საზოგადოება
პოლიტიკა
მსოფლიო

10

მაისი

დღის ზოგადი ასტროლოგიური პროგნოზი

შაბათი, მთვარის მეთოთხმეტე დღე დაიწყება 19:15-ზე, მთვარე მორიელში იქნება 23:58-დან დაგეგმეთ მნიშვნელოვანი საქმეები, შეხვედრები. მოაგვარეთ ფინანსური დოკუმენტები, საკითხები. კარგია ახალი საქმეების დაწყება. უძრავ ქონებასთან დაკავშირებული საკითხების მოგვარება. ცუდი დღეა სასამართლო საქმეებისთვისა და განქორწინებისთვის. მოერიდეთ კონფლიქტს. უფრო მეტი, გაამყარეთ ურთიერთობა ნათესავებთან. კარგი დღეა უფროსთან საქმეების განსახილველად, სამსახურის, საქმიანობის შესაცვლელად. ამ დღეს დაწყებული მოგზაურობა ან მივლინება საინტერესოდ ჩაივლის. არასასურველია ქორწინება და ნიშნობა. არ გადატვირთოთ კუჭი. შეამცირეთ ალკოჰოლის დოზა და სიგარეტის რაოდენობა. დაუშვებელია ქირურგიული ოპერაციის ჩატარება სასქესო ორგანოებზე, მსხვილ ნაწლავზე, შარდის ბუშტზე. მოიმატებს სტრესული და სარისკო ქმედებების რაოდენობა.
მოზაიკა
სამხედრო
Faceამბები
კულტურა/შოუბიზნესი
კონფლიქტები
მეცნიერება
კვირის კითხვადი სტატიები
თვის კითხვადი სტატიები
"ალ-ქაიდას" ყოფილი მებრძოლი და მულტიმილიონერი - ვინ არის აბუ მუჰამედ ალ-ჯულანი, ვინც ასადის რეჟიმი დაამხო?
"ალ-ქაიდას" ყოფილი მებრძოლი და მულტიმილიონერი - ვინ არის აბუ მუჰამედ ალ-ჯულანი, ვინც ასადის რეჟიმი დაამხო?

სი­რი­ა­ში, ბა­შარ ალ-ასა­დის მმარ­თვე­ლო­ბა და­ემ­ხო - ის და მისი ოჯა­ხის წევ­რე­ბი ქვეყ­ნი­დან გა­იქ­ცნენ და რო­გორც ცნო­ბი­ლია, მოს­კოვს შე­ა­ფა­რეს თავი.

putini, asadi
ვლა­დი­მერ პუ­ტი­ნი და ბა­შარ ასა­დი

პარ­ტია "ბა­ა­სი" სი­რი­ას სა­მოც წელ­ზე მეტი ხნის გან­მავ­ლო­ბა­ში მარ­თავ­და და და­ემ­ხო ათ დღე­ში. და­ნამ­დვი­ლე­ბით არა­ვინ იცის, რა ბედი ეწე­ვა სი­რი­ას, მაგ­რამ ამ ქვე­ყა­ნა­ში ძა­ლა­უფ­ლე­ბი­სა და გავ­ლე­ნის­თვის ბრძო­ლა რო­გორც შიდა, ისე გარე მო­თა­მა­შე­ებს შო­რის უკვე და­წყე­ბუ­ლია.

  • რა­ტომ და­ე­ცა ასა­დი ასე სწრა­ფად?

რი­ცხვი "რვა" სა­ბე­დის­წე­რო გახ­და სი­რი­ის ის­ტო­რი­ა­ში. 1963 წლის 8 მარტს ქვე­ყა­ნა­ში ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში მო­ვი­და არა­ბუ­ლი სო­ცი­ა­ლის­ტუ­რი რე­ნე­სან­სის პარ­ტია ("ბა­ა­სი"), 2024 წლის 8 დე­კემ­ბერს კი და­ე­ცა.

ყვე­ლა­ფე­რი ასე და­ი­წყო 1963 წლის თე­ბერ­ვალ­ში "ბა­ა­სის" ერა­ყულ­მა გან­ყო­ფი­ლე­ბამ ქვე­ყა­ნა­ში სამ­ხედ­რო გა­დატ­რი­ა­ლე­ბა მო­ა­წყო და ძა­ლა­უფ­ლე­ბა სრუ­ლად და­იქ­ვემ­დე­ბა­რა. ამით შთა­გო­ნე­ბულ­მა სი­რი­ელ­მა ოფიც­რებ­მა ახა­ლი აჯან­ყე­ბა მო­ა­წყვეს, რო­მე­ლიც 1963 წლის 8 მარტს წარ­მა­ტე­ბით დას­რულ­და. გა­დატ­რი­ა­ლე­ბი­სას წამ­ყვა­ნი რო­ლე­ბი შე­ას­რუ­ლეს გაქ­ცე­უ­ლი ბა­შარ ასა­დის მა­მამ ჰა­ფეზ ასად­მა და სა­ლაჰ ჯა­დიდ­მა. სწო­რედ ჯა­დი­დი გახ­და ჰა­ფეზ ასა­დის ყვე­ლა­ზე დიდი მო­წი­ნა­აღ­მდე­გე გა­დატ­რი­ა­ლე­ბი­დან რამ­დე­ნი­მე წლის შემ­დეგ.

ჰა­ფეზ ასა­დი

დრო­თა გან­მავ­ლო­ბა­ში მე­გობ­რებს შო­რის წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბა სულ უფრო იზ­რდე­ბო­და და 1969 წელს კონ­ფლიქ­ტი შე­ი­ა­რა­ღე­ბულ და­პი­რის­პი­რე­ბა­შიც გა­და­ი­ზარ­და. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ჯა­დიდს ხელ­მძღვა­ნე­ლი პოს­ტი (გენშტა­ბის ხელ­მძღვა­ნე­ლი) ეჭი­რა, ქვეყ­ნის არ­მი­ა­ში მას­ზე დიდ გავ­ლე­ნას ჰა­ფეზ ასა­დი ფლობ­და.

1970 წლის პირ­ველ ოქ­ტომ­ბერს "ბა­ა­სის" რიგ­გა­რე­შე სხდო­მა იმარ­თე­ბო­და

ყრი­ლო­ბა­ზე ასა­დი დე­ლე­გა­ტე­ბის კრი­ტი­კულ­მა უმ­რავ­ლე­სო­ბამ გა­კი­ცხა, დად­გა პარ­ტი­ი­დან მისი გა­რი­ცხვის სა­კი­თხიც, რა­საც ასე­ვე მხა­რი და­უ­ჭი­რა დე­ლე­გა­ტე­ბის უმ­რავ­ლე­სო­ბამ, თუმ­ცა ამას უკვე არა­ნა­ი­რი პრაქ­ტი­კუ­ლი მნიშ­ვნე­ლო­ბა არ ჰქონ­და. საქ­მე ისაა, რომ ჯერ კი­დევ შე­ნო­ბა­ში შეს­ვლამ­დე ჰა­ფეზ ასად­მა მის დაქ­ვემ­დე­ბა­რე­ბა­ში მყოფ სამ­ხედ­რო ნა­წი­ლებს უბ­რძა­ნა, ალ­ყა­ში მო­ექ­ცი­ათ შე­ნო­ბა. ასა­დის ბრძა­ნე­ბით და­ა­პა­ტიმ­რეს ჯა­დი­დის მთავ­რო­ბის უმ­ნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნე­სი წევ­რე­ბი, ხოლო თა­ვად ჯა­დიდს და რამ­დე­ნი­მე სა­შუ­ა­ლო რგო­ლის ხელ­მძღვა­ნელს ასა­დის მთავ­რო­ბა­ში მუ­შა­ო­ბა შეს­თა­ვა­ზეს, რა­ზეც უარი უთხრა, რის მე­რეც და­ა­პა­ტიმ­რეს...

ამ ყვე­ლაფ­რის შემ­დეგ 1971 წლი­დან სი­რი­ის სა­თა­ვე­ში ასა­დის ოჯა­ხი მო­ვი­და, ჰა­ფეზ ასა­დის შემ­დეგ ქვეყ­ნის მარ­თვა მის­მა ვაჟ­მა - ბა­შარ­მა გა­და­ი­ბა­რა.

რო­გორც უკვე აღ­ვნიშ­ნეთ, ა.წ. 8 დე­კემ­ბერს ცნო­ბი­ლი გახ­და, რომ ბა­შარ ალ-ასა­დი სი­რი­ი­დან რუ­სეთ­ში გა­იქ­ცა, სა­დაც მას თავ­შე­სა­ფა­რი "ჰუ­მა­ნი­ტა­რუ­ლი ნიშ­ნით“ მის­ცეს. უფრო მე­ტიც, მე­დი­ის პუბ­ლი­კა­ცი­ე­ბის მი­ხედ­ვით, გაქ­ცე­ვა ფა­რუ­ლად მოხ­და სი­რი­ის მთავ­რო­ბის წევ­რე­ბის­გან, რო­მელ­თა წარ­მო­მად­გენ­ლებ­მა თით­ქმის მა­შინ­ვე გა­მოთ­ქვეს მზად­ყოფ­ნა ითა­ნამ­შრომ­ლონ ახალ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას­თან - შე­ი­ა­რა­ღე­ბულ ოპო­ზი­ცი­ას­თან Hayat Tahrir al-Sham-ის (HTS) მე­თა­უ­რო­ბით.

ასა­დის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გოდ შე­ტე­ვა 27 ნო­ემ­ბერს და­ი­წყო. ამ­ბო­ხე­ბუ­ლებ­მა ორ კვი­რა­ზე ნაკ­ლებ დრო­ში ჩა­იგ­დეს ხელ­ში ძა­ლა­უფ­ლე­ბა და მი­ი­ღეს კარტბ­ლან­ში გარე მო­თა­მა­შე­ე­ბის უმე­ტე­სო­ბის­გან, რომ­ლე­ბიც ამა თუ იმ გზით ახ­დე­ნენ გავ­ლე­ნას სი­რი­ა­ზე. ასა­დის მო­კავ­ში­რე­ე­ბი, რუ­სე­თი და ირა­ნი ცდი­ლობ­დნენ მის დახ­მა­რე­ბას, მაგ­რამ მათი რე­სურ­სე­ბი შე­ზღუ­დუ­ლი იყო რიგი გა­რე­მო­ე­ბე­ბის გამო (ომი უკ­რა­ი­ნა­ში და პრო­ი­რა­ნუ­ლი ძა­ლე­ბის გა­ნად­გუ­რე­ბა ლი­ბან­სა და სი­რი­ა­ში ის­რა­ელ­თან ომის შე­დე­გად). მალე და­ირ­კვა, რომ ასა­დი რე­ა­ლუ­რი დახ­მა­რე­ბის გა­რე­შე დარ­ჩა, შე­დე­გად სი­რი­ის არ­მია სწრა­ფად ჩა­მო­ი­შა­ლა...

რა იქ­ნე­ბა ახლა, ამის გან­ჭვრე­ტა რთუ­ლია, თუმ­ცა სი­რი­ის დიქ­ტა­ტო­რის ჩა­მოგ­დე­ბით ირან­მა და რუ­სეთ­მა უდი­დე­სი კრა­ხი გა­ნი­ცა­დეს.

  • ცნო­ბის­თვის:

სი­რი­ა­ში მიმ­დი­ნა­რე 13-წლი­ან ომში, თით­ქმის 500 000 ადა­მი­ა­ნი და­ი­ღუ­პა, მათ შო­რის 300 ათას­ზე მეტი მშვი­დო­ბი­ა­ნი მო­ქა­ლა­ქე. მსხვერ­პლის რე­ა­ლუ­რი რა­ო­დე­ნო­ბა შე­იძ­ლე­ბა ბევ­რად მეტი იყოს. 100 ათა­სი სი­რი­ე­ლი ოფი­ცი­ა­ლუ­რად ით­ვლე­ბა "და­კარ­გუ­ლად", რაც იმას ნიშ­ნავს, რომ ისი­ნიც ან მოკ­ლეს ან და­ი­ღუპ­ნენ ასა­დის ცი­ხე­ებ­სა და სა­კონ­ცენ­ტრა­ციო ბა­ნა­კებ­ში. სი­რი­ის ომამ­დე­ლი, 16,5 მი­ლი­ო­ნი მო­სახ­ლე­ო­ბი­დან 6,5 მი­ლი­ონ­ზე მეტი გა­იქ­ცა სა­ზღვარ­გა­რეთ, ძი­რი­თა­დად მე­ზო­ბელ თურ­ქეთ­ში, იორ­და­ნი­ა­სა და ლი­ბან­ში, სულ ცოტა, 1 მი­ლი­ო­ნი კი - ევ­რო­პა­ში.

  • სი­რი­ის ახა­ლი ლი­დე­რი

ასა­დის რე­ჟი­მის დამ­ხო­ბის შემ­დეგ, მსოფ­ლი­ოს ყუ­რა­დღე­ბა მე­ამ­ბო­ხე­ებ­ზეა მი­მარ­თუ­ლი, რომ­ლებ­მაც კონ­ტრო­ლი და­ამ­ყა­რეს სი­რი­ის ტე­რი­ტო­რი­ის დიდ ნა­წილ­ზე. უმ­სხვი­ლე­სი მე­ამ­ბო­ხე დაჯ­გუ­ფე­ბა Hayat Tahrir al-Sham, რა­დი­კა­ლუ­რი ის­ლა­მის­ტუ­რი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის Jabhat al-Nusra-დან გა­მო­ყო­ფი­ლი ჯგუ­ფია, რო­მელ­საც ხელ­მძღვა­ნე­ლობს აბუ მუ­ჰა­მედ ალ-ჯუ­ლა­ნი.

  • რა არის ცნო­ბი­ლი მის შე­სა­ხებ?

ალ-ჯუ­ლა­ნი არის ფსევ­დო­ნი­მი, რაც ნიშ­ნავს "გო­ლა­ნის სი­მაღ­ლე­ე­ბის მკვიდრს", რო­გორც ირ­კვე­ვა, მისი ბა­ბუა გო­ლან­ში ცხოვ­რობ­და. მე­ამ­ბო­ხე ლი­დე­რის ნამ­დვი­ლი სა­ხე­ლია აჰ­მედ ჰუ­სე­ინ ალ შარა. მის შე­სა­ხებ უცხო­უ­რი მე­დი­ის მიერ გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი ინ­ფორ­მა­ცია წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბე­ბით არის სავ­სე. პუბ­ლი­კა­ცი­ე­ბის უმე­ტე­სო­ბის მი­ხედ­ვით, ის 1981 წელს და­ი­ბა­და. მისი და­ბა­დე­ბის ად­გი­ლის შე­სა­ხებ სულ მცი­რე ორი ვერ­სია არ­სე­ბობს. ზოგი ამ­ტკი­ცებს, რომ ალ-ჯუ­ლა­ნი და­ი­ბა­და სა­უ­დის არა­ბეთ­ში, მე­ნავ­თო­ბე ინ­ჟინ­რის ოჯახ­ში და იქ ცხოვ­რობ­და 7 წლამ­დე, ზოგი კი წერს, რომ მისი სამ­შობ­ლოა დირ ალ-ზური აღ­მო­სავ­ლეთ სი­რი­ა­ში.

2000-იანი წლე­ბის და­სა­წყის­ში ალ-ჯუ­ლა­ნი ის­რა­ელ­სა და პა­ლეს­ტი­ნის ტე­რი­ტო­რი­ებ­ზე მე­ო­რე ინ­ტი­ფა­დას გავ­ლე­ნით და­უ­ახ­ლოვ­და ტე­რო­რის­ტულ ორ­გა­ნი­ზა­ცია ალ-ქა­ი­დას - სი­რი­ი­დან ერაყ­ში გა­და­ვი­და, შე­უ­ერ­თდა ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის რი­გებს. შე­დი­ო­და მისი ერთ-ერთი ლი­დე­რის, აბუ მუ­საბ ალ-ზარ­ქა­ვის ახლო წრე­ში. 2006 წელს ალ-ზარ­ქა­ვის მკვლე­ლო­ბის შემ­დეგ ალ-ჯუ­ლა­ნი ამე­რი­კელ­მა ჯა­რის­კა­ცებ­მა და­ა­კა­ვეს და ცი­ხე­ში 5 წელი გა­ა­ტა­რა.

გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბის შემ­დეგ, სი­რი­ე­ლი "ბო­ე­ვი­კე­ბის" მო­მა­ვა­ლი ლი­დე­რი შე­უ­ერ­თდა აბუ ბაქრ ალ-ბაღ­და­დის მიერ შექ­მნილ ერა­ყის "ის­ლა­მურ სა­ხელ­მწი­ფო" ჯგუფს. 2011 წელს, რო­დე­საც სი­რი­ა­ში ასა­დის რე­ჟი­მის წი­ნა­აღ­მდეგ მა­სობ­რი­ვი საპ­რო­ტეს­ტო აქ­ცი­ე­ბი და­ი­წყო, ალ-ჯუ­ლა­ნი სი­რი­ის ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე დაბ­რუნ­და და Jabhat al-Nusra-ს ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის შექ­მნა გა­მო­ა­ცხა­და. მან ალ-ქა­ი­დას ერ­თგუ­ლე­ბის ფიცი დადო და არ და­უ­მა­ლავს, რომ მისი მი­ზა­ნი სი­რი­ა­ში რა­დი­კა­ლუ­რი ის­ლა­მის­ტუ­რი რე­ჟი­მის დამ­ყა­რე­ბა იყო. ამას­თა­ნა­ვე, ის კა­ტე­გო­რი­უ­ლი წი­ნა­აღ­მდე­გი იყო ჯა­ბ­ჰათ ალ-ნუს­რას ის­ლა­მურ სა­ხელ­მწი­ფოს­თან შერ­წყმის.

თან­და­თან ჯა­ბ­ჰათ ალ-ნუს­რა სი­რი­ის ერთ-ერთ უდი­დეს შე­ი­ა­რა­ღე­ბულ დაჯ­გუ­ფე­ბად იქცა. მან და­ამ­ყა­რა კონ­ტრო­ლი ქა­ლაქ იდ­ლიბ­ზე და და­ი­წყო მო­სახ­ლე­ო­ბა­ზე ახა­ლი კა­ნო­ნე­ბის და­წე­სე­ბა. 2016 წელს მან გა­მო­ა­ცხა­და, რომ წყვეტს კავ­შირს ალ-ქა­ი­დას­თან და და­არ­ქვეს თა­ვის ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ას Jabhat al-Nusra Hayat. ამ­ჟა­მინ­დე­ლი სა­ხე­ლი კი - Hayat Tahrir al-Sham ("მოძ­რა­ო­ბა ლე­ვან­ტის გან­თა­ვი­სუფ­ლე­ბის­თვის") გაჩ­ნდა ალ-ჯუ­ლა­ნის ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის სხვა შე­ი­ა­რა­ღე­ბულ დაჯ­გუ­ფე­ბებ­თან შერ­წყმის შემ­დეგ.

ალ-ჯუ­ლა­ნის ოპო­ნენ­ტე­ბი ამ­ბო­ბენ, რომ მან ეკო­ნო­მი­კუ­რი იმ­პე­რია აა­შე­ნა იმ ადა­მი­ა­ნე­ბის სის­ხლსა და ძვლებ­ზე, ვინც ის­ლა­მის­ტუ­რი დიქ­ტა­ტუ­რას აპ­რო­ტეს­ტებ­და. ზო­გი­ერ­თი მე­დი­ის ცნო­ბით, მან დი­დძა­ლი ქო­ნე­ბა და­აგ­რო­ვა სა­ზღვრის კონ­ტრო­ლის, ნავ­თო­ბი­სა და სოფ­ლის მე­ურ­ნე­ო­ბის პრო­დუქ­ტე­ბის გა­ყიდ­ვი­დან. 2024 წელს იდ­ლიბ­ში რამ­დე­ნი­მე დე­მონ­სტრა­ცია გა­ი­მარ­თა ალ-ჯუ­ლა­ნი­სა და მისი თა­ნა­მო­აზ­რე­ე­ბის წი­ნა­აღ­მდეგ. შე­ერ­თე­ბუ­ლი შტა­ტე­ბი და გა­ე­რო დიდი ხა­ნია აცხა­დე­ბენ ალ-ჯუ­ლა­ნის ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ას ტე­რო­რის­ტუ­ლად. 2013 წელს ამე­რი­კის ად­მი­ნის­ტრა­ცი­ამ 10 მი­ლი­ო­ნი დო­ლა­რის ოდე­ნო­ბის ჯილ­დო და­ა­წე­სა Jabhat al-Nusra Hayat-ს ლი­დე­რე­ბის ად­გილ­სამ­ყოფ­ლის შე­სა­ხებ ინ­ფორ­მა­ცი­ის­თვის.

თა­ვად ალ-ჯუ­ლა­ნი მუდ­მი­ვად ითხოვ­და სი­რი­ის ტე­რი­ტო­რი­ი­დან უცხო­უ­რი ჯა­რე­ბის გაყ­ვა­ნას. ბოლო დროს ის ახა­ლი სი­რი­ის შექ­მნას აცხა­დებ­და და ამ­ბობ­და, რომ დიქ­ტა­ტუ­რის დამ­ყა­რე­ბას არ აპი­რებ­და.

ამავდრო­უ­ლად, ბევ­რი სი­რი­ე­ლი, გან­სა­კუთ­რე­ბით ეთ­ნი­კუ­რი და რე­ლი­გი­უ­რი უმ­ცი­რე­სო­ბე­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი (ალა­ვი­ტე­ბი, დრუ­ზე­ბი და ა.შ.), უნ­დობ­ლო­ბას აცხა­დე­ბენ ახა­ლი რე­ჟი­მის მი­მართ და ეში­ნი­ათ რეპ­რე­სი­ე­ბის.

ბოლო წლებ­ში "ჰა­ი­ათ თაჰ­რირ აშ-შა­მის“ ლი­დერ­მა თა­ვი­სი გან­ცხა­დე­ბე­ბის ტონი საკ­მა­ოდ შე­არ­ბი­ლა, შე­და­რე­ბით პო­ზი­ტი­უ­რი იმი­ჯი შე­იქ­მნა, რათა ზო­გი­ერ­თი და­სავ­ლე­ლი პო­ლი­ტი­კო­სი­სა­ვით ცი­ვი­ლი­ზე­ბუ­ლო­ბა­სა და დიპ­ლო­მა­ტი­ა­ში და­ერ­წმუ­ნე­ბი­ნა.

ჯერ­ჯე­რო­ბით, ამ­ბო­ხე­ბულ­თა ორ­გა­ნი­ზა­ცია აგ­ზავ­ნის მი­ლი­ო­ნო­ბით ტექ­სტურ შე­ტყო­ბი­ნე­ბას, რო­მე­ლიც მო­უ­წო­დებს მო­ქა­ლა­ქე­ებს, თავი შე­ი­კა­ვონ სხვა სარ­წმუ­ნო­ე­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლებ­ზე თავ­დას­ხმის­გან, ვან­და­ლიზ­მის­გან და სა­ჯა­რო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბე­ბის გა­ნად­გუ­რე­ბის­გან.

  • გა­მარ­ჯვე­ბულ­თა გეგ­მე­ბი

სი­რი­ელ­მა ამ­ბო­ხე­ბუ­ლებ­მა 8 დე­კემ­ბე­რი, ბა­შარ ალ-ასა­დის რე­ჟი­მის დამ­ხო­ბის დღე ეროვ­ნულ დღე­სას­წა­უ­ლად გა­მო­ა­ცხა­დეს. "რე­ვო­ლუ­ცი­ამ და­ას­რუ­ლა ათწლე­უ­ლის ტი­რა­ნია და გზა გა­უხ­სნა დიდი სი­რი­ის აღორ­ძი­ნე­ბას“, - ნათ­ქვა­მია აჯან­ყე­ბუ­ლე­ბის გან­ცხა­დე­ბა­ში.

”მო­მა­ვა­ლი ჩვენ გვე­კუთ­ვნის”, - თქვა კვი­რას Hayat Tahrir al-Sham-ის ხელ­მძღვა­ნელ­მა აბუ მუ­ჰა­მედ ალ-ჯუ­ლა­მა. მისი გან­ცხა­დე­ბა სი­რი­ის სა­ხელ­მწი­ფო ტე­ლე­ვი­ზი­ით გავ­რცელ­და მას შემ­დეგ, რაც ბა­შარ ალ-ასა­დი და­მას­კო­დან გა­იქ­ცა და ოპო­ზი­ცი­უ­რი ძა­ლე­ბი სი­რი­ის დე­და­ქა­ლაქ­ში შე­ვიდ­ნენ. რამ­დე­ნი­მე სა­ა­თის შემ­დეგ, HTS-ის ლი­დე­რი თა­ვად ჩა­ვი­და და­მას­კო­ში და მო­ი­ნა­ხუ­ლა ომა­ი­ან­თა მე­ჩე­თი. და­მას­კო­ში კო­მენ­დან­ტის სა­ა­თი და­წეს­და და შე­ი­ა­რა­ღე­ბულ ძა­ლებს სამ­თავ­რო­ბო შე­ნო­ბებ­თან მი­ახ­ლო­ე­ბა აეკ­რძა­ლათ. ალ-შა­რამ ასე­ვე გა­ნა­ცხა­და, რომ გარ­და­მა­ვა­ლი მთავ­რო­ბის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბამ­დე მთე­ლი სა­ხელ­მწი­ფო აპა­რა­ტი დარ­ჩე­ბა ასა­დის პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრის მუ­ჰა­მედ რაზი ალ-ჯა­ლა­ლის კონ­ტრო­ლის ქვეშ, რო­მელ­მაც გა­მოთ­ქვა მზად­ყოფ­ნა ითა­ნამ­შრომ­ლოს ახალ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას­თან, ისე­ვე რო­გორც რამ­დე­ნი­მე სხვა მი­ნის­ტრმა.

იხი­ლეთ ასე­ვე:

მო­ამ­ზა­და მი­ხე­ილ ხა­ჩი­ძემ

დღის ვიდეო
00:00 / 00:00
დღეს, 9 მაისს, მეორე მსოფლიო ომში ფაშიზმზე გამარჯვებიდან 80 წელი შესრულდა
ავტორი:

"ალ-ქაიდას" ყოფილი მებრძოლი და მულტიმილიონერი - ვინ არის აბუ მუჰამედ ალ-ჯულანი, ვინც ასადის რეჟიმი დაამხო?

"ალ-ქაიდას" ყოფილი მებრძოლი და მულტიმილიონერი - ვინ არის აბუ მუჰამედ ალ-ჯულანი, ვინც ასადის რეჟიმი დაამხო?

სირიაში, ბაშარ ალ-ასადის მმართველობა დაემხო - ის და მისი ოჯახის წევრები ქვეყნიდან გაიქცნენ და როგორც ცნობილია, მოსკოვს შეაფარეს თავი.

putini, asadi
ვლადიმერ პუტინი და ბაშარ ასადი

პარტია "ბაასი" სირიას სამოც წელზე მეტი ხნის განმავლობაში მართავდა და დაემხო ათ დღეში. დანამდვილებით არავინ იცის, რა ბედი ეწევა სირიას, მაგრამ ამ ქვეყანაში ძალაუფლებისა და გავლენისთვის ბრძოლა როგორც შიდა, ისე გარე მოთამაშეებს შორის უკვე დაწყებულია.

  • რატომ დაეცა ასადი ასე სწრაფად?

რიცხვი "რვა" საბედისწერო გახდა სირიის ისტორიაში. 1963 წლის 8 მარტს ქვეყანაში ხელისუფლებაში მოვიდა არაბული სოციალისტური რენესანსის პარტია ("ბაასი"), 2024 წლის 8 დეკემბერს კი დაეცა.

ყველაფერი ასე დაიწყო 1963 წლის თებერვალში "ბაასის" ერაყულმა განყოფილებამ ქვეყანაში სამხედრო გადატრიალება მოაწყო და ძალაუფლება სრულად დაიქვემდებარა. ამით შთაგონებულმა სირიელმა ოფიცრებმა ახალი აჯანყება მოაწყვეს, რომელიც 1963 წლის 8 მარტს წარმატებით დასრულდა. გადატრიალებისას წამყვანი როლები შეასრულეს გაქცეული ბაშარ ასადის მამამ ჰაფეზ ასადმა და სალაჰ ჯადიდმა. სწორედ ჯადიდი გახდა ჰაფეზ ასადის ყველაზე დიდი მოწინააღმდეგე გადატრიალებიდან რამდენიმე წლის შემდეგ.

ჰაფეზ ასადი

დროთა განმავლობაში მეგობრებს შორის წინააღმდეგობა სულ უფრო იზრდებოდა და 1969 წელს კონფლიქტი შეიარაღებულ დაპირისპირებაშიც გადაიზარდა. მიუხედავად იმისა, რომ ჯადიდს ხელმძღვანელი პოსტი (გენშტაბის ხელმძღვანელი) ეჭირა, ქვეყნის არმიაში მასზე დიდ გავლენას ჰაფეზ ასადი ფლობდა.

1970 წლის პირველ ოქტომბერს "ბაასის" რიგგარეშე სხდომა იმართებოდა

ყრილობაზე ასადი დელეგატების კრიტიკულმა უმრავლესობამ გაკიცხა, დადგა პარტიიდან მისი გარიცხვის საკითხიც, რასაც ასევე მხარი დაუჭირა დელეგატების უმრავლესობამ, თუმცა ამას უკვე არანაირი პრაქტიკული მნიშვნელობა არ ჰქონდა. საქმე ისაა, რომ ჯერ კიდევ შენობაში შესვლამდე ჰაფეზ ასადმა მის დაქვემდებარებაში მყოფ სამხედრო ნაწილებს უბრძანა, ალყაში მოექციათ შენობა. ასადის ბრძანებით დააპატიმრეს ჯადიდის მთავრობის უმნიშვნელოვანესი წევრები, ხოლო თავად ჯადიდს და რამდენიმე საშუალო რგოლის ხელმძღვანელს ასადის მთავრობაში მუშაობა შესთავაზეს, რაზეც უარი უთხრა, რის მერეც დააპატიმრეს...

ამ ყველაფრის შემდეგ 1971 წლიდან სირიის სათავეში ასადის ოჯახი მოვიდა, ჰაფეზ ასადის შემდეგ ქვეყნის მართვა მისმა ვაჟმა - ბაშარმა გადაიბარა.

როგორც უკვე აღვნიშნეთ, ა.წ. 8 დეკემბერს ცნობილი გახდა, რომ ბაშარ ალ-ასადი სირიიდან რუსეთში გაიქცა, სადაც მას თავშესაფარი "ჰუმანიტარული ნიშნით“ მისცეს. უფრო მეტიც, მედიის პუბლიკაციების მიხედვით, გაქცევა ფარულად მოხდა სირიის მთავრობის წევრებისგან, რომელთა წარმომადგენლებმა თითქმის მაშინვე გამოთქვეს მზადყოფნა ითანამშრომლონ ახალ ხელისუფლებასთან - შეიარაღებულ ოპოზიციასთან Hayat Tahrir al-Sham-ის (HTS) მეთაურობით.

ასადის საწინააღმდეგოდ შეტევა 27 ნოემბერს დაიწყო. ამბოხებულებმა ორ კვირაზე ნაკლებ დროში ჩაიგდეს ხელში ძალაუფლება და მიიღეს კარტბლანში გარე მოთამაშეების უმეტესობისგან, რომლებიც ამა თუ იმ გზით ახდენენ გავლენას სირიაზე. ასადის მოკავშირეები, რუსეთი და ირანი ცდილობდნენ მის დახმარებას, მაგრამ მათი რესურსები შეზღუდული იყო რიგი გარემოებების გამო (ომი უკრაინაში და პროირანული ძალების განადგურება ლიბანსა და სირიაში ისრაელთან ომის შედეგად). მალე დაირკვა, რომ ასადი რეალური დახმარების გარეშე დარჩა, შედეგად სირიის არმია სწრაფად ჩამოიშალა...

რა იქნება ახლა, ამის განჭვრეტა რთულია, თუმცა სირიის დიქტატორის ჩამოგდებით ირანმა და რუსეთმა უდიდესი კრახი განიცადეს.

  • ცნობისთვის:

სირიაში მიმდინარე 13-წლიან ომში, თითქმის 500 000 ადამიანი დაიღუპა, მათ შორის 300 ათასზე მეტი მშვიდობიანი მოქალაქე. მსხვერპლის რეალური რაოდენობა შეიძლება ბევრად მეტი იყოს. 100 ათასი სირიელი ოფიციალურად ითვლება "დაკარგულად", რაც იმას ნიშნავს, რომ ისინიც ან მოკლეს ან დაიღუპნენ ასადის ციხეებსა და საკონცენტრაციო ბანაკებში. სირიის ომამდელი, 16,5 მილიონი მოსახლეობიდან 6,5 მილიონზე მეტი გაიქცა საზღვარგარეთ, ძირითადად მეზობელ თურქეთში, იორდანიასა და ლიბანში, სულ ცოტა, 1 მილიონი კი - ევროპაში.

  • სირიის ახალი ლიდერი

ასადის რეჟიმის დამხობის შემდეგ, მსოფლიოს ყურადღება მეამბოხეებზეა მიმართული, რომლებმაც კონტროლი დაამყარეს სირიის ტერიტორიის დიდ ნაწილზე. უმსხვილესი მეამბოხე დაჯგუფება Hayat Tahrir al-Sham, რადიკალური ისლამისტური ორგანიზაციის Jabhat al-Nusra-დან გამოყოფილი ჯგუფია, რომელსაც ხელმძღვანელობს აბუ მუჰამედ ალ-ჯულანი.

  • რა არის ცნობილი მის შესახებ?

ალ-ჯულანი არის ფსევდონიმი, რაც ნიშნავს "გოლანის სიმაღლეების მკვიდრს", როგორც ირკვევა, მისი ბაბუა გოლანში ცხოვრობდა. მეამბოხე ლიდერის ნამდვილი სახელია აჰმედ ჰუსეინ ალ შარა. მის შესახებ უცხოური მედიის მიერ გავრცელებული ინფორმაცია წინააღმდეგობებით არის სავსე. პუბლიკაციების უმეტესობის მიხედვით, ის 1981 წელს დაიბადა. მისი დაბადების ადგილის შესახებ სულ მცირე ორი ვერსია არსებობს. ზოგი ამტკიცებს, რომ ალ-ჯულანი დაიბადა საუდის არაბეთში, მენავთობე ინჟინრის ოჯახში და იქ ცხოვრობდა 7 წლამდე, ზოგი კი წერს, რომ მისი სამშობლოა დირ ალ-ზური აღმოსავლეთ სირიაში.

2000-იანი წლების დასაწყისში ალ-ჯულანი ისრაელსა და პალესტინის ტერიტორიებზე მეორე ინტიფადას გავლენით დაუახლოვდა ტერორისტულ ორგანიზაცია ალ-ქაიდას - სირიიდან ერაყში გადავიდა, შეუერთდა ორგანიზაციის რიგებს. შედიოდა მისი ერთ-ერთი ლიდერის, აბუ მუსაბ ალ-ზარქავის ახლო წრეში. 2006 წელს ალ-ზარქავის მკვლელობის შემდეგ ალ-ჯულანი ამერიკელმა ჯარისკაცებმა დააკავეს და ციხეში 5 წელი გაატარა.

გათავისუფლების შემდეგ, სირიელი "ბოევიკების" მომავალი ლიდერი შეუერთდა აბუ ბაქრ ალ-ბაღდადის მიერ შექმნილ ერაყის "ისლამურ სახელმწიფო" ჯგუფს. 2011 წელს, როდესაც სირიაში ასადის რეჟიმის წინააღმდეგ მასობრივი საპროტესტო აქციები დაიწყო, ალ-ჯულანი სირიის ტერიტორიაზე დაბრუნდა და Jabhat al-Nusra-ს ორგანიზაციის შექმნა გამოაცხადა. მან ალ-ქაიდას ერთგულების ფიცი დადო და არ დაუმალავს, რომ მისი მიზანი სირიაში რადიკალური ისლამისტური რეჟიმის დამყარება იყო. ამასთანავე, ის კატეგორიული წინააღმდეგი იყო ჯაბჰათ ალ-ნუსრას ისლამურ სახელმწიფოსთან შერწყმის.

თანდათან ჯაბჰათ ალ-ნუსრა სირიის ერთ-ერთ უდიდეს შეიარაღებულ დაჯგუფებად იქცა. მან დაამყარა კონტროლი ქალაქ იდლიბზე და დაიწყო მოსახლეობაზე ახალი კანონების დაწესება. 2016 წელს მან გამოაცხადა, რომ წყვეტს კავშირს ალ-ქაიდასთან და დაარქვეს თავის ორგანიზაციას Jabhat al-Nusra Hayat. ამჟამინდელი სახელი კი - Hayat Tahrir al-Sham ("მოძრაობა ლევანტის განთავისუფლებისთვის") გაჩნდა ალ-ჯულანის ორგანიზაციის სხვა შეიარაღებულ დაჯგუფებებთან შერწყმის შემდეგ.

ალ-ჯულანის ოპონენტები ამბობენ, რომ მან ეკონომიკური იმპერია ააშენა იმ ადამიანების სისხლსა და ძვლებზე, ვინც ისლამისტური დიქტატურას აპროტესტებდა. ზოგიერთი მედიის ცნობით, მან დიდძალი ქონება დააგროვა საზღვრის კონტროლის, ნავთობისა და სოფლის მეურნეობის პროდუქტების გაყიდვიდან. 2024 წელს იდლიბში რამდენიმე დემონსტრაცია გაიმართა ალ-ჯულანისა და მისი თანამოაზრეების წინააღმდეგ. შეერთებული შტატები და გაერო დიდი ხანია აცხადებენ ალ-ჯულანის ორგანიზაციას ტერორისტულად. 2013 წელს ამერიკის ადმინისტრაციამ 10 მილიონი დოლარის ოდენობის ჯილდო დააწესა Jabhat al-Nusra Hayat-ს ლიდერების ადგილსამყოფლის შესახებ ინფორმაციისთვის.

თავად ალ-ჯულანი მუდმივად ითხოვდა სირიის ტერიტორიიდან უცხოური ჯარების გაყვანას. ბოლო დროს ის ახალი სირიის შექმნას აცხადებდა და ამბობდა, რომ დიქტატურის დამყარებას არ აპირებდა.

ამავდროულად, ბევრი სირიელი, განსაკუთრებით ეთნიკური და რელიგიური უმცირესობების წარმომადგენლები (ალავიტები, დრუზები და ა.შ.), უნდობლობას აცხადებენ ახალი რეჟიმის მიმართ და ეშინიათ რეპრესიების.

ბოლო წლებში "ჰაიათ თაჰრირ აშ-შამის“ ლიდერმა თავისი განცხადებების ტონი საკმაოდ შეარბილა, შედარებით პოზიტიური იმიჯი შეიქმნა, რათა ზოგიერთი დასავლელი პოლიტიკოსისავით ცივილიზებულობასა და დიპლომატიაში დაერწმუნებინა.

ჯერჯერობით, ამბოხებულთა ორგანიზაცია აგზავნის მილიონობით ტექსტურ შეტყობინებას, რომელიც მოუწოდებს მოქალაქეებს, თავი შეიკავონ სხვა სარწმუნოების წარმომადგენლებზე თავდასხმისგან, ვანდალიზმისგან და საჯარო დაწესებულებების განადგურებისგან.

  • გამარჯვებულთა გეგმები

სირიელმა ამბოხებულებმა 8 დეკემბერი, ბაშარ ალ-ასადის რეჟიმის დამხობის დღე ეროვნულ დღესასწაულად გამოაცხადეს. "რევოლუციამ დაასრულა ათწლეულის ტირანია და გზა გაუხსნა დიდი სირიის აღორძინებას“, - ნათქვამია აჯანყებულების განცხადებაში.

”მომავალი ჩვენ გვეკუთვნის”, - თქვა კვირას Hayat Tahrir al-Sham-ის ხელმძღვანელმა აბუ მუჰამედ ალ-ჯულამა. მისი განცხადება სირიის სახელმწიფო ტელევიზიით გავრცელდა მას შემდეგ, რაც ბაშარ ალ-ასადი დამასკოდან გაიქცა და ოპოზიციური ძალები სირიის დედაქალაქში შევიდნენ. რამდენიმე საათის შემდეგ, HTS-ის ლიდერი თავად ჩავიდა დამასკოში და მოინახულა ომაიანთა მეჩეთი. დამასკოში კომენდანტის საათი დაწესდა და შეიარაღებულ ძალებს სამთავრობო შენობებთან მიახლოება აეკრძალათ. ალ-შარამ ასევე განაცხადა, რომ გარდამავალი მთავრობის ჩამოყალიბებამდე მთელი სახელმწიფო აპარატი დარჩება ასადის პრემიერ-მინისტრის მუჰამედ რაზი ალ-ჯალალის კონტროლის ქვეშ, რომელმაც გამოთქვა მზადყოფნა ითანამშრომლოს ახალ ხელისუფლებასთან, ისევე როგორც რამდენიმე სხვა მინისტრმა.

იხილეთ ასევე:

მოამზადა მიხეილ ხაჩიძემ