რუსი ომის ბლო­გე­რე­ბის, ექ­სპერ­ტე­ბის, ჟურ­ნა­ლის­ტე­ბის და თა­ნამ­დე­ბო­ბის პი­რე­ბის რე­აქ­ცია საფ­რან­გეთ­ში, Telegram-ის თა­ნა­დამ­ფუძ­ნებ­ლის პა­ველ დუ­რო­ვის და­კა­ვე­ბა­ზე საკ­მა­ოდ მწვა­ვე იყო. მათი პო­ზი­ცი­ე­ბის ზო­გა­დი აზრი ის არის, რომ ფრონტზე სამ­ხედ­რო­ე­ბი აქ­ტი­უ­რად იყე­ნე­ბენ Telegram მე­სენ­ჯერს და მისი შე­საძ­ლო და­ხურ­ვა დიდი პრობ­ლე­მა იქ­ნე­ბა რუ­სუ­ლი არ­მი­ის­თვის.

BBC ვრცელ სტა­ტი­ას უძღვნის ციფ­რულ ეპო­ქა­ში მიმ­დი­ნა­რე ომის თა­ვი­სე­ბუ­რე­ბებს, რო­მელ­შიც ჩანს, რო­გორ იქცა Telegram-ი მთა­ვა­რი სა­კო­მუ­ნი­კა­ციო პლატ­ფორ­მად რუსი ჯა­რის­კა­ცე­ბის­თვის.

"სრუ­ლი­ად გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი მიზ­ნე­ბის­თვის შექ­მნი­ლი, კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის კო­მერ­ცი­უ­ლი პრო­დუქ­ტის რუ­სე­თის არ­მი­ის მიერ ძი­რი­თად სა­შუ­ა­ლე­ბად გა­მო­ყე­ნე­ბა, წარ­მო­უდ­გენ­ლად ჩან­და. ამით და­ირ­ღვა სამ­ხედ­რო კო­მუ­ნი­კა­ცი­ე­ბის მთე­ლი ლო­გი­კა, რომ­ლის მთა­ვა­რი პრინ­ცი­პე­ბი უსაფრ­თხო­ე­ბა და სტა­ბი­ლუ­რო­ბაა.

თუმ­ცა იმის­თვის, რომ სამ­ხედ­რო­ებ­მა ომში მსგავ­სი მე­სინ­ჯე­რე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბა შე­წყვი­ტონ, სა­ჭი­როა მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ძა­ლის­ხმე­ვის გა­წე­ვა - მათ შო­რის სპე­ცი­ა­ლუ­რი სამ­ხედ­რო გა­ჯე­ტე­ბი­სა და პროგ­რა­მე­ბის წარ­მო­ე­ბა", - BBC-ი შე­ე­ცა­და გა­ერ­კვია, რო­გორ მუ­შა­ობს კო­მუ­ნი­კა­ცი­ე­ბი რუ­სულ ჯარ­ში და რა როლს თა­მა­შობს Telegram-ი უკ­რა­ი­ნა­ში შეჭ­რის პი­რო­ბებ­ში.

• კო­მუ­ნი­კა­ცი­ე­ბი ფრონტზე

ასევე დაგაინტერესებთ

15:09 / 06-09-2024

უკრაინის ჯარები უკვე ერთი თვეა რუსეთში, კურსკის ოლქის ნაწილს აკონტროლებენ -  რა იქნებ შემდეგ?

რუსი სამ­ხედ­რო ბლო­გე­რის მაქს კას­კა­დის თქმით, Telegram-მა სამ­ხედ­რო­ებს შო­რის პო­პუ­ლა­რო­ბა სტან­დარ­ტუ­ლი სა­კო­მუ­ნი­კა­ციო სის­ტე­მის არა­ე­ფექ­ტუ­რო­ბის გამო მო­ი­პო­ვა. ომში კო­მუ­ნი­კა­ცია დიდი და რთუ­ლი კონ­ცეფ­ცი­აა. წარ­სულ­ში კო­მუ­ნი­კა­ცია უზ­რუნ­ველ­ყო­ფი­ლი გა­დამ­ცე­მე­ბით (რა­ცია) ან სა­დე­ნი­ა­ნი მო­წყო­ბი­ლო­ბე­ბით. კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის ეს სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბი ომის პი­რო­ბებ­ში დღე­საც ფარ­თოდ გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა.

თა­ნა­მედ­რო­ვე ტაქ­ტი­კურ რა­დიო გა­დამ­ცე­მებს ბევ­რი რამ შე­უძ­ლი­ათ. თუმ­ცა, რუ­სე­თის არ­მი­ა­ში ასე­თი რა­დი­ო­სად­გუ­რე­ბის მწვა­ვე დე­ფი­ცი­ტია. ხში­რად, გან­სა­კუთ­რე­ბით უკ­რა­ი­ნა­ში შეჭ­რის სა­წყის ეტა­პებ­ზე, რუსი სამ­ხედ­რო­ე­ბი იყე­ნებ­დნენ ძველ საბ­ჭო­თა რა­დი­ო­ებს, რომ­ლე­ბიც არც თუ ისე სან­დო იყო.

• უკ­რა­ი­ნის შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი ძა­ლე­ბის ფსო­ნი Signal-ზე

• უკ­რა­ი­ნის არ­მია უკეთ არის აღ­ჭურ­ვი­ლი სა­კო­მუ­ნი­კა­ციო ტექ­ნი­კით - მათ რა­დი­ო­სად­გუ­რე­ბი მი­ე­წო­დე­ბათ სა­ზღვარ­გა­რე­თი­დან, ისი­ნი ხში­რად შე­დის და­სავ­ლუ­რი დახ­მა­რე­ბის პა­კე­ტებ­ში.

ჯერ კი­დევ რუ­სე­თის შეჭ­რამ­დე, უკ­რა­ი­ნის თავ­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტრო გან­სა­კუთ­რე­ბულ ყუ­რა­დღე­ბას უთ­მობ­და კო­მუ­ნი­კა­ცი­ებს. ავი­თა­რებ­და მათ თან­მიმ­დევ­რუ­ლად და სის­ტე­მა­ტუ­რად. ამი­ტომ უკ­რა­ი­ნის შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი ძა­ლე­ბი ბევ­რად უკე­თეს მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში აღ­მოჩ­ნდნენ, ვიდ­რე რუ­სუ­ლი არ­მია.

თუმ­ცა, მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა უკ­რა­ი­ნე­ლი სამ­ხედ­რო­ე­ბი აქ­ტი­უ­რად იყე­ნე­ბენ მე­სინ­ჯე­რებს. მათ ნაკ­ლე­ბი ნდო­ბა აქვთ Telegram-ის მი­მართ, რო­გორც წყა­რო წერს, ამ შემ­თხვე­ვა­ში არ­ჩე­ვა­ნი Signal-ზე და WhatsApp-ზე შე­ჩერ­და.

• სმარ­ტფო­ნე­ბი ომში

სულ რა­ღაც 20 წლის წინ, რა­დი­ო­სად­გუ­რე­ბის რე­ა­ლუ­რი ალ­ტერ­ნა­ტი­ვა იყო სა­დე­ნი­ა­ნი კავ­ში­რი. ის დღემ­დე შე­მორ­ჩა და უდაო უპი­რა­ტე­სო­ბა აქვს - ხა­ზის ფი­ზი­კუ­რად და­კავ­ში­რე­ბის გა­რე­შე მისი მოს­მე­ნა შე­უძ­ლე­ბე­ლია, აქვს უმაღ­ლე­სი ხა­რის­ხი და სიგ­ნა­ლის გა­და­ცე­მის სიჩ­ქა­რე.

მაგ­რამ ასე­თი კო­მუ­ნი­კა­ცია ძა­ლი­ან მო­უ­ხერ­ხე­ბე­ლია. ამავდრო­უ­ლად, რა­დიო კო­მუ­ნი­კა­ცი­ე­ბის უპი­რა­ტე­სო­ბა (და ასე­ვე სა­დე­ნი­ა­ნი) არის ინ­ტერ­ნე­ტის სა­ჭი­რო­ე­ბის არარ­სე­ბო­ბა. მი­უ­ხე­და­ვად ყვე­ლაფ­რი­სა, ეს გა­მოც­დი­ლი ტექ­ნო­ლო­გია ვერ შეც­ვლის სმარ­ტფონს.

უპირ­ვე­ლეს ყოვ­ლი­სა, თქვენ შე­გიძ­ლი­ათ გა­უგ­ზავ­ნოთ ტექ­სტუ­რი შე­ტყო­ბი­ნე­ბე­ბი Telegram-ის სა­შუ­ა­ლე­ბით ერ­თდრო­უ­ლად რამ­დე­ნი­მე აბო­ნენტს. სმარ­ტფო­ნე­ბი უნი­ვერ­სა­ლუ­რია და ყვე­ლა წა­ი­კი­თხავს შე­ტყო­ბი­ნე­ბას.

• Telegram-ის სა­შუ­ა­ლე­ბით შე­გიძ­ლი­ათ გა­დას­ცეთ თქვე­ნი გე­ო­ლო­კა­ცია, ფოტო, ვი­დეო, ბმუ­ლე­ბი და მრა­ვა­ლი სხვა.

სმარ­ტფო­ნის კი­დევ ერთი ფუნ­ქცია, რომ­ლის გა­და­ფა­სე­ბაც რთუ­ლია, არის ნა­ვი­გა­ცია. კერ­ძოდ, სმარ­ტფო­ნებ­ში ნა­ვი­გა­ტო­რე­ბი მან­ქა­ნებს სა­შუ­ა­ლე­ბას აძ­ლევს გა­და­ად­გილ­დნენ არა კო­ლო­ნე­ბით, სა­დაც ისი­ნი შე­იძ­ლე­ბა გახ­დნენ სა­რა­კე­ტო თავ­დას­ხმის მსხვერ­პლი, არა­მედ ცალ-ცალ­კე. ამავდრო­უ­ლად, ნა­ვი­გა­ტო­რე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბა შე­საძ­ლე­ბე­ლია ინ­ტერ­ნე­ტის გა­რე­შე, რაც ასე­ვე ზრდის უსაფრ­თხო­ე­ბას.

სპე­ცი­ა­ლუ­რი სამ­ხედ­რო აპ­ლი­კა­ცი­ე­ბი სმარ­ტფო­ნე­ბის­თვის მრა­ვა­ლი წე­ლია იწე­რე­ბა. მა­გა­ლი­თად, სა­არ­ტი­ლე­რიო კალ­კუ­ლა­ტო­რე­ბი, რომ­ლებ­საც შე­უძ­ლი­ათ გა­მოთ­ვა­ლონ სრო­ლის პა­რა­მეტ­რე­ბი სხვა­დას­ხვა ჰა­უ­ბი­ცი­სა და ია­რა­ღის­თვის.

სმარ­ტფო­ნის­თვის შექ­მნი­ლი კი­დევ ერთი აპ­ლი­კა­ცია უკ­რა­ი­ნას ეხ­მა­რე­ბა თვალ­ყუ­რი ადევ­ნო რუ­სუ­ლი თვითმფრი­ნა­ვე­ბის და საკ­რუ­ი­ზო რა­კე­ტე­ბის ფრე­ნებს. იგი­ვე აპ­ლი­კა­ცი­ე­ბის შე­მუ­შა­ვე­ბას რუ­სეთ­შიც ცდი­ლო­ბენ.

თუმ­ცა, თუ ვსა­უბ­რობთ კო­მუ­ნი­კა­ცი­ებ­ზე, მთა­ვა­რი აპ­ლი­კა­ცია რჩე­ბა მე­სინ­ჯე­რი, ხოლო რუ­სე­თის ჯარ­ში ეს არის Telegram - ი.

• რა­ტომ Telegram - ი?

“ფაქ­ტობ­რი­ვად, ეს არის მიმ­დი­ნა­რე ომის მთა­ვა­რი მე­სინ­ჯე­რი. ეს არის და­ხუ­რუ­ლი სამ­ხედ­რო კო­მუ­ნი­კა­ცი­ე­ბის ალ­ტერ­ნა­ტი­ვა. ალ­ბათ, დღე­ი­დან სა­სი­ცო­ცხლოდ მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ხდე­ბა ჩვე­ნი არ­მი­ის­თვის სამ­ხედ­რო მე­სინ­ჯე­რის შექ­მნის სა­კი­თხი. იმის გამო, თუ რამ­დენ ხანს დარ­ჩე­ბა Telegram - ი და დარ­ჩე­ბა თუ არა, ახლა ძნე­ლია პროგ­ნო­ზი­რე­ბა“, - წერს ბლო­გე­რი, მოს­კო­ვის სა­ქა­ლა­ქო დუ­მის დე­პუ­ტა­ტი ან­დრეი მედ­ვე­დე­ვი.

კი­ბე­რუ­საფრ­თხო­ე­ბის კომ­პა­ნია Hexens-ის ინ­ფორ­მა­ცი­უ­ლი უსაფრ­თხო­ე­ბის წამ­ყვან­მა სპე­ცი­ა­ლის­ტმა რუ­ბენ მუ­რა­დი­ან­მა BBC-სთან რუსი სამ­ხედ­რო­ე­ბის ლო­გი­კა გან­მარ­ტა.

“კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის ყვე­ლა სხვა სა­შუ­ა­ლე­ბა ამა თუ იმ ფორ­მით ამე­რი­კუ­ლია. ეს ნიშ­ნავს, რომ უკ­რა­ი­ნას შე­უძ­ლია მი­ი­ღოს სა­კო­მუ­ნი­კა­ციო მე­ტა­მო­ნა­ცე­მე­ბი ამე­რი­კუ­ლი სერ­ვე­რე­ბი­დან. მათი მი­ღე­ბა უკ­რა­ი­ნას შე­უძ­ლია Meta-სგან, ანუ Facebook-დან, რო­მე­ლიც ოპე­რი­რებს WhatsApp-ს.

Viber-იც სრუ­ლი­ად ღიაა აშშ-ს სა­დაზ­ვერ­ვო სამ­სა­ხუ­რე­ბის­თვის, მათ შე­უძ­ლი­ათ მი­ი­ღონ მე­ტა­მო­ნა­ცე­მე­ბი“, - ამ­ბობს მუ­რა­დი­ა­ნი.

Telegram-ში, WhatsApp-ის­გან გან­სხვა­ვე­ბით, ჩა­თის მო­ნა­ცე­მე­ბი არ არის და­შიფ­რუ­ლი. Telegram-ში ჯგუ­ფუ­რი ჩა­თე­ბი სა­ერ­თოდ არ შე­იძ­ლე­ბა იყოს და­შიფ­რუ­ლი.

“თუ ვინ­მე მი­ი­ღებს წვდო­მას თა­ვად Telegram-ის სერ­ვე­რებ­ზე, ან აი­ძუ­ლებს [კომ­პა­ნია] Telegram-ს ითა­ნამ­შრომ­ლოს ვინ­მეს­თან, მა­შინ მათ ექ­ნე­ბათ წვდო­მა და­უ­შიფ­რა­ვი შე­ტყო­ბი­ნე­ბე­ბის მა­სივ­ზე. ისი­ნი შე­ი­ცა­ვენ ორი­ვე და­შიფ­რულ ჩათს, ანუ 99.99% [და] ყვე­ლა ჯგუ­ფურ ჩათს“, - ამ­ბობს მუ­რა­დი­ა­ნი.

ინ­ტერ­ნეტ თავ­დაც­ვის სა­ზო­გა­დო­ე­ბის დი­რექ­ტორ­მა, მი­ხა­ილ კლი­მა­რევ­მა BBC-ს გა­ნუ­ცხა­და, რომ Telegram-ის გა­მო­ყე­ნე­ბის ამ­ჟა­მინ­დე­ლი პრობ­ლე­მა არის ის, რომ რუსი სამ­ხედ­რო­ე­ბი “არ აკონ­ტრო­ლე­ბენ მო­ნა­ცემ­თა გა­და­ცე­მას, მათ არ იცი­ან, რო­მელ სერ­ვე­რებ­ზე გა­დის მო­ნა­ცე­მე­ბი“.

• რა­ტომ არ შექ­მნეს სამ­ხედ­რო­ებ­მა სა­კუ­თა­რი მე­სენ­ჯე­რი?

რუსი სამ­ხედ­რო­ე­ბი დიდი ხა­ნია ცდი­ლო­ბენ ფრონტზე კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის პროგ­რა­მის შექ­მნას. თუმ­ცა, რო­გორც ექ­სპერ­ტი ვიქ­ტორ მუ­რა­ხოვ­სკი წერს, ან­დრო­ი­დის ან აი­ფო­ნის­თვის სამ­ხედ­რო მე­სინ­ჯე­რი ჯერ კი­დევ არ არ­სე­ბობს.

”ცნო­ბი­ლია მი­ნი­მუმ ოთხი სამ­ხედ­რო მე­სინ­ჯე­რი, რომ­ლე­ბიც პა­სუ­ხის­მგე­ბელ­ნი არი­ან მომ­ხმა­რე­ბელ­თა შო­რის ტექ­სტუ­რი ინ­ფორ­მა­ცი­ის გაც­ვლა­ზე (KRUS Strelets-M, GIS VN ოპე­რა­ტო­რი, ESU TZ Sozvezdie-M2, ASUV Andromeda). მათ აქვთ გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი ფუნ­ქცი­ო­ნი­რე­ბა და KRUS "Strelets-M" მე­სინ­ჯე­რი მი­იჩ­ნე­ვა ყვე­ლა­ზე მო­წი­ნა­ვედ. თუმ­ცა, მათი ფუნ­ქცი­ო­ნი­რე­ბა მო­ი­თხოვს აპა­რა­ტუ­რას, რო­მე­ლიც და­ფუძ­ნე­ბუ­ლია Linux OS-ზე (Astra Linux და ანა­ლო­გე­ბი)“, - წერს ის.

სხვა სი­ტყვე­ბით რომ ვთქვათ, სპე­ცი­ა­ლუ­რი მე­სინ­ჯე­რის გა­მო­სა­ყე­ნებ­ლად სა­ჭი­როა სპე­ცი­ა­ლუ­რი აღ­ჭურ­ვი­ლო­ბა. სპე­ცი­ა­ლუ­რი აღ­ჭურ­ვი­ლო­ბა ისე­ვე, რო­გორც სპე­ცი­ა­ლუ­რი მე­სინ­ჯე­რე­ბი, სა­ჭი­რო­ებს პერ­სო­ნა­ლის მომ­ზა­დე­ბას. ამ ყვე­ლა­ფერს კი დრო, ფული და ძა­ლის­ხმე­ვა სჭირ­დე­ბა. Telegram-ის სმარ­ტფონ­ზე და­სა­ყე­ნებ­ლად არ გჭირ­დე­ბათ არც ერთი, არც მე­ო­რე და არც მე­სა­მე.

• Jabber

ზე­მოთ ჩა­მოთ­ვლი­ლი სამ­ხედ­რო მე­სინ­ჯე­რე­ბის გარ­და, არის კი­დევ ერთი ნაკ­ლე­ბად პო­პუ­ლა­რუ­ლი, ღია კო­დის პრო­ტო­კო­ლი, სა­ხელ­წო­დე­ბით XMPP.

XMPP-ს შე­უძ­ლია ფუნ­ქცი­ო­ნი­რებ­დეს მრა­ვა­ლი ოპე­რა­ცი­ულ სის­ტე­მებ­ზე - iPhone- ებზე და Android–ებ­ზეც. მისი და­ინ­სტა­ლი­რე­ბა ნე­ბის­მი­ერ მო­წყო­ბი­ლო­ბა­ზეა შე­საძ­ლე­ბე­ლი. შე­გიძ­ლი­ათ და­ა­ინ­სტა­ლი­როთ თქვე­ნი სა­კუ­თა­რი სერ­ვე­რე­ბი და ყვე­ლას შე­უძ­ლია ამის გა­კე­თე­ბა.

XMPP ნიშ­ნავს გა­ფარ­თო­ე­ბუ­ლი შე­ტყო­ბი­ნე­ბე­ბის პრო­ტო­კოლს. ასე­ვე ცნო­ბი­ლია რო­გორც Jabber. იგი გა­მო­ირ­ჩე­ვა უსაფრ­თხო­ე­ბის მა­ღა­ლი ხა­რის­ხით. მე­სენ­ჯე­რე­ბი, რომ­ლე­ბიც იყე­ნე­ბენ XMPP-ს, შე­იძ­ლე­ბა ინ­ტეგ­რი­რე­ბუ­ლი იყოს სხვა­დას­ხვა სის­ტე­მე­ბის არ­ქი­ტექ­ტუ­რა­ში.

იხი­ლეთ ასე­ვე:

• “შე­საძ­ლო ბრალ­დე­ბებს შო­რი­საა ტე­რო­რიზ­მი, ნარ­კო­ტი­კე­ბი, პე­დო­ფი­ლია...“ - დუ­რო­ვის და­კა­ვე­ბის დე­ტა­ლე­ბი: რას წერს ფრან­გუ­ლი მე­დია მი­ლი­არ­დერ­ზე, რო­მე­ლიც დაზ­ვერ­ვის სამ­სა­ხურ­მა აე­რო­პორ­ტში აიყ­ვა­ნა
• "ტე­ლეგ­რა­მის" ანო­ნი­მუ­რი ჯგუ­ფე­ბი და ბავ­შვთა პორ­ნოგ­რა­ფია - სამ­ხრეთ კო­რეა ხე­ლოვ­ნუ­რი ინ­ტე­ლექ­ტის გა­მო­ყე­ნე­ბით, სექ­სუ­ა­ლუ­რი ში­ნა­არ­სის ყალ­ბი ვი­დე­ო­ე­ბის შექ­მნა-გავ­რცე­ლე­ბას ებ­რძვის
• სა­ჰა­ე­რო თავ­დაც­ვის რა­კე­ტე­ბი, სა­არ­ტი­ლე­რიო სა­რა­კე­ტო სის­ტე­მე­ბი, Javelin-ები და სხვა - აშშ უკ­რა­ი­ნის­თვის 125 მი­ლი­ო­ნი დო­ლა­რის ღი­რე­ბუ­ლე­ბის სამ­ხედ­რო დახ­მა­რე­ბის პა­კეტს ამ­ზა­დებს