სამხედრო
სამართალი
სპორტი
Faceამბები
კულტურა/შოუბიზნესი
მოზაიკა
მეცნიერება
კვირის კითხვადი სტატიები
თვის კითხვადი სტატიები
"გამორიცხული არ არის, იმდენად დაბინძურდეს წყალი, შავი ზღვის სანაპიროები დაიკეტოს... თუმცა ეს ჯერ მხოლოდ ვარაუდია" - რას ამბობს სპეციალისტი შავ ზღვაში არსებულ ვითარებაზე?
"გამორიცხული არ არის, იმდენად დაბინძურდეს წყალი, შავი ზღვის სანაპიროები დაიკეტოს... თუმცა ეს ჯერ მხოლოდ ვარაუდია" -  რას ამბობს სპეციალისტი შავ ზღვაში არსებულ ვითარებაზე?

ბოლო ხანს არც სა­ქარ­თვე­ლო­ში არ წყდე­ბა მით­ქმა-მოთ­ქმა, რამ­დე­ნად უსაფრ­თხოა წელს შავი ზღვა და­სას­ვე­ნებ­ლად. შფო­თი უკავ­შირ­დე­ბა უკ­რა­ი­ნა­ში მიმ­დი­ნა­რე ომის შე­დე­გად ზღვის მას­შტა­ბუ­რი და­ბინ­ძუ­რე­ბის საფრ­თხეს. კა­ხოვ­კის ჰე­სის დან­გრე­ვი­სა და წყალ­დი­დო­ბის შემ­დეგ უფრო აქ­ტი­უ­რად და­ი­წყო იმ საფრ­თხე­ებ­ზე ლა­პა­რა­კი, რაც შავ ზღვას შე­იძ­ლე­ბა შე­ექ­მნას. ეკო­ლო­გე­ბი ში­შო­ბენ, რომ მომ­ხდა­რი კა­ტას­ტრო­ფის შე­დე­გად, როცა შავ ზღვა­ში ერ­თბა­შად მდი­ნა­რის, მტკნა­რი წყლის ასე­თი დიდი ნა­კა­დი ჩა­იღ­ვრე­ბა, ზღვის ეკო­სის­ტე­მას რე­ა­ლუ­რი საფრ­თხე და­ე­მუქ­რე­ბა. შე­საძ­ლოა, გა­ნად­გურ­დეს მა­რი­ლი­ა­ნი წყლის თევ­ზე­ბის, თუ წყალმცე­ნა­რე­ე­ბის არა­ერ­თი სა­ხე­ო­ბა.

მა­თი­ვე თქმით, შავი ზღვა თა­ვის აკ­ვა­ტო­რი­ა­ში გა­ზა­ვე­ბუ­ლი იქ­ნე­ბა მტკნა­რი წყლით რამ­დე­ნი­მე ათე­ულ კი­ლო­მეტრზე, რაც გა­მო­იწ­ვევს მისი ბი­ნად­რე­ბის ძა­ლი­ან დიდი რა­ო­დე­ნო­ბით და­ღუპ­ვას ათე­უ­ლო­ბით კი­ლო­მეტ­რის და­შო­რე­ბი­თაც იმ ად­გი­ლი­დან, სა­დაც დნეპ­რი ეშ­ვე­ბა შავ ზღვა­ში.

ოკე­ა­ნო­ლო­გი, ეროვ­ნუ­ლი აკა­დე­მი­ის აკა­დე­მი­კო­სი, ნა­პირ­დაც­ვის პრობ­ლე­მე­ბის შემ­სწავ­ლე­ლი მეც­ნი­ე­რი ნო­დარ წივ­წი­ვა­ძე ambebi.ge-სთან სა­უ­ბარ­ში არ გა­მო­რი­ცხავს, რომ შავ ზღვა­ში მოხ­ვდე­ბა დიდი ოდე­ნო­ბით ტოქ­სი­კუ­რი ნივ­თი­ე­რე­ბე­ბი, საწ­ვა­ვი, ზე­თე­ბი და ცხო­ველ­თა ლე­შის ბაქ­ტე­რი­ე­ბი, რაც შავი ზღვის სა­ნა­პი­რო ზოლს მნიშ­ვნე­ლოვ­ნად და­ა­ბინ­ძუ­რებს, გა­მო­იწ­ვევს ინ­ფექ­ცი­ე­ბის გავ­რცე­ლე­ბას, მათ შო­რის სა­ქარ­თვე­ლო­შიც.

"ჩვე­ნი სპე­ცი­ა­ლის­ტე­ბი მო­ნი­ტო­რინგს აწარ­მო­ე­ბენ და ჯერ­ჯე­რო­ბით რთუ­ლი სათ­ქმე­ლია, რა სი­ტუ­ა­ცია შე­იქ­ნე­ბა. დაბინ­ძუ­რე­ბა რომ წა­მო­ვა სა­ა­თის ის­რის მი­მარ­თუ­ლე­ბის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გოდ და ჩვენს მხა­რეს გა­მო­ივ­ლის, ეს ფაქ­ტია. რა დო­ნის იქ­ნე­ბა და­ბინ­ძუ­რე­ბა, ჯერ­ჯე­რო­ბით ვე­რა­ვინ ვე­რა­ვი­თარ პროგ­ნოზს ვერ გა­ა­კე­თებს. ამის შე­დე­გად, შე­საძ­ლოა, ინ­ფექ­ცი­ე­ბიც გავ­რცელ­დეს. ჩვე­ნე­ბი აწარ­მო­ე­ბენ პერ­მა­ნენ­ტულ მო­ნი­ტო­რინგს და­მა­ბინ­ძუ­რებ­ლებ­ზე - ბაქ­ტე­რი­ო­ლო­გი­უ­რი იქ­ნე­ბა, მე­ქა­ნი­კუ­რი, რა­დი­აქ­ტი­უ­ლი თუ სხვა. ასე რომ, ვფიქ­რობ, ამ პრობ­ლე­მას გა­უმკლავ­დე­ბი­ან და არ იქ­ნე­ბა სა­შიშ­რო­ე­ბა. ყვე­ლა­ფე­რი და­მო­კი­დე­ბუ­ლია იმა­ზე, რო­გო­რი ჰიდ­რო­დი­ნა­მი­კუ­რი სი­ტუ­ა­ცია იქ­ნე­ბა - იქ­ნე­ბა ღელ­ვა, გაძ­ლი­ერ­დე­ბა თუ არა ჩვენ­კენ მო­მა­ვა­ლი ნა­კა­დე­ბი, კა­ციშ­ვი­ლი ჯერ­ჯე­რო­ბით ვე­რა­ფერს იტყვის, მაგ­რამ შე­საძ­ლოა ივ­ლი­სის შუა რი­ცხვე­ბის­თვის რა­ღაც ნიშ­ნე­ბი მი­ვი­ღოთ და მა­შინ შე­იძ­ლე­ბა აიკ­რძა­ლოს კი­დეც ზღვა­ში ჩას­ვლა.

ზღვას თვით­გაწ­მენ­დის უნა­რი გა­აჩ­ნია გა­ცი­ლე­ბით სწრა­ფად, ვიდ­რე ეს ხმე­ლეთ­ზე ხდე­ბა, მით უმე­ტეს, რო­დე­საც ჰიდ­რო­დი­ნა­მი­კუ­რი სი­ტუ­ა­ცია გარ­თუ­ლე­ბუ­ლია, ანუ ტალ­ღუ­რი მოძ­რა­ო­ბაა და ტალ­ღუ­რი ზე­მოქ­მე­დე­ბით ხდე­ბა წყლის გან­ზა­ვე­ბა. იმა­საც გა­აჩ­ნია, რა რა­ო­დე­ნო­ბის ცხო­ვე­ლი თუ ფრინ­ვე­ლია და­ღუ­პუ­ლი, რა კონ­ცენ­ტრა­ცია იქ­ნე­ბა თავ­ში (კა­ტას­ტრო­ფის ად­გი­ლას) და რო­გორ გავ­რცელ­დე­ბა ეს სა­ა­თის ის­რის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გოდ. ამ ეტაპ­ზე შე­უძ­ლე­ბე­ლია დას­კვნე­ბის გა­კე­თე­ბა.

ყვე­ლა­ფე­რი და­საშ­ვე­ბია და შე­საძ­ლოა, ჩვე­ნამ­დე არც მო­აღ­წი­ოს და­ბინ­ძუ­რე­ბამ, ეს და­მო­კი­დე­ბუ­ლია გა­რე­მო პი­რო­ბებ­ზე და პლუს ამას, იმა­ზე, ჩვე­ნე­ბი რამ­დე­ნად ეფექ­ტი­ა­ნად იმუ­შა­ვე­ბენ ამ პი­რო­ბებ­ში, რამ­დე­ნად სწრა­ფად გა­ა­კე­თე­ბენ ანა­ლი­ზებს, ჩა­ა­ტა­რე­ბენ შე­სა­ბა­მის მო­ნი­ტო­რინგს და რამ­დე­ნად სწრა­ფად მი­აწ­ვდი­ან მო­სახ­ლე­ო­ბას ინ­ფორ­მა­ცი­ას.

სამ­წუ­ხა­როდ, ჯერ არ გვაქვს ინ­ფორ­მა­ცია იმის შე­სა­ხებ, კონ­კრე­ტუ­ლად რამ გა­მო­იწ­ვია და­ბინ­ძუ­რე­ბა, არაა კონ­კრე­ტუ­ლი ინ­ფორ­მა­ცია, რა რა­ო­დე­ნო­ბის ზღვის ბი­ნა­და­რი და­ი­ხო­ცა, რა კონ­ცენ­ტრა­ცია გვაქვს თავ­ში - კა­ხოვ­კა­ზე და მერე შე­იძ­ლე­ბა გან­ვსა­ზღვროთ, რა მოხ­დე­ბა დრო­სა და სივ­რცე­ში. შე­საძ­ლოა, ნაღ­მე­ბის გა­მოც არაა და­ბინ­ძუ­რე­ბა, ხდე­ბა ხოლ­მე, დიდ აფეთ­ქე­ბე­ბას თან ახ­ლავს მი­წის ქერ­ქის გარ­კვე­უ­ლი ფე­ნის ძვრე­ბი. შე­საძ­ლოა, სა­დღაც რა­ღაც გა­ირ­ღვა, გას­კდა, წა­მო­ვი­და წყა­ლი და წა­მო­ი­ღო და­ბინ­ძუ­რე­ბა. ჯამ­ში, ავა­რი­ამ შე­საძ­ლოა მის სი­ახ­ლო­ვეს ეკო­კა­ტას­ტრო­ფაც გა­მო­იწ­ვი­ოს, მაგ­რამ ეს რამ­დე­ნად მოვა ჩვე­ნამ­დე, არა­ვინ იცის.

გა­მო­რი­ცხუ­ლი არ არის, იმ­დე­ნად და­ბინ­ძურ­დეს წყა­ლი, შავი ზღვის სა­ნა­პი­რო­ე­ბი და­ი­კე­ტოს და არ მოხ­დეს სა­ზა­ფხუ­ლო რეკ­რე­ა­ცი­უ­ლი საქ­მი­ა­ნო­ბის გან­ვი­თა­რე­ბა, ეს ტუ­რის­ტულ სე­ზონ­საც ურტყამს, თა­ვის­თა­ვად. ძა­ლი­ან სამ­წუ­ხა­რო მო­მენ­ტია, მაგ­რამ რას ვი­ზამთ... თუმ­ცა ეს ყვე­ლა­ფე­რი ჯერ მხო­ლოდ ვა­რა­უ­დია.

ყვე­ლა­ფე­რი და­მო­კი­დე­ბუ­ლია ჩვე­ნი ეკო­ლო­გი­უ­რი მო­ნი­ტო­რინ­გის ჯგუ­ფის ოპე­რა­ტი­ულ მუ­შა­ო­ბა­ზე, რამ­დე­ნად სწრა­ფად მო­ახ­დე­ნენ რე­ა­გი­რე­ბას და შე­ა­ტყო­ბი­ნე­ბენ დამ­სვე­ნებ­ლებ­საც და ად­გი­ლობ­რივ მო­სახ­ლე­ო­ბა­საც. ვე­რა­ფერს ვე­რაფ­რით ვერ გან­ვა­ზა­ვებთ, ზღვა თვი­თონ წმინ­დავს, არაა პრობ­ლე­მა, გა­აჩ­ნია, რო­გო­რია და­მა­ბინ­ძუ­რე­ბე­ლი, აქ ცოტა სხვა­დას­ხვა გრა­და­ცი­ე­ბია და ამი­ტომ ძა­ლი­ან რთუ­ლია იმის გან­სა­ზღვრა, რამ­დენ ხან­ში მოხ­დე­ბა გაწ­მენ­და".

იხი­ლეთ ასე­ვე:

მკითხველის კომენტარები / 22 /
თარიღის მიხედვით
მოწონების მიხედვით
ბ.პ
18

ისიც გავიგე ,რომ ორი ვეშაპი მოყვება და 27 ივლისს იქნებიან ბათუმის პორტში.

ლელა
3

კომენტარებს რომ გადახედავ, მიხვდები, რა შორსარ

ავტორი:

"გამორიცხული არ არის, იმდენად დაბინძურდეს წყალი, შავი ზღვის სანაპიროები დაიკეტოს... თუმცა ეს ჯერ მხოლოდ ვარაუდია" - რას ამბობს სპეციალისტი შავ ზღვაში არსებულ ვითარებაზე?

"გამორიცხული არ არის, იმდენად დაბინძურდეს წყალი, შავი ზღვის სანაპიროები დაიკეტოს... თუმცა ეს ჯერ მხოლოდ ვარაუდია" -  რას ამბობს სპეციალისტი შავ ზღვაში არსებულ ვითარებაზე?

ბოლო ხანს არც საქართველოში არ წყდება მითქმა-მოთქმა, რამდენად უსაფრთხოა წელს შავი ზღვა დასასვენებლად. შფოთი უკავშირდება უკრაინაში მიმდინარე ომის შედეგად ზღვის მასშტაბური დაბინძურების საფრთხეს. კახოვკის ჰესის დანგრევისა და წყალდიდობის შემდეგ უფრო აქტიურად დაიწყო იმ საფრთხეებზე ლაპარაკი, რაც შავ ზღვას შეიძლება შეექმნას. ეკოლოგები შიშობენ, რომ მომხდარი კატასტროფის შედეგად, როცა შავ ზღვაში ერთბაშად მდინარის, მტკნარი წყლის ასეთი დიდი ნაკადი ჩაიღვრება, ზღვის ეკოსისტემას რეალური საფრთხე დაემუქრება. შესაძლოა, განადგურდეს მარილიანი წყლის თევზების, თუ წყალმცენარეების არაერთი სახეობა.

მათივე თქმით, შავი ზღვა თავის აკვატორიაში გაზავებული იქნება მტკნარი წყლით რამდენიმე ათეულ კილომეტრზე, რაც გამოიწვევს მისი ბინადრების ძალიან დიდი რაოდენობით დაღუპვას ათეულობით კილომეტრის დაშორებითაც იმ ადგილიდან, სადაც დნეპრი ეშვება შავ ზღვაში.

ოკეანოლოგი, ეროვნული აკადემიის აკადემიკოსი, ნაპირდაცვის პრობლემების შემსწავლელი მეცნიერი ნოდარ წივწივაძე ambebi.ge-სთან საუბარში არ გამორიცხავს, რომ შავ ზღვაში მოხვდება დიდი ოდენობით ტოქსიკური ნივთიერებები, საწვავი, ზეთები და ცხოველთა ლეშის ბაქტერიები, რაც შავი ზღვის სანაპირო ზოლს მნიშვნელოვნად დააბინძურებს, გამოიწვევს ინფექციების გავრცელებას, მათ შორის საქართველოშიც.

"ჩვენი სპეციალისტები მონიტორინგს აწარმოებენ და ჯერჯერობით რთული სათქმელია, რა სიტუაცია შეიქნება. დაბინძურება რომ წამოვა საათის ისრის მიმართულების საწინააღმდეგოდ და ჩვენს მხარეს გამოივლის, ეს ფაქტია. რა დონის იქნება დაბინძურება, ჯერჯერობით ვერავინ ვერავითარ პროგნოზს ვერ გააკეთებს. ამის შედეგად, შესაძლოა, ინფექციებიც გავრცელდეს. ჩვენები აწარმოებენ პერმანენტულ მონიტორინგს დამაბინძურებლებზე - ბაქტერიოლოგიური იქნება, მექანიკური, რადიაქტიული თუ სხვა. ასე რომ, ვფიქრობ, ამ პრობლემას გაუმკლავდებიან და არ იქნება საშიშროება. ყველაფერი დამოკიდებულია იმაზე, როგორი ჰიდროდინამიკური სიტუაცია იქნება - იქნება ღელვა, გაძლიერდება თუ არა ჩვენკენ მომავალი ნაკადები, კაციშვილი ჯერჯერობით ვერაფერს იტყვის, მაგრამ შესაძლოა ივლისის შუა რიცხვებისთვის რაღაც ნიშნები მივიღოთ და მაშინ შეიძლება აიკრძალოს კიდეც ზღვაში ჩასვლა.

ზღვას თვითგაწმენდის უნარი გააჩნია გაცილებით სწრაფად, ვიდრე ეს ხმელეთზე ხდება, მით უმეტეს, როდესაც ჰიდროდინამიკური სიტუაცია გართულებულია, ანუ ტალღური მოძრაობაა და ტალღური ზემოქმედებით ხდება წყლის განზავება. იმასაც გააჩნია, რა რაოდენობის ცხოველი თუ ფრინველია დაღუპული, რა კონცენტრაცია იქნება თავში (კატასტროფის ადგილას) და როგორ გავრცელდება ეს საათის ისრის საწინააღმდეგოდ. ამ ეტაპზე შეუძლებელია დასკვნების გაკეთება.

ყველაფერი დასაშვებია და შესაძლოა, ჩვენამდე არც მოაღწიოს დაბინძურებამ, ეს დამოკიდებულია გარემო პირობებზე და პლუს ამას, იმაზე, ჩვენები რამდენად ეფექტიანად იმუშავებენ ამ პირობებში, რამდენად სწრაფად გააკეთებენ ანალიზებს, ჩაატარებენ შესაბამის მონიტორინგს და რამდენად სწრაფად მიაწვდიან მოსახლეობას ინფორმაციას.

სამწუხაროდ, ჯერ არ გვაქვს ინფორმაცია იმის შესახებ, კონკრეტულად რამ გამოიწვია დაბინძურება, არაა კონკრეტული ინფორმაცია, რა რაოდენობის ზღვის ბინადარი დაიხოცა, რა კონცენტრაცია გვაქვს თავში - კახოვკაზე და მერე შეიძლება განვსაზღვროთ, რა მოხდება დროსა და სივრცეში. შესაძლოა, ნაღმების გამოც არაა დაბინძურება, ხდება ხოლმე, დიდ აფეთქებებას თან ახლავს მიწის ქერქის გარკვეული ფენის ძვრები. შესაძლოა, სადღაც რაღაც გაირღვა, გასკდა, წამოვიდა წყალი და წამოიღო დაბინძურება. ჯამში, ავარიამ შესაძლოა მის სიახლოვეს ეკოკატასტროფაც გამოიწვიოს, მაგრამ ეს რამდენად მოვა ჩვენამდე, არავინ იცის.

გამორიცხული არ არის, იმდენად დაბინძურდეს წყალი, შავი ზღვის სანაპიროები დაიკეტოს და არ მოხდეს საზაფხულო რეკრეაციული საქმიანობის განვითარება, ეს ტურისტულ სეზონსაც ურტყამს, თავისთავად. ძალიან სამწუხარო მომენტია, მაგრამ რას ვიზამთ... თუმცა ეს ყველაფერი ჯერ მხოლოდ ვარაუდია.

ყველაფერი დამოკიდებულია ჩვენი ეკოლოგიური მონიტორინგის ჯგუფის ოპერატიულ მუშაობაზე, რამდენად სწრაფად მოახდენენ რეაგირებას და შეატყობინებენ დამსვენებლებსაც და ადგილობრივ მოსახლეობასაც. ვერაფერს ვერაფრით ვერ განვაზავებთ, ზღვა თვითონ წმინდავს, არაა პრობლემა, გააჩნია, როგორია დამაბინძურებელი, აქ ცოტა სხვადასხვა გრადაციებია და ამიტომ ძალიან რთულია იმის განსაზღვრა, რამდენ ხანში მოხდება გაწმენდა".

იხილეთ ასევე: