"მედვედევის განცხადება კი დაემთხვა, მაგრამ არ მგონია, ამის გამო დაიწყო პროკურატურამ გამოძიება" - შეუძლია თუ არა პროკურატურას პრეზიდენტის იძულებით გამოკითხვა: რას ამბობენ იურისტი და პოლიტოლოგი?
საქართველოს პროკურატურამ ცესკოს 2024 წლის 30 ოქტომბრის მომართვის საფუძველზე, საპარლამენტო არჩევნების სავარაუდო გაყალბების ფაქტზე გამოძიება დაიწყო სსკ-ს 164³-ე მუხლით გათვალისწინებული დანაშაულის ნიშნებით. უწყების ცნობით, ცესკო-ს განცხადებისა და საჯარო სივრცეში მასმედიის მეშვეობით გავრცელებული ინფორმაციის თანახმად, საქართველოს პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი უნდა ფლობდეს მტკიცებულებებს 2024 წლის საპარლამენტო არჩევნების შესაძლო გაყალბებასთან დაკავშირებით. საქართველოს პრეზიდენტი საგამოძიებო უწყებაში გამოკითხვის მიზნით დღეს, 31 ოქტომბერსაა დაბარებული.
"კეთილი ინებოს, სალომე ზურაბიშვილი იქნება, თუ ნებისმიერი სხვა, თუ რაიმე მტკიცებულება აქვს, წარადგინოს პროკურატურაში, შესაბამის უწყებებში. ნუ საუბრობენ ზეპირად ისეთ რამესთან დაკავშირებით, რაც ბუნებაში არ მომხდარა. ეს არის მათი პასუხისმგებლობა. სალომე ზურაბიშვილი, მართალია, სულით და გულით არის "ენჯეოშნიკი“ თუ "ენჯეოშნიცა“, მაგრამ თანამდებობით არის სახელმწიფო პოლიტიკური თანამდებობის პირი. მას აქვს განსხვავებული პასუხისმგებლობა. მას არ აქვს უფლება, ისაუბროს ზეპირად. თუ რაიმეზე აქვს ფაქტი, ეს ფაქტი უნდა წარადგინოს პროკურატურაში, შესაბამის კონსტიტუციურ ორგანოში, თუმცა, დარწმუნებული ვარ, იქიდან გამომდინარე, რომ არ აქვს არავითარი ფაქტი, ის ვერ გაბედავს პროკურატურაში მისვლას და ვერ მისცემს ვერავითარ ინფორმაციას უწყებას იმ ბრალდებებთან დაკავშირებით, რომლებსაც ზეპირად აჟღერებს“, - განაცხადა პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ.
შეგახსენებთ, რომ სალომე ზურაბიშვილს უფლებამოსილება წლის ბოლოს ეწურება. პრეზიდენტის თანამდებობიდან გადაყენების საჭიროებაზე ლაპარაკობენ "ქართული ოცნების" წარმომადგენლები, რომლებმაც მის წინააღმდეგ მორიგი იმპიჩმენტის პროცესი უკვე დააანონსეს.
პრეზიდენტი პოლიტიკურ ანგარიშსწორებად აფასებს პროკურატურის მხრიდან დაკითხვაზე დაბარებას, მეტიც, ის მკაფიოდ ამბობს, რომ "ქართული ოცნება“ მედვედევის მითითებას ასრულებს. ზურაბიშვილი პროკურატურაში მისვლას არ აპირებს და უწყებას მოუწოდებს, რომ თავი დაანებოს მის წინააღმდეგ ანგარიშსწორებას. "მტკიცებულებები არჩევნების გაყალბებაზე არის საჯარო და გამოიძიონ“, - ამბობს პრეზიდენტი. მანვე გაასაჯაროვა ვიდეომტკიცებულებების ნაწილი, თუმცა ასევე განაცხადა, რომ დანაშაულის მტკიცებულებების მოპოვება პროკურატურის მოვალეობაა.
სალომე ზურაბიშვილმა მთავარ საგამოძიებო უწყებას ურჩია გადახედოს სოციალურ ქსელებს, ხალხის ხელში არსებულ მტკიცებულებებს, რადგან ფაქტობრივად, "ზედაპირზეა ყველანაირი დარღვევა“. მანვე აღნიშნა, რომ არ ეშინია და არც საზოგადოებას უნდა შეეშინდეს, რადგან ამ არჩევნების რეალური შედეგები აუცილებლად დადგება და ყველაფერი კარგად იქნება.
თბილისის ყოფილი პროკურორი მაია მწარიაშვილი აცხადებს, რომ პრეზიდენტს აქვს უფლება, რომ გამოკითხვაზე არ მივიდეს და იქვე აღნიშნავს, რომ ეს გამოძიებაც და პრეზიდენტის დაბარებაც უფრო პოლიტიკური საკითხია, ვიდრე სამართლებრივი.
მაია მწარიაშვილი:
"პრეზიდენტის უფლებაა, მივიდეს თუ არა გამოკითხვაზე. საერთოდ, გამოძიების დროს საგამოძიებო ორგანოში დაკითხვაზე დაბარება, ჩვენი კანონით წესი არ არის. მართალია, ისე აჭრეს საპროცესო კოდექსი, რომ აჯაფსანდალი გამოვიდა, მაგრამ მაინც სასამართლო გამოძიება გვაქვს, ამიტომ მოწმე პირველად არა გამოძიების ეტაპზე, არამედ პირდაპირ სასამართლოში უნდა მიიყვანო, სასამართლო განხილვის ეტაპზე. როდესაც გამოძიების ეტაპზე გამოძიების ორგანო ითხოვს მოწმის დაკითხვას, მოწმის უფლებაა, დათანხმდეს თუ არა. როდესაც გამოძიების ორგანო ამ უფლებას არ განუმარტავს ხოლმე ადამიანს, ვისაც იბარებს, ამიტომ ჰგონიათ, რომ ვალდებულია და უნდა მივიდეს. ამ დროს, ეს მისი უფლებაა, მას შეუძლია უთხრას, კარგად იყავი, არ მოვალ (და არც ადგილზე მივიდნენ გამოსაკითხ პირთან). ამის მერე კანონში არის საფუძვლები - გამოძიებას თუ მაინც სჭირდება მოწმის დაბარება, როდის უნდა მიმართოს, სასამართლოს თუ აქვს ის საფუძველი, რომ სასამართლომ ნება დართოს და გამოიკითხოს სასამართლოს წინაშე. მაგრამ ეს დაკითხვაც ისევ გამოძიების მიზნებისთვისაა. ეს საფუძვლები, როგორც წესი, ჩაკეტილია და მას არც პროკურატურა კითხულობს ხოლმე, არც სასამართლო. ასეთ შემთხვევაში, მაგ. როგორიც ჩვენ გვაქვს, პროკურატურამ უნდა მიმართოს სასამართლოს და უნდა ამტკიცოს, რომ პრეზიდენტი დასაკითხია. დაკითხვას მაშინ ითხოვს, თუ იმ ინფორმაციის მიღება, რასაც კონკრეტული ადამიანისგან ელოდება, გაუმართლებლად დიდ დანახარჯებს მოითხოვს იმ შემთხვევაში, თუ მათ სხვა წყაროებიდან მიიღებს.
მე გეუბნებით იმას, რაც კანონში გვაქვს - პროკურატურამ უნდა ამტკიცოს სასამართლოში, რომ ყველა სხვა წყაროზე მეტი ინფორმაცია პრეზიდენტს აქვს, რათა ეს საქმე დაიწყოს და უცებ დაამთავროს. ეს ინფორმაციები სხვა წყაროებიდან რომ მოიპოვო, ეს დიდ დროს მოითხოვს. ეს არის ყველაზე იოლი და მოკლე გზა, რაც აბსურდია, თავისთავად. პრეზიდენტი ყველაზე შორეული რგოლია და საერთოდაც არ არის ვალდებული ასე მოიქცეს. ზოგადად, მტკიცებულების წარდგენის ვალდებულება არავის აქვს, მათი მოპოვება პროკურატურის პრეროგატივაა, მან უნდა აგროვოს ინფორმაციები და იქიდან რაღაცას ექნება მტკიცებულებითი მნიშვნელობა, რაღაცას - არა..."
რაც შეეხება პოლიტიკურ შეფასებას, პოლიტოლოგი ვახტანგ ძაბირაძე ამბობს, რომ პრეზიდენტის პროკურატურაში დაბარება პიარის ნაწილია ისევე, როგორც პროკურატურის მიერ არჩევნების გაყალბების საქმეზე გამოძიების დაწყება:
"არა მარტო ჩვენი პოლიტიკური ოპოზიცია, პარტნიორებიც ლაპარაკობენ იმაზე, რომ არჩევნებზე იყო დარღვევები და ეს უნდა იქნას გამოძიებული. ცესკომ დასწრებაზე ითამაშა და თავად მოსთხოვა პროკურატურას გამოძიების დაწყება. მთავარი ისაა, ეს გამოძიება ნდობით სარგებლობდეს, მათ შორის ოპოზიციაში (არა მხოლოდ პოლიტიკურ ოპოზიციაში, არამედ მთლიანად საზოგადოებაში). პრეზიდენტმა გააკეთა პოლიტიკური განცხადება - არჩევნები გაყალბდა და არ ვაღიარებო, მანვე თქვა, უნდა დავიწყოთ დოკუმენტაციის შეგროვებაო. ამის შემდეგ მას მტკიცებულებების წარდგენა მოსთხოვეს. პრეზიდენტის პროკურატურაში დაბარება პიარული ნაბიჯია, რომ თქვან, აი, პრეზიდენტი დავიბარეთ პროკურატურაში. ამას მედვედევის განცხადება კი დაემთხვა, მაგრამ არა მგონია, ამის გამო დაიწყო პროკურატურამ ეს საქმე... ეს უფრო ირიბი პასუხი მგონია ბაიდენის გავრცელებულ განცხადებაზე, რომელიც ამბობს, გამოიძიეთ, ნახეთ დარღვევები ხომ არ არის, თუ არის აღკვეთეთო და ა.შ. დღეს რისთვისაც ისინი იბრძვიან არის ის, რომ დასავლეთმა არალეგიტიმურად არ ცნოს არჩევნები...
ოპოზიცია იწყებს მტკიცებულებების, ცალკეული ფაქტების ერთობლიობაში მოყვანას და მტკიცებულებების წარმოდგენას. ზურაბიშვილს საიდან ექნება მტკიცებულებები, არჩევნების არალეგიტიმურობაზე ის ალბათ დამატებითი ინფორმაციიდან გამომდინარე და იმ ინფორმაციაზე დაყრდნობით საუბრობს, რა ინფორმაციაც გავიდა ოპოზიციურ არხებზე, სოციალურ ქსელებში და სხვა. დოკუმენტაციის სასწრაფოდ ძიება იმიტომ დაიწყეს, რომ იციან, თუ ოპოზიციამ დაიწყო დოკუმენტაციის შეგროვება, ეს შეიძლება იყოს საკმაოდ სოლიდური.
თუ გაყალბება მართლა იმ მასშტაბით მოხდა, რასაც ლაპარაკობენ, ოპოზიციამ უნდა შეაგროვოს ფაქტები, მოახდინოს სისტემატიზაცია და დადოს სერიოზული დოკუმენტი, როგორ და სად გაყალბდა არჩევნები. მართლა საიამ უკვე თავისი წილი ფაქტები დადო, მაგრამ მხოლოდ მისი ნაწილი არ კმარა, ყველა არასამთავრობო ორგანიზაციამ უნდა იმუშაოს ამაზე, ვინც არჩევნებზე დაკვირვებას აწარმოებდა, ყველას მხრიდან უნდა მოხდეს ინფორმაციის შეგროვება და ერთიანი დასკვნის გაკეთება. დღეს სერიოზულად ლაპარაკობენ იმაზე, რომ არჩევნების ფარულობის პრინციპი დარღვეულია, რაც გადამოწმებადია. ყველაფერს თავი რომ დავანებოთ, ნებისმიერი ყუთი შეიძლება გახსნა, ამოიღო ბიულეტენები და დახედო, ჩანს თუ არა მეორე მხრიდან გაფერადებული რგოლი...
რაც შეეხება იმპიჩმენტის თემას, "ოცნებამ“ პრეზიდენტის იმპიჩმენტი კი განაახლა, მაგრამ როგორ უნდა გამოუცხადონ, ამას საკონსტიტუციო უმრავლესობა სჭირდება. საკონსტიტუციო სასამართლო კი იტყვის, პრეზიდენტმა კონსტიტუცია დაარღვიაო, რაც მერე პარლამენტმა უნდა დაადასტუროს, პარლამენტში კი მათ არ აქვთ საკონსტიტუციო უმრავლესობა...
იხილეთ ასევე: