"ნიორაძეების კლანის" წარმომადგენელი - 5 შვილის დედა და წარმატებული ქალი: "წყნარი ცხოვრება არ მაქვს, ამით ბედნიერი ვარ. დასვენება უფრო მღლის და მაგიჟებს"
ქორეოგრაფი მეკო კვაჭანტირაძე ხელოვანთა გარემოცვაში გაიზარდა. დედა, ბალერინა მანანა ნიორაძე 30 წელი ცეკვავდა თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრში, დეიდას პრიმა ბალერინა ირმა ნიორაძეს მსოფლიო იცნობს, მეორე დეიდა მზია ნიორაძე ცნობილი საოპერო მომღერალია. ხელოვნებას გაჰყვა კიდევ სამი დეიდა. თვითონაც ბალეტით დაიწყო, თუმცა მოგიანებით სამხატვრო აკადემიაში ჩააბარა და ცეკვაზე უარი თქვა. დედის წყალობით ცეკვას ისევ დაუბრუნდა, თუმცა როგორ ქორეოგრაფი, და დღეს ცხრა საბალეტო სტუდიას ხელმძღვანელობს.
ხუთი შვილის დედა ამბობს, რომ მხოლოდ დასვენების დროს იღლება. შვილებს თავისუფლად ზრდის და ცდილობს, მათ არჩევანს ყოველთვის პატივი სცეს.
- დედა - მანანა ნიორაძე ხუთ დასთან და მშობლებთან ერთად, თბილისში ბედნიერად იზრდებოდა. საოცარი ბავშვობა ჰქონდათ, რადგან მათი სახლიდან სულ სიმღერისა და ცეკვის ხმა გამოდიოდა. დედა პროფესიონალი ბალერინა იყო, მაგრამ როდესაც მოსკოვიდან მიწვევა მიიღო, მშობლებმა არ გაუშვეს და საქართველოში დარჩა. ირმა ამ დროს ვიოლინოთი იყო გატაცებული, სულ არ ფიქრობდა ბალეტზე, მაგრამ დედამ დააძალა და ჭაბუკიანის საბალეტო სკოლაში მიიყვანა. როდესაც ირმას, როგორც მოცეკვავის ქვეყნიდან წასვლის საკითხი დადგა, მშობლებს უთხრა, როგორც მანანას მოექცით, მე მასე ვერ მომექცევითო. ჯერ ამერიკაში წავიდა, სადაც გახდა ჯექსონის კონკურსის ლაურეატი. შემდეგ კი იქიდან პეტერბურგში გადავიდა, სადაც წლები დიდ თეატრში ცეკვავდა. ირმამ რუსეთი 2008 წლის აგვისტოს ომის შემდეგ დატოვა და წლებია ოჯახთან ერთად საფრანგეთში ცხოვრობს.
- მეკო, თქვენი ბავშვობაც ბალეტიც დაიწყო, თუმცა პროფესიონალური კარიერა არ გაგიგრძელებიათ...
- ერთ-ერთ წელს, მაშინ 15 წლის ვიყავი და დიდ სცენაზე "ლაურენსიაში“ უნდა მეცეკვა. ცნობილი ბალერინა მაია კიკნაძე ბოლო კურსზე იყო, მას სოლო ჰქონდა და მე მასთან ვიდექი ორეულში. აღმოჩნდა, რომ საგასტროლოდ წავიდა ალექსანდრე ბასილაიას ანსამბლი "ივერია“, იქ მონაწილეობდა ჩვენი რამდენიმე ბალერინა, ბოშურს ცეკვავდნენ, სამწუხაროდ, "ივერიას" კოსტიუმები არ ჰქონდა და ოპერის თეატრის გარდერობიდან წაიღეს. იქ აღმოჩნდა ჩემიც და ამის გამო ნომერი მოხსნეს... მაშინ ვთქვი, რომ არასოდეს აღარ ვიცეკვებდი. ჩემი მოწოდება უფრო რეჟისორობა იყო, ინტერესი მქონდა, რომ რაღაც დამედგა და გადამეღო.
- თუმცა წლების შემდეგ ისევ ქორეოგრაფიას დაუბრუნდით.
- 8 წლის ვიყავი დედამ პეტერბურგში რომ წამიყვანა, ირმას ერთ-ერთი სპექტაკლის პრემიერა ჰქონდა. სასწაული სანახაობა იყო, ჯერ კიდევ მაშინ ვუთხარი დედას, რომ მინდოდა ამ სფეროში ვყოფილიყავი. საკუთარ თავს უფრო შემოქმედებითი კუთხით წარმოვიდგენდი. როდესაც ჩამოვედით, მარტო მივედი ჭაბუკიანის საბალეტო სკოლაში მისაღებ გამოცდებზე. ძალიან კარგი მონაცემები მქონდა და როდესაც გამოცდაზე შევედი, მშობელი მოიკითხეს, - კარგი ბავშვია, მაგრამ არც საბუთები აქვს და არც არავინ მოყოლიაო.
ვაღიარე, რომ მანანა ნიორაძის შვილი ვიყავი, გაგიჟდნენ, რად გინდა გამოცდა, დედამ, რატომ პირდაპირ არ მოგიყვანაო და ჩამრიცხეს. თუმცა მოწოდება მქონდა, რომ ბევრი შვილები გამეჩინა, ამიტომ ადრე დავოჯახდი. შემდეგ სამხატვრო აკადემიაში ჩავაბარე, ფერმწერი ვარ.
რეპეტიციების შემდეგ დედა თეატრში მეძებდა ხოლმე, მაგრამ ხან სამკერვალოში მპოულობდა, კოსტიუმების მხატვრებთან, ხან ბუტაფორიის განყოფილებაში, ხანაც დეკორაციების სამხატვრო სახელოსნოში და მშვიდად მტოვებდა მხატვრების გარემოცვაში. აი, ზუსტად ამან განაპირობა ჩემი სამხატვრო აკადემიაში ჩაბარება. ერთხელაც სპექტაკლ "დონ კიხოტის" შემდეგ, დედას საგრიმიოროში შევუვარდი და გამოვუცხადე, - სამხატვრო აკადემიის პირველი კურსის სტუდენტი ვარ-მეთქი, არც იცოდა, ისე გავედი გამოცდებზე.
ერთი პერიოდი დიზაინერიც ვიყავი, ახლო ურთიერთობა მქონდა ზალიკო ბერგერთან და მაკა ასათიანთან. ვაწყობდი ჩვენებებს, სადაც მოდელებად მომყავდა ბალერინები, ასევე სამოდელო სააგნეტოდან მოდელები, თუმცა ეს ჩემთვის უფრო გართობა იყო.
1999 წელს დედამ თავისი სახელობის საბალეტო სტუდია გახსნა, ერთ დღეს, მაშინ 15 წლის ვიყავი, მითხრა, რომ გაკვეთილი ჩამეტარებინა, რადგან იმ წუთას ჯანმრთელობის პრობლემა შეექმნა, იმის მერე ვატარებ და ვატარებ. ახლა რვა სტუდია გვაქვს თბილისში, ერთიც ბათუმში. ორგანიზება, ფინანსური მხარე ჩემზეა დამოკიდებული. თუმცა ქორეოგრაფიც ვარ. არ ვარ მკაცრი, არ ვუბრაზდები ბავშვებს, სულ თამაშ-თამაშში ვატარებ გაკვეთილებს. ჩვენი თაობა ყურის აწევით გაიზარდა, მაგრამ ამ თაობასთან ასე არ გამოვა. ჩემი ხუთი შვილიდან მარიამი ლათინურ ცეკვებს გაჰყვა, გაჩეჩილაძეები ჩემი ბიძაშვილები არიან და მათ სტუდიაში ცეკვავს. ტასო 11 წლის არის და ბუთქუჩა ბალერინაა, იმედი მაქვს, რომ ამ პროფესიას გააგრძელებს.
- მეკო, როგორი ურთიერთობა აქვთ ერთმანეთთან დებ ნიორაძეებს. ერთად შეკრებას რამდენად ხშირად ახერხებენ?
- სასწაული დობა აქვთ, ნიორაძეების კლანია, მთავარია არავის არაფერი გაუჭირდეს, წამში იქ არიან. ძირითადად, ზაფხულობით ირმას მეუღლის სოფელში - ასკანაში ვიკრიბებით. ირმა სულ დაფრინავს, მზიაც... ხშირად ვერ ვხვდებით ერთმანეთს.
- მეკო, ადრეულ ასაკში გათხოვდით და დედაც ადრე გახდით, ამაზე ოჯახს პრობლემა არ ჰქონია?
- ჩემი კლასელები 15-16 წლის ასაკში გათხოვდნენ, მაშინ თითქოს ჩვეულებრივი ამბავი იყო. ახლა მარიამი 16 წლის არის და რომ გამითხოვდეს, ალბათ გავგიჟდები. ისეთი კარგი მოცეკვავეა, მონდომებულია, ერთი ფილიალი ვაჩუქე და ვუთხარი, დედა, შენ მიხედე-მეთქი, მას სრულად ვენდობი. მოსწავლეებიც გიჟდებიან მასზე. უფროსი შვილი გიორგი 24 წლის ხდება, კალათბურთელია, ახლა სოხუმის გუნდში თამაშობს. ბევრი მოწვევა ჰქონდა, მათ შორის თურქეთიდან, ბულგარეთიდან, 10 ათას დოლარს სთავაზობდნენ ხელფასს, საცხოვრებელს, იდეალურ პირობებს, მაგრამ უარი თქვა, არ უნდა საქართველოდან წასვლა. ეს იყო შოკი ყველასთვის.
- ყველა ერთად ცხოვრობთ?
- დიახ, მე, მეუღლე, დედა და ხუთი შვილი. რვის ნახევარზე მაღვიძარა რეკავს, ადგომა რომ მეზარება, დავიძახებ, ჩაიცვით და წადით სახლიდან. ყველა შვილი თავის თავს უვლის, ისე მყავს ყველა მიჩვეული. დამოუკიდებლად ემზადებიან და მიდიან სკოლაში. ერთი პერიოდი საპატრიარქოს თხოვნით, მე და დედას მთელი კვირა გქვონდა განაწილებული, დავდიოდით თეთრიწყაროში, მარნეულში, გარდაბანში, წალკაში, გორში, ოზურგეთსა და თბილისის ფილიალებში, სადაც ცეკვას ვასწავლიდით. ჩავსვამდით მანქანაში ჩემს ოთხივე შვილს, უფროსის გარდა, თან მიგვყავდა ხოლმე, ასე დადიოდნენ წლები ჩვენთან ერთად. თუმცა დედის გარეშე ამდენ რამეს ვერ შევძლებდი. მე დედისერთა ვარ, სულ ვეხვეწებოდი მშობლებს დედმამიშვილი გაეჩინათ, მაგრამ დედა 30 წელი ცეკვავდა თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრში და მთელი ცხოვრება ცეკვას შესწირა. მეხუთე შვილზე ვიყავი ორსულად, მამაჩემი რომ გარდაიცვალა...
წყნარი ცხოვრება არ მაქვს და ამით ბედნიერი ვარ. დასვენება უფრო მღლის და მაგიჟებს. ჩემი დასვენება არის, როდესაც ვმუშაობ. ჩემი სამსახური ყოველდღე საღამოს 5 საათზე იწყება და 10-ზე სრულდება, მანამდე ჩემი შვილებით ვარ დაკავებული.
- მეკო, სხვადასხვა საიტებზე პერიოდულად ვრცელდება ხოლმე "ბალერინების დიეტა...“ არსებობს ნამდვილად ასეთი დიეტა?
- არა, რადგან დღეს მოქმედმა ბალერინამ კალორიულად თუ არ იკვება, ისე ვერ იცეკვებს. თუნდაც სამი ნაჭერი ტორტი შეჭამოს, დარბაზში სავარჯიშოდ რომ შედის, კალორიებს მალევე წვავს. ბალერინა, რომელიც 10 საათიდან იწყებს ვარჯიშს და გვიან ამთავრებს, იმას რა უნდა შეერგოს, არ არსებობს არანაირი ბალერინის დიეტა. ჩემს ბავშვობაში ოპერის ერთ-ერთი სოლისტი პენსიაზე გავიდა და ინტერვიუს დროს ჰკითხეს, პირველი რას იზამთ კარიერის დასასრულსო, უპასუხა, აქ, კუთხეში თონეა გახსნილი და ოპერის თეატრიდან ფეხს რომ გავადგამ, ცხელ-ცხელ თონის პურს შევჭამო. სოლისტები ზოგადად უფრო უფრთხილდებიან თავს.
მახსოვს, ირმა მთელი ცხოვრება ჩაის და ალუბლის მურაბას მიირთმევდა, ამბობდა, იმ დონეზე ვიღლები, ჭამის თავიც აღარ მაქვსო. ასე გრძელდებოდა ძალიან დიდი ხანი. უშაქრო ჩაი მურაბით. დღემდე ფორმაშია, იმიტომ რომ ძალიან უფრთხილდება თავს. ვეგეტარიანელია და ერთი პერიოდი მარტო კიტრს ჭამდა, ორგანიზმი არ იღებს სხვა საკვებსო. სხვანაირი პიროვნებაა, ამ სფეროში რომ შედგამ ფეხს, გარშემო არაფერი აღარ გახსოვს.
- მახსოვს, ერთი პერიოდი თქვენც იყავით დიეტაზე, ამაზე სოციალურ ქსელში წერდით...
- პანდემიის დროს, წონაში მოვიმატე და გადავწყვიტე, უფრო მარტივი გზა მეცადა და ერთ-ერთ ცნობილ დიეტას მივმართე, სპეციალურ ჩაის და გასახდომ კოქტეილებს ვსვამდი. დამეწყო ორგანიზმის გამოფიტვა, ორივე მუხლი ახლაც ტრავმირებული მაქვს, ერთზე იოგი გაწყვეტილი. ვეღარ ვვარჯიშობ, დამხმარეები მყავს დარბაზში. ჯერ ხომ ამ ჩაიში და კოქტეილებში დიდი თანხა დავხარჯე და შემდეგ სამკურნალოდ ცალკე ფინანსები დამჭირდა. ისევ გავსუქდი, რადგან ვარჯიში აღარ შეიძლება ჩემთვის. ჯანსაღად ხდები მაშინ, როდესაც ვარჯიშობ და სწორად იკვებები.
- მეკო, ამ გადმოსახედიდან რას შეცვლიდით თქვენს ცხოვრებაში. გინანიათ, რომ პროფესიონალურ სცენაზე როგორც ბალერინა, არ დადექით?
- არა, ცეკვა არ მინდოდა, მასწავლებლობაზე ვოცნებობდი, რაც გარკვეულწილად ამისრულდა. ჯერ სამხატვრო აკადემია, დიზაინერობა, რეჟისორობის სურვილი და ბოლოს მაინც ყველამ გადამიარა და ისევ ბალეტში წავედი, ბავშვებს ვასწავლი.
- მუდმივად გვესმის, რომ ბალეტში კაცების კრიზისია, თქვენს სტუდიებში თუ დადიან ბიჭები?
- საქართველოში ყოველთვის იყო ეს პრობლემა. ჩემს შვილს სანდროს ძალიან კარგი მონაცემები აქვს ბალეტისთვის, დედაჩემს უნდა რომ შეიყვანოს და მე თავს ვიკავებ. სულ ცეკვავს, ილეთებს აკეთებს, თითქოს უნდა, მაგრამ მამის ხათრით მაინც ვერ ამბობს... ახლა ლათინურ ცეკვაზე თავისი სურვილით შევიდა, მამა ეხვეწება, გადაიფიქრე და სუხიშვილებში წაგიყვანო, მაგრამ უარზეა.
სტუდიაში ორი ბიჭი მოსწავლე გვყავს, ოთხი და ხუთი წლის, მაგრამ იმიტომ არა, რომ მათ ბალეტი უნდათ, ღმერთმა ქნას გააგრძელონ და ჭაბუკიანში ჩააბარონ, ეს იქნება ჩემთვის დიდი ბედნიერება, რადგან იქ ჩვენი მოსწავლეებით არის სავსე. ბიჭიც თუ მივა, ჩვენთვისაც სახელი იქნება...