გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი კაცი იყო გო­დერ­ძი ჩო­ხე­ლი, გა­მორ­ჩე­უ­ლად მგრძნო­ბი­ა­რე, თით­ქოს ვა­ჟას მინ­დი­ა­სა­ვით ყვე­ლას და ყვე­ლაფ­რის ენა ეს­მო­და, გულთმი­სა­ნიც იყო და სამ­ყა­რო­საც გამ­ძაფ­რე­ბუ­ლად შე­იგ­რძნობ­და... ოღონდ ეს მოგ­ვი­ა­ნე­ბით გა­ვი­გე, რო­დე­საც მის ნა­წარ­მო­ე­ბებს გა­ვე­ცა­ნი. ისიც მოგ­ვი­ა­ნე­ბით გა­ვი­გე, რომ მარ­თა­ლი და სი­ტყვის კაცი იყო - და­ი­ქად­ნა: „ცას­წა­ვა­ლო“, მერე გა­მარ­ჯვე­ბულ­მა „მღვრი­ემ­დეც“ იარა და... სულ რა­ღაც 53 წლი­სამ დაგვტო­ვა.

გო­დერ­ძის­თან ინ­ტერ­ვიუ არას­დროს ჩა­მი­წე­რია, არც ძა­ლი­ან და­ახ­ლო­ე­ბუ­ლი ვყო­ფილ­ვარ მას­თან, მაგ­რამ სალ­მი­თა და მო­კი­თხვით ვიც­ნობ­დი, სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი ტე­ლე­ვი­ზი­ი­სა და რა­დი­ოს პირ­ვე­ლი არ­ხი­დან. მახ­სოვს, ხში­რად ვხვდე­ბო­დით ერ­თმა­ნეთს ტე­ლე­ვი­ზი­ის მე-3 სარ­თუ­ლის დე­რე­ფან­ში. მუ­დამ ჩა­ფიქ­რე­ბუ­ლი და­დი­ო­და, მაგ­რამ გვერდს უსალ­მოდ და უღი­მი­ლოდ არას­დროს აგივ­ლი­და.

დღეს ამ კე­თი­ლი, გა­მორ­ჩე­უ­ლად ნი­ჭი­ე­რი და მარ­თა­ლი კა­ცის და­ბა­დე­ბის დღეა, თა­ნაც სა­ი­უ­ბი­ლო - 70 წე­ლი­წა­დი შე­უს­რულ­და. ბედ­ნი­ე­რე­ბი ვიქ­ნე­ბო­დით, ამ­ქვეყ­ნად რომ შეგვძლე­ბო­და მის­თვის პი­რის­პირ მი­ლოც­ვა, მაგ­რამ... ისე­თი იდუ­მა­ლი იყო, მგო­ნია, რომ ჩვენს მი­ლოც­ვას ზე­ცა­შიც შე­იგ­რძნობს.

ზო­გა­დად, უც­ნა­უ­რად გა­მორ­ჩე­უ­ლი ადა­მი­ა­ნი იყო გო­დერ­ძი ჩო­ხე­ლი, უც­ნა­უ­რად სევ­დი­ა­ნიც, ხა­ლი­სი­ა­ნიც და... ადა­მი­ა­ნუ­რიც. მისი და­ბა­დე­ბის დღეც მა­სა­ვით მუ­დამ სევ­დი­სა და სი­ხა­რუ­ლის ნა­ზა­ვია, მისი არ­ყოფ­ნი­თა და ყოფ­ნით ერ­თნა­ი­რად სავ­სე.

გო­დერ­ძის მე­უღ­ლე ნინო მე­ლაშ­ვი­ლი და მათი ვა­ჟე­ბი - ნიკა და ლუკა გო­დერ­ძის გარ­დაც­ვა­ლე­ბის შემ­დეგ გა­ვი­ცა­ნი, არა­და, ნი­ნოც, თურ­მე, ტე­ლე­ვი­ზი­ა­ში მუ­შა­ობ­და, მაგ­რამ, ფაქ­ტობ­რი­ვად, ისიც გო­დერ­ძიმ „გა­მაც­ნო“, ოღონდ - გარ­დაც­ვა­ლე­ბის შემ­დეგ.

დღეს უკვე ჩო­ხე­ლე­ბის ოჯა­ხი - ნი­ნოც, ლუ­კაც და ნი­კაც ჩემ­თვის ძა­ლი­ან ძვირ­ფა­სი და ახ­ლო­ბე­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბი არი­ან. ბო­ლო­ხანს იშ­ვი­ა­თად ვხვდე­ბით, მაგ­რამ ჩვე­ნი ურ­თი­ერ­თო­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში მათ­გან ბევ­რი რამ მო­ვის­მი­ნე გო­დერ­ძი­ზე და ბევ­რი - დავ­წე­რე კი­დეც. ალ­ბათ, ეს მო­გო­ნე­ბე­ბიც მო­მავ­ლის­თვი­საა, მო­მა­ვალ­მა თა­ო­ბებ­მაც რომ კარ­გად გა­იც­ნონ გო­დერ­ძი ჩო­ხე­ლი, თა­ნაც - არა მარ­ტო მისი შე­მოქ­მე­დე­ბით.

ტე­ლე­ვი­ზი­ა­ში რომ არ მე­მუ­შა­ვა, შე­იძ­ლე­ბა გო­დერ­ძის ვერც შევ­ხვედ­რო­დი

გო­დერ­ძი­ზე ნინო ყო­ველ­თვის თბი­ლი ღი­მი­ლით მი­ამ­ბობს, ისე, რომ ერთი ცრემ­ლიც არ ჩა­მო­უ­ვარ­დე­ბა ხოლ­მე, რად­გან "მას" - გო­დერ­ძის არ უყ­ვარ­და, როცა ადა­მი­ა­ნე­ბი ტი­როდ­ნენ. უწ­მინ­დეს­სა და უნე­ტა­რეს ილია II-ს უთ­ქვამს გო­დერ­ძის გარ­დაც­ვა­ლე­ბის შემ­დეგ:"„გო­დერ­ძი ცრემ­ლია, რო­მე­ლიც და­ე­ცა სამ­თავ­როს მი­წას... ის ცრემ­ლი ოჯა­ხის­თვი­საც და სა­ქარ­თვე­ლოს­თვი­საც მალე ნა­ყოფს გა­მო­ი­ღებს“.

ჩო­ხე­ლებ­თან ერთ-ერთი სტუმ­რო­ბი­სას ნი­ნომ მი­თხრა, უხი­ლა­ვად ყო­ველ­თვის ვგრძნობ გო­დერ­ძის მფარ­ვე­ლო­ბას. თით­ქოს რა­ღა­ცებს გვა­კე­თე­ბი­ნებს, თით­ქოს სა­უ­კე­თე­სო ადა­მი­ა­ნე­ბი ამო­არ­ჩია, ჩვე­ნამ­დე მო­იყ­ვა­ნა და დაგ­ვა­მე­გობ­რა. მე­უ­ფე და­ნი­ელ­მაც გვი­თხრა, აქ უკვე უძ­ლუ­რი იყო, იმ ქვეყ­ნი­დან კი უფრო და­გეხ­მა­რე­ბა­თო. არას­დროს დამ­სიზ­მრე­ბია. ჩვენს ვაჟს, ლუ­კას ესიზ­მრე­ბა ხოლ­მე, რა­ღა­ცებს კარ­ნა­ხობს თით­ქოს...

ძა­ლი­ან ცუ­დად რომ ყო­ფი­ლა გო­დერ­ძი, თა­ვი­სი მე­გობ­რის­თვის, ნინო ზე­დე­ლაშ­ვი­ლის­თვის ნი­ნო­ზე უთ­ქვამს, - იცი, რა ლა­მა­ზი იყო ნინო? - რომ იცი­ნო­და, თვა­ლე­ბი­დან სულ „გა­ზა­ფხუ­ლე­ბი“ სცვი­ო­და. ჩემი ავად­მყო­ფო­ბით ჩა­ვუქ­რე ეს თვა­ლე­ბიო... ხმა­მაღ­ლა, სი­ტყვე­ბით სიყ­ვა­რულს არას­დროს უხ­სნი­და, სულ წე­რი­ლე­ბით ესიყ­ვა­რუ­ლე­ბო­და, თურ­მე. ერთხელ მოს­კო­ვი­დან ყო­ველ 10 წუთ­ში უგ­ზავ­ნი­და დე­პე­შას ტექ­სტით: მე შენ მიყ­ვარ­ხარ! გა­უ­გი­ჟე­ბია ქარ­თვე­ლი ფოს­ტა­ლი­ო­ნე­ბი - მთე­ლი დღე წინ და უკან დარ­ბოდ­ნენ. "სი­ცო­ცხლეს, ალ­ბათ, უც­რემ­ლოდ რა­ღაც და­აკ­ლდე­ბო­და, მაგ­რამ მე მა­ინც მინ­და, რომ რაც შე­იძ­ლე­ბა ნაკ­ლე­ბად ტი­როდ­ნენ ადა­მი­ა­ნე­ბი", - ეს გო­დერ­ძი ჩო­ხელ­მა თქვა. ამი­ტომ არც ნინო ტი­რის და ერ­თობ­ლივ თავ­გა­და­სავ­ლებ­საც ყო­ველ­თვის სი­ცი­ლით ჰყვე­ბა - სწო­რედ იმ მო­მენ­ტში მარ­თლაც ვხე­დავ ხოლ­მე ნინო მე­ლაშ­ვი­ლის თვა­ლებ­ში „გა­ზა­ფხუ­ლებს“...

ნი­ნოს ნა­ამ­ბო­ბი­დან:

- თბი­ლის­ში და­ვი­ბა­დე და გა­ვი­ზარ­დე ოჯახ­ში, სა­დაც ხე­ლოვ­ნე­ბა და ლი­ტე­რა­ტუ­რა გა­მორ­ჩე­უ­ლად უყ­ვარ­დათ. პირ­ვე­ლი­ვე წელს ჩა­ვი­რი­ცხე ჟურ­ნა­ლის­ტი­კის ფა­კულ­ტეტ­ზე, პა­რა­ლე­ლუ­რად, ფერ­წე­რას ვსწავ­ლობ­დი. გო­დერ­ძის ძა­ლი­ან მოს­წონ­და ჩემი ნა­ხა­ტე­ბი და ეა­მა­ყე­ბო­და კი­დეც... მე­სა­მე-მე­ო­თხე კურ­სი­დან ტე­ლე­ვი­ზი­ა­ში გა­ვი­ა­რე პრაქ­ტი­კა, უნი­ვერ­სი­ტე­ტის დამ­თავ­რე­ბის­თა­ნა­ვე კი ბა­ტონ­მა ნუგ­ზარ ფო­ფხა­ძემ „მო­ამ­ბე­ში“ სა­მუ­შა­ოდ მი­მი­ღო. ბევ­რს მოვ­წონ­დი. ჩემს გარ­შე­მო სულ თბი­ლი­სე­ლი ბი­ჭე­ბი ტრი­ა­ლებ­დნენ, ქა­ლა­ქე­ლე­ბი, გა­მორ­ჩე­უ­ლი მე­ტყვე­ლე­ბით, აზ­როვ­ნე­ბით, ცხოვ­რე­ბით და, რა­საკ­ვირ­ვე­ლია, მომ­წონ­დნენ კი­დეც, მაგ­რამ რა­ტომ­ღაც არა­ვინ შემყვა­რე­ბია, თით­ქოს მათ გვერ­დით ჩემს მო­მა­ვალს ვერ ვხე­დავ­დი. ხში­რად მი­ფიქ­რია: სა­ო­ცა­რია, არა? გა­მოჩ­ნდა გო­დერ­ძი, სოფ­ლი­დან ჩა­მო­სუ­ლი, უმა­მოდ გაზ­რდი­ლი ბიჭი, ჩემი წრის­გან, ყო­ფის­გან სრუ­ლი­ად გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი ჩაც­მუ­ლო­ბით, აზ­როვ­ნე­ბით, მა­ნე­რე­ბით და უდი­დე­სი შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბა მო­ახ­დი­ნა ჩემ­ზე. გა­რეგ­ნო­ბით არ გა­მო­ირ­ჩე­ო­და, მაგ­რამ იყო კაცი, რო­მე­ლიც ყო­ველ­თვის იმას ამ­ბობ­და და წერ­და, რა­საც ფიქ­რობ­და, არას­დროს იტყუ­ე­ბო­და, სიბ­რძნე ეტყო­ბო­და. რო­გორ არ და­ეყ­რდნო­ბო­დი კაცს, რო­მელ­მაც 25 წლი­სამ "ადა­მი­ან­თა სევ­და“ და­წე­რა და... მეც და­ვუ­ჯე­რე. თუმ­ცა შეყ­ვა­რე­ბა არც მი­ფიქ­რია, მხო­ლოდ მის­მა სამ­ყა­რომ მომ­ხიბ­ლა, რად­გან ძა­ლი­ან მიყ­ვარ­და მთა და ძმას­თან - და­თოს­თან და მის ჯგუ­ფე­ლებ­თან ერ­თად ფე­ხით ვლაშ­ქრავ­დი სა­ქარ­თვე­ლოს მთი­ა­ნეთს. მამა ხში­რად მე­ხუმ­რე­ბო­და: მე­ცხვა­რეს უნდა გა­გა­ყო­ლოო, მერე კი ამ­ბობ­და: იმ­დე­ნი იარე მთა­ში, მა­ინც მე­ცხვა­რეს გაჰ­ყე­ვიო.

მე­სა­მე კურ­სის სტუ­დენ­ტი იყო ნინო, ტე­ლე­ვი­ზი­ა­ში გო­დერ­ძის შეხ­ვედ­რა რომ მო­უ­წყვეს და, თურ­მე, სწო­რედ ამ სა­ღა­მოს სამ­ზა­დი­სი­სას გა­იც­ნო,- ძა­ლი­ან უც­ნა­უ­რი, ორი­გი­ნა­ლუ­რი აზ­როვ­ნე­ბის, ნი­ჭი­ე­რი ადა­მი­ა­ნი ჩან­და და სა­ინ­ტე­რე­სო იყო მას­თან ურ­თი­ერ­თო­ბაო. მერე, მოგ­ვი­ა­ნე­ბით, ბიჭ­ვინ­თა­ში, ახალ­გაზ­რდა ჟურ­ნა­ლის­ტთა შეკ­რე­ბა­ზე კვლავ შეხ­ვდნენ. მისი "ბა­კურ­ხე­ვე­ლი ხევ­სუ­რის" ჩვე­ნე­ბამ ძა­ლი­ან შთამ­ბეჭ­და­ვად ჩა­ი­ა­რა და ლა­მის მთე­ლი ღამე არ­ჩევ­დნენ ფილ­მს. იმ დღე­ებ­ში ნი­ნოს გო­დერ­ძის­გან გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად არა­ფე­რი უგ­რძნია, თუმ­ცა... ჯგუ­ფის ნა­წი­ლი თბი­ლი­სის­კენ რომ მი­დი­ო­და, დამ­რჩე­ნებ­თან დამ­შვი­დო­ბე­ბი­სას გო­დერ­ძიმ „შე­მოქ­მედ­თა სახ­ლის“ ბაღ­ში დი­რექ­ტო­რი ქა­ლის ნა­ლო­ლი­ა­ვე­ბი, ულა­მა­ზე­სი და ერ­თა­დერ­თი აყ­ვა­ვე­ბუ­ლი თეთ­რი ყვა­ვი­ლი მო­წყვი­ტა და ნი­ნოს ავ­ტო­ბუს­ში მი­არ­თვა. ამ ამ­ბავს დიდი აჟი­ო­ტა­ჟი მოჰ­ყო­ლია.

მერე და მერე ხში­რად ხვდე­ბოდ­ნენ ერ­თმა­ნეთს და ასე გა­ი­ბა რა­ღაც ძა­ფე­ბი. ნი­ნომ მი­თხრა, - გო­დერ­ძის სიყ­ვა­რულ­ზე დი­დად არ ვფიქ­რობ­დი, მაგ­რამ მა­ინც კი მო­ა­ხერ­ხა ჩემი და­ინ­ტე­რე­სე­ბა - ძა­ლი­ან ძლი­ე­რი, და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი და და­საყ­რდე­ნი ადა­მი­ა­ნი იყო, რაც იმ­დრო­ინ­დე­ლი ახალ­გაზ­რდე­ბის­გან სრუ­ლი­ად გა­მო­არ­ჩევ­დაო. უც­ნა­უ­რად ურ­თი­ერ­თობ­დნენ - წე­რი­ლე­ბით: სა­ერ­თო მე­გო­ბარ­თან, მსა­ხი­ობ და­რე­ჯან ხა­ჩი­ძეს­თან ტო­ვებ­დნენ წე­რი­ლებს. ხან­და­ხან გო­დერ­ძი წე­რი­ლის მთელ ფურ­ცელს მხო­ლოდ "ჩემო ნინო, მიყ­ვარ­ხარ"-ით გა­ავ­სებ­და ხოლ­მე და ბო­ლოს მი­ა­წერ­და: - უჰ, რა მა­გა­რი რო­მა­ნი დავ­წე­რეო! მაგ­რამ... ნინო სა­კუ­თარ გრძნო­ბა­ში ბო­ლომ­დე კარ­გა ხანს ვერ გა­ერ­კვა. ერთხელ კი ძმას­თან, რძალ­თან და მე­გობ­რებ­თან ერ­თად 20 დღით მთე­ბის და­სა­ლაშ­ქრა­ვად რომ მი­დი­ო­და, დი­დუ­ბის სად­გურ­ში გო­დერ­ძიმ გა­ა­ცი­ლა, ნი­ნოს, წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბის მი­უ­ხე­და­ვად, კონ­ვერ­ტი გა­დას­ცა, სა­დაც 150 მა­ნე­თამ­დე ფული იდო და სთხო­ვა, - ამ დროს ხევ­სუ­რეთ­სა და თუ­შეთ­ში, ყველ­გან დღე­სას­წა­უ­ლია, ამით სად­მე ცხვა­რი შე­ი­ძი­ნეთ და იქა­ურ სა­ლო­ცავს შეს­წი­რე­თო. რა­საკ­ვირ­ვე­ლია, და­ნა­პი­რე­ბი შე­უს­რუ­ლეს, გო­დერ­ძიმ კი იმ 20 დღის გან­მავ­ლო­ბა­შიც არ მის­ცა ნი­ნოს მისი და­ვი­წყე­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბა... - შე­იძ­ლე­ბა, იმ საკ­ლავ­საც ჩა­უთ­ქვა რა­ღაც ჩემ­ზეო, სი­ცი­ლით მიყ­ვე­ბო­და ნინო.

უკან დაბ­რუ­ნე­ბულს, გო­დერ­ძი კარ­გა ხანს აღარ უნა­ხავს - აგ­ვის­ტო იყო და ზღვა­ზე, გაგ­რა­ში წა­სუ­ლა. გო­დერ­ძის და­სიზ­მრე­ბია, რომ ნინო თეთ­რი ცხე­ნით მო­დი­ო­და და პა­პა­ნა­ქე­ბა სი­ცხე­ში, თვი­თონ სი­ცხი­ა­ნი, სქე­ლი სვი­ტე­რით უმი­სა­მარ­თოდ წა­სუ­ლა აფხა­ზეთ­ში მის სა­პოვ­ნე­ლად. ბო­ლოს ბიჭ­ვინ­თის შე­სას­ვლელ­ში ნი­ნოს მე­გო­ბა­რი, სცე­ნა­რის­ტი თამ­რი­კო ბარ­თა­ია შეხ­ვედ­რია და მას და­უ­ყე­ნე­ბია გზა­ზე. ნი­ნოს­თვის მისი თავ­გან­წირ­ვა იყო კულ­მი­ნა­ცია. - ტე­ლე­ვი­ზი­ა­ში მო­მა­კი­თხა, ოთა­ხი­დან გა­მიხ­მო და მო­მა­ხა­ლა: ნინო, თუ გა­მომ­ყვე­ბი - გა­მომ­ყე­ვი, თუ არა­და, წა­ვე­დიო, - უცებ მიტ­რი­ალ­და და წა­ვი­და. გა­მიკ­ვირ­და და... ვიგ­რძე­ნი, თუ რა­მეს არ გა­დავ­წყვეტ­დი, სა­მუ­და­მოდ დავ­კარ­გავ­დი, და იმა­საც მივ­ხვდი, რომ უმი­სოდ ცხოვ­რე­ბა არ შე­მეძ­ლო. მა­შინ არ მო­ვაბ­რუ­ნე, მაგ­რამ ჩემი რძა­ლი - ტატა გა­ვი­ყო­ლე სა­ერ­თო სა­ცხოვ­რე­ბელ­ში, მე­გობ­რებ­თან, იქვე გო­დერ­ძიც ვნა­ხე, და­ვე­ლა­პა­რა­კე და... უკან აღარც წა­მოვ­სულ­ვარ. ცო­ლად რომ მივ­ყვე­ბო­დი, ჩემი ოჯა­ხის წევ­რე­ბის­თვის რა­ტომ­ღაც, იცი, რა მით­ქვამს?.. - გო­დერ­ძის უნდა შე­ვე­წი­რო-მეთ­ქი. დღემ­დე ვერ ვხვდე­ბი, 23 წლის გო­გოს ეს რამ მათ­ქმე­ვი­ნა. არა­და, ასე არ მოხ­და?!

გო­დერ­ძი და ლუკა

გო­დერ­ძის ერთ-ერთი შე­დევ­რი, 1997 წელს გა­და­ღე­ბუ­ლი "ლუ­კას სა­ხა­რე­ბა“ გა­მახ­სენ­და. შე­დევ­რს ჩვენ ვამ­ბობთ, თო­რემ თა­ვად გო­დერ­ძი მას ერთ-ერთ შვი­ლად აღიქ­ვამ­და. ამ ფილმში მთა­ვარ როლს გო­დერ­ძის ლუკა ას­რუ­ლებს, უფ­რო­სი ვაჟი. იმ­ხა­ნად ლუკა 13 წლის იყო და ფილ­მის გა­და­ღე­ბე­ბის და­წყე­ბამ­დე, 7-8 თვის გან­მავ­ლო­ბა­ში სა­ერ­თოდ არ ლა­პა­რა­კობ­და. ნი­ნომ მი­ამ­ბო, ბიჭს თით­ქოს დუ­მი­ლის აღ­თქმა ჰქონ­და და­დე­ბუ­ლი ან გარე სამ­ყა­როს უცხა­დებ­და პრო­ტესტს - არც სკო­ლა­ში, არც ოჯახ­ში, სი­ტყვას არ ამ­ბობ­და. სად არ მი­ვიყ­ვა­ნეთ, რა არ გვი­თხრეს, წამ­ლე­ბიც ვას­ვით, მაგ­რამ სა­ბო­ლო­ოდ მივ­ხვდით, მის თავს რა­ღაც სხვა ხდე­ბო­და. პა­რა­ლე­ლუ­რად, გო­დერ­ძი „ლუ­კას სა­ხა­რე­ბის“ გა­და­სა­ღე­ბად ემ­ზა­დე­ბო­და და არც კი უფიქ­რია, ლუკა გა­და­ე­ღო. ლუ­კამ კი სცე­ნა­რი წა­ი­კი­თხა და ამ­დე­ნი ხნის შემ­დეგ პირ­ვე­ლად და­ი­ლა­პა­რა­კა: დედა, აქ მე უნდა ვი­თა­მა­შოო.

შევ­ფიქ­რი­ან­დით, ძა­ლი­ან მძი­მე როლი იყო და რომ ვერ ეთა­მა­შა ან უფრო დამ­ძი­მე­ბუ­ლი­ყო? არა­და, ძლივს ამო­ი­ღო ხმა. გო­დერ­ძი მა­ინც და­თან­ხმდა და სხვა ბავ­შვებ­თან ერ­თად სა­სინ­ჯი კად­რე­ბიც გა­და­უ­ღეს. სამ­ხატ­ვრო საბ­ჭომ არც იცო­და, გო­დერ­ძის შვი­ლი რომ იყო და ერ­თხმად სწო­რედ ლუკა მო­ი­წო­ნა. ლუ­კამ გო­დერ­ძის ისიც უთხრა, 1-2 დუბ­ლით გა­და­მი­ღე, მეტს ვერ ვი­თა­მა­შე­ბო. მეტი თით­ქმის არც დას­ჭირ­ვე­ბია. მის­თვის ყვე­ლა­ზე რთუ­ლი ჯვარ­ცმის გა­და­ღე­ბა აღ­მოჩ­ნდა - ჯვა­რა­კი­დე­ბუ­ლი რომ და­დი­ო­და, ბავ­შვე­ბი დას­დევ­დნენ და ყვი­როდ­ნენ: ქრის­ტე აღ­დგაო! მოგ­ვი­ა­ნე­ბით გა­უც­ნო­ბი­ე­რე­ბია, - არც კი ვიცი, სწო­რად მო­ვი­ქე­ცი თუ არა, ეს ჯვა­რი რომ ვიტ­ვირ­თე. ვი­ცო­დი, რომ ეს ფილ­მს სჭირ­დე­ბო­და. ისიც ვი­ცო­დი, რომ გო­დერ­ძი უწ­მინ­დე­სი­სა და უნე­ტა­რე­სის, სა­ქარ­თვე­ლოს კა­თო­ლი­კოს-პატ­რი­არ­ქის, ილია მე­ო­რის ლოც­ვა-კურ­თხე­ვით იღებ­და „ლუ­კას სა­ხა­რე­ბას“, მაგ­რამ ალ­ბათ მა­ინც მა­წუ­ხებ­და ეს ამ­ბა­ვი, ცოდ­ვა არ იყოს, წი­ნას­წარ მო­ძღვარს რომ არ და­ვე­ლე­პა­რა­კეო.

ლუ­კამ კი­დევ ერთი ამ­ბა­ვიც გა­იხ­სე­ნა, - წლე­ბის წინ, მა­მის საფ­ლა­ვის ქვას რომ ვა­კე­თებ­დი, და­მე­სიზ­მრა თუ... გა­მო­მე­ცხა­და. ვკი­თხე, - მამა, საზ­ვე­რე­ე­ბი რო­გორ გა­ი­ა­რე-მეთ­ქი? - კარ­გად გა­ვი­ა­რე, წი­ნაპ­რე­ბი მე­გე­ბე­ბოდ­ნენ, მარ­თა­ლი გო­დერ­ძი მო­დი­სო. - ბერი გაბ­რი­ე­ლი და­გეხ­მა­რა-მეთ­ქი? - ჩა­ვე­კი­თხე. - ბერი გაბ­რი­ე­ლიც და წი­ნაპ­რე­ბი­ცო, - მო­მა­ხა­რა. ვგრძნობ­დი, ხილ­ვა მალე დას­რულ­დე­ბო­და... და ასეც მოხ­და. ერთხელ კი­დევ „შევ­ხვდი“ მა­მას ამ­გვა­რად და ვკი­თხე, - არ შე­იძ­ლე­ბა, სულ ასე გაგ­რძელ­დეს-მეთ­ქი? - არაო, - ღი­მი­ლით მი­პა­სუ­ხა, - მაგ­რამ შენ ამას ვერ ჩაწ­ვდე­ბიო...

გო­დერ­ძის ძა­ლი­ან უნ­დო­და, დე­და­მი­სის საფ­ლა­ვის ქვა­ზე თა­ვი­სი საყ­ვა­რე­ლი ფრა­ზა წა­ე­წე­რა, მაგ­რამ არ დას­ცალ­და... ის სი­ტყვე­ბი მერე მისი საფ­ლა­ვის ქვას წა­ვა­წე­რე: "რა არის სი­ცო­ცხლე? - სი­ცო­ცხლე სევ­და არის, ადა­მი­ა­ნად ყოფ­ნის ტკბი­ლი სევ­და. - სიკ­ვდი­ლი? - სიკ­ვდი­ლიც სევ­და არის, არ­ყოფ­ნის სევ­და"...

გო­დერ­ძის სა­ხე­ლო­ბის მუ­ზე­უ­მი

2019 წლის 2 ნო­ემ­ბერს პირ­ვე­ლად და ჯერ­ჯე­რო­ბით უკა­ნას­კნე­ლად მოვ­ხვდი ჩოხ­ში. სწო­რედ მა­შინ შე­ვი­ტყვე, რომ გო­დერ­ძი ჩო­ხელს გუ­და­მაყ­რის ხე­ო­ბის სო­ფელ ჩოხ­ში, თურ­მე, სახ­ლი არ ჰქო­ნია. იგი ბი­ძის სახ­ლში ცხოვ­რობ­და, ქვე­მო ჩოხ­ში. ჰოდა, ეს მარ­თა­ლი კაცი 65 წე­ლი­წადს ელო­და სა­კუ­თარ სახ­ლს თა­ვის სო­ფელ­ში და, რო­გორც იქნა, იმ წელს ეღირ­სა. მას დღეს გო­დერ­ძი ჩო­ხე­ლის მუ­ზე­უ­მი ჰქვია. ბევ­რი ადა­მი­ა­ნი და­ეს­წრო იმ დღეს გო­დერ­ძო­ბას და ბევ­რი რამ ით­ქვა გო­დერ­ძი­ზე. არ მა­ვი­წყდე­ბა ჩემი საყ­ვა­რე­ლი პო­ე­ტი­სა და ადა­მი­ა­ნის - ტა­რი­ელ ხარ­ხე­ლა­უ­რის ნათ­ქვა­მი: - მუ­ზე­უ­მი გო­დერ­ძი ჩო­ხელს არ სჭირ­დე­ბო­და, ეს მუ­ზე­უ­მი ჩვენ გვჭირ­დე­ბა, ეს სჭირ­დე­ბა გუ­და­მაყ­რის ხე­ო­ბას, რო­გორც საყ­რდე­ნი, წუ­თი­სოფ­ლის სივ­რცი­დან რომ არ წა­ი­შა­ლოს. რო­გორც ვაჟა-ფშა­ვე­ლა არის ჩარ­გლის სა­სი­ცო­ცხლო არ­ტე­რია, გუ­და­მაყ­რის ხე­ო­ბის სა­სი­ცო­ცხლო არ­ტე­რი­აც გო­დერ­ძი ჩო­ხე­ლი უნდა იყო­სო.

გო­დერ­ძის სუ­ლის ცხე­ნი

წლე­ბის წინ ბა­ზა­ლე­თის ტბის პი­რას დოღ­ზე მი­მი­პა­ტი­ჟეს. უც­ნა­ურ გა­რე­მო­ში აღ­მოვ­ჩნდი: გა­ლა­ვან­შე­მორ­ტყმულ ეზო­ში ორი კოშ­კი აღე­მარ­თად. ერთი აშ­კა­რად ხევ­სუ­რუ­ლი იყო, მე­ო­რე - ევ­რო­პუ­ლი. მათ შო­რის სცე­ნა გა­ე­კე­თე­ბი­ნათ, რომ­ლის უკა­ნა კე­დელ­ზე გაკ­რულ დიდ ბა­ნერს გო­დერ­ძი ჩო­ხე­ლის სუ­რა­თი ამ­შვე­ნებ­და. ის დოღი ბა­ზა­ლეთ­ზე კაი ყმის, გო­დერ­ძი ჩო­ხე­ლის ხსოვ­ნას იმ კარ­მი­და­მოს პატ­რონ­მა, მხატ­ვარ­მა და­ვით ქა­ფი­აშ­ვილ­მა მი­უ­ძღვნა. ჯერ დოღი გა­ი­მარ­თა, მერე - და­ჯილ­დო­ე­ბა და ბო­ლოს - ხსოვ­ნის სა­ღა­მო. სა­ინ­ტე­რე­სო სა­ნა­ხა­ო­ბა იყო: რამ­დე­ნი­მე ახალ­გაზ­რდა ძლივს აკა­ვებ­და შე­უ­კაზ­მავ ცხე­ნებს. მა­შინ­ვე ერთ-ერთ ცხენს და­ვად­გით თვა­ლი, მე-9 ნო­მერს. თურ­მე, გო­დერ­ძის მე­უღ­ლეს, ნი­ნო­საც გულ­ში ის აურ­ჩე­ვია.

და­ემ­თხვა, რომ უხუ­ცეს­მაც სწო­რედ ის ცხე­ნი აკურ­თხა გო­დერ­ძის სა­ხელ­ზე. მერე ყვე­ლა მხე­დარს მშვი­დო­ბი­ა­ნი გზა უსურ­ვეს, ზა­რიც და­რე­კეს და ხალ­ხის ყი­ჟი­ნა უმალ შე­ე­რია ფლოქ­ვე­ბის ხმას. ჩვე­ნი ჯილა და გო­დერ­ძის სუ­ლის ცხე­ნი, მე-9 ნო­მე­რი, სტარ­ტი­დან­ვე და­წი­ნა­ურ­და და მის­მა 17 წლის მხე­დარ­მა ბექა ქა­ფი­აშ­ვილ­მა ცხე­ნი ფი­ნიშ­თა­ნაც ასე და­წი­ნა­უ­რე­ბუ­ლი მო­აქ­რო­ლა. მახ­სოვს, ემო­ცი­ას ვერც ნინო მე­ლაშ­ვი­ლი მა­ლავ­და: - ძა­ლი­ან ბედ­ნი­ე­რი ვარ ძა­ლი­ან მი­ხა­რია, არა მარ­ტო იმი­ტომ, რომ გო­დერ­ძის სუ­ლის ცხე­ნი და­ი­ლო­ცა და გო­დერ­ძის ხსოვ­ნას მი­ე­ძღვნა ეს დღე. ქარ­თუ­ლი სული ძა­ლუ­მად იგ­რძნო­ბა აქ და, ალ­ბათ, ამან იმოქ­მე­და. გო­დერ­ძიმ ბევ­რი მო­თხრო­ბა და­წე­რა სუ­ლის ცხენ­ზე, სცე­ნა­რიც კი ჰქონ­და, მაგ­რამ, სამ­წუ­ხა­როდ, ვერ გა­და­ი­ღო, დღეს კი მის­მა სუ­ლის ცხენ­მა და მხე­დარ­მაც ძა­ლი­ან ისა­ხე­ლეს თა­ვიო!

ნა­თე­ლი და მა­რა­დი­უ­ლი ხსოვ­ნა მარ­თა­ლი გო­დერ­ძის უკ­ვდავ სულს, მის და­ნა­ტო­ვარს კი დღეგ­რძე­ლო­ბა და გამ­რავ­ლე­ბა!

ავ­ტო­რი: ირმა ხარ­ში­ლა­ძე