"გული მწყდება, რომ ჩემი შვილები ისე იზრდებიან, მათთან ყოველდღიური შეხება არ მაქვს" - როგორ იქცა ოლიმპიელების მემატიანედ გიორგი ჭინჭარაული და რა გზა გაიარა სპორტულ მედიცინამდე?
ის ოფიციალურად ძალოსნობის ეროვნულ ფედერაციაზეა მიმაგრებულია, თუმცა საჭიროებისამებრ, მოჭიდავეებსა და ძიუდოისტებსაც ეხმარება. თავადაც სპორტსმენობაზე ოცნებობდა, თუმცა ამის შესაძლებლობა არ მიეცა. მაინც მონახა თავისი ადგილი ამ სფეროში - 11 წელია სპორტსმენებს მკურნალობს და მათ წარმატებაში გიორგი ექიმის წვლილი დიდია. ამას წინათ, წერილი დაწერა სამგზის ოლიმპიურ ჩემპიონზე, რომელმაც თურმე ურთულესი გზა გაიარა იქამდე, ვიდრე ოლიმპიადის კვარცხლბეკის მწვერვალს მესამედ შეუდგებოდა. საზოგადოებამ უმალ აიტაცა მისი ლიტერატორის ენით დაწერილი ემოციური პოსტი.
- მისმა ფოტო თუ ვიდეოკადრებმაც არაერთხელ მონუსხა საზოგადოება, თუმცა როგორც ამბობს, პირველ რიგში არის ექიმი, რომელიც მაქსიმუმს აკეთებს სპორტისა და სპორტსმენებისთვის. ამის დასტურად ისიც გამოდგება, რომ პარიზიდან დილით ჩამოსული, საღამოს ბაკურიანში იყო 20 წლამდელ ძალოსანთა შეკრებაზე.
"მათი შეჯიბრი ახლოვდება, სექტემბრის შუა რიცხვებში მსოფლიო ჩემპიონატია და რომელიმეს რაიმე აწუხებდეს და მე ვისვენებდე, ამისთვის დასაკარგი დღეები არ მაქვს (მით უმეტეს, შვებულება მეკუთვნის), მინდა, ისინი შეჯიბრებას მაქსიმალურად ფორმაში შევახვედრო", - გვეუბნება ძალოსნობის ეროვნული ნაკრების ექიმ-რეაბილიტოლოგი გიორგი ჭინჭარაული.
- გიორგი შესანიშნავად წერთ, ან საიდან ასეთი საოცარი კადრები, ფოტოხელოვანიც ყოფილხართ...
- ბავშვობიდან კითხვა მიყვარდა ძალიან, ვკითხულობდი პროზას, პოეზიას. 17 წლამდე, სანამ სამედიცინო უნივერსიტეტში ჩავირიცხებოდი, წიგნი არ გამიგდია ხელიდან. სკოლაში მიჭირდა ტექნიკური საგნების ათვისება, სამაგიეროდ, სიამოვნებით ვსწავლობდი ჰუმანიტარულ საგნებს, კარგად ვკითხულობდი ლექსებს. ამ ყველაფერმა მერე თავი იჩინა სტუდენტობის წლებში, დავიწყე ლექსების წერა, ბევრი ლექსი მაქვს, რომლებიც დღესაც ძალზე პოპულარულია ჩემს სამეგობრო წრეში. არც წერა მიჭირს... ბოლო პერიოდში ნაკლებად ვწერ, ხანდახან რაღაც ქვეყნისთვის მნიშვნელოვან თარიღს, ან მოვლენას თუ მივუძღვნი, ძირითადად გადასული ვარ სპორტულ ცხოვრებაზე, უმეტესად ვიდეო-ფოტო კადრების გადაღებასა და სპორტულ თემებზე წერაზე. როცა ჩემპიონატი და სხვა დიდი ღონისძიებებია, ამ დროს ვჩნდები ჩემი "ნამუშევრებით" სოციალურ ქსელში.
- როგორ და რატომ აირჩიეთ სპეციალობა - სპორტული მედიცინა და რეაბილიტაცია?
- ბავშვობიდან სპორტსმენობა მინდოდა, თუმცა არ მქონდა ამის შესაძლებლობა. ჩემს სოფელში, ლაფანაანთკარში (დუშეთის რაიონი), სადაც დავიბადე და გავიზარდე, არ იყო მაღალი დონის რომელიმე სპორტული წრე, მახლობელ სოფელში იყო ერთი ცეკვის წრე. მერე კარატის წრე ჩამოყალიბდა, იქ ცოტა ხანს ვიარე, მაგრამ ძალიან ზარმაცი ვიყავი და, შესაბამისად, მაგ სპორტისთვის ვერ გამოვდექი. ჩემი პაპა - დედას მამა სამსონ პატენკო (დედა ნახევრად უკრაინელი მყავს) 90-იანებში ძალიან ცნობილი სპორტსმენი იყო - სსრკ-ს მრავალგზის ჩემპიონი სამბოში, მერე - საქართველოს ჩემპიონი ქართულ ჭიდაობაში. აქედან გამომდინარე, ოჯახში ყველას უნდოდა სპორტს გავყოლოდი, სხეული და ვიზუალიც მიწყობდა ხელს, მაგრამ ლაფანაანთკარიდან თბილისამდე 35კმ. როგორ უნდა მევლო, თანაც, მატერიალური თვალსაზრისით ოჯახს არც ჰქონდა ამის საშუალება. რაგბი, ან ჭიდაობა მინდოდა, მაგრამ არ გამოვიდა...
სამედიცინო უნივერსიტეტში ახალი ჩამოყალიბებული იყო სპორტული მედიცინის და რეაბილიტაციის ფაკულტეტი და ვინაიდან მშობლებს უნდოდათ, სპორტში შემეღწია რამენაირად, აბიტურიენტმა პირველი ეს ფაკულტეტი ჩავწერე. მამას იმედი არ ჰქონდა, რომ ჩავაბარებდი, რადგან ძალიან ცუდი მოსწავლე ვიყავი. მშობლებმა მითხრეს, ჩვენ პირველს სამედიცინოს ჩავწერთ, მერე დანარჩენს ისეთებს, სადაც ნაკლები ქულებით შეიძლება მოხვედრა, რაც გამოხვალ, გამოხვალ, ბოლო-ბოლო იმას მაინც ვიტყვით, შვილი ექიმი გვინდოდა გვყოლოდაო. პირველივე წელს ჩავაბარე სამედიცინოზე და ისეთი ქულები ავიღე, 30% გრანტიც შემხვდა. მას მერე დავიწყე და დავიწყე... მერე გავიცანი ჩვენი ზურა კახაბრიშვილი - ოლიმპიური ნაკრების მთავარი ექიმი, ძალიან მოვეწონე და მითხრა, ჩემს გვერდით თუ დარჩები, მოგცემ სამსახურსო და 2013 წელს ძალოსანთა ნაკრებში ექიმ-რეაბილიტოლოგად დავიწყე მუშაობა. მაშინ ეს ახალი ხილი იყო, მათ ექიმი არ ჰყავდათ (ძირითადად მასაჟისტები) და იმ მხრივ ვიყავით უნივერსალურები, რომ მასაჟის გარდა ბევრი რაღაც გვევალა.
- დღეს კვალიფიციური ექიმი ხართ, რომელსაც მწვრთნელიან-სპორტსმენებიანად ყველა ენდობა... რას ნიშნავს თქვენთვის ეს პროფესია?
- როდესაც ისეთ გუნდთან და ისეთ კონკრეტულ პიროვნებასთან მუშაობ, რომელიც თავისი სპორტული შედეგებით მსოფლიოს აზანზარებს, ეს ფაქტიც მეტყველებს იმაზე, რომ ჩემი შესაძლებლობები ემთხვევა მის სპორტულ გამოცდილებებს. ძალიან ცვალებადი ხასიათის ადამიანი ვარ და არ მიყვარს ერთ ადგილას გაჩერება, ყოველთვის მოძრაობაში ვარ. ამდენი წელია ამ ბიჭებთან ვარ, რაც იმას ნიშნავს, რომ ჩემი თავი ამ სპორტში და ამ სპორტსმენებთან ვიპოვე, მათ გარეშე ვერ ვცხოვრობ... მარტივი მაგალითი რომ მოგიყვანოთ, პარიზიდან რომ ჩამოვფრინდი, დილის 6 საათზე ვიყავი შინ და საღამოდან უკვე 20 წლამდელთა შეკრებაზე ვარ ბაკურიანში. მათი შეჯიბრი ახლოვდება, სექტემბრის შუა რიცხვებში მსოფლიო ჩემპიონატია და რომელიმეს რაიმე აწუხებდეს და მე ვისვენებდე (მიუხედავად იმისა, რომ შვებულება მეკუთვნის), დასაკარგი დღეები არ მაქვს, მინდა, ისინი შეჯიბრებას მაქსიმალურად ფორმაში შევახვედრო.
- ლაშა ტალახაძეზე საკმაოდ ემოციური პოსტი დადეთ, რამაც საზოგადოების აღფრთოვანება გამოიწვია - აწ უკვე სამგზის ოლიმპიური ჩემპიონის უმძიმესი გზა აღწერეთ, რომელიც მან თითოეული გამარჯვებისთვის გაიარა...
- მარტივად რომ აგიხსნათ, ლაშას გამოსვლებს ვინც უყურებს, ის იმდენად მარტივად ძლევს წონებს, მაყურებელი მხოლოდ და მხოლოდ ლანგარზე დადებულ შედეგს ხედავს, რასაც ჩვენ ვაფიქსირებთ. ლაშაზე პოსტი იმიტომ დავწერე, მინდოდა მაყურებელს დაახლოებით მაინც სცოდნოდა, რა ფასი ღირს თითოეული ოქროს მედალი, თითოეული აწეული წონა, რასაც ფიცარნაგზე ლაშა ასე ბუმბულივით იტაცებს, თუ კრავს. ზოგიერთი ადამიანი ამას იცით, როგორ აღიქვამს? - მერე რა, ლაშა გამოვიდა, აწია, გაუჭირდებოდა, თუ რა? ჩემთვის მისი წარმატებაც და წარუმატებლობაც ისეთივე სასიხარულოა და ისეთივე მტკივნეული, როგორიც ლაშასთვის და მისი ოჯახის წევრებისთვის (სხვათა შორის, ჩვენ ნათელმირონობაც გვაკავშირებს). ეს წერილიც სწორედ იმას ემსახურებოდა, რომ მაყურებელს ბოლომდე გაეთავისებინა, თუ რამდენად რთული იყო ამ ოლიმპიური თამაშის მოგება ისეთი სპორტსმენისთვისაც კი, როგორიც ლაშა ტალახაძეა.
- ამ ტრიუმფში თქვენს წვლილზე რას იტყვით?
- მარტივად რომ აგიხსნათ, სადღეისოდ სპორტი და მედიცინა ერთმანეთზეა გადაჯაჭვული. არავის სამსახურს და შესაძლებლობას არ ვაკნინებ, მაგრამ მინდა გითხრათ, რომ მწვრთნელების და სამედიცინო ჯგუფის ერთად შესრულებული სამუშაოთი იდება დღეს შედეგი იქიდან გამომდინარე, რომ რაც უნდა ჯანმრთელი იყოს სპორტსმენი, როდესაც ის მძიმე ვარჯიშებს გადის შეჯიბრებამდე, იქ აუცილებლად თავს იჩენს ტრავმა, რომლის მოშუშება სავარჯიშო პროცესში ძალიან რთულია. სამჯერ მეტი დრო მჭირდება ვუშველო ნებისმიერ ჩვეულებრივ ადამიანს, რომელიც კონკრეტული სახსრის ტკივილით მიკავშირდება დასახმარებლად, ვიდრე სპორტსმენს. მისგან განსხვავებით, რიგით ადამიანს აუცილებლად შევუზღუდავ მოძრაობას, გადაადგილებას, ყოველდღიურ დატვირთვას. სპორტსმენმა ყოველდღიურად თუ არ ივარჯიშა, მისი შედეგი უკან-უკან წავა, ამიტომ მას ათმაგი ყურადღება სჭირდება, რათა ოპტიმალურ ფორმაში შეხვდეს ნანატრ შეჯიბრებას.
- მართალია მოარული ხმები იმის შესახებ, რომ პლანეტის უძლიერესი კაცი კარიერას ასრულებს?
- დღევანდელი გადმოსახედიდან ვერაფერს გეტყვით, რადგან თვითონ ლაშაზეა ბევრი რამ დამოკიდებული. თამამად შემიძლია ვთქვა, რომ ლაშა თუ მალე დაუბრუნდება ვარჯიშს, არის იმის შესაძლებლობა, რომ დეკემბერში ის მსოფლიო ჩემპიონატზეც იხილოთ. მას თუ ცოტა დიდხანს მოუწევს შესვენება (მით უმეტეს, რომ კიდევ აწუხებს რაღაცები), ამ შემთხვევაში, ალბათ მსოფლიო ჩემპიონატის გამოტოვება მოუწევს და მერე უკვე გადაწყდება, ევროპაზე დაბრუნდება, თუ - მსოფლიოზე. მისი წასვლა არ არის გადაწყვეტილი, მით უმეტეს, ამხელა სპორტსმენები ისეთ დროს ამთავრებენ კარიერას, როდესაც რაიმე გადამწყვეტ ტურნირს, ან ჩემპიონატს მოიგებენ. ლაშა კარიერის დასრულებას თუ აპირებდა, თავისუფლად შეეძლო ამის შესახებ ოლიმპიადის დასრულების შემდეგ განეცხადებინა პირველივე ინტერვიუში, როგორც ეს ლეგენდარულმა მოჭიდავემ თაჰა აქგიულმა გააკეთა - როგორც კი დაასრულა ბრინჯაოსთვის ჭიდაობა, იქვე, ხალიჩაზე გაიხადა ე.წ. ბარცოვკები (საჭიდაო ფეხსაცმელი), რაც ავტომატურად იმას ნიშნავს, რომ კარიერა დაასრულა. ასეთივე წესია ძალოსნობაში - იქვე, ფიცარნაგზე იხდიან ხოლმე სავარჯიშო „შტანგეტკას“ (სპეციალური ძალოსნური ფეხსაცმელი), რომლის გახდაც ავტომატურად დამთავრებას ნიშნავს. ლაშამ რადგან ეს არ გააკეთა, დიდი იმედი მაქვს, მის ასპარეზობას კიდევ არაერთხელ ვიხილავთ.
- მწვრთნელთან ერთად თქვენს გადაწყვეტილებაზეა დამოკიდებული, გამოვა თუ არა ტრავმირებული სპორტსმენი საასპარეზოდ, რაც ალბათ ძალზე საპასუხისმგებლო მომენტია. როგორ იქცევით ასეთ შემთხვევაში?
- ჩვენი ნაკრების მთავარი მწვრთნელი, მოგეხსენებათ, გიორგი ასანიძეა, ის იღებს გადაწყვეტილებას, რომელსაც ემორჩილება დამხმარე მწვრთნელი, სამედიცინო პერსონალი და სპორტსმენიც. თქვენი საშუალებით მინდა დიდი მადლობა გადავუხადო გიორგის ნდობისთვის, იმისთვის, რომ ჩემს აზრს ითვალისწინებს, აშკარად ვგრძნობ მის პატივისცემას ჩემი სამსახურებრივი მოვალეობისადმი. იყო მომენტები, როცა გია ერთპიროვნულად იღებდა გადაწყვეტილებას თუნდაც სპორტსმენის ტრავმის შემთხვევაში, მაგრამ დღეს მაქვს ბედნიერება, რომ მასთან ერთად, შეთანხმებულად მივიღოთ გადაწყვეტილება, რა იქნება უკეთესი სპორტსმენისთვის - ასპარეზობა, თუ მოსვენება.
ახლაც, ამ ოლიმპიადაზე ირაკლი ჩხეიძეს ჰქონდა მსგავსი სიტუაცია, მან პირველი ცდა აკვრის ჭიდში გააფუჭა, მუხლი ეტკინა და ამის გამო ვერ აკრა. მე და ზურაბ კახაბრიშვილს 2 წუთი გვქონდა, ან უნდა წავსულიყავით ნულზე და სპორტსმენს ვერც ერთი ადგილი ვერ დაეკავებინა, ან არადა, უნდა ჩაგვეტარებინა რაიმე ღონისძიება, რომლის მიხედვითაც ის კონკრეტულ წონას დააფიქსირებდა. ზუსტად 2 წუთში, ფაქტობრივად, მას ახალი ფეხი მივაბით (იცინის), ეკიპირება გავაკეთეთ ისეთი, რომ ირაკლიმ შეძლო და ის ერთი კონკრეტული წონა მაინც დაგვიფიქსირა, რამაც მას ოლიმპიადაზე მეხუთე ადგილი მოუტანა.
- ისიც გვახსოვს, ტოკიოს ოლიმპიადაზე ლაშა ბექაურმა მხარმოტეხილმა რომ იბრძოლა და ჩემპიონიც გახდა. როგორ გარისკეთ ყველამ ერთად?
- ასეთ დროს ორი დეტალია ხოლმე გასათვალისწინებელი: სპორტსმენი და მისი ხასიათი და მეორე - სამედიცინო შტაბი და მისი შესაძლებლობა (რა მაქსიმუმზე შეუძლია გაიყვანოს ტრავმირებული სპორტსმენი). მინდა ბექაურის ხასიათით დავიწყო - ამ 11 წლის განმავლობაში არც ერთ სპორტში მისი ხასიათის სპორტსმენს ჯერ არ შევხვედრილვარ, ის საოცრად მებრძოლია. კაცი თავს რომ სამასმეერთე არაგველს უწოდებს, ჩავთვლიდი, რომ მას ეკუთვნის ეს წოდება, ის მართლაც სამასმეერთეა თავისი საბრძოლო ხასიათით. ჩემი აზრით, კონკრეტულად ლაშას ხასიათი საქართველოში 10 სპორტსმენს მაინც რომ ჰქონდეს, კვარცხლბეკზე ყოველთვის უმაღლეს წერტილზე ვიქნებით. ამ წლების განმავლობაში უკვე შეგვიძლია სპორტსმენში წავიკითხოთ რა უნდა და რისი გამკეთებელია. იმ შემთხვევაში, თუ ვხედავ, რომ მას უნდა ასპარეზობა, მაქსიმალურად შევუწყობ ხელს და მეც მაქსიმუმს გავაკეთებ. ასე იყო ბექაურის შემთხვევაში - კახაბრიშვილმა, მგელაძემ, სხვა ექიმებმა და კლინიკებმა შესაძლებლობების მაქსიმუმი გამოავლინეს და მიზერულ დროში მოხერხდა მისი ტრავმირებული ხელი ჩაერთო საქმეში, მერე, კი ნახეთ, ბექაურმა ოლიმპიური ოქროთი დააგვირგვინა.
მსგავსი სიტუაცია გვქონდა ევროპის ჩემპიონატზე ლაშა ტალახაძესთანაც, როდესაც მან ბარძაყის კუნთი გაიგლიჯა. შეჯიბრზე გამოსვლამდე 45 დღე გვქონდა და როდესაც ის გადასაღებად კლინიკაში მივიყვანეთ, რადიოლოგების პასუხი ასეთი იყო - ფეხი რომ შეხორცდეს, 6 კვირის განმავლობაში უმოძრაოდ უნდა იყოს. ჩვენ კი 45 დღეში მოვიგეთ ევროპის ჩემპიონატი. როდესაც ჩემი ნებისმიერი სპორტსმენი თავის მაქსიმუმს გააკეთებს, კვარცხლბეკზე რომც ვერ მოხვდეს, ჩემთვის, როგორც სამედიცინო ჯგუფის წარმომადგენლისთვის, ყოველი დღე ემოციურია. ჩემთვის შრომის დაფასება ისაა, ჩემი სპორტსმენი კვარცხლბეკის რაც შეიძლება მაღალ წერტილზე იდგეს. დიდი მადლობა მათ, ამით ძალიან განებივრებული რომ ვარ. ჩვენ ძალიან კარგი გუნდი გვყავს და არა მარტო დიდებში. ახლა დარჩენილი გვაქვს სამი ძირითადი ტურნირი: სექტემბერში ოცწლამდელების მსოფლიო ჩემპიონატი, ოქტომბერში - 20-23 წლამდელთა ევროპის ჩემპიონატი და დეკემბერში - დიდების მსოფლიო ჩემპიონატი. თამამად შემიძლია ვთქვა, რომ ამ წლის განმავლობაში კიდევ ბევრჯერ გაჟღერდება საქართველოს ჰიმნი, მინდა, წარმატება ვუსურვო ჩვენს გუნდს.
- სამომავლოდ რა გეგმები გაქვთ?
- მინიმუმ 2028 წლის ოლიმპიადამდე არსად წასვლას ვაპირებ, ამის შემდეგ გადაწყდება, სად ვიქნები... საქმეში ძალიან დიდი შრომის და ენერგიის ჩადება გვიწვეს, ამასთან, ბევრი გადაფრენა, ოჯახებისგან შორს ყოფნა, მაგრამ სხვანაირად არ გამოდის. გული იმაზე მწყდება, რომ შვილები ისე იზრდებიან, მათთან ყოველდღიური შეხება არ მაქვს, პროფესია არ მაძლევს ამის შესაძლებლობას. ცოტა რთულია ჩვენი პროფესია, მაგრამ მეუღლე მიეჩვია. მეუღლე სამედიცინო უნივერსიტეტში გავიცანი, სოფიო ფარმაცევტია (პსპ-ს რეგიონალური მენეჯერის პოზიციაზეა). ორი გოგონა მყავს, პატარა წელს, 7 აპრილს დაიბადა, უფროსი 5 წლის ხდება სექტემბერში. ყველანი ერთად ბედნიერად ვცხოვრობთ...
წაიკითხეთ ასევე: