პა­ტი­მარ­თა წა­მე­ბის ამ­სახ­ვე­ლი მა­სა­ლის გა­მოქ­ვეყ­ნე­ბამ, შე­იძ­ლე­ბა ით­ქვას, სა­ქარ­თვე­ლო ერთ დღე­ში შეც­ვა­ლა. რო­გორც დად­გინ­და, ამ ვი­დე­ო­ფირს ცი­ხის ყო­ფი­ლი ზე­დამ­ხედ­ვე­ლი ვლა­დი­მერ ბე­დუ­კა­ძე იღებ­და. ის ამ­ჯე­რად ბელ­გი­ა­ში პო­ლი­ტი­კურ თავ­შე­სა­ფარს ელო­დე­ბა. გთა­ვა­ზობთ ინ­ტერ­ვი­უს ვლა­დი­მერ ბე­დუ­კა­ძეს­თან:

- ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ სოდ-ის ფი­ლი­ა­ლი ბელ­გი­ა­ში გად­მო­ი­ტა­ნა, მით­ვალ­თვა­ლებ­დნენ. ჩემ გამო ბელ­გი­ა­ში ელ­ჩიც შეც­ვა­ლეს. ამ ვი­დე­ო­ფირს 2011-2012 წლებ­ში ცი­ხის უფ­რო­სი­სა და შს მი­ნის­ტრ ბაჩო ახა­ლა­ი­ას და­ვა­ლე­ბით ვი­ღებ­დი და ვე­ლო­დე­ბო­დი მო­მენტს, რო­დე­საც მსოფ­ლიო სა­ქარ­თვე­ლოს მი­ა­პყრობ­და ყუ­რა­დღე­ბას და ჩა­მოხ­სნი­და ნი­ღაბს სა­ა­კაშ­ვი­ლის რე­ჟიმს.

ბელ­გი­ას პო­ლი­ტი­კუ­რი თავ­შე­საფ­რის თხოვ­ნით მივ­მარ­თე. ჩემი ოჯა­ხი სა­ქარ­თვე­ლო­ში მძევ­ლად ჰყავთ და ვი­თხო­ვე, რომ ბელ­გი­ის მთავ­რო­ბამ მა­თაც პო­ლი­ტი­კუ­რი თავ­შე­სა­ფა­რი მის­ცეს.

- რო­დის და­ი­წყო პა­ტიმ­რე­ბის წა­მე­ბა ქარ­თულ ცი­ხე­ში?

- 2005 წლის დე­კემ­ბრი­დან. იმ დღი­დან, რაც ბაჩო ახა­ლა­ია და­ნიშ­ნეს სას­ჯე­ლაღ­სრუ­ლე­ბის დე­პარ­ტა­მენ­ტის თავ­მჯდო­მა­რედ.

- რა ფორ­მით და­ი­წყო ახა­ლა­ი­ამ ამ სი­სას­ტი­კის და­ნერგვა? ბრძა­ნე­ბა გას­ცა, რომ სწო­რედ ასე მოჰ­ქ­ცე­ოდ­ნენ პა­ტიმ­რებს?

- უა­რე­სი... პი­რა­დი მა­გა­ლი­თით აჩ­ვე­ნა თა­ნამ­შრომ­ლებს პა­ტიმ­რებ­თან ქცე­ვის "წე­სე­ბი". პი­რა­დად შე­დი­ო­და საკ­ნებ­ში ღამ­ღა­მო­ბით და პი­რა­დად ამ­ცი­რებ­და მათ.

გან­სა­კუთ­რე­ბით სას­ტი­კი გახ­და 2006 წლის 27 მარ­ტის ბუნ­ტის შემ­დეგ, როცა იგ­რძნო, რომ მისი ყვე­ლა მოქ­მე­დე­ბა და­უს­ჯე­ლი დარ­ჩე­ბო­და. ბუნ­ტი ხომ თი­თი­დან გა­მო­წო­ვი­ლი და პრო­ვო­ცი­რე­ბუ­ლი იყო, ვინ და­უ­ჯე­რა მა­შინ პა­ტიმ­რებს? არა­და, იმ ბუნტს პა­ტიმ­რე­ბი ემსხვერ­პლნენ. სწო­რედ ახა­ლა­ი­ას ბრძა­ნე­ბით ყოფ­დნენ "კარ­მუშ­კებ­ში" ავ­ტო­მა­ტებს და ის­როდ­ნენ.

ბაჩო ახა­ლა­ი­ას ეს რომ შერ­ჩა, და­ი­წყო თვით­ნე­ბუ­რი და ღა­მე­უ­ლი შე­ვარ­დნე­ბი ცი­ხე­ში. ახა­ლა­ი­ამ ისე მო­აქ­ცია საქ­მე, რომ ცი­ხე­ში უპირ­ვე­ლე­სად ადა­მი­ა­ნუ­რი ღი­რე­ბუ­ლე­ბე­ბი გა­აქ­რო. ადა­მი­ა­ნე­ბი მო­ნე­ბად და ცხო­ვე­ლე­ბად აქ­ცი­ეს.

- რა მე­თო­დე­ბით მო­ა­ხერ­ხა ეს ახა­ლა­ი­ამ?

- თათ­ბი­რებ­ზე ტვი­ნე­ბის გა­მო­რე­ცხვით, იდე­ო­ლო­გი­უ­რი და­მუ­შა­ვე­ბით, რომ ვინც ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის აზრს არ იზი­ა­რებ­და, მტე­რი და მო­ღა­ლა­ტე იყო...

2006 წლის მარ­ტში, როცა რუს­თა­ვის სა­პყრო­ბი­ლე გა­იხ­სნა, თვი­თონ ბაჩო ახა­ლა­ი­ამ სწო­რედ ისე გა­ა­უ­პა­ტი­უ­რა იქ რამ­დე­ნი­მე პა­ტი­მა­რი, რო­გორც იმ ვი­დე­ო­ფირ­შია ასა­ხუ­ლი. ეს თა­ვად გა­და­ა­ღე­ბი­ნა ფირ­ზე, მან აჩ­ვე­ნა მა­გა­ლი­თი ცი­ხის თა­ნამ­შრომ­ლებს. ახა­ლა­ია და მე­გის ქარ­და­ვა ის ხალ­ხია, ვინც ცი­ხე­ში ეს სა­ში­ნე­ლე­ბა და­ნერ­გა. ამ სი­სა­ძაგ­ლეს სჩა­დი­ო­და ქარ­თულ ცი­ხე­ში თა­ნამ­შრომ­ლე­ბის უმ­რავ­ლე­სო­ბა. ალ­ბათ, გე­ცო­დი­ნე­ბათ ცნო­ბი­ლი ზიმ­ბარ­დოს ექ­სპე­რი­მენ­ტის შე­სა­ხებ. ამით ის მინ­და ვთქვა, რომ ის, რა­საც ქარ­თულ ცი­ხე­ებ­ში ცი­ხის თა­ნამ­შრომ­ლე­ბი აკე­თებ­დნენ, შემ­ზა­რა­ვია, მაგ­რამ ეს მხო­ლოდ ცი­ხის თა­ნამ­შრომ­ლე­ბის პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბის სა­კი­თხი არ არის. უპირ­ვე­ლე­სი პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბა აკის­რია მათ, ვინც ეს და­უშ­ვეს.

ბაჩო ახა­ლა­ი­ამ და მის­მა კლან­მა ჯერ ცი­ხის თა­ნამ­შრომ­ლე­ბი აქ­ცი­ეს მო­ნე­ბად, გა­და­აქ­ცი­ეს ცხო­ვე­ლე­ბად, გა­ხა­დეს მარ­თუ­ლი და შემ­დეგ სას­ტი­კად გა­უს­წორ­დნენ მათი ხე­ლით პა­ტიმ­რებს.

პა­ტიმ­რის­თვის ხე­ლის ჩა­მორ­თმე­ვაც და ადა­მი­ა­ნუ­რად მო­კი­თხვაც კი უპა­ტი­ე­ბელ და­ნა­შა­უ­ლად ით­ვლე­ბო­და. პა­ტი­მა­რი ხომ სა­ზი­ზღა­რი არ­სე­ბა იყო, არა­რა­ო­ბა... თუ ვინ­მე გა­ბე­დავ­და გა­მო­სარ­ჩლე­ბას და იტყო­და, რა იცი, რა კა­ცია, რა­ტომ ურტყა­მო, მა­შინ­ვე ინ­ტრი­გა­ნო­ბას დაგ­წა­მებ­დნენ. იცით, რო­გორ მო­ნურ ყო­ფა­ში ჰყავ­დათ თა­ნამ­შრომ­ლე­ბი? დღე­გა­მოშ­ვე­ბით ღა­მე­ებს ათე­ნე­ბი­ნებ­დნენ მი­ზე­რუ­ლი თან­ხის ფა­სად და ამის­თა­ნა ბინ­ძურ საქ­მე­ებს აკე­თე­ბი­ნებ­დნენ. ისე მო­უქ­ცი­ეს საქ­მე, რომ ქუ­ჩა­ში გავ­ლის ეში­ნო­დათ, რომ რო­მე­ლი­მე ნა­პა­ტიმ­რალს არ ეცნო. სა­ფუძ­ვლი­ა­ნად იმუ­შა­ვეს ცი­ხის თა­ნამ­შრომ­ლე­ბის მენ­ტა­ლი­ტეტ­ზე, ერ­თთა­ვად ჩას­ჩი­ჩი­ნებ­დნენ, რად­გან სის­ტე­მა­ში მუ­შა­ობ­დნენ, აუ­ცი­ლებ­ლად სა­ა­კაშ­ვი­ლის მო­ნე­ბი და მი­შას მა­დი­დებ­ლე­ბი უნდა ყო­ფი­ლიყ­ვნენ, შე­ეს­რუ­ლე­ბი­ნათ ბრძა­ნე­ბე­ბი, თო­რემ ლუკ­მა­პურს და­კარ­გავ­დნენ. ცი­ხის თა­ნამ­შრომ­ლე­ბის და­მორ­ჩი­ლე­ბა იო­ლია, თუ არ­სე­ბობს სა­ა­მი­სო პო­ლი­ტი­კუ­რი ნება. აი, რა არის მთა­ვა­რი - პო­ლი­ტი­კუ­რი ნება!

- თა­ვად თუ მი­გი­ღი­ათ მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა პა­ტიმ­რე­ბის წა­მე­ბა­სა და დამ­ცი­რე­ბა­ში?

- ვა­ღი­ა­რებ, რომ პა­ტიმ­რის­თვის ხელი გა­მირ­ტყამს, მაგ­რამ იმ სა­ში­ნე­ლე­ბა­ში, რა­საც ეს ხალ­ხი სჩა­დი­ო­და, მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა არ მი­მი­ღია. იყ­ვნენ ისე­თე­ბიც, რო­მელ­თაც პრო­ტეს­ტის გრძნო­ბა გა­უჩ­ნდათ, მაგ­რამ ყვე­ლა­ნი და­ი­თხო­ვეს სის­ტე­მი­დან.

- ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის წევრთა თქმით, ოპო­ზი­ცი­ის ლი­დერ­მა ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვილ­მა თქვენ ამის­თვის გა­და­გი­ხა­დათ.

- ივა­ნიშ­ვილს არ ვიც­ნობ. იმ ვი­დე­ო­ფი­რის ბოლო კად­რებ­ში ჩანს, რომ პა­ტი­მარს მთე­ლი ცი­ხის თა­ნამ­შრომ­ლე­ბი სცემ­დნენ და ერ­თობ­ლი­ვად აკე­თებ­დნენ ამას. მა­შინ ყვე­ლა მო­მის­ყი­დია - დი­რექ­ტო­რიც, თავ­მჯდო­მა­რეც და ყვე­ლა. არა­ვი­თა­რი ფული არ ამი­ღია, თა­მაზ თა­მა­ზაშ­ვილს კი მით უმე­ტეს არ ვიც­ნობ. რამ­დე­ნი­მე მი­ლი­ო­ნი ავი­ღე და ოჯა­ხი სა­ქარ­თვე­ლო­ში დავ­ტო­ვე? ამ საქ­მე­ში კი­დევ 4 მე­გო­ბა­რი მეხ­მა­რე­ბო­და და ისი­ნიც გან­ზე გავ­წიე? წა­მო­ვე­დი აქ და დროს ვა­ტა­რებ? "ნაც­მოძ­რა­ო­ბის" მსჯე­ლო­ბას აქვს სა­ერ­თოდ ლო­გი­კა? მათ მხო­ლოდ ფული ელან­დე­ბათ, სხვა არა­ფე­რი არ­სე­ბობს მათ­თვის. თა­ვად სწო­რედ ფუ­ლით ჰყავთ მოს­ყი­დუ­ლი ევ­რო­პა­ში ვი­ღაც-ვი­ღა­ცე­ბი. ამა­ში დავ­რწმუნ­დი, როცა ევ­რო­პარ­ლა­მენ­ტში ვკი­თხე ერთ მი­შას მა­დი­დე­ბელ პარ­ლა­მენ­ტარს, არ უყუ­რეთ, არ ნა­ხეთ, რა ხდე­ბა სა­ქარ­თვე­ლო­ში-მეთ­ქი? იუ­ა­რა, არა­ფე­რი ვი­ციო. არა­და, მთე­ლი მსოფ­ლი­ოს წამ­ყვა­ნი გა­ზე­თე­ბი მო­ი­ა­რა ამ შემ­ზა­რავ­მა ფო­ტო­ებ­მა და ზო­გი­ერ­თმა ევ­რო­პარ­ლა­მენ­ტარ­მა ეს ვერ გა­ი­გო და არ იცის?! ლა­პა­რა­კია სწო­რედ იმ ხალ­ხზე, ვინც სა­ა­კაშ­ვილს ბრმად უჭერს მხარს და სა­ქარ­თვე­ლოს მო­სახ­ლე­ო­ბას არ­წმუ­ნებს, სა­ქარ­თვე­ლო­ში დე­მოკ­რა­ტია ყვა­ვი­სო. ეს ხალ­ხი ჰყავს სწო­რედ მოს­ყი­დუ­ლი სა­ა­კაშ­ვილს და რა გა­საკ­ვი­რია, რომ მხო­ლოდ ფულს უკავ­ში­რებს ყვე­ლა­ფერს.

- თქვენ ცი­ხე­ში მკვლე­ლო­ბებ­ზეც გა­ა­კე­თეთ გან­ცხა­დე­ბა, თქვით, რომ პა­ტიმ­რებს ხო­ცა­ვენ. რა იყო მკვლე­ლო­ბე­ბის მო­ტი­ვი?

- ისე­თი ბრალ­დე­ბა, რო­გო­რიც იყო სამ­შობ­ლოს ღა­ლა­ტი, წინა პი­რო­ბა იყო პა­ტიმ­რის მოკ­ვლი­სა. თა­ვის დრო­ზე, ღირ­სე­ულ­მა კაც­მა, ალექ­სან­დრე (სერ­გი) თეთ­რა­ძემ, არ აიღო თავ­ზე ეს სა­ში­ნე­ლი და­ნა­შა­უ­ლი და ამას შე­ე­წი­რა კი­დეც. ყვე­ლა ხომ არ არის გმი­რი? ყვე­ლას ხომ არა აქვს ისე­თი გამ­ძლე­ო­ბა, რო­გო­რიც თეთ­რა­ძეს ჰქონ­და? მან სი­ცო­ცხლე დადო ღირ­სე­ბის სა­პირ­წო­ნედ და შე­ე­წი­რა კი­დეც მას, - ის რე­ზი­ნის ხელ­კე­ტით გა­უ­პა­ტი­უ­რე­ბი­სას შე­მო­აკ­ვდათ!

ბაჩო ახა­ლა­ია პრე­ზი­დენ­ტთან თა­ვის გა­მო­ჩე­ნას ცდი­ლობ­და. ვი­დე­ო­მა­სა­ლა უნდა გა­კე­თე­ბუ­ლი­ყო სა­ინ­ტე­რე­სო ადა­მი­ა­ნე­ბის წა­მე­ბა­ზე. სა­ინ­ტე­რე­სო ადა­მი­ა­ნე­ბად ით­ვლე­ბოდ­ნენ ისი­ნი, ვინც სა­ა­კაშ­ვი­ლის იდე­ო­ლო­გი­უ­რი მტრე­ბი იყ­ვნენ. რაკი გა­ბე­დეს სა­ა­კაშ­ვი­ლის წი­ნა­აღ­მდეგ წას­ვლა, მკაც­რად უნდა დას­ჯი­ლიყ­ვნენ. მათ შო­რის კა­ნო­ნი­ე­რი ქურ­დე­ბიც ხვდე­ბოდ­ნენ და პო­ლი­ტი­კო­სე­ბიც. დაზ­ვერ­ვის პოლ­კოვ­ნი­კი ალექ­სან­დრე თეთ­რა­ძე სწო­რედ ასე­თი "სა­ინ­ტე­რე­სო ადა­მი­ა­ნი" იყო. ის სწო­რედ ბაჩო ახა­ლა­ი­ა­სა და მე­გის ქარ­და­ვას პი­რა­დი დაკ­ვე­თით გა­უ­პა­ტი­უ­რე­ბი­სას შე­მო­აკ­ვდათ. თა­ვად ბაჩო ახა­ლა­ია პა­ტი­მარ­თა "და­სა­მუ­შა­ვებ­ლად" სა­პყრო­ბი­ლე­ში მხო­ლოდ მა­შინ მი­დი­ო­და, რო­დე­საც თეთ­რა­ძის­თა­ნა ადა­მი­ა­ნე­ბი იყ­ვნენ და­სას­ჯე­ლი.

6 და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა და 4 სხვა­დას­ხვა თა­ნამ­დე­ბო­ბა გა­მო­ვიც­ვა­ლე, ყველ­გან ერთი და იგი­ვე ვი­თა­რე­ბა იყო. ეს იყო ბაჩო ახა­ლა­ი­ას და­ნერ­გი­ლი სის­ტე­მა, გამ­ყა­რე­ბუ­ლი უმაღ­ლეს ხე­ლი­სუ­ფალ­თა პო­ლი­ტი­კუ­რი ნე­ბით, ამი­ტომ ყველ­გან ხდე­ბო­და ის, რაც გლ­და­ნის მე-8 და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა­ში.

- ვი­დე­ო­მა­სა­ლა თქვენ წე­ლი­წად­ზე მე­ტია, გაქვთ, რა­ტომ არ გა­ამ­ჟღავ­ნეთ აქამ­დე?

- ვის­თვის უნდა მი­მე­ცა? სად უნდა მი­მე­ტა­ნა? ახა­ლა­ი­ას­თან, მე­რა­ბიშ­ვილ­თან თუ ადე­იშ­ვილ­თან? ხომ ამა­ორ­თქლებ­დნენ დე­და­ბუ­დი­ა­ნად?! არ იყო გამ­ჟღავ­ნე­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბა და როცა გა­მიჩ­ნდა, გა­მო­ვაქ­ვეყ­ნე.

რაში მდგო­მა­რე­ობ­და ზიმ­ბარ­დოს ექ­სპე­რი­მენ­ტი

1971 წელი, სტენ­ფორ­დის უნი­ვერ­სი­ტე­ტი. ფსი­ქო­ლო­გი­ის დოქ­ტო­რი ფი­ლიპ ზიმ­ბარ­დო ფსი­ქო­ლო­გი­ის ფა­კულ­ტე­ტის შე­ნო­ბის სარ­დაფ­ში ნამ­დვილ ცი­ხეს ქმნის - კა­მე­რე­ბით, ხელ­კე­ტე­ბით, ბორ­კი­ლე­ბით, რკი­ნის სა­წო­ლე­ბით...

დოქ­ტო­რი ზიმ­ბარ­დო: "მა­ინ­ტე­რე­სებ­და, რა მოხ­დე­ბო­და, თუ კარგ ადა­მი­ა­ნებს ბო­როტ გა­რე­მო­ში გან­ვა­თავ­სებ­დით, ისეთ­ში რო­გო­რიც ცი­ხეა".

ზიმ­ბარ­დომ სტენ­ფორ­დის უნი­ვერ­სი­ტე­ტის 24 სტუ­დენ­ტი შე­არ­ჩია და ორ ჯგუ­ფად გაყო. ერ­თნი პა­ტიმ­რე­ბი უნდა ყო­ფი­ლიყ­ვნენ, მე­ო­რე­ნი კი ცი­ხის მცვე­ლე­ბი და ად­მი­ნის­ტრა­ცია. ცი­ხის მცვე­ლებს სამ­ხედ­რო ფორ­მე­ბი, ვერ­ცხლის­ფე­რი გა­უმჭვირ­ვა­ლე სათ­ვა­ლე­ე­ბი, ხელ­ბორ­კი­ლე­ბი და ხელ­კე­ტე­ბი და­უ­რიგ­დათ; პა­ტიმ­რებს პა­ტიმ­რის ტან­საც­მე­ლი ჩა­აც­ვეს, ნომ­რე­ბი და­ა­წე­რეს და აუკ­რძა­ლეს ერ­თმა­ნე­თის­თვის სა­ხე­ლე­ბით მი­ე­მარ­თათ. პრო­ფე­სო­რი სტუ­დენ­ტებს დღე­ში 15 დო­ლარს უხ­დი­და. ექ­სპე­რი­მენ­ტის მე­ო­რე დღეს­ვე ურ­თი­ერ­თო­ბა ორ ჯგუფს შო­რის და­ი­ძა­ბა.

ცი­ხის მცვე­ლე­ბის როლ­ში მყოფ­მა სტუ­დენ­ტებ­მა სი­სას­ტი­კის გა­მომ­ჟღავ­ნე­ბა და­ი­წყეს, - პა­ტიმ­რებს აშიშ­ვლებ­დნენ, დას­ცი­ნოდ­ნენ, კე­ტავ­დნენ პა­ტა­რა ბნელ ოთახ­ში, თავ­ზე ყუ­თებს ად­გამ­დნენ და სთხოვ­დნენ, ევ­ლოთ. ექვს დღე­ში ორმა პა­ტი­მარ­მა ასეთ მო­პყრო­ბას ვერ გა­უძ­ლო და ექ­სპე­რი­მენ­ტი­დან გა­მო­თი­შეს. მათ, ვინც გა­უძ­ლეს, და­კარ­გეს წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბის გა­წე­ვის უნა­რი. რო­გორც "ნიუ-იორკ თა­იმ­სის­თვის" მი­ცე­მულ ინ­ტერ­ვი­უ­ში დოქ­ტორ­მა ზიმ­ბარ­დომ თქვა, ისი­ნი ზომ­ბი­რე­ბუ­ლი იყ­ვნენ: დას­ჯის ში­შით ერ­თმა­ნეთს არ ეხ­მა­რე­ბოდ­ნენ. მა­გა­ლი­თად, ერ­თმა "მცველ­მა" სა­კი­თხი ასე და­ა­ყე­ნა, - "ან ნო­მე­რი 416 კარ­ცერ­ში კი­დევ ერთ დღეს გა­ა­ტა­რებს, ან ყვე­ლას ჩა­მო­გერ­თმე­ვათ საბ­ნე­ბი და მო­გი­წევთ ისე წოლა, 416-ს კი გა­მო­ვუშ­ვებთ". პა­ტიმ­რებ­მა საბ­ნე­ბი ამ­ჯო­ბი­ნეს. ზო­გი­ერ­თი მცვე­ლი სულ უფრო მკაცრ და სა­დის­ტურ მე­თო­დებს ცდი­და პა­ტიმ­რებ­ზე, რათა მათი მორ­ჩი­ლე­ბა მაქ­სი­მუ­მამ­დე მი­ეყ­ვა­ნა...

"მცვე­ლე­ბი" ფიქ­რობ­დნენ, "რო­გორც კი უნი­ფორ­მას გაც­მე­ვენ და სამ­სა­ხურს გაძ­ლე­ვენ, ხდე­ბი ის ადა­მი­ა­ნი, რა­საც შენი სამ­სა­ხუ­რი გა­ვა­ლებს".

მე­ექ­ვსე დღეს, სი­ტუ­ა­ცი­ის უკონ­ტრო­ლო­ბის გამო, ზიმ­ბარ­დოს ექ­სპე­რი­მენ­ტის შე­წყვე­ტა მო­უხ­და, მაგ­რამ სტუ­დენ­ტებს ძა­ლი­ან გა­უ­ჭირ­დათ რე­ა­ლო­ბა­ში დაბ­რუ­ნე­ბა. მოგ­ვი­ა­ნე­ბით, ერთ-ერთი "მცვე­ლი" იხ­სე­ნებ­და: "სა­ო­ცა­რი ის იყო, რომ არა­ვის გა­ვუ­ჩე­რე­ბი­ვარ, არა­ვის და­უს­ვამს შე­კი­თხვე­ბი, რა­ტომ ვიქ­ცე­ო­დი ასე. როცა "პა­ტიმ­რე­ბის" დამ­ცი­რე­ბა-დათ­რგუნ­ვა­ზე გა­და­ვე­დი, არა­ვის არა­ფე­რი უთ­ქვამს".

ექ­სპე­რი­მენ­ტმა ცხად­ყო, რომ ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი მო­ქა­ლა­ქე, მით უმე­ტეს, სტენ­ფორ­დის პრეს­ტი­ჟუ­ლი უნი­ვერ­სი­ტე­ტის სტუ­დენ­ტი, მა­ღა­ლი გა­ნათ­ლე­ბის ხა­რის­ხით, სი­ტუ­ა­ცი­ის გავ­ლე­ნას თავს ვერ აღ­წევს და როლ­ში შე­დის, როლ­ში, რო­მელ­მაც შე­საძ­ლოა სას­ტიკ ტი­რა­ნად გა­და­აქ­ცი­ოს, ან თა­ვის გა­დარ­ჩე­ნის მიზ­ნით სხვა­თა დახ­მა­რე­ბა­ზე უარი ათ­ქმე­ვი­ნოს. დოქ­ტორ ზიმ­ბარ­დოს, რო­მელ­მაც ამ თე­მა­ზე ახ­ლა­ხან წიგ­ნიც გა­მოს­ცა, მი­აჩ­ნია, რომ ადა­მი­ა­ნი გავ­ლე­ნის ქვე­შაა და ნე­ბის­მი­ე­რი, თუნ­დაც სა­უ­კე­თე­სო სა­ზო­გა­დო­ე­ბის თი­თით საჩ­ვე­ნე­ბე­ლი წევ­რი, შე­საძ­ლოა გა­რე­მოს გავ­ლე­ნით სა­ზო­გა­დო­ე­ბის წი­ნა­შე სხვა სა­ხით წარ­სდგეს. პრო­ფე­სო­რი ზიმ­ბარ­დო მოგ­ვი­ა­ნე­ბით ბი-ბი-სი-სთვის მი­ცე­მულ ინ­ტერ­ვი­უ­ში ამ­ბობ­და: "ჩვენ კარ­გი ადა­მი­ა­ნე­ბი ცუდ გა­რე­მო­ში ჩა­ვა­ყე­ნეთ და ვნა­ხეთ, ვინ მო­ი­გო. სამ­წუ­ხა­რო ის არის, რომ ბო­როტ­მა გა­რე­მომ კარ­გი ადა­მი­ა­ნე­ბი და­ა­მარ­ცხა".

ხა­თუ­ნა პა­ი­ჭა­ძე

ყო­ველკ­ვი­რე­უ­ლი გა­ზე­თი "კვი­რის პა­ლიტ­რა"

(გა­მო­დის ორ­შა­ბა­თო­ბით)

იხი­ლეთ ვი­დე­ო­რე­პორ­ტა­ჟე­ბი|

- ბაჩო ახა­ლა­ი­ას პი­რა­დი დაკ­ვე­თით, თეთ­რა­ძე გა­უ­პა­ტი­უ­რე­ბი­სას შე­მო­აკ­ვდათ - ვლა­დი­მერ ბე­დუ­კა­ძე

- მკვლე­ლო­ბი­სა და გა­უ­პა­ტი­უ­რე­ბის ამ­სახ­ვე­ლი "უფრო მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი" მა­სა­ლე­ბი ახა­ლა­ი­ას სე­იფ­შია - ვლა­დი­მერ ბე­დუ­კა­ძე