პოლიტიკა
სამართალი
მსოფლიო

18

მარტი

დღის ზოგადი ასტროლოგიური პროგნოზი

სამშაბათი, მთვარის მეცხრამეტე დღე, მთვარე მორიელშია საშიში დღეა, ფრთხილად იყავით. არ წამოიწყოთ ახალი საქმეები. მოერიდეთ ყოველგვარ ვაჭრობას, ფინანსური ოპერაციების ჩატარებას. ცუდი დღეა საქმის, საქმიანობის შესაცვლელად. მოგზაურობა და შორ მანძილზე მგზავრობა დაუშვებელია. უფრო მეტიც, უმჯობესია, ეს დღე შინ გაატაროთ. პასიურად დაისვენეთ. არავითარ შემთხვევაში არ დაქორწინდეთ ამ დღეს, გადადეთ ნიშნობაც. განქორწინებაც კი სხვა დღეს დანიშნეთ. დაუშვებელია ქირურგიული ოპერაციის ჩატარება სასქესო ორგანოებზე, მსხვილ ნაწლავზე, შარდის ბუშტზე.
საზოგადოება
წიგნები
კონფლიქტები
მოზაიკა
სამხედრო
კულტურა/შოუბიზნესი
მეცნიერება
სპორტი
Faceამბები
კვირის კითხვადი სტატიები
თვის კითხვადი სტატიები
"ადამიანის სხეული ვარსკვლავების მტვრისგანაა შექმნილი" - 10 საინტერესო ფაქტი ქიმიაზე
"ადამიანის სხეული ვარსკვლავების მტვრისგანაა შექმნილი" - 10 საინტერესო ფაქტი ქიმიაზე

ქი­მია მეც­ნი­ე­რე­ბაა, რო­მე­ლიც ირ­გვლივ ყვე­ლა­ფერ­ში გვხვდე­ბა – ჰა­ერ­ში, რო­მელ­საც ვსუნ­თქავთ, საჭ­მელ­ში, რო­მელ­საც ვჭამთ, და ნივ­თებ­ში, რომ­ლებ­საც ყო­ველ­დღი­უ­რად ვი­ყე­ნებთ. ეს სფე­რო სწავ­ლობს ნივ­თი­ე­რე­ბე­ბის შე­მად­გენ­ლო­ბას, მათ თვი­სე­ბებს და გარ­დაქ­მნებს. ქი­მი­ის გა­რე­შე შე­უძ­ლე­ბე­ლი იქ­ნე­ბო­და თა­ნა­მედ­რო­ვე მე­დი­ცი­ნის, კოს­მო­სუ­რი კვლე­ვე­ბის, ბი­ო­ტექ­ნო­ლო­გი­ი­სა და მრა­ვა­ლი სხვა დარ­გის გან­ვი­თა­რე­ბა.

მო­დით, გა­ვეც­ნოთ 10 სა­ინ­ტე­რე­სო ფაქტს ამ სა­ო­ცარ მეც­ნი­ე­რე­ბა­ზე!

1. წყა­ლი შე­იძ­ლე­ბა იყოს ერ­თდრო­უ­ლად მყა­რი, თხე­ვა­დი და აირი

არ­სე­ბობს ფე­ნო­მე­ნი, რო­მელ­საც "სამ­მა­გი წერ­ტი­ლი" ეწო­დე­ბა. ეს არის მდგო­მა­რე­ო­ბა, რო­დე­საც ნივ­თი­ე­რე­ბა ერ­თდრო­უ­ლად სამ ფა­ზა­ში – მყარ, თხე­ვად და აი­როვ­ნად – არ­სე­ბობს. წყლის­თვის ეს წერ­ტი­ლი 0.01°C და 611.657 პას­კა­ლია.

2. ადა­მი­ა­ნის სხე­უ­ლი ვარ­სკვლა­ვე­ბის მა­სა­ლის­გა­ნაა შექ­მნი­ლი

ყვე­ლა ატო­მი, რომ­ლი­თაც ჩვე­ნი სხე­უ­ლი შედ­გე­ბა – ნახ­შირ­ბა­დი, ჟანგბა­დი, რკი­ნა და სხვა – წარ­მო­იშ­ვა ვარ­სკვლა­ვებ­ში ბირ­თვუ­ლი სინ­თე­ზის პრო­ცეს­ში. ეს იმას ნიშ­ნავს, რომ ჩვენ ვარ­სკვლა­ვუ­რი მტვრის ნა­წი­ლი ვართ!

3. მინა არ არის მყა­რი ნივ­თი­ე­რე­ბა

მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ მინა მყა­რად გა­მო­ი­ყუ­რე­ბა, ის სი­ნამ­დვი­ლე­ში ამორ­ფუ­ლი სი­თხეა. მისი მო­ლე­კუ­ლე­ბი იმ­დე­ნად ნელა გა­და­ად­გილ­დე­ბი­ან, რომ შე­უმ­ჩნე­ვე­ლია.

4. ბრინ­ჯი ანა­თებს ულტრა­ი­ის­ფე­რი შუ­ქის ქვეშ

თეთ­რი ბრინ­ჯი ხში­რად შე­ი­ცავს ტრიფ­ტო­ფანს და ვი­ტა­მინ B2-ს (რი­ბოფ­ლა­ვინს), რომ­ლე­ბიც ულტრა­ი­ის­ფე­რი (UV) შუ­ქის ქვეშ ლურ­ჯად ანა­თებს. ეს მოვ­ლე­ნა გვხვდე­ბა სხვა საკ­ვებ პრო­დუქ­ტებ­შიც, რო­გო­რი­ცაა კვერ­ცხის გული, ბა­ნა­ნი და თაფ­ლი, რაც გა­მოწ­ვე­უ­ლია ბუ­ნებ­რი­ვი ქი­მი­უ­რი ნა­ერ­თე­ბით.

5. ქი­მია გვიხ­სნის, რა­ტომ ვტი­რით ხახ­ვის დაჭ­რის დროს

ხახ­ვი შე­ი­ცავს ნივ­თი­ე­რე­ბას, რო­მელ­საც სინ-პრო­პა­ნე­თი­ოლ-S-ოქ­სი­დი ეწო­დე­ბა. რო­დე­საც ხახვს ვჭრით, ეს ნივ­თი­ე­რე­ბა ჰა­ერ­ში გა­მო­ყო­ფი­ლი ფერ­მენ­ტე­ბის წყა­ლო­ბით გარ­და­იქ­მნე­ბა აი­რად ნა­ერ­თად, რო­მე­ლიც თვა­ლებ­თან კონ­ტაქ­ტი­სას ცრემ­ლის გა­მომ­ყოფ ჯირ­კვლებს აღი­ზი­ა­ნებს.

6. ოქრო მარ­თლა შე­იძ­ლე­ბა და­ი­შა­ლოს

მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ოქრო ძა­ლი­ან მდგრა­დი ლი­თო­ნია, არ­სე­ბობს მჟა­ვე­ბის ნა­ზა­ვი, რო­მელ­საც "მე­ფის წყა­ლი" (aqua regia) ეწო­დე­ბა და რო­მელ­საც მისი დაშ­ლა შე­უძ­ლია. ამ ნა­ზავს წარ­მო­ად­გე­ნენ აზოტმჟა­ვა და მა­რილმჟა­ვა.

7. ჩვე­ნი სხე­უ­ლი ყო­ველ წამს შე­ი­ცავს რა­დი­ო­აქ­ტი­ურ კა­ლი­უმს

ჩვენს ორ­გა­ნიზ­მში არ­სე­ბუ­ლი კა­ლი­უ­მი შე­ი­ცავს კა­ლი­უმ-40-ის იზო­ტოპს, რო­მე­ლიც რა­დი­ო­აქ­ტი­უ­რია. თუმ­ცა, მისი რა­ო­დე­ნო­ბა იმ­დე­ნად მცი­რეა, რომ ადა­მი­ა­ნის ჯან­მრთე­ლო­ბა­ზე გავ­ლე­ნას არ ახ­დენს.

8. ნახ­შირ­ბა­დის ალოტ­რო­პუ­ლი ფორ­მე­ბი – ერთი ელე­მენ­ტი, მრა­ვა­ლი სახე

ნახ­შირ­ბა­დი შე­იძ­ლე­ბა სხვა­დას­ხვა ფორ­მით არ­სე­ბობ­დეს, მა­გა­ლი­თად, რო­გორც ბრი­ლი­ან­ტი (ყვე­ლა­ზე მყა­რი ბუ­ნებ­რი­ვი ნივ­თი­ე­რე­ბა), გრა­ფი­ტი (ფან­ქრის ბირ­თვში), ფუ­ლე­რე­ნე­ბი და გრა­ფე­ნი, რომ­ლე­ბიც მო­მავ­ლის ტექ­ნო­ლო­გი­ე­ბის­თვის გა­დამ­წყვე­ტია.

9. ცხე­ლი წყა­ლი უფრო სწრა­ფად იყი­ნე­ბა, ვიდ­რე ცივი

ამ მოვ­ლე­ნას მპემ­ბას ეფექ­ტი ეწო­დე­ბა. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ეს პა­რა­დოქ­სუ­ლად ჟღერს, მეც­ნი­ე­რე­ბი ჯერ კი­დევ იკ­ვლე­ვენ, რა­ტომ ხდე­ბა ასე. ერთ-ერთი თე­ო­რია ამ­ბობს, რომ ცხე­ლი წყა­ლი უფრო სწრა­ფად გა­ნიც­დის აორ­თქლე­ბას, რაც ცივ­თან შე­და­რე­ბით გა­ყინ­ვის პრო­ცესს აჩ­ქა­რებს.

10. შო­კო­ლა­დი შე­იძ­ლე­ბა გახ­დეს თხე­ვა­დი 34°C-ზე

შო­კო­ლა­დის დნო­ბის წერ­ტი­ლი ადა­მი­ა­ნის სხე­უ­ლის ტემ­პე­რა­ტუ­რას­თან ძა­ლი­ან ახ­ლოს არის (და­ახ­ლო­ე­ბით 34°C), რის გა­მოც ის პი­რის ღრუ­ში სა­სი­ა­მოვ­ნოდ დნე­ბა.

თუ ქი­მი­ის ეს ფაქ­ტე­ბი სა­ინ­ტე­რე­სო მო­გეჩ­ვე­ნათ, აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა გა­ეც­ნოთ გა­მომ­ცემ­ლო­ბა „პა­ლიტ­რა L-ის“ წიგნს „500 ფაქ­ტი ქი­მი­ა­ზე“, რო­მე­ლიც სე­რი­ის მე­ო­რე ტო­მია. წიგ­ნი შე­ი­ცავს უამ­რავ სა­ინ­ტე­რე­სო, სა­ხა­ლი­სო და სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო ფაქტს, რო­მე­ლიც ქი­მი­ას უფრო გა­სა­გებს და მიმ­ზიდ­ველს ხდის.

„500 სა­ინ­ტე­რე­სო ფაქ­ტი ქი­მი­ა­ზე“ ხელ­მი­საწ­ვდო­მი იქ­ნე­ბა 24 მარ­ტი­დან. წიგ­ნი ერთი კვი­რის მან­ძილ­ზე სპე­ცი­ა­ლურ ფა­სად, 15 ლა­რად გა­ი­ყი­დე­ბა. წიგ­ნის შე­ძე­ნას შეძ­ლებთ „ბიბ­ლუ­სის“ ფი­ლი­ა­ლებ­ში, პრე­სის გა­მავ­რცე­ლე­ბელ წერ­ტი­ლებ­ში და ონ­ლა­ინ.

ეზი­ა­რეთ მეც­ნი­ე­რე­ბის სა­ო­ცარ სამ­ყა­როს! გა­ე­ცა­ნით 500 სა­ინ­ტე­რე­სო ფაქტს, რო­მე­ლიც ყვე­ლა ასა­კის ბავ­შვსა და მოზ­რდილს და­ა­ინ­ტე­რე­სებს და ბევრ ახალს ას­წავ­ლის.

ქი­მია ირ­გვლივ ყვე­ლა­ფე­რია – მო­დით, უკეთ გა­ვიც­ნოთ ეს სა­ო­ცა­რი სამ­ყა­რო!

R

დღის ვიდეო
00:00 / 00:00
ავტოსაგზაო შემთხვევა სამგორში - თვითმხილველების ინფორმაციით, ავტომანქანა ველოსიპედით მოძრავ მოქალაქეს დაეჯახა.
ავტორი:

"ადამიანის სხეული ვარსკვლავების მტვრისგანაა შექმნილი" - 10 საინტერესო ფაქტი ქიმიაზე

"ადამიანის სხეული ვარსკვლავების მტვრისგანაა შექმნილი" - 10 საინტერესო ფაქტი ქიმიაზე

ქიმია მეცნიერებაა, რომელიც ირგვლივ ყველაფერში გვხვდება – ჰაერში, რომელსაც ვსუნთქავთ, საჭმელში, რომელსაც ვჭამთ, და ნივთებში, რომლებსაც ყოველდღიურად ვიყენებთ. ეს სფერო სწავლობს ნივთიერებების შემადგენლობას, მათ თვისებებს და გარდაქმნებს. ქიმიის გარეშე შეუძლებელი იქნებოდა თანამედროვე მედიცინის, კოსმოსური კვლევების, ბიოტექნოლოგიისა და მრავალი სხვა დარგის განვითარება.

მოდით, გავეცნოთ 10 საინტერესო ფაქტს ამ საოცარ მეცნიერებაზე!

1. წყალი შეიძლება იყოს ერთდროულად მყარი, თხევადი და აირი

არსებობს ფენომენი, რომელსაც "სამმაგი წერტილი" ეწოდება. ეს არის მდგომარეობა, როდესაც ნივთიერება ერთდროულად სამ ფაზაში – მყარ, თხევად და აიროვნად – არსებობს. წყლისთვის ეს წერტილი 0.01°C და 611.657 პასკალია.

2. ადამიანის სხეული ვარსკვლავების მასალისგანაა შექმნილი

ყველა ატომი, რომლითაც ჩვენი სხეული შედგება – ნახშირბადი, ჟანგბადი, რკინა და სხვა – წარმოიშვა ვარსკვლავებში ბირთვული სინთეზის პროცესში. ეს იმას ნიშნავს, რომ ჩვენ ვარსკვლავური მტვრის ნაწილი ვართ!

3. მინა არ არის მყარი ნივთიერება

მიუხედავად იმისა, რომ მინა მყარად გამოიყურება, ის სინამდვილეში ამორფული სითხეა. მისი მოლეკულები იმდენად ნელა გადაადგილდებიან, რომ შეუმჩნეველია.

4. ბრინჯი ანათებს ულტრაიისფერი შუქის ქვეშ

თეთრი ბრინჯი ხშირად შეიცავს ტრიფტოფანს და ვიტამინ B2-ს (რიბოფლავინს), რომლებიც ულტრაიისფერი (UV) შუქის ქვეშ ლურჯად ანათებს. ეს მოვლენა გვხვდება სხვა საკვებ პროდუქტებშიც, როგორიცაა კვერცხის გული, ბანანი და თაფლი, რაც გამოწვეულია ბუნებრივი ქიმიური ნაერთებით.

5. ქიმია გვიხსნის, რატომ ვტირით ხახვის დაჭრის დროს

ხახვი შეიცავს ნივთიერებას, რომელსაც სინ-პროპანეთიოლ-S-ოქსიდი ეწოდება. როდესაც ხახვს ვჭრით, ეს ნივთიერება ჰაერში გამოყოფილი ფერმენტების წყალობით გარდაიქმნება აირად ნაერთად, რომელიც თვალებთან კონტაქტისას ცრემლის გამომყოფ ჯირკვლებს აღიზიანებს.

6. ოქრო მართლა შეიძლება დაიშალოს

მიუხედავად იმისა, რომ ოქრო ძალიან მდგრადი ლითონია, არსებობს მჟავების ნაზავი, რომელსაც "მეფის წყალი" (aqua regia) ეწოდება და რომელსაც მისი დაშლა შეუძლია. ამ ნაზავს წარმოადგენენ აზოტმჟავა და მარილმჟავა.

7. ჩვენი სხეული ყოველ წამს შეიცავს რადიოაქტიურ კალიუმს

ჩვენს ორგანიზმში არსებული კალიუმი შეიცავს კალიუმ-40-ის იზოტოპს, რომელიც რადიოაქტიურია. თუმცა, მისი რაოდენობა იმდენად მცირეა, რომ ადამიანის ჯანმრთელობაზე გავლენას არ ახდენს.

8. ნახშირბადის ალოტროპული ფორმები – ერთი ელემენტი, მრავალი სახე

ნახშირბადი შეიძლება სხვადასხვა ფორმით არსებობდეს, მაგალითად, როგორც ბრილიანტი (ყველაზე მყარი ბუნებრივი ნივთიერება), გრაფიტი (ფანქრის ბირთვში), ფულერენები და გრაფენი, რომლებიც მომავლის ტექნოლოგიებისთვის გადამწყვეტია.

9. ცხელი წყალი უფრო სწრაფად იყინება, ვიდრე ცივი

ამ მოვლენას მპემბას ეფექტი ეწოდება. მიუხედავად იმისა, რომ ეს პარადოქსულად ჟღერს, მეცნიერები ჯერ კიდევ იკვლევენ, რატომ ხდება ასე. ერთ-ერთი თეორია ამბობს, რომ ცხელი წყალი უფრო სწრაფად განიცდის აორთქლებას, რაც ცივთან შედარებით გაყინვის პროცესს აჩქარებს.

10. შოკოლადი შეიძლება გახდეს თხევადი 34°C-ზე

შოკოლადის დნობის წერტილი ადამიანის სხეულის ტემპერატურასთან ძალიან ახლოს არის (დაახლოებით 34°C), რის გამოც ის პირის ღრუში სასიამოვნოდ დნება.

თუ ქიმიის ეს ფაქტები საინტერესო მოგეჩვენათ, აუცილებლად უნდა გაეცნოთ გამომცემლობა „პალიტრა L-ის“ წიგნს „500 ფაქტი ქიმიაზე“, რომელიც სერიის მეორე ტომია. წიგნი შეიცავს უამრავ საინტერესო, სახალისო და საგანმანათლებლო ფაქტს, რომელიც ქიმიას უფრო გასაგებს და მიმზიდველს ხდის.

„500 საინტერესო ფაქტი ქიმიაზე“ ხელმისაწვდომი იქნება 24 მარტიდან. წიგნი ერთი კვირის მანძილზე სპეციალურ ფასად, 15 ლარად გაიყიდება. წიგნის შეძენას შეძლებთ „ბიბლუსის“ ფილიალებში, პრესის გამავრცელებელ წერტილებში და ონლაინ.

ეზიარეთ მეცნიერების საოცარ სამყაროს! გაეცანით 500 საინტერესო ფაქტს, რომელიც ყველა ასაკის ბავშვსა და მოზრდილს დააინტერესებს და ბევრ ახალს ასწავლის.

ქიმია ირგვლივ ყველაფერია – მოდით, უკეთ გავიცნოთ ეს საოცარი სამყარო!

R