 წლის ასაკ­ში სარ­კეს­თან დავ­დე­ქი და სა­კუ­თარ გა­მო­სა­ხუ­ლე­ბას ვუ­თხა­რი: "მე ვარ მე და ეს მო­მენ­ტი უნდა და­ვი­მახ­სოვ­რო!"

- ამ ასაკ­ში ამ­დენ სი­ტყვას ერ­თდრო­უ­ლად რო­გორ უყ­რი­დით თავს?

- ეგ არ ვიცი, მაგ­რამ ლა­პა­რა­კი ად­რე­ულ ასაკ­ში და­მი­წყია. კი­დევ ერთ სა­ო­ცარ ამ­ბავს გე­ტყვით: მა­შინ ძი­ძე­ბად ძი­რი­თა­დად, რუსი ქა­ლე­ბი მუ­შა­ობ­დნენ, - ანუ ისი­ნი, ვინც რუ­სე­თი­დან ომს გა­მო­ექ­ცნენ. ჩემი ძი­ძაც რუსი იყო და მას პა­ტა­რა მა­რუ­სი­ას ვე­ძახ­დით, რად­გან ჩვენ­თან დიდი მა­რუ­სი­აც ცხოვ­რობ­და - ის ოჯა­ხის დამ­ხმა­რე ქალი იყო, და კი­დევ - ქსე­ნია. მა­შინ 2 ენას ერ­თდრო­უ­ლად ვსწავ­ლობ­დი - დედა ქარ­თუ­ლად მე­ლა­პა­რა­კე­ბო­და (მოს­კოვ­ში როცა ვცხოვ­რობ­დით, მა­ში­ნაც ქარ­თუ­ლად მე­ლა­პა­რა­კე­ბო­და), ძიძა და ოჯა­ხის დამ­ხმა­რე ქა­ლე­ბი - რუ­სუ­ლად. ჰოდა, ერთხე­ლაც, პა­ტა­რა მა­რუ­სი­ამ რუ­სუ­ლე­ნო­ვა­ნი 3-გვერ­დი­ა­ნი პო­ე­მა წა­მი­კი­თხა. წიგ­ნის კი­თხვა და­ამ­თავ­რა თუ არა, ტექ­სტი ზე­პი­რად ჩა­მო­ვა­რაკ­რა­კე. მას შემ­დეგ ლექ­სებს ერთი წა­კი­თხვით ვი­მახ­სოვ­რებ­დი და ახლა ლექ­სის წა­კი­თხვა რომ მთხო­ვოთ, შე­იძ­ლე­ბა, ვე­ღარ შე­მა­ჩე­როთ და გვი­ან ღა­მემ­დე მო­გიხ­დეთ აქ ჯდო­მა (იღი­მის).

- სა­ო­ცა­რი მეხ­სი­ე­რე­ბა გქო­ნი­ათ...

- არა, ამას ვერ და­ვიბ­რა­ლებ, რად­გან ზოგ­ჯერ გვა­რე­ბი მა­ვი­წყდე­ბა. სხვა­თა შო­რის, ცხოვ­რე­ბა­ში ასე ხდე­ბა: ადა­მი­ანს რა­ღაც ასაკ­ში გვა­რე­ბი და სა­ხე­ლე­ბი ავი­წყდე­ბა, მერე - არ­სე­ბი­თი სა­ხე­ლე­ბი, შემ­დეგ - იშ­ვი­ა­თი ზედ­სარ­თა­ვე­ბი, ბო­ლოს - ფე­რე­ბი, ზმნე­ბი და ნაც­ვალ­სა­ხე­ლე­ბი. აი, "მე" და "შენ" რომ და­გა­ვი­წყდე­ბა, მერე ძა­ლი­ან ცუ­დად არის საქ­მე. ალ­ბათ, მე ამ ასა­კამ­დე ვერ მი­ვაღ­წევ...

- ღმერ­თმა დიდ­ხანს გა­ცო­ცხლოთ, ოღონდ - ისე, რომ გა­მო­ნაკ­ლი­სი იყოთ და ნაც­ვალ­სა­ხე­ლე­ბი არ და­გა­ვი­წყდეთ... ბავ­შვო­ბა­ში თით­ქოს ყვე­ლას ვუყ­ვარ­დიო, რომ აღ­ნიშ­ნეთ, ეს "თით­ქოს" ხელს არ გიშ­ლი­დათ ადა­მი­ა­ნებ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბი­სას?

- რა თქმა უნდა, მიშ­ლი­და! ხომ გი­თხა­რით, რომ ასეთ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში ადა­მი­ანს შე­იძ­ლე­ბა, სა­კუ­თარ თავ­ზე მცდა­რი წარ­მოდ­გე­ნა შე­ექ­მნას, მაგ­რამ ჩემს შემ­თხვე­ვა­ში, ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ფაქ­ტო­რი გახ­ლდათ დე­დის რჩე­ვე­ბი. დე­დამ, რო­მე­ლიც ობ­ლო­ბა­ში გახ­ლდათ გაზ­რდი­ლი (დე­ი­დამ გა­ზარ­და), სი­ღა­რი­ბის გე­მოც იცო­და და ყო­ველ­თვის ჩაგ­ვჩი­ჩი­ნებ­და: ის ყვე­ლა­ფე­რი, რაც დღეს გაქვთ, დრო­ე­ბი­თია, ეს ყვე­ლა­ფე­რი შე­იძ­ლე­ბა, ერთ დღეს გაქ­რე­სო. იმა­საც გვე­უბ­ნე­ბო­და, რომ ჩვე­ნი პრი­ვი­ლე­გი­რე­ბუ­ლი მდგო­მა­რე­ო­ბა შემ­თხვე­ვი­თო­ბა იყო და რომ ამ ყვე­ლა­ფერს არ ვიმ­სა­ხუ­რებ­დით. ერთი მხრივ, ასე­თი შე­გო­ნე­ბე­ბით კარ­გი საქ­მე გა­ა­კე­თა, მაგ­რამ მე­ო­რე მხრივ - თავ­და­ჯე­რე­ბა დაგ­ვაკ­ლდა. ისე, ეს უფრო მე­ტად ჩემს ძმებ­ზე ით­ქმის: ორი­ვე სა­ოც­რად ნი­ჭი­ე­რი (ერთი მეც­ნი­ე­რი გახ­ლდათ, მე­ო­რე - ჟურ­ნა­ლის­ტი, მწე­რა­ლი, პო­ე­ტი), მაგ­რამ ყო­ველ­თვის მოკ­რძა­ლე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბი გახ­ლდნენ. დიდ­ხანს მო­უხ­დათ ცხოვ­რე­ბა სი­ტუ­ა­ცი­ა­ში, როცა მათი და­ნახ­ვი­სას ყვე­ლა აღ­ფრთო­ვა­ნე­ბას გა­მოთ­ქვამ­და, მაგ­რამ მე­ო­რე მხრივ, დედა შვი­ლებს ამ ყვე­ლაფ­რით ტკბო­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბას არ გვაძ­ლევ­და. მათ­გან გან­სხვა­ვე­ბით, მე 14 წლი­სა გავ­თა­ვი­სუფ­ლდი ამ ყვე­ლაფ­რის­გან და გა­ვე­დი "თა­ვი­სუ­ფალ ზო­ნა­ში", სა­დაც შენ განგსჯი­ან არა იმი­ტომ, რომ ცე­კას პირ­ვე­ლი მდივ­ნის შვი­ლი ხარ, არა­მედ იმის მი­ხედ­ვით, თუ რას იმ­სა­ხუ­რებ.

- 14 წლის გელა ჩარ­კვი­ა­ნის ცხოვ­რე­ბა­ში რა ხდე­ბო­და?

- მამა ერთი წელი ჩვენ გვერ­დით, მოს­კოვ­ში ცხოვ­რობ­და, მაგ­რამ მას მერე, რაც სტა­ლი­ნი გარ­და­იც­ვა­ლა, ის ფაქ­ტობ­რი­ვად, გა­და­ა­სახ­ლეს. მთლად გა­და­სახ­ლე­ბაც არ ეთ­ქმო­და იმ ყვე­ლა­ფერს, რად­გან ტაშ­კენ­ტში კი გა­უშ­ვეს, მაგ­რამ იქაც თა­ნამ­დე­ბო­ბა მის­ცეს. უბ­რა­ლოდ, თბი­ლის­სა და მოს­კოვ­ში ცხოვ­რე­ბა აუკ­რძა­ლეს. წას­ვლის წინ იკი­თხა: ჩემს ოჯახს რა ბედი ეწე­ვაო? უპა­სუ­ხეს, - ოჯა­ხი დარ­ჩე­სო. ჰოდა, ჩვენ მოს­კოვ­ში დავ­რჩით... ბე­რი­ას და­პა­ტიმ­რე­ბის შემ­დეგ, მამა ჩვენს სა­ნა­ხა­ვად ჩა­მო­დი­ო­და ხოლ­მე, 4-5 წლის მერე კი სა­ქარ­თვე­ლო­ში დაბ­რუ­ნე­ბის უფ­ლე­ბა მის­ცეს და ცხა­დია, ჩვენც სამ­შობ­ლო­ში გა­მო­ვემ­გზავ­რეთ...

- რო­გო­რი მოს­წავ­ლე იყა­ვით?

- მოს­კოვ­ში ყოფ­ნი­სას, მოს­წავ­ლემ "ავუ­რიე" და ვფიქ­რობ, ამ ასაკ­ში ასეც უნდა მოხ­დეს. სწავ­ლის თვალ­საზ­რი­სით არა მი­შავ­და: იყო საგ­ნე­ბი, რომ­ლებ­საც კარ­გად ვსწავ­ლობ­დი და იყო საგ­ნე­ბი, რომ­ლე­ბიც არ მი­ზი­დავ­და. მე­ცა­დი­ნე­ო­ბით თავს ნამ­დვი­ლად არ ვიკ­ლავ­დი. ხომ იცი, რომ ამ­ბო­ბენ, - ნი­ჭი­ე­რია, მაგ­რამ ზარ­მა­ციო. ჰოდა, მეც ასე­თად მი­მიჩ­ნევ­დნენ. მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, კლას­ში ავ­ტო­რი­ტე­ტი მქონ­და, მაგ­რამ ეს არ იყო გა­მოწ­ვე­უ­ლი ჩემი ოჯა­ხიშ­ვი­ლო­ბით (იმ სკო­ლა­ში, სა­დაც დავ­დი­ო­დი, ე.წ. ცე­კას ბავ­შვე­ბი სწავ­ლობ­დნენ) ან სწავ­ლით. უბ­რა­ლოდ, კარ­გად ვუკ­რავ­დი, ნორ­მა­ლუ­რად ვხა­ტავ­დი, ინ­გლი­სუ­რად ლა­პა­რა­კი შე­მეძ­ლო. ცნო­ბი­სათ­ვის, ბავ­შვო­ბა­ში ამ ენას მას­წავ­ლი­და ინ­გლი­სე­ლი ქალ­ბა­ტო­ნი - დორა, რო­მე­ლიც ჩვე­ნი ძა­ლი­ან ცნო­ბი­ლი აკა­დე­მი­კო­სის - გი­ორ­გი წე­რეთ­ლის მე­უღ­ლე გახ­ლდათ. ერთხე­ლაც, როცა კლას­ში პე­და­გო­გი შე­მო­ვი­და და იკი­თხა, - ვის შე­უძ­ლია ინ­გლი­სუ­რი ტექ­სტის წა­კი­თხვაო? ამის სურ­ვი­ლი გა­მოვ­თქვი. ბავ­შვე­ბი გა­ოც­დნენ. მერე ერთ-ერ­თმა თქვა: ამის­თვის ად­ვი­ლია, რად­გან ალ­ბათ, ინ­გლი­სუ­რი ქარ­თულს ჰგავ­სო (იღი­მის). მოკ­ლედ, მქონ­და ავ­ტო­რი­ტე­ტი რო­გორც ზო­გა­დი გა­ნათ­ლე­ბის მქო­ნე პი­როვ­ნე­ბას... ჩვენ, ე.წ. ცე­კას ბავ­შვებს გვქონ­და ის პრი­ვი­ლე­გი­აც, რომ უს­პენ­სკო­ე­ში, მოს­კო­ვი­დან 40 კი­ლო­მეტ­რით და­შო­რე­ბულ ცე­კას სა­ა­გა­რა­კო კომ­პლექსში ვის­ვე­ნებ­დით. უს­პენ­სკოე კი­დევ იმით არის ცნო­ბი­ლი, რომ არ­ჩევ­ნე­ბამ­დე ელ­ცი­ნი სწო­რედ მანდ ნა­ხეს, თა­ი­გუ­ლით ხელ­ში, წაქ­ცე­უ­ლი, მთვრა­ლი. ამის გამო მა­შინ დიდი სკან­და­ლი მოხ­და, მაგ­რამ სა­ბო­ლო­ოდ, რუს­მა ხალ­ხმა პრე­ზი­დენ­ტად მა­ინც ელ­ცი­ნი აირ­ჩია. არა­და, ეს ამ­ბა­ვი ამე­რი­კა­ში რომ მომ­ხდა­რი­ყო, ის არა­თუ პრე­ზი­დენ­ტო­ბას ვერ ეღირ­სე­ბო­და, არა­მედ ამ­ქვეყ­ნად კარ­გს ვე­ღა­რა­ფერს ნა­ხავ­და, რუ­სებ­მა კი თქვეს: რას ერ­ჩით, ნაღ­დი კაცი ყო­ფი­ლა, ქალ­თან მი­დი­ო­და, თან - მთვრა­ლი იყოო (იღი­მის). მოკ­ლედ, უს­პენ­სკო­ე­ში პირ­ვე­ლად ვნა­ხე და­წყვი­ლე­ბუ­ლი გოგო-ბი­ჭე­ბი, რომ­ლე­ბიც თავ­და­ვი­წყე­ბით ცეკ­ვავ­დნენ. იმ პე­რი­ოდ­ში სა­ქარ­თვე­ლო­ში ასეთ რა­მეს ვერ­სად ნა­ხავ­დით...

- სკო­ლა მოს­კოვ­ში და­ამ­თავ­რეთ, არა?

- კი, მაგ­რამ უმაღ­ლეს­ში აქ ვსწავ­ლობ­დი: ჯერ პო­ლი­ტექ­ნი­კურ ინ­სტი­ტუ­ტში, სამ­შე­ნებ­ლო­ზე, მერე - არ­ქი­ტექ­ტუ­რულ­ზე. ვი­ნა­ი­დან ნორ­მა­ლუ­რად ვხა­ტავ­დი და თან, მა­მა­საც სურ­და, არ­ქი­ტექ­ტო­რი გა­მოვ­სუ­ლი­ყა­ვი, თა­ვი­დან მეც ამ პრო­ფე­სი­ის და­უფ­ლე­ბა გან­ვიზ­რა­ხე. სხვა­თა შო­რის, თა­ვის დრო­ზე მა­მას სურ­და, არ­ქი­ტექ­ტო­რი გამ­ხდა­რი­ყო, მაგ­რამ მო­გეხ­სე­ნე­ბათ, ეს ვერ მო­ა­ხერ­ხა; ვიდ­რე პარ­ტი­ულ საქ­მი­ა­ნო­ბას და­ი­წყებ­და, უფრო მე­ტად - ჟურ­ნა­ლის­ტო­ბა უწევ­და. სა­ბო­ლო­ოდ, მშო­ბელს იმე­დი გა­ვუც­რუე - მივ­ხვდი, ეს პრო­ფე­სია არ მი­ზი­დავ­და და უცხო ენა­თა ინ­სტი­ტუ­ტში ჩა­ვა­ბა­რე. ჩემ­მა გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბამ გა­ა­მარ­თლა: ინ­გლი­სუ­რი ენის სა­ფუძ­ვლი­ა­ნად და­უფ­ლე­ბამ დიდი როლი ითა­მა­შა ჩემს ცხოვ­რე­ბა­ში.

- ამ პე­რი­ოდ­ში უკვე და­ო­ჯა­ხე­ბუ­ლი იყა­ვით, არა?

- კი, ასე იყო... სხვა­თა შო­რის, ნანა ქუ­ჩა­ში შემ­თხვე­ვით გა­ვი­ცა­ნი. ის ნაც­ნობ ქა­ლიშ­ვილ­თან, ნან­და ნი­კო­ლა­იშ­ვილ­თან ერ­თად მი­დი­ო­და. ორი­ვეს მი­ვე­სალ­მე. გა­მო­გი­ტყდე­ბით და თა­ვი­დან­ვე მო­მე­წო­ნა; თა­ვა­დაც რა­ღაც მაგ­რძნო­ბი­ნა. მი­თხრეს, რომ ფი­ლარ­მო­ნი­ა­ში, კონ­ცერ­ტის ბი­ლე­თე­ბის სა­შოვ­ნე­ლად მი­დი­ოდ­ნენ და მათ მეც გავ­ყე­ვი. და­ვი­ლა­პა­რა­კეთ, მაგ­რამ მა­შინ მხო­ლოდ ნა­ნას პრო­ფილს ვუ­ყუ­რებ­დი... მერე დიდ­ხანს, ლა­მის 2 წელი ვხვდე­ბო­დით ერ­თმა­ნეთს, შემ­დეგ კი დავ­ქორ­წინ­დით.

- მა­ნამ­დე მა­სა­ვით არა­ვინ მოგ­წო­ნე­ბი­ათ?

- მა­ნამ­დეც მქონ­და გა­ტა­ცე­ბე­ბი, მაგ­რამ მა­სა­ვით ალ­ბათ, არა­ვინ მომ­წო­ნე­ბია. სიყ­ვა­რუ­ლი სულ სხვა რამ არის, გა­ტა­ცე­ბა - სხვა. თან, კა­ცებ­მა სა­ოც­რად ძლი­ე­რი სიყ­ვა­რუ­ლი იცი­ან - როცა ნამ­დვი­ლი გრძნო­ბა ეწ­ვე­ვათ, თა­ნახ­მა არი­ან, შეც­ვა­ლონ სა­კუ­თა­რი ცხოვ­რე­ბის სტი­ლიც კი. პი­რა­დად მე, ლექ­ცი­ებ­ზეც აღარ დავ­დი­ო­დი და ამის გამო სახ­ლში კონ­ფლიქ­ტი მქონ­და; სწო­რედ ნა­ნას გაც­ნო­ბის შემ­დეგ გა­დავ­წყვი­ტე, უცხო ენა­თა ინ­სტი­ტუ­ტში მეს­წავ­ლა.

- ტრა­დი­ცი­ე­ბის დაც­ვით იქორ­წი­ნეთ?

- კი, მაგ­რამ დიდი ქორ­წი­ლი არ გაგ­ვი­მარ­თავს. უბ­რა­ლოდ, სა­დი­ლი მო­ვა­წყვეთ, რო­მელ­საც ეს­წრე­ბოდ­ნენ ნა­ნას და ჩემი ოჯა­ხის წევ­რე­ბი, სულ 10-12 კაცი. მერე წა­ვე­დით ლე­ჩხუმ­ში, სო­ფელ ქო­რე­ნი­ში და იქ გა­ვა­ტა­რეთ 2 კვი­რა. სა­ოც­რად ლა­მა­ზი სო­ფე­ლია, ხვამ­ლის კლდის ქვეშ არის გა­შე­ნე­ბუ­ლი.

- ქორ­წი­ნე­ბის შემ­დეგ სა­ცხოვ­რებ­ლად ცალ­კე გა­დახ­ვე­დით...

- კი, ასე მოხ­და. იმ პე­რი­ოდ­ში ჩემ­მა სი­დედრმა მი­ი­ღო ბინა ვა­კე­ში, რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცი­ის სქე­მით და სა­ცხოვ­რებ­ლად იქ გა­და­ვე­დით. კარ­გია, თუ ახალ­და­ქორ­წი­ნე­ბულ წყვილს ცალ­კე ცხოვ­რე­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბა ეძ­ლე­ვა.

- თუმ­ცა ამას მე­ო­რე, ზო­გის­თვის არ­ცთუ ისე სა­სი­ა­მოვ­ნო უარ­ყო­ფი­თი მხა­რე აქვს: რო­დე­საც და­მო­უ­კი­დებ­ლად ცხოვ­რე­ბას გა­და­წყვეტ, თა­ვის რჩე­ნაც უნდა შე­გეძ­ლოს.

- მარ­თა­ლია, მშობ­ლე­ბი გარ­კვე­უ­ლი თან­ხით მეხ­მა­რე­ბოდ­ნენ, მაგ­რამ ის ფული ოჯა­ხის სარ­ჩე­ნად საკ­მა­რი­სი ნამ­დვი­ლად არ გახ­ლდათ. ამი­ტო­მაც, სწავ­ლის პა­რა­ლე­ლუ­რად, მუ­შა­ო­ბა მიხ­დე­ბო­და. სწო­რედ მა­შინ გა­მო­მად­გა მუ­სი­კა­ლუ­რი გა­ნათ­ლე­ბა და ჩემი გა­ტა­ცე­ბა - ჯაზი. და­ვი­წყე პარ­ტი­ტუ­რე­ბის წერა და ორ­კესტრთან ერ­თად, ხში­რად ვუკ­რავ­დი ამა თუ იმ ქარ­ხა­ნა­ში.

- ფუ­ფუ­ნე­ბა­ში გაზ­რდილს, მუ­შა­ო­ბა არ დაგ­ზა­რე­ბი­ათ?

- არა, მით უმე­ტეს, რომ იმ პე­რი­ოდ­ში ფუ­ფუ­ნე­ბა უკვე და­ვი­წყე­ბუ­ლი მქონ­და. ჩვე­ნი ოჯა­ხი ცუ­დად არას­დროს ცხოვ­რობ­და, მაგ­რამ დიდი პრი­ვი­ლე­გი­ე­ბი აღარ გვქონ­და. ასე რომ, დედა მარ­თა­ლი იყო, თა­ვი­დან­ვე რომ გვაჩ­ვევ­და ამ ყვე­ლა­ფერს.

- რო­გორც ვიცი, სას­წავ­ლებ­ლად ამე­რი­კა­შიც წახ­ვე­დით...

- ამე­რი­კა­ში დიდ­ხანს არ ვყო­ფილ­ვარ - სულ რა­ღაც, ერთი სე­მესტრი გა­ვი­ა­რე. ეს მოხ­და 1970 წელს. მი­ჩი­გა­ნის შტატ­ში ზა­ფხუ­ლის კურ­სზე გა­მიშ­ვეს. მა­შინ უკვე ლექ­ტო­რი ვი­ყა­ვი. აბა, იმ დროს სტუ­დენტს სა­ზღვარ­გა­რეთ ვინ გა­უშ­ვებ­და? მხო­ლოდ 26-27 წლის ასაკ­ში თუ მოგ­ცემ­დნენ ამის უფ­ლე­ბას, თო­რემ შე­და­რე­ბით უმ­ცრო­სებ­ზე ამ­ბობ­დნენ: შე­იძ­ლე­ბა, ამათ ჭკუა აე­რი­ო­თო.

- ყვე­ლამ ვი­ცით, რომ თქვე­ნი შვი­ლი - ირაკ­ლი არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვი მამა იყო. თქვენ რო­გო­რი მშო­ბე­ლი იყა­ვით?

- ირაკ­ლი გან­სა­კუთ­რე­ბით, ნა­ნას­თვის იყო კარ­გი მამა. როცა მისი ვაჟი - მაქ­სი­მე გაჩ­ნდა, ის ჯერ კი­დევ ძა­ლი­ან ახალ­გაზ­რდა გახ­ლდათ, ხოლო როცა ქა­ლიშ­ვი­ლი შე­ე­ძი­ნა, უკვე "დაღ­ვი­ნე­ბუ­ლი" - 42 წლის იყო. ახალ­გაზ­რდა მშო­ბელს შვი­ლე­ბი ბევრ რა­მე­ში გიშ­ლი­ან ხელს და გინ­და, ისი­ნი გა­საზ­რდე­ლად ბე­ბია-ბა­ბუ­ებს მი­ან­დო, 42 წლი­სას კი სულ სხვა სურ­ვი­ლე­ბი გაქვს. ირაკ­ლი ნა­ნას აჭ­მევ­და, ჰბან­და, მის მი­მართ დიდ პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბას გრძნობ­და... მე ახალ­გაზ­რდა, - ანუ მთლად ირაკ­ლის­ნა­ი­რი მამა ვერ ვი­ყა­ვი. ის შა­ბათ-კვი­რას ძი­რი­თა­დად, ბა­ბუ­ას­თან ატა­რებ­და და მას­თან სა­ო­ცა­რი ურ­თი­ერ­თო­ბა აკავ­ში­რებ­და. სხვა­თა შო­რის, ირაკ­ლიმ თა­ვი­სი პირ­ვე­ლი მო­თხრო­ბა სწო­რედ ბა­ბუ­ა­ზე და­წე­რა და ეს შემ­თხვე­ვი­თო­ბა არ არის. მარ­თა­ლია, მისი მო­თხრო­ბის პერ­სო­ნა­ჟი რე­ა­ლურ ბა­ბუ­ას არ ჰგავს, რად­გან ის სი­გა­რეტს ეწე­ვა და ბო­ლოს, თავს იკ­ლავს, მაგ­რამ მა­ინც... როცა ირაკ­ლი შეგ­ვე­ძი­ნა, მე და ნანა ახალ­გაზ­რდე­ბი ვი­ყა­ვით და ბუ­ნებ­რი­ვია, სტუმ­რად წას­ვლა გვერ­ჩივ­ნა შინ ყოფ­ნას. მის მოვ­ლა­ში მეც ვმო­ნა­წი­ლე­ობ­დი და რა თქმა უნდა, შვილ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბა ძა­ლი­ა­ნაც მსი­ა­მოვ­ნებ­და, მაგ­რამ იმ მო­მენ­ტში, როცა სად­მე უნდა წავ­სუ­ლი­ყა­ვით, მის თავს ბე­ბია-ბა­ბუ­ას მი­ვა­ჩე­ჩებ­დით ხოლ­მე (იცი­ნის).

- მკაც­რი იყა­ვით?

- ტყუ­ი­ლი სიმ­კაც­რე არ მიყ­ვარს. ვფიქ­რობ, უბ­რა­ლოდ, სა­მარ­თლი­ა­ნი ვი­ყა­ვი.

- ამ­ბო­ბენ, რომ ქა­ლიშ­ვი­ლი უფრო მე­ტად ახ­ლოს არის მა­მის გულ­თან...

- ვერ გე­ტყვით, რომ თე­ო­ნა უფრო მე­ტად მიყ­ვარ­და, მაგ­რამ ის ცოტა უფრო გვი­ან და­ი­ბა­და, ირაკ­ლი­ზე 5 წლით უმ­ცრო­სია და შე­სა­ბა­მი­სად, გა­უ­მარ­თლა იმ მხრივ, რომ უკვე შე­და­რე­ბით დი­დე­ბი ვი­ყა­ვით და ყველ­გან თან დაგ­ვყავ­და; მას იშ­ვი­ა­თად ვტო­ვებ­დით ბე­ბია-ბა­ბუ­ას­თან. თუმ­ცა, მერ­წმუ­ნეთ, შვი­ლე­ბი არას­დროს გან­მის­ხვა­ვე­ბია, მით უმე­ტეს - სქე­სის მი­ხედ­ვით.

- თე­ო­ნა ბა­ლე­ტის მსა­ხი­ო­ბია, არა?

- დიახ. თა­ვი­დან ცეკ­ვავ­და, მერე და­სის ხელ­მძღვა­ნე­ლი იყო, შარ­შან კი ლონ­დონ­ში წა­ვი­და და ახლა იქ ას­წავ­ლის ბა­ლე­ტის სკო­ლა­ში. მას 2 შვი­ლი ჰყავს: გაგა, რო­მე­ლიც გა­ი­სად და­ამ­თავ­რებს ბრუ­ნე­ლის უნი­ვერ­სი­ტეტს (ლონ­დო­ნის ტექ­ნო­ლო­გი­უ­რი უნი­ვერ­სი­ტე­ტი) და ანა, რო­მე­ლიც "ქვინ მე­რი­ში" სწავ­ლობ­და, ნი­ჭი­ე­რი მა­თე­მა­ტი­კო­სია და პლუს - 6 ენა იცის. მე 5 წელი ვი­ცხოვ­რე მათ­თან ერ­თად, მას მერე კი, რაც სა­ქარ­თვე­ლო­ში წა­მო­ვე­დი, შვი­ლებ­თან თე­ო­ნა გა­ემ­გზავ­რა.

- პა­ტა­რა ნა­ნა­ზეც უნდა გკი­თხოთ...

- ნანა სა­ოც­რად არ­ტის­ტუ­ლი ბავ­შვია. აქვს წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლი შარ­მი და გარ­შე­მო მყო­ფებს მა­ლე­ვე აჯა­დო­ებს. ჩემს მე­გობ­რებ­საც კი სი­ა­მოვ­ნე­ბით მის გა­რე­მოც­ვა­ში ყოფ­ნა. ის არ არის ისე­თი აკა­დე­მი­უ­რი, რო­გო­რიც ვთქვათ, ანა გახ­ლავთ, მაგ­რამ სავ­სეა არ­ტის­ტიზ­მით. ბრწყინ­ვა­ლედ ჰბა­ძავს ადა­მი­ა­ნებს, თან აქ­ცენ­ტებს სა­ოც­რად აკე­თებს. ერ­თა­დერ­თი მო­წა­ფე მყავს ინ­გლი­სურ ენა­ში და ეს ნანა გახ­ლავთ. როცა ვმე­ცა­დი­ნე­ობთ, მე­უბ­ნე­ბა, - მოდი, ამ ყვე­ლა­ფერს აქ­ცენ­ტე­ბით გა­ვა­კე­თე­ბო და ხან ინ­დუ­რი, ხა­ნაც - რუ­სუ­ლი, ქარ­თუ­ლი, ამე­რი­კუ­ლი აქ­ცენ­ტე­ბით "აკე­თებს" ინ­გლი­სურს, ეს კი ძა­ლი­ან რთუ­ლი გახ­ლავთ. სხვა­თა შო­რის, მას სიმ­ღე­რა­ზე მე­ტად, ცეკ­ვა უყ­ვარს. კი­დევ, ძა­ლი­ან უყ­ვარს მა­მი­და და ხში­რად, მის მი­ბაძ­ვას ცდი­ლობს. თე­ო­ნა წარ­მო­უდ­გენ­ლად ორ­გა­ნი­ზე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნია. მან რთუ­ლი პრო­ფე­სია აირ­ჩია და რომ არა ორ­გა­ნი­ზე­ბუ­ლო­ბა, ბა­ლე­რი­ნა ვერ გახ­დე­ბო­და; სა­დაც თე­ო­ნაა, ჩათ­ვა­ლეთ, რომ იქ ყვე­ლა­ფე­რი რიგ­ზეა და ამი­ტო­მაც, მას მერი პო­პინსს ვე­ძა­ხი. ჰოდა, ნანა მე­კი­თხე­ბა ხოლ­მე: მე ხომ ვარ პა­ტა­რა მერი პო­პინ­სიო?

- რა­ი­მე­თი მა­მას თუ ამ­სგავ­სებთ?

- რო­გორ არა! ძა­ლი­ან ჰგავს ფაქ­ტუ­რით, სურ­ნე­ლით, სა­ხის ნაკ­ვთე­ბით. ირაკ­ლის მსგავ­სად, ნა­ნა­საც უყ­ვარს რით­მო­ბა­ნას თა­მა­ში.

- ბა­ტო­ნო გელა, ირაკ­ლის შე­მოქ­მე­დე­ბის რო­გო­რი შემ­ფა­სე­ბე­ლი იყა­ვით და ხართ?

- ახლა უფრო მე­ტად ვა­ფა­სებ მის შე­მოქ­მე­დე­ბას, ვიდ­რე - ადრე. ხომ იცით, ში­ნა­ურ მღვდელს შენ­დო­ბა არ აქვს. როცა პა­ტა­რა იყო, ვე­რაფ­რით წარ­მო­ვიდ­გენ­დი, რომ იმას მი­აღ­წევ­და და გა­ა­კე­თებ­და, რაც გა­ა­კე­თა და რომ ყვე­ლა­ფერს ასე და­უ­ფა­სებ­დნენ. მარ­თა­ლია, ის ჩემ­გან გან­სხვა­ვე­ბულ ჟანრ­ში მუ­შა­ობ­და, მაგ­რამ მე გუ­ლის სიღ­რმე­ში ყო­ველ­თვის მჯე­რო­და, რომ რა­საც აკე­თებ­და, წინ­გა­დად­გმუ­ლი ნა­ბი­ჯი იყო და თქვენ წარ­მო­იდ­გი­ნეთ, ისე­თი სიმ­ღე­რაც კი მო­მე­წო­ნა, რო­გო­რიც "შენ აფ­რენ" გახ­ლავთ.

- არ შე­მიძ­ლია არ გკი­თხოთ თქვე­ნი ცხოვ­რე­ბის იმ ეპი­ზოდ­ზე, რო­დე­საც დიდ ბრი­ტა­ნეთ­ში სა­ქარ­თვე­ლოს ელჩი იყა­ვით...

- ელ­ჩო­ბა ინ­გლის­ში გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი პა­ტი­ვი არა მხო­ლოდ იმი­ტომ არის, რომ პო­ლი­ტი­კუ­რად მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ქვე­ყა­ნაა, არა­მედ იმი­ტომ, რომ იქ მო­ნარ­ქი­აა და ამ ქვეყ­ნის ელჩი გან­სა­კუთ­რე­ბულ სი­ტუ­ა­ცი­ა­შია. დე­დო­ფალ­თან მქონ­და ურ­თი­ერ­თო­ბა და ცხა­დია, მთე­ლი დრეს­კო­დი და დე­კო­რი უნდა გა­მეთ­ვა­ლის­წი­ნე­ბი­ნა, რაც ზღაპ­რი­სე­უ­ლი რე­ა­ლო­ბა გახ­ლდათ. ჩემს მე­უღ­ლე­საც მოს­წონ­და ეს ყვე­ლა­ფე­რი. როცა უკვე ცუ­დად იყო და ხელ­ჯო­ხით და­დი­ო­და, მა­ში­ნაც მიმ­ყავ­და ბუ­კინ­გე­მის სა­სახ­ლე­ში, რად­გან ვი­ცო­დი, სა­ოც­რად უყ­ვარ­და ინ­გლი­სის მა­ღა­ლი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ზღაპ­რი­სე­უ­ლი გლა­მუ­რი. რაც შე­ე­ხე­ბა ინ­ტე­რე­სებს, მერ­წმუ­ნეთ, მე ყო­ველ­თვის სა­ქარ­თვე­ლოს ინ­ტე­რე­სებს ვი­ცავ­დი არა მარ­ტო ელ­ჩო­ბის დროს, არა­მედ მა­ნამ­დეც და ახ­ლაც.

- და­ბო­ლოს, მას შემ­დეგ, რაც ქალ­ბა­ტო­ნი ნანა თქვენ გვერ­დით აღარ არის, რა შე­იც­ვა­ლა?

- ყვე­ლა­ფე­რი შე­იც­ვა­ლა! თუ და­მი­ჯე­რებთ, მე ყო­ველ წუთს მას­ზე ვფიქ­რობ. რა­საც უნდა ვა­კე­თებ­დე, ყვე­ლა­ფერს მას ვუ­კავ­ში­რებ, მისი სახე გო­ნე­ბი­დან არ ამომ­დის. ხომ ხე­დავთ, ოთახ­ში მისი 15 ფოტო ჰკი­დია და მე ნა­ნას მუდ­მი­ვად ვე­ლა­პა­რა­კე­ბი. არ ვიცი, რა ხდე­ბა ადა­მი­ა­ნის თავს მისი გარ­დაც­ვა­ლე­ბის შემ­დეგ და სა­ერ­თო­დაც, ვფიქ­რობ, რომ ამ სამ­ყა­როს შე­სა­ხებ მე და ჩემ­მა კა­ტამ ერთი და იგი­ვე რამ ვი­ცით და უფრო მეტი არც აინშტა­ინ­მა იცო­და, მაგ­რამ ის კი ვიცი (და მად­ლო­ბა ღმერ­თს), რომ არ­სე­ბობს მისი სუ­რა­თე­ბი და მე შე­მიძ­ლია, მის ფო­ტო­ებს მა­ინც ვე­ლა­პა­რა­კო...

ლიკა ქა­ჯა­ია

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)