"ჩემი კლიენტები არიან ყოფილი თანამდებობის პირები, სექსუალური ნიშნით დევნილები, პოლიციელები" - ქალი, რომელმაც ამერიკული სირთულეები დაძლია და ახლა იქ ჩასულ ემიგრანტებს ეხმარება
ბელა მაღლაფერიძეს სოციალური ქსელის მომხმარებელი კარგად იცნობს. შესანიშნავი იუმორის წყალობით წლებია, რაც ფეისბუქზე ცნობილი პერსონაა. 2019 წელს, ემიგრაციაში წასვლის მიუხედავად აქტივობა არ შეუწყვეტია და პირიქით, საკუთარ გამომწერებს ამერიკული ამბებით ანებივრებს. მისი მოკლე სტატუსები, გამოქვეყნებული ისტორიები ძირითადად იუმორისტული ხასიათისაა და ვირუსულად ვრცელდება სოციალურ ქსელში, თუმცა ამის უკან არც ისე მარტივი ემიგრანტის გზა დგას. ჩვენთან ინტერვიუში ამბობს, რომ იმ ადამიანებს, ვისაც ამერიკიდან უკან დაბრუნება უნდათ, რადგან ფიქრობენ, რომ ცხოვრება ვერ აიწყეს, ხშირად უყვება პირად მაგალითებს, თუ როგორი რთული პერიოდები ჰქონია.
ამბობს, რომ ამერიკაში ჩასვლისას ბევრი სამსახურის გამოცვლამ მოუწია. უმუშავია მომვლელად, დალაგებაზე და კურიერადაც კი, დღეს კი სხვებს ეხმარება. ამერიკაში ჩასული არალეგალი ქართველები ახლა მას უკავშირდებიან, რათა ოფიციალურად მოუგვაროს ცხოვრებისა და მუშაობის უფლება. ბელას კლიენტები ქართველების გარდა, ბოლო დროს რუსეთიდან რასობრივი ნიშნით დევნილი ადამიანებიც არიან.
- ბელა, საქართველოს დატოვების შემდეგ შტატებში ჩასულმა რთული გზა გაიარე. მალე პანდემია დაიწყო, თუმცა როგორც მახსოვს, თქვენ როგორც არალეგალი არ ჩასულხართ.
- ნამდვილად რთული გზა გავიარე, მე, როგორც შრომით ემიგრაციაში მარტო წამოსულმა ქალმა, ოღონდ ემოციური კუთხით რთული. სამსახურის შოვნა არასდროს გამჭირვებია, ცხოვრების თავიდან დაწყება გამიჭირდა და ლეგალიზაციის მხრივაც მხოლოდ ემოციური ნაწილი იყო რთული და არა პროცედურული. ლოქდაუნის პერიოდში ჩემი დამსაქმებელი ჩეკებს მაინც მიგზავნიდა, ამ მხრივ გამიმართლა, არასდროს არცერთი ოჯახისთვის მხოლოდ დაქირავებული თანამშრომელი არ ვყოფილვარ.
- თავიდან თქვენი სამსახურებიც სხვა ემიგრანტებისას ჰგავდა, ძირითადად გიწევდათ მოხუცთან მუშაობა, თუმცა ეს არასოდეს დაგიმალავთ და ამაზე სოციალურ ქსელში ყოველთვის იუმორით წერდით ხოლმე
- პირველივე სამსახური ღამის ცვლაში ღამის თენება იყო მოხუცთან. ძალიან მიჭირდა ღამე მუშაობა, თან სხვისი სახელით ვმუშაობდი და ძილ-ბურანში ვერც ვხვდებოდი, რომ სახელი რომელსაც იძახდა, მე მერქვა. არასდროს დამიმალავს, რომ მოხუცთან ვმუშაობდი. ძალიანაც რომ მინდოდეს ტყუილს ვერც ვიმახსოვრებ და ვერც ვამბობ, ისედაც ჩემი სოციალური აქტივობიდან გამომდინარე, როგორ მომეჩვენებინა თავი, რომ რაღაცის დირექტორი ვარ. იუმორით ვწერდი და ძალიან გულწრფელად, არასდროს ყოფილა ისე, რომ თავი დამცირებულად მეგრძნოს იმის გამო, რასაც ვაკეთებ და ამ დროს სტატუსი დამეწეროს, რომ ბედნიერი ვარ. კი, სოციალური სტატუსის, მეგობრების, ცხოვრების სტილის და სამწუხაროდ უნდა ვაღიარო, რომ ამ ბოლო დროს ღირებულებების დათმობის ხარჯზეც მომიწია ემიგრანტობა, მაგრამ ასე ცალსახად უბედნიერესი ან უბედური არ ვარ. ეს ჩემი ცხოვრებაა, ყველა წუთს პატივს ვცემ, ყველა განვლილი დღე მეძვირფასება და ახლა რომ ვიხსენებ იმ მძიმე შრომას, რასაც პირველ წლებში ვეწეოდი, პირიქით, ვამაყობ რომ წარმოუდგენელი შევძელი და არასდროს არაფერი მითაკილია, სახლებიც დამილაგებია, მოხუცებიც დამიბანია, კურიერადაც მიმუშავია და მძიმე ჩანთები მითრევია, ყავის მომდუღებლადაც მიმუშავია. არასდროს მითქვამს სამსახურზე უარი იმის გამო, რომ შეუფერებლად მიმაჩნდა.
- ახლა თქვენ ეხმარებით სხვებს ლეგალურად ცხოვრებაში, ამ თემაზე ვისაუბროთ. როგორც ვიცი, სპეციალური კურსებიც გაიარეთ, რომ ამ მიმართულებით მუშაობის საშუალება შეგძლებოდათ.
- დიახ, ჩემი ჰობი - ადამიანების დახმარება, პროფესიად ვაქციე. ორი ვარიანტი მქონდა, ხალხის ნდობა და სიყვარული გამომეყენებინა უპირობოდ და უპასუხისმგებლოდ, ან მესწავლა და ისე გამეწია მათთვის მომსახურება. მიუხედავად იმისა, რომ პარალეგალის პროფესიონალიზმის უდიდესი ნაწილი პრაქტიკული გამოცდილება და იმ ადვოკატის კვალიფიკაციაა, ვისი სუპერვაიზინგის ქვეშაც მუშაობს, მაინც სწავლა და სერტიფიცირება ვარჩიე, რადგან ასე უფრო დიდი შანსი მექნებოდა კარგ იურიდიულ ფირმაში მუშაობის დაწყების. ასეც მოვიქეცი, დავსახე გეგმა და რა თქმა უნდა, სისრულეში მოვიყვანე 1 წელში.
- ამჟამად ამერიკაში მოსახვედრად ყველაზე პოპულარული გზა, არალეგალურად მექსიკიდან შემოსვლაა. ცხადია, ყველა ვერ ახერხებს შემოსვლას, რაზეა დამოკიდებული, იმ ადამიანზე, ვისაც გარკვეულ თანხას უხდიან თუ გამართლებაზე?
- შემოსვლას რაც შეეხება, მე არათუ კავშირი, არამედ ინფორმაციაც კი არ მაქვს შემოსვლის გზებზე. ჩემი ინფორმაციის ძირითადი წყარო ის ადამიანებია, ვისაც მომსახურებას ვუწევ და არც მათთვის მიკითხავს, ვინ და რა გზებით დაეხმარა, ამ კითხვებზე პასუხი მათ სასამართლოზე მოუწევთ. პრინციპში, მე რას ვფიქრობ, ამას მნიშვნელობა არ აქვს, ამერიკის საიმიგრაციო სამსახური ე.წ „სმაგლერებს“ ძალიან ხშირად ახსენებს, როგორც უკანონო მიგრაციის ხელშემწყობებს. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ არსებობენ ადამიანები, ვინც ეხმარებიან საზღვრამდე მოსვლაში. შემოსვლას რაც შეეხება, ამას მხოლოდ საიმიგრაციო ოფიცერი წყვეტს და არსებული საიმიგრაციო კანონი.
- ამერიკაში ჩამოსული და ჩაბარებული ადამიანი თქვენ რა შემთხვევაში გიკავშირდებათ და თქვენი საქმიანობით რა კუთხით ეხმარებით, ეს სქემა რომ გვითხრათ.
- ამერიკაში ჩამოსულ ადამიანს, მნიშვნელობა არ აქვს, ვიზით შემოვა თუ სამხრეთ საზღვრის კვეთით, 1 წელი აქვს დრო იმისთვის, რომ თავშესაფარი მოითხოვოს. რა თქმა უნდა, გამონაკლის შემთხვევაში, 1 წლიანი ვადის გასვლის შემდეგაც შეიძლება, მაგრამ საიმიგრაციო კანონის მიხედვით, 1 წელია ვადა. სამწუხაროდ, სამხრეთ საზღვრიდან შემოსული იმიგრანტების დიდ ნაწილს უკვე დანიშნული აქვთ სასამართლოები, ან ინტერვიუები საიმიგრაციო ოფიცერთან, შესაბამისად პროცესების გადადების და უსასრულოდ გაწელვის საშუალება მათ არ აქვთ. ამიტომ, შემოსვლიდან მალევე მიკავშირდებიან, რომ განვსაზღვროთ ჩემი ჩართულობის რელევანტურობა. ვგულისხმობ იმას, რომ საიმიგრაციო პროცესების სასამართლო წესით მართვა და სასამართლოზე წარმომადგენლობა პარალეგალს არ შეუძლია. მე შემიძლია დავეხმარო ადმინისტრაციულ ნაწილში და არა სამართლებრივში, მე ვუმზადებ თავშესაფრის განაცხადს, მუშაობის უფლებას, ვაგზავნი მოთხოვნას სოციალური დაცვის ნომერზე, მაგრამ სასამართლოში მისი სამართლებრივი წარმომადგენელი ვერ ვიქნები. შესაბამისად, როდესაც ვხვდები, რომ ჩემი ჩართულობა შედეგიანი არ იქნება, ვამისამართებ ადვოკატთან.
ბოლო დროს არასწორი პროცესის გამო დაზარალებულები უფრო მომმართავენ. ამ ადამიანებს მიჩნიათ, რომ მთავარი ამერიკაში მოხვედრაა და სერიოზულად არ უდგებიან ყველაზე მნიშვნელოვან საიმიგრაციო პროცესს, ამიტომ შედეგიც შესაბამისია. ეს პრობლემა ახლა უფრო წამოიჭრა, როდესაც 6 თვიანი მოცდის პერიოდის შემდეგ, ხალხმა აღმოაჩინა, რომ პარალეგალებთან და ადვოკატებთან კი არა, უბრალოდ კომპიუტერიან უსახელო თაღლითებთან ჰქონდათ კონტაქტი.
აშშ-ში თავშესაფრის მაძიებლის გზა სქემატურად ძალიან მარტივია, რთულია ბიუროკრატია, რომელსაც აწყდები და პრობლემაა არასწორად წაყვანილი პროცესი, მაგალითად სასამართლოში გასაგზავნი საქმის საიმიგრაციო ოფისში გაგზავნა, რაც აფერხებს პროცესს. რეალურად საჭიროა თავშესაფრის განაცხადის სწორ უწყებაში ჩაბარება, 150 დღიანი პერიოდის ათვლა და მერე მოთხოვნა მუშაობის უფლების და სოც. დაცვის ნომრის. თუ ამ 150 დღეში პირს სასამართლო უწევს, აუცილებელია პირის ინფორმირება, რომ აუცილებლად ადვოკატი აიყვანოს, სხვა შემთხვევაში ე.წ „საიმიგრაციო საათი“ გაჩერდება და ვერ შეძლებს მუშაობის უფლების მიღებას. მუშაობის უფლების ბარათი უფასოა და მისი ვადაა ორი წელი. ამ საოცნებო ბარათის მიღება არ წარმოადგენს რთულ პროცესს, მთავარია მოთმინება, პროცესების სწორი მართვა და ადვოკატის დროული ჩართვა.
- ადამიანებს, რომელიც ქვეყანას ტოვებენ და ამერიკას თავშესაფარს სთხოვენ, ძირითადად რა სახის „ქეისები“ აქვთ, პოლიტიკური დევნა, ძალადობა, სექსუალური უმცირესობა?
- ქეისები ძირითადად პოლიტიკური ნიშნით დევნაა, ჩემი კლიენტები არიან ყოფილი ადმინისტრაციული თანამდებობის პირები, პოლიციელები, სექსუალური ნიშნით დევნილები. რელიგიური ნიშნით - იშვიათად. უფრო ოპოზიციური პარტიების წარმომადგენლები მომმართავენ.
- ბელა, როდესაც საუბრობთ, პოლიტიკურ ნიშნით დევნილებზე, ქართველებს გულისხმობთ?
- დიახ, ეთნიკური ნიშნით დევნილ საქართველოს მოქალაქეს ჯერ ჩემთვის არ მოუმართავს. ქართველების გარდა სხვა ქვეყნის მოქალაქეებსაც ვემსახურები, მათთან უფრო მეტი შემთხვევა მაქვს აზიური წარმომავლობის გამო დევნასთან დაკავშირებით, ამ ბოლო პერიოდში ბურიატის რესპუბლიკიდან (რუსეთის ფედერაციის სუბიექტი) რასობრივი ნიშნით დევნილებიც მომმართავენ. ქართული ემიგრაციის ბირთვი ნიუ-იორკშია, თუმცა ახლომდებარე შტატებში, ნიუ-ჯერსიში და პენსილვანიაშიც ბევრი ქართველი ცხოვრობს. მათ უმეტესობას ნიუ-იორკში უწევს ჩამოსვლა საიმიგრაციო პროცედურებისთვის, ამიტომ 1ივნისიდან ოფისს ფილადელფიაშიც ვხსნი, რომ მეტ ადამიანს ჰქონდეს საშუალება ქართულ ენაზე მიიღოს პირველადი საიმიგრაციო დახმარება.
- ზოგადად ითვლება, რომ ამერიკაში მაღალი ხელფასებია, რამდენად მარტივია სამსახურის შოვნა და ძირითადად რომელ შტატებს ამჯობინებენ ქართველები?
- სამსახურის შოვნა ძალიან რთული არ არის, თუ გაქვს მუშაობის უფლება და ფლობ ინგლისურ ენას. ახალი ჩამოსული ემიგრანტების უმეტესობა ინგლისურად ვერ საუბრობს და ცხადია, არავის აქვს მუშაობის უფლება. შესაბამისად, სამსახურის შოვნაც რთულია. რა თქმა უნდა, არსებობენ გამონაკლისებიც და ის ადამიანებიც, რომლებსაც აქ ნათესავი ან მეგობარი დახვდათ, მაგრამ ემიგრანტების უმეტესობა სრულიად მარტო, საკუთარი თავის იმედზე ჩამოდის და შესაბამისად უსაბუთოდ, უფულოდ და ენის ცოდნის გარეშე ის ანაზღაურება, რაც საქართველოდან საოცნებოდ ჩანს, არ არის საკმარისი. მაგალითისთვის, დღეში 100 დოლარი საოცნებო ანაზღაურებაა საქართველოში, აქ ჩამოსულ ადამიანს იგივე ხელფასი არ ეყოფა ამერიკული ოცნების ასასრულებლად.
თვეში 3000 დოლარიდან 600 დოლარი ოთახში ადგილის ხარჯია, 100 დოლარი ტელეფონის, 300 დოლარი მანქანის ქირის. მაშინ მართლა არაფერი უნდა ჭამოს და ჩაიცვას, არ მოწიოს, არსად გავიდეს, არაფერი ნახოს, მეგობრები არ იყოლიოს, ჩაიკეტოს, ყველაფერს დააკლდეს და მოაკლდეს, რომ თვეში 2000 დოლარი გადადოს. ამის გააზრებას ცოტას გვიან იწყებენ და ამიტომ ბევრიც უკან ბრუნდება. მე არ ვარ უკან დაბრუნების მომხრე, თავად ვმუშაობდი 70 დოლარად დღეში და გადავრჩი, გამოვძვერი, შევძელი წინსვლა. სხვას როგორ ვუთხრა ფარ-ხმალი დაყარე თქო? - ამიტომ ასეთ სასოწარკვეთილ ადამიანებს საკუთარ მაგალითს ვუყვები ხოლმე, როგორ ამიგროვეს მეგობრებმა 50-50 დოლარი, ქირა რომ გადამეხადა, როგორ ვცხოვრობდი ოთახში ადამიანებთან, რომლების გვარიც კი არ მახსოვს. ამიტომ მინდა ვუთხრა ყველას, რომ დროებითია ეს მდგომარეობა.
- ყველაზე უცნაური „ქეისები“ რომ გვითხრათ თქვენი საქმეებიდან.
- ყველაზე უცნაური „ქეისი“ არა, მაგრამ უცნაური კლიენტი მყოლია. დამირეკა და მითხრა, რომ ჰყავდა საყვარელი ქალი, რომელმაც მოატყუა, ასევე ჩემმა ცოლმაც მიღალატაო, ამიტომ ქალს არ ვენდობი ზოგადად და დიდი ბოდიში, ვერც თქვენო. საერთოდაც, ქალების დედაც ვატირეო და გამითიშა... იცით, უჭირთ ადამიანებს ემიგრაციაში.. ბევრი ამბობს, რომ მათი ემოციური მდგომარეობა დამძიმდა, განსაკუთრებით მათი, ვინც მარტოა აქ, ოჯახის გარეშე და უცხო ადამიანების კეთილსინდისიერებაზეა დამოკიდებული.
- ამერიკაში ქართულ დიასპორაზეც ვისაუბროთ, რამდენად იცნობს ხალხი ერთმანეთს, აქვთ თუ არა შეხვედრები?
- განსაკუთრებით კორონას შემდეგ გახშირდა სხვადასხვა შეხვედრები, ძირითადად ისევ ემიგრაციის პრობლემებზე სასაუბროდ. ზოგან მეპატიჟებიან, ზოგან არა. საზოგადოება, აქაც ისევე როგორც საქართველოში, პოლარიზებულია. ისე იშვიათად, მაგრამ მაინც ვახერხებთ ხოლმე, რომ განსხვავებული შეხედულებების ხალხი დავსხდეთ და ემიგრაციის პრობლემებზე და მათი გადაჭრის გზებზე ვიფიქროთ. ამას ექსკლუზიურად თქვენთან ვამბობ პირველად, მე პირადად ამ ეტაპზე ვმუშაობ ქალთა უფლებების დაცვის ორგანიზაციის შექმნაზე, რომელიც კონკრეტულ სოციალურ ჯგუფს: ოჯახურ ძალადობას გამოქცეულებს და ქვრივებს მოიცავს. ამერიკაში არსებობს spousal support group-ები, რომლის ანალოგის საქართველოში იმპლემენტაციაზე ვმუშაობთ. რა გითხრათ, საქმე ბევრია, შემსრულებელიც ბევრი. პროფესიონალების დიდი ნაკადი წამოვიდა ემიგრაციაში, ვფიქრობ მათი პოტენციალი გამოსაყენებელია.
- დასასრულს, თქვენს ამერიკულ ოცნებაზე გკითხავთ, ალბათ თქვენს უახლოეს მომავალში საქართველოში დაბრუნებაზე ნაკლებად ფიქრობთ?
- ამერიკული ოცნება...ვფიქრობ ჯერ ძალიან შორს ვარ თავისუფლების და შესაძლებლობების იდეალამდე, თუმცა ვფიქრობ რომ კი, ამერიკული ოცნების ასასრულებლად მყარ ნაბიჯებს ვდგამ. Self Made Person-არის ამერიკული ოცნების მთავარი მოქმედი გმირი და კი, ზუსტად ასეთი ვარ. საკუთარი შრომით, პრინციპებით, ძალისხმევით მივდივარ მიზნამდე. საქართველოში ჩამოსვლას დიდი ხნით არა, თუმცა ვგეგმავ. ჩემი ამერიკული ოცნება ოჯახის და მეგობრების გარეშე ვერ წარმომიდგენია.