1923 წლი­დან მო­ყო­ლე­ბუ­ლი, 23 აპ­რი­ლი - წიგ­ნის ჩუ­ქე­ბის სა­ერ­თა­შო­რი­სო დღედ არის გა­მო­ცხა­დე­ბუ­ლი. რაც შე­ე­ხე­ბა "პა­ლიტ­რა მე­დი­ას“, მან ერთი დღე ერთ თვედ აქ­ცია და ამ­ჯე­რად მთე­ლი აპ­რი­ლი იქცა წიგ­ნის დღე­სას­წა­უ­ლად!

"აჩუ­ქე წიგ­ნი და იყა­ვი თა­ვი­სუ­ფა­ლი“ - შე­სა­ნიშ­ნა­ვი სლო­გა­ნია და შე­სა­ნიშ­ნა­ვია ყვე­ლა­ფე­რი, რაც ამ, ერთი შე­ხედ­ვით, უტყვ სა­განს შე­უძ­ლია გად­მოგ­ცეს, გა­გი­ზი­ა­როს, შთა­გა­გო­ნოს, შე­გაყ­ვა­როს, აგა­ფო­რი­ა­ქოს, და­გამ­შვი­დოს და კი­დევ ვინ მოს­თვლის, რამ­დე­ნი ემო­ცი­ის გა­ზი­ა­რე­ბა ეხერ­ხე­ბა... სი­ტყვის ხმა­მაღ­ლა წარ­მო­უთ­ქმე­ლად. ასე თა­ვი­სუფ­ლდე­ბი ყვე­ლა­ფე­რი უარ­ყო­ფი­თის­გან და უჩუმ­რად უერ­თდე­ბი რე­ა­ლო­ბას, ოც­ნე­ბას, სიყ­ვა­რულს, სიყ­ვა­რულს და ისევ სიყ­ვა­რულს... ჯა­დოს­ნუ­რი ძალა აქვს წიგნს. ამი­ტო­მაც ვეს­ტუმ­რე ადა­მი­ანს, ვი­საც ამ ძა­ლის სა­უ­კე­თე­სოდ სწამს, ვინც ფეხ­ბურ­თის და წიგ­ნის ენა სა­უ­კე­თე­სოდ იცის!

სა­ქარ­თვე­ლოს უახ­ლე­სი სა­ფეხ­ბურ­თო ის­ტო­რი­ის ერთ-ერთ ყვე­ლა­ზე წარ­მა­ტე­ბუ­ლი მწვრთნე­ლის - გია გე­გუ­ჩა­ძის ოჯახ­ში ხელ­ცა­რი­ე­ლი არ მივ­სულ­ვარ - რაკი ჩემი და­წე­რი­ლი წიგ­ნი, გა­მომ­ცემ­ლო­ბა "პა­ლიტ­რა L“-ის - "ბიზ­ნე­სის გე­ნია“ (17 მი­ლი­არ­დე­რის ცხოვ­რე­ბი­სა და წარ­მა­ტე­ბის ამ­ბა­ვი) უკვე გა­მო­სუ­ლი იყო, ხოლო 23 აპ­რი­ლი - კარს მომ­დგა­რი, ამი­ტომ წიგ­ნი სა­კუ­თა­რი ავ­ტოგ­რა­ფით მი­ვარ­თვი ჩემს ძვირ­ფას ოჯახს და და­ვა­ყო­ლე კი­დეც, სა­მო­ტი­ვა­ცი­ოდ ნე­ბის­მი­ერ თქვენ­განს წა­ად­გე­ბა-მეთ­ქი. თა­ნაც, გე­გუ­ჩა­ძე­ებს შინ ჩვე­ნი გა­მომ­ცემ­ლო­ბის წიგ­ნე­ბის სე­რი­ე­ბი ბლო­მად აქვს შე­ძე­ნი­ლი და წა­კი­თხუ­ლიც.

მე და გია გე­გუ­ჩა­ძე დიდი ხნის მე­გობ­რე­ბი ვართ და ვიცი, რომ მის­თვის უდი­დე­სი მნიშ­ვნე­ლო­ბა აქვს წიგნს, გა­ნათ­ლე­ბას და ამი­ტო­მაც მი­იჩ­ნე­ვა ინ­ტე­ლექ­ტუ­ა­ლურ სა­ფეხ­ბურ­თო მწვრთნე­ლად. მახ­სოვს, მის უწინ­დელ სახ­ლში მთელ კე­დელ­ზე იყო გა­წყო­ბი­ლი თა­რო­ე­ბი და სა­ო­ჯა­ხო ბიბ­ლი­ო­თე­კა - რა­საკ­ვირ­ვე­ლია, არა ინ­ტე­რი­ე­რის გა­სა­ლა­მა­ზებ­ლად, არა­მედ - სა­კი­თხა­ვად. ახ­ლაც, როცა გინ­და ეს­ტუმ­რო გიას, აუ­ცი­ლებ­ლად გა­დაშ­ლილ წიგნ­თან დაგ­ხვდე­ბა. შე­სა­ნიშ­ნა­ვი კი ის არის, რომ ოჯახ­ში თა­ნა­მო­აზ­რე­ე­ბი ცხოვ­რო­ბენ - მისი მე­უღ­ლე - ლელა ყა­მა­რა­უ­ლი, დე­დაც, სი­დედ­რიც და ოთხი­ვე შვი­ლიც - თა­მუ­ნა, გი­ორ­გი, გეგი, საბა (მათ შო­რის - ორი ფეხ­ბურ­თე­ლია და ერ­თიც მწვრთნე­ლი) წიგ­ნის კი­თხვის მოყ­ვა­რუ­ლე­ბი არი­ან. ამი­ტო­მაც სწო­რედ გია შე­ვარ­ჩიე წიგნ­ზე სა­სა­უბ­როდ და პირ­ვე­ლი კი­თხვაც წიგნს ეძღვნე­ბა: რას ნიშ­ნავს მის­თვის წიგ­ნი, რას მა­ტებს მას და, ზო­გა­დად, რა მუხ­ტი მო­დის წიგ­ნის ფურ­ცლე­ბი­დან?

გია გე­გუ­ჩა­ძე:

- თა­ვი­სუფ­ლე­ბა ახ­სე­ნე წიგ­ნის კი­თხვას­თან და მის სიყ­ვა­რულ­თან მი­მარ­თე­ბით და... სი­მარ­თლე გი­თხრა, თა­ვი­სუფ­ლე­ბის კუ­თხით წიგნ­ზე არ მი­ფიქ­რია, მაგ­რამ, ფაქ­ტია, რომ წიგ­ნით იღებ ადა­მი­ა­ნი გარ­კვე­ულ ინ­ფორ­მა­ცი­ას, გა­ნათ­ლე­ბას იღებ, მეტი გა­ნათ­ლე­ბა კი, ვფიქ­რობ, მეტ თა­ვი­სუფ­ლე­ბას გაძ­ლევს, თუმ­ცა შე­იძ­ლე­ბა, ამას სა­ბო­ლო­ოდ და­დე­ბი­თიც მოჰ­ყვეს და - უარ­ყო­ფი­თიც. ეს კი ადა­მი­ა­ნის ბუ­ნე­ბა­ზეა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი, საით მი­მარ­თავ შენს გა­ნათ­ლე­ბას.

- მახ­სოვს, ლა­მის ფრთი­ან გა­მო­ნათ­ქვა­მად იქცა, მთა­ვა­რია, რა გა­მო­ი­ტა­ნა იმ წიგ­ნე­ბი­და­ნო!

- ზუს­ტად ეგ ვი­გუ­ლის­ხმე, რომ გა­მო­ტა­ნა - ერ­თია, მაგ­რამ წა­კი­თხუ­ლის შენს პი­რად ცხოვ­რე­ბა­ში შე­მო­ტა­ნა - მე­ო­რე. კი­დევ გა­ვი­მე­ო­რებ, ბუ­ნებ­რი­ვად უნდა გა­გაჩ­ნდეს ისე­თი თვი­სე­ბე­ბი, რო­გო­რი­ცაა სი­კე­თე, თავ­მდაბ­ლო­ბა და ა.შ., რომ სწო­რად გა­ი­აზ­რო, გა­ა­ა­ნა­ლი­ზო და სწო­რად გა­ი­თა­ვი­სო, რაც წიგ­ნებ­ში ამო­ი­კი­თხე. თუ წიგ­ნი ღი­რე­ბუ­ლია (ცხა­დია, ფასს არ ვგუ­ლის­ხმობ), მის­გან ბევრ კარ­გს შე­ი­ძენ ადა­მი­ა­ნი, ამ შემ­თხვე­ვა­ში არ აქვს მნიშ­ვნე­ლო­ბა, მხატ­ვრუ­ლი ლი­ტე­რა­ტუ­რა იქ­ნე­ბა ის, სპე­ცი­ა­ლუ­რი ლი­ტე­რა­ტუ­რა თუ ზო­გადსა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო წიგ­ნი - თი­თო­ე­უ­ლი­დან შე­გიძ­ლია შენ­თვის სა­სარ­გებ­ლო გა­მო­არ­ჩიო. სა­ფუძ­ვლი­ა­ნი ცოდ­ნა თუ არა, ზო­გა­დად მა­ინც უნდა გქონ­დეს ბევრ რა­მე­ზე წარ­მოდ­გე­ნა და წიგ­ნი ამის სა­შუ­ა­ლე­ბას აუ­ცი­ლებ­ლად მოგ­ცემს. მარ­თა­ლია, ახლა ციფ­რუ­ლი ეპო­ქაა და წიგ­ნიც, თით­ქოს ჩა­ნაც­ვლდა, თუმ­ცა წიგ­ნი თა­ვის მომ­ხიბ­ვლე­ლო­ბას, თა­ვის მი­სი­ას მა­ინც ას­რუ­ლებს, ფაქ­ტია, წიგ­ნი­სად­მი ინ­ტე­რე­სი კვლავ დი­დია, და ეს სწო­რედ წიგ­ნის გა­მომ­ცემ­ლო­ბე­ბის და გა­მავ­რცე­ლებ­ლე­ბის დამ­სა­ხუ­რე­ბაა.

პი­რა­დად ჩემ­თვის კი წიგნს ნამ­დვი­ლად ვე­რა­ფე­რი ჩა­ა­ნაც­ვლებს.

- გია, წიგ­ნი გა­გი­მე­ტე­ბია ვინ­მეს­თვის, გა­გი­ჩუ­ქე­ბია?

- სა­კუ­თა­რი წიგ­ნი ჯერ არ და­მი­წე­რია, წიგ­ნის გა­მე­ტე­ბა კი, სხვა­თა შო­რის, არ არის ად­ვი­ლი. ადა­მი­ა­ნი უნდა ღირ­დეს სა­ა­მი­სოდ, რომ მას წიგ­ნი აჩუ­ქო, მით უფრო, თუ ის შენ­თვის გა­მორ­ჩე­უ­ლად ძვირ­ფა­სი წიგ­ნია. ასეთ შემ­თხვე­ვა­ში ნამ­დვი­ლად გა­ვი­მე­ტებ­დი და... გა­მი­ჩუ­ქე­ბია კი­დეც. ადრე სწო­რედ წიგ­ნებს ვჩუქ­ნი­დით ერ­თმა­ნეთს და ეს ძა­ლი­ან ძვირ­ფას სა­ჩუქ­რად ით­ვლე­ბო­და. ახლა უფრო მე­ტად სხვაგ­ვარ ძვირ­ფას ნივ­თებს აჩუ­ქე­ბენ ხოლ­მე ერ­თმა­ნეთს და მი­ხა­რია, თუკი კვლავ წიგ­ნი იბ­რუ­ნებს ძვირ­ფა­სი სა­ჩუქ­რის სტა­ტუსს. სხვა­თა შო­რის, რო­მელ გუნ­დებ­შიც მი­მუ­შა­ვია, 4-5 ფეხ­ბურ­თე­ლი მა­ინც გვყავ­და წიგ­ნის მოყ­ვა­რუ­ლი და შეკ­რე­ბებ­ზე, ვარ­ჯი­შის­გან თა­ვი­სუ­ფალ დროს სწო­რედ წიგ­ნებს კი­თხუ­ლობ­დნენ. მიკ­ვირ­და კი­დეც, მაგ­რამ თან ძა­ლი­ან მსი­ა­მოვ­ნებ­და.

- ვთქვათ, წიგ­ნის გა­ჩუ­ქე­ბა რომ მო­ინ­დო­მო ადა­მი­ან­ზე, რო­მე­ლიც იცი, რომ წიგნს აფა­სებს, შენი ბიბ­ლი­ო­თე­კი­დან რო­მელ წიგნს გა­ი­მე­ტებ­დი?

- არ ვიცი, წე­სით, ვი­საც ჩუქ­ნი, მას უნდა იც­ნობ­დე, რომ მისი ინ­ტე­რე­სე­ბი გა­ით­ვა­ლის­წი­ნო. რაც წლე­ბი მო­მე­მა­ტა, უფრო და­ვინ­ტე­რეს­დი ბიბ­ლი­ით, ცხა­დია, მი­სი­ვე გან­მარ­ტე­ბე­ბით რომ იყი­დე­ბა. ზო­გა­დად სწო­რედ გან­მარ­ტე­ბებ­დარ­თუ­ლი ბიბ­ლი­ის კი­თხვას ვურ­ჩევ­დი ყვე­ლას. ცხა­დია, საკ­მა­ოდ რთუ­ლია, ერთხელ წა­კი­თხვა არ გა­მო­დის, ამი­ტომ ვუბ­რუნ­დე­ბი ხოლ­მე და თა­ვი­დან ვკი­თხუ­ლობ, მაგ­რამ მარ­თლაც ძა­ლი­ან სა­ინ­ტე­რე­სოა და მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნიც. ვფიქ­რობ, სწო­რედ ბიბ­ლი­აა ყვე­ლა­ზე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი წიგ­ნი, რო­მე­ლიც შეძ­ლე­ბის­დაგ­ვა­რად ხში­რად უნდა წა­ი­კი­თხოს ადა­მი­ან­მა და გა­ი­აზ­როს, რაც იქ წე­რია. ამ­გვა­რი წიგ­ნე­ბის გა­ცე­მა, ჩუ­ქე­ბა ზე­რე­ლედ არ შე­იძ­ლე­ბა, ალ­ბათ, თუკი აჩუ­ქებ, კარ­გა­დაც უნდა იც­ნობ­დე იმ კონ­კრე­ტულ ადა­მი­ანს და აფა­სებ­დე. ადრე ბევ­რჯერ მი­მი­ცია წიგ­ნე­ბი, არა სა­ჩუქ­რად, არა­მედ - მი­თხო­ვე­ბია. მერე დამ­ვი­წყნია ეს ამ­ბა­ვი და რომ დამ­ჭირ­ვე­ბია, შინ მო­მი­ძი­ე­ბია, აღ­მო­მი­ჩე­ნია, რომ აღარ მაქვს და ძა­ლი­ან დამ­ნა­ნე­ბია.

- ად­რე­უ­ლი ასა­კი­დან რო­მელ­მა წიგნ­მა და­გი­ტო­ვა მძაფ­რი შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბა?

- (წა­მით ჩა­ფიქ­რდა) ინ­გლი­სე­ლი მწერ­ლის, ეტელ ლი­ლი­ან ვო­ი­ნი­ჩის "კრა­ზა­ნამ“. ალ­ბათ, მერ­ვე ან მე­ცხრე კლას­ში ვი­ყა­ვი, რომ წა­ვი­კი­თხე, ძა­ლი­ან მძი­მე ნა­წარ­მო­ე­ბი აღ­მოჩ­ნდა, მაგ­რამ კი­თხვა მა­ინც არ მი­მი­ტო­ვე­ბია. იმ პე­რი­ოდ­ში პო­ე­ზი­ი­თაც ვი­ყა­ვი გა­ტა­ცე­ბუ­ლი. შემ­დეგ, გვი­ან ასაკ­ში შთამ­ბეჭ­და­ვი აღ­მოჩ­ნდა ძვე­ლი აღ­თქმი­დან ის მო­ნაკ­ვე­თი, სა­დაც სა­ხელ­მწი­ფოს მო­წყო­ბა­ზეა სა­უ­ბა­რი.

- შენს ფეხ­ბურ­თელ შვი­ლებ­ზე რას იტყვი, წიგ­ნებს კი­თხუ­ლო­ბენ?

- ბი­ჭე­ბიც, თა­ვი­სი რე­ჟი­მი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, მა­ინც ცდი­ლო­ბენ, თუ სად­მე მოკ­რა­ვენ ყურს, რომ სა­ინ­ტე­რე­სო წიგ­ნი იყი­დე­ბა ან რო­მე­ლი­მე მათ მე­გო­ბარს აქვს, აუ­ცი­ლებ­ლად იძე­ნენ და კი­თხუ­ლო­ბე­ნო.

სა­უბ­რი­სას გიას უმ­ცრო­სი ვაჟი, ფეხ­ბურ­თე­ლი საბა გე­გუ­ჩა­ძეც შე­მოგ­ვეს­წრო და მა­საც ჩა­ვე­კი­თხე, ბავ­შვო­ბა­ში პირ­ვე­ლი წიგ­ნი რა წა­ი­კი­თხე-მეთ­ქი და წამ­ში მი­პა­სუ­ხა, ჯოან რო­უ­ლინ­გის "ჰარი პო­ტე­რი“, მერე და მერე ნო­დარ დუმ­ბა­ძის "მე, ბე­ბია, ილი­კო და ილა­რი­ო­ნი“, "თეთ­რი ბა­ი­რა­ღე­ბი“, დათო ტუ­რაშ­ვი­ლის "ჯინ­სე­ბის თა­ო­ბაც“ წა­ვი­კი­თხეო. ზო­გა­დად, მაგ­რად მიყ­ვარს წიგ­ნე­ბის კი­თხვა, გა­ჩუ­ქე­ბის კი, რა გი­თხრა, ჯერ არას­დროს გა­მი­ჩუ­ქე­ბია წიგ­ნი. ჩემ­თვის კი უჩუ­ქე­ბი­ათ - დე­დამ მა­ჩუ­ქა ბაბ­ლუ­ა­ნის "მზე, მთვა­რე და პუ­რის ყანა“, ჯერ­ჯე­რო­ბით ბოლო სა­ჩუ­ქა­რი კი იყო ჯონ სტე­ინ­ბე­კის "თაგ­ვებ­სა და ადა­მი­ა­ნებ­ზეო“. რო­დე­საც წიგ­ნის ჩუ­ქე­ბა­ზე მიდ­გა საქ­მე, იქაც მოკ­ლედ მი­თხრა, - კონ­კრე­ტულ ადა­მი­ანს ჩემი სა­ახ­ლობ­ლო­დან რა წიგ­ნიც ენ­დო­მე­ბა, იმას ვა­ჩუ­ქებ­დიო.

"ბოლო ლუკ­მად“ გიას მე­უღ­ლე - ლელა ყა­მა­რა­უ­ლი შე­მო­ვი­ნა­ხე. ვი­ცო­დი, ძა­ლი­ან რომ უყ­ვარს წიგ­ნის კი­თხვა და არც პა­სუ­ხის გა­ცე­მა და­ი­ზა­რა:

გა­მორ­ჩე­უ­ლად მიყ­ვარს დე­ტექ­ტი­უ­რი ჟან­რის წიგ­ნე­ბი, ასე­ვე - ცხოვ­რე­ბი­სე­უ­ლი. მა­გა­ლი­თად, შარ­შან­წინ, ბა­თუმ­ში დას­ვე­ნე­ბი­სას, დღის გან­მავ­ლო­ბა­ში 6 წიგ­ნი წა­ვი­კი­თხე. მოკ­ლედ რომ გი­თხრა, ჩვენს ოჯახ­ში წიგ­ნი უმ­ნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნე­სი ნივ­თია, ოღონდ - არა ფა­სა­დუ­რი, არა­მედ - სა­კი­თხა­ვი, რა­ზეც შემ­დეგ ერ­თა­დაც ვმსჯე­ლობთ ხოლ­მე.

იხი­ლეთ ასე­ვე:

• აჩუ­ქე წიგ­ნი, აჩუ­ქე თა­ვი­სუფ­ლე­ბა - მას­შტა­ბუ­რი კამ­პა­ნია, რო­მელ­შიც უამ­რა­ვი ცნო­ბი­ლი ადა­მი­ა­ნი უკვე ჩა­ერ­თო

ავ­ტო­რი: ირმა ხარ­ში­ლა­ძე