"შიშისა და რისკის შეგრძნება მთაშიც მნიშვნელოვანია..." - ქართველი ქალების პირველი დამოუკიდებელი ასვლა უშბაზე: რას გვიყვება ექსპედიციის წევრი მარიამ გელაშვილი

მარიამ გელაშვილი 26 წლის არის. კახეთში, ლაგოდეხის რაიონის სოფელ ვარდისუბანში დაიბადა და გაიზარდა. პროფესიით სოციალური მუშაკია და გარკვეული პერიოდის მანძილზე პროფესიით მუშაობდა კიდეც.

ეს ის მარიამია, რომელმაც ამა ცოტა ხნის წინ თავის მეწყვილესთან, მაია სიჭინავასთან ერთად, უშბის მწვერვალი დალაშქრა. მარიამი და მაია პირველი ქართველი ქალი მთამსვლელები არიან, ვინც ჩრდილოეთ უშბაზე, 4700 მეტრზე დამოუკიდებლად ავიდნენ.

ისინი 10 აგვისტოს მწვერვალ შხელდაზე ტრაგიკულად დაღუპული, “ოქროს წერაყინის” მფლობელი, 34 წლის ალპინისტ არჩილ ბადრიაშვილის სპორტული ბანაკის მონაწილეები არიან.

როგორც მარიამი Ambebi.ge-სთან ამბობს, მთა მისი ცხოვრების ნაწილია... როგორ შეძლეს გოგონებმა უშბის მწვერვალის დამოუკიდებლად გავლა და რა ემოციები ჰქონდათ უკვე მწვერვალზე ასულებს? - ამას მისი ინტერვიუდან შეიტყობთ.

- მე და მაია მთაში ხშირად დავდივართ, - ხან დამოუკიდებლად და ხანაც - შეკრებებზე გამოცდილ ადამიანებთან ერთად. მთაში ყოფნა ორივეს დიდ სიამოვნებას გვანიჭებს. გამოცდილ ადამიანებთან ერთად სიარულმა მოგვცა ცოდნა, თავდაჯერებული გაგვხადა და შეგვძინა იმის უნარი დამოუკიდებლადაც გვეკეთებინა რაღაცები. სწორედ ასე დავიწყეთ... ნელ-ნელა მარტივი კლასიკური მარშრუტებით, ნაბიჯ-ნაბიჯ ვაუმჯობესებდით ჩვენს მიღწევებს და უშბამდეც მივედით. წელს,მაგალითად, ორჯერ ვიყავით თეთნულდზე, ვიდრე უშბაზე წავიდოდით, ვფიქრობ, თეთნულდის იმ ორმა მარშრუტმა ძალიან დიდი გამოცდილება შეგვძინა და უშბისთვის მოგგვამზადა.

- რა დრო დასჭირდა ასვლა-დაშვებას?

- ორი ღამე და სამი დღე. პირველ დღეს შხელდების ხედზე, ულამაზეს საბანაკეზე გავათენეთ ღამე, მეორე დღეს ავედით მარშრუტის ძირში, უშბის პლატოზე, გამოვიძინეთ და ღამე, ოთხის-ნახევარზე დავიძარით მწვერვალისკენ. 9 აგვისტოს დილის 9 საათზე უკვე წვერზე ვიყავით. იქიდან გამომდინარე, რომ კარგად ვიარეთ, მწვერვალიდან ბეჩომდე იმ დღესვე დავეშვით.

- რა მოსამზადებელი ეტაპი უძღოდა ამ ყველაფერს?

- საკმაოდ დიდი და ხანგრძლივი ეტაპი, - უშბა ისეთი მთა არ არის, დღეს მოგინდეს და ხვალ ადგე და დამოუკიდებლად წახვიდე. ცხადია, გამოცდილ ადამიანთან ერთად ამას უფრო მარტივად გაუთამამდები, მაგრამ დამოუკიდებლად ამ გადაწყვეტილების მიღებას და განხორციელებას ერთი წელზე მეტი დრო დასჭირდა. შარშანდელი და წლევანდელი წელი ჩვენთვის განსაკუთრებული და ნაყოფიერი აღმოჩნდა. საკმაოდ ბევრი წარმატებული ასვლა გვქონდა. წელს, მაგალითად, ჭაუხში სპორტული ბანაკის შემდეგ, ფაქტობრივად, სვანეთში გადავსახლდით. გავიარეთ თეთნულდის სამიანი და ოთხიანი მარშრუტები ტექნიკურად საკმაოდ რთულ პირობებში, შემდეგ სამხრეთ შხარადან ულამაზესი ხედებით დავტკბით და საბოლოოდ მივიღეთ უშბაზე ასვლის გადაწყვეტილება.

- ვინ არის თქვენი მწვრთნელი და რა როლი აქვს მას ამ საქმეში?

- მთამსვლელთა ფედერაცია დამწყები მთამსვლელების წასახალისებლად და მოსამზადებლად ჭიათურაში და ჭაუხში შეკრებებს აწყობს, სადაც ბოლო ორი წელია, აქტიურად ვმონაწილეობ. ჩვენი ინსტრუქტორები ძირითადად არჩილ ბადრიაშვილი და თემურ ქურდიანი იყვნენ, მათი დიდი დამსახურებაა ჩვენი მთაში დამოუკიდებლად სიარული. მიხარია, რომ ასეთი დიდებული და გამოცდილი ადამიანებისგან ცოდნა და გამოცდილება მივიღე.

- დღესდღეობით როგორია თქვენი ემოციები?

- ძალიან დიდ მადლიერებას ვგრძნობ სამყაროს, მთის და ადამიანების მიმართ. არ ველოდი ამხელა გამოხმაურებას. თავიდან მინდოდა, ყველასთვის პირადად მადლობა გადამეხადა, თუმცა მერე ისე გაბევრდით, შეუძლებელი გახდა.

- როგორი იყო ემოციები თავად მწვერვალზე?

- ისე აღმოჩნდა, იმ დღეს მთაზე მხოლოდ ჩვენ ვიყავით, იმას ვგულისხმობ, რომ შეიძლება წახვიდე და სხვა - ვინმე უცხოელი ან თუნდაც ქართველი, იმ დღეს მთაში აღმოჩნდეს. რაღაცნაირად ისე მოხდა, რომ იმხელა მთაზე მარტო ვიყავით. მწვერვალი ზუსტად სად იყო, არ ვიცოდით. უბრალოდ, ქედს მივუყვებოდით და თან ვმსჯელობდით, - აი, ამას გადავალთ, მერე ალბათ ერთი ორი აღმართი იქნება და წვერზეც მივალთო და უცებ, ერთი-ორი აღმართი კი არა, უკვე იქ ვყოფილვართ... მაიკო ყვირის, - მწვერვალზე ვართო, ძალიან გაგვიხარდა, ზღვა ემოციები იყო, რომელიც ალბათ სიტყვებით გამიჭირდება გადმოვცე.

- ამ ასვლით რა ჩაიწერა თქვენს სპორტულ ბიოგრაფიაში?

- ისე გამოვიდა, ჩვენი ასვლა ქართველი ქალების პირველი დამოუკიდებელი ასვლაა უშბის მწვერვალზე. მიხარია, რომ ქალები ამ სფეროში ნელ-ნელა ძალიან აქტიურდებიან. მიხარია ასევე ისიც, რომ დამოუკიდებლობის რაღაც ხარისხს უკვე მივაღწიეთ.

- აქამდე რა მიღწევები გქონდათ - კიდევ რომელ მწვერვალებზე ხართ ასული?

- ასე ჩამონათვალი არ მაქვს, შეიძლება რამე გამომრჩეს, თუმცა მე და მაიკოს ერთად ბევრი გვაქვს ნასიარულები: მყინვარწვერი და თეთნულდი რამდენჯერმე სხვადასხვა მარშრუტებით, ჭაუხების ყველა მწვერვალი, მთა ორწვერი, ლაილა, სამხრეთ შხარა... მოკლედ, საკმაოდ ბევრია, გასულ წელს სამხრეთ უშბაზეც ვიყავი...

სათავგადასავლო ტურიზმის სკოლაში "სამთო გამყოლის“ პროგრამაზე ვსწავლობ, სადაც უშბაზე ასვლა გადაწყდა. ის ჩემი პირველი უშბა იყო, ძალიან საინტერესო გამოცდილ ადამიანებთან ერთად.

- საერთოდ როდის დაინტერესდით მთამსვლელობით და რამ გამოიწვია ეს ინტერესი?

- თავდაპირველად "საზოგადოებრივ ორგანიზაცია აისში“ გავიარე კურსი, სადაც ერთი დღე ბოტანიკურ ბაღში კლდეზე ცოცვას და დაშვებას მოიაზრებდა. მანამდე არ ვიცოდი ასეთი ადგილი თბილისში თუ არსებობდა, სადაც შეძლებოდა მისვლა და ბუნებრივ კლდეზე ცოცვა. ამ კურსის შემდეგ მარტომ დავიწყე ბოტანიკურ ბაღში სიარული და კლდეზე ცოცვაში ვარჯიში. იქ ძალიან კარგი ადამიანები გავიცანი, მათ შორის, მაიკოც.

- თუ გახსოვთ, როგორი იყო თქვენი მთასთან პირველი მიახლება?

- მახსოვს, პირველად 2019 წელს მყინვარწვერზე ბოტანიკურ ბაღში გაცნობილ მეგობრებთან ერთად ავედი. საოცარი იყო პირველი შეგრძნებები. მთიდან რომ ჩამოვედი, წარმოუდგენელ სიმშვიდეს და თავისუფლებას ვგრძნობდი.

- რას სჭირდება მთამსვლელს?

- ძალიან ბევრი რამ, - მთამსვლელობა ცხოვრების წესია, დიდი დისციპლინა და მოთმინება... საკუთარ თავს ჯერ ალბათ მთამსვლელს ვერც ვუწოდებ. მთაში დავდივარ და ჩემი მიღწევები ძალიან მეამაყება, მაგრამ თავს მთამსვლელი რომ ვუწოდო, მეუხერხულება, რადგან ძალიან მაგარ ქართველ მთამსვლელებს ვიცნობ. იმ ეტაპამდე ალბათ კიდევ ბევრი მჭირდება.

- ფაქტია, რისკიანი ადამიანი ხართ. შიშის მომენტი მთლიანად დაძლეული გაქვთ?

- არა და არც არის საჭირო... ადეკვატური შიშისა და რისკის შეგრძნება მთაშიც მნიშვნელოვანია, რადგან უსაფრთხოებაზე მუდამ ვიფიქროთ.

- როგორია თქვენი ოჯახის განწყობა თქვენი მთამსვლელობის მიმართ?

- ნორმალური, "რას დაბოდიალობ, რა გინდა“ - ჩემთვის ოჯახის წევრს არასდროს უთქვამს. ჩემს გადაწყვეტილებას შინ ყოველთვის მხარს უჭერენ და პატივს სცემენ. ხანდახან, როცა ტელეფონი იჭერს, დედაჩემს მწვერვალიდან ვურეკავ ხოლმე. ეს პროცესი მეტად სასიამოვნოა, - კამერას ჩავურთავ და გარემოს ვათვალიერებინებ.

- როგორია თქვენი სამომავლო გეგმები?

- ამ ეტაპისთვის ვერაფერს გეტყვით, რადგან ჯერ სამომავლო გეგმების დალაგების პროცესში ვარ, რაც ბევრ ფაქტორზეა დამოკიდებული.