ვინ არიან ავღანელი გურჯები და როგორ მოხვდნენ უცხო მიწაზე?

ქართულ ისტორიულ მეცნიერებას ჯერ ისევ არა აქვს საშუალება, მოიძიოს ქართველთა გადასახლების ყველა დოკუმენტი, შეისწავლოს მათი განსახლების ადგილები და შთამომავლობა, მათ შორის ისტორიულ სამშობლოსთან მათი შემდგომი ურთიერთობის მიზნით, რაც ჩვენი ქვეყნის გაძლიერებაში მნიშვნელოვან როლს შეასრულებდა. ჯერჯერობით კი უცხოეთში ქართველთა უცნობ განსახლებებზე, ერთი მხრივ, იტალიელი მისიონერების ცნობებს, მეორე მხრივ კი ამჟამად მსოფლიოში გაფანტული ქართველების მოძიებულ ინფორმაციას ვეყრდნობით. მათგან საქართველოს პირველი პრეზიდენტის, ზვიად გამსახურდიას თანამებრძოლი ლევან ხაჭაპურიძე ერთადერთია, ვისაც ავღანეთში მცხოვრებ გორჯებთან (გურჯები) მრავალწლიანი ურთიერთობა აქვს და მათზე აქამდე ჩვენთვის უცნობი ინფორმაცია მოიძია. მან მოიარა ავღანეთის დამმარცხებელი, ქართლის მეფე გიორგი XI-ის ამალის შთამომავალთა სოფლებიც: მორიგი ტრაგიკული ისტორიის მონაწილე ვერც მეფე და ვერც მისი 4000-კაციანი ამალა ავღანეთიდან ვეღარ დაბრუნდა. ბატონი ლევანი ავღანეთში ქართველთა ამ შთამომავლებზე აღტაცების გარეშე ვერ საუბრობს. არათუ მხოლოდ ბატონი ლევანი: ავღანელი გურჯების ძლიერების შესახებ წლებია ლეგენდები სოციალურ სივრცეშიც ვრცელდება. სწორედ ამიტომ ვთხოვეთ მას ამ თემაზე საუბარი ექსკლუზიურად:

- ხანდახან აღშფოთება მიპყრობს, როდესაც ისტორია ომებით დაღლილ ქართველებზე ორიოდე წინადადებით შემოიფარგლება ხოლმე. მაგალითად, იმას წერს, რომ სპარსეთის შაჰის ან სულთნის ომებში ათასობით ქართველი მონაწილეობდა და მათ შემდგომ ბედზე არაფერს გვეუბნება... სწორედ მათ გაგრძელებად მიმაჩნია ავღანელი გურჯები. სამწუხაროდ, თვით ისტორიაც, ისევე როგორც ბედი, ძალიან იშვიათად იყო ჩვენს მხარეს და ასე იმიტომ მოხდა, თუმცა, საბედნიეროდ, ერთი რამ მაინც ზუსტად გვახსოვს: რაც არ უნდა მძიმე იყოს ჩვენი ისტორია, მას დადებითი მხარე მაინც აქვს - სწორედ მუდამ მტრების შემოსევამ და ომებმა გადაგვარჩინა, სადაც მეომარ ხალხად ჩამოვყალიბდით, იძულებული ვიყავით, სულ გვეფხიზლა.

საკუთარი ისტორიის ცოდნა სუნთქვასავითაა ნებისმიერი ხალხისათვის. ამ თემაზე ბევრი ჭკვიანი ადამიანის ნათქვამი არსებობს, მაგრამ მერაბ კოსტავას გავიხსენებ. ის ამბობდა, თუ ისტორიას სინედლეს გამოაცლით, ანუ არ გავიხსენებთ და აწმყოს არ დავუკავშირებთ, ჩვენი გადაგვარება გადაშენებით დამთავრდებაო. ჩვენდა საბედნიეროდ, ჩვენ ისტორია არ დაგვივიწყებია, უბრალოდ, ყველაფერზე ხელი არ მიგვიწვდებოდა და არც რუსეთი გვაძლევდა ამის საშუალებას და სამწუხაროდ, არც დღევანდელობა გვაძლევს. სანამ რუსეთი გვმართავდა, ის ქართველთა შთამომავლების შესწავლის ნებას არც ინდოეთში მოგვცემდა, არც პაკისტანში და არც ავღანეთში, რაში აწყობდა პატარა საქართველოს ამხელა ფესვებზე ფიქრი! მე რატომ მივადექი ამ თემას? ჯერ ერთი, სამაჩაბლოელი კაცი ვარ და მოგეხსენებათ, ეს მიწაც რამხელა ტკივილთან არის დაკავშირებული, თანაც, მთელი ბავშვობა ჩალმიან კაცებთან მეომარ ქართველებს ვხატავდი.

გამსახურდიას დამხობის შემდეგ კარგი არაფერი მომხდარა და უზბეკეთს მივაშურე არსებობისთვის. იქიდან ადვილად დავამყარე ურთიერთობა ირანში ბიზნესისთვის, ვისწავლე სპარსული ენა, მერე კი ავღანეთში გადავედი.

ავღანელი ქართველების გაცნობა იყო ჩემი მთავარი ნატვრა. ირანში მყოფი ავღანელ ქართველთა შთამომავლობის მეშვეობით უკვე ყველაფერი ვიცოდი მათ შესახებ. მაგალითად, ვიცოდი, რომ გურჯები (გორჯები) მთელ ავღანეთში ცნობილი ხალხია, სხვა ავღანელები მათ დიდ პატივს სცემენ. პატივისცემა ნაწილობრივ იქიდანაც გამომდინარეობს, რომ გორჯების ყველას ეშინია. ძალიან კარგი მებრძოლები და სამართლიანები არიან. სხვათა შორის, ავღანელი გორჯების მნიშვნელოვანი ნაწილი ეკუთვნის თალიბების დაჯგუფებას, რომელიც ახლა ავღანეთის ხელისუფლებაშია. გორჯების რომ ეშინიათ, თავადაც დავრწმუნდი: როდესაც ირანში ავღანეთში წასვლის ვიზა მივიღე, გამაფრთხილეს, ავღანური დაცვა ყველგან შეიარაღებულია და მაინც ნუ იტყვი, რომ გურჯი ხარო. ჩემს ოჯახში სიკვდილის შიში არ არსებობს, ჩემი ძმაც სამაჩაბლოსთვის ბრძოლაში დაიღუპა, ამიტომაც ყველა პოსტზე გაჩერებისას გავიძახოდი, გურჯი ვარ-მეთქი. უნდა გენახათ, რა პატივით მითმობდნენ ავღანელები გზას. ეს რომ მხლებელმა ნახა, მართლა გაოცებულმა მითხრა, მგონი, მართლა ეშინიათ აქ გურჯებისო. გააგრძელეთ კითხვა