"მე ვარ ნომერი 1100", - ამბობს სირიული სატუსაღოდან გათავისუფლებული მამაკაცი, რომელსაც ჯერ კიდევ ეშინია მისი ნამდვილი სახელის გამჟღავნების. "არ გვჯეროდა, რომ ეს რეალური იყო, რომ მართლა მზის სინათლეს ვხედავდით", - ამატებს და იხსენებს, რომ წინა ცხოვრებაში ექიმი იყო, 2014 წელს კი რევოლუციონერების მკურნალობის ბრალდებით დააკავეს და სატუსაღოში 31 წლით გამოკეტეს. "ჩვენ მათთვის ადამიანები არ ვიყავით, ჩვენ მხოლოდ ნომრები გვქონდა..." - ამბობს ის.
სირიაში ასადების 54 - წლიანი რეჟიმის დამხობის შემდეგ, ციხეებიდან ათასობით პოლიტპატიმარი გაათავისუფლეს. სატუსაღო ჯურღმულების კარი არასამთავრობო ორგანიზაციის "თეთრი ჩაფხუტების" თანამშრომლებმა გახსნეს. ადგილზე მისულებს უმძიმესი ვითარება დახვდათ. სასტიკადაა ნაწამები ათი ათასობით ადამიანი. წლების განმავლობაში ასადი პოლიტპატიმრებს არაადამიანურ პირობებში ამყოფებდა, საპატიმროებიდან ათასობით პოლიტპატიმრის ცხედარი გამოიტანეს.
გავრცელებული ინფორმაციით, ციხეებში სპეციალური საყინულე კამერები აღმოაჩინეს, რომელშიც ასადი საკუთარი პოლიტიკური ოპონენტების ცხედრებს წლების განმავლობაში ინახავდა.
როდესაც პატიმრები დამასკოს ციხიდან გაათავისუფლეს, გაოგნებულები კითხულობდნენ, ისინი ერაყის არმიამ გაათავისუფლა თუ სხვა ვინმემ. პოლიტპატიმრებს შორის იყვნენ ბაშარის დიქტატორი მამის ჰაფეზის დროს დაკავებული ადამიანები. მათი ნაწილი ფიქრობდა, რომ სირია დიქტატორ ჰაფეზ ალ-ასადისგან (გარდაიცვალა 2001 წელს) სადამ ჰუსეინმა (გარდაიცვალა 2006 წელს) გაათავისუფლა. ამდენი ხნის განმავლობაში ეს ხალხი ჩაკეტილი იყო ბნელ კამერებში, მოწყვეტილი გარე სამყაროს.
განსაკუთრებული სისასტიკითა და წამების რეჟიმით ცნობილი იყო დამასკოს მახლობლად მდებარე საიდნაიასა და მეზეს ციხეები. უფლებადამცველი ორგანიზაციების ცნობით, იქ ათი ათასობით ადამიანი მოკლეს ასადის ჯალათებმა. ცნობები წამებისა და სიკვდილის დაწესებულებებიდან შემაძრწუნებელია.
გავრცელებულ კადრებში ჩანს ქალები და ბავშვები, რომლებიც საკნებიდან შიშით და უნდობლობით გადმოდიან. "ნუ გეშინიათ… ბაშარ ასადი დაეცა!” - ყვირილით ცდილობდნენ აჯანყებულები ქალების ციხის პაწაწინა საკნებიდან გამოყვანას.
მსოფლიო მედია ატრიალებს პატარა ბიჭის კადრს, რომელიც ციხიდან გაოცებული გამოდის და ირგვლივ იყურება, ბავშვი ვერ ხვდება, რა ხდება. როგორც ირკვევა დედამისი - პოლიტპატიმარი დაკავებისას ორსულად იყო, ბავშვი საკანში გააჩინა. პატარას ციხის კედლების გარდა, არაფერი ჰქონდა ნანახი.
კიდევ ერთ კადრში ჩანს ნაწამები პალესტინელი მამაკაცი. გათავისუფლებული ამბობს, რომ ციხეში არ იცოდა, რომელ ბოთლში იყო შარდი და რომელში - წყალი. "ჩვენ ვსვამდით ორივედან", - ამბობს და ტირის.
დამასკოს ჩრდილოეთით მდებარე, საიდნაიას სამხედრო ციხე, რომელიც ცნობილი იყო, როგორც '"ადამიანის სასაკლაო“, დატოვა პოლიტპატიმარმა ომარ ჰანმა, რომელიც ამბობს: "არ ვიცი როგორ გადავრჩი, ამის დაჯერება მიჭირს, საკუთარი თავისუფლების არ მჯერა..."
განსაკუთრებით შემზარავია ფოტოები, რომლებზეც წამების ბარბაროსული ინსტრუმენტია ნაჩვენები.
მაგალითად, რკინის ე.წ. საჭყლეტი, რომელიც გამოიყენებოდა საიდნაიაში პატიმრების მოსაკლავად და ცხედრების განადგურების გასაადვილებლად.
"არ არსებობს დანაშაული, რომელიც ასადის რეჟიმს არ ჩაუდენია“, - ამბობს სირიელი ექსპერტი ჩარლზ ლისტერი.
სირიელი აქტივისტის მაზენ ჰამადის ცხედარი საიდნაიას ციხეში იპოვეს. ჰამადამ 2011 წელს დემონსტრაციებში მონაწილეობის შემდეგ, ციხეში რამდენიმე წელი გაატარა. ის სასტიკად აწამეს ელექტროშოკით, ხელებით ჩამოკიდეს, სცემეს და გააუპატიურეს. ამის მერე ის გაათავისუფლეს და ჰოლანდიაში გაემგზავრა, სადაც პოლიტიკური თავშესაფარი ითხოვა. 2020 წელს ის სირიის სპეცსამსახურებმა გაიტაცეს. მას შემდეგ მის თაობაზე არავის არაფერი სმენია. დღეს კი მისი ცხედარი "სირიის გულაგში" იპოვეს.
სირიაში მოქმედმა შეიარაღებულმა დაჯგუფებებმა სამთავრობო ძალებზე მასშტაბური შეტევა 2024 წლის ნოემბრის ბოლოდან დაიწყეს, რამდენიმე დღეში აიღეს ქვეყნის სიდიდით მეორე ქალაქი ალეპო, კონტროლი დაამყარეს არაერთ სხვა ქალაქზეც და 8 დეკემბრისთვის შევიდნენ დედაქალაქ დამასკში. რუსეთის მიერ მხარდაჭერილმა პრეზიდენტმა ბაშარ ასადმა ოჯახთან ერთად სირია დატოვა და თავი მოსკოვს შეაფარა.
ძირითადი ძალა, რომელმაც ასადის რეჟიმი დაამხო, ისლამისტური დაჯგუფება "ჰაიათ თაჰრირ ალ შამია"(HTS). ეს დაჯგუფება მსოფლიოს არაერთი სახელმწიფოს, მათ შორის აშშ-ის, ევროკავშირის ქვეყნების და რუსეთის მიერ ტერორისტულ ორგანიზაციადაა გამოცხადებული.
"ჰაიათ თაჰრირ ალ შამმა" ბოლო წლებში კავშირი გაწყვიტა "ალ-ქაიდასთან" და ცდილობდა თავი წარმოეჩინა სირიის მთავრობის პრაგმატულ ალტერნატივად.
იხილეთ ასევე:
მოამზადა მიხეილ ხაჩიძემ