სალადინის სიგელი და ქართველთა უფლებები ქრისტეს საფლავის ტაძარში - "კამამეს მოსალოცად არ გადაიხდიან არც ხარაჯას, არც კაფარს, არც არანაირ სხვა გადასახადს..."
ქრისტეს საფლავის ტაძარისულთან სალადინის (1137-1193) სიგელი გაცემულია ჯვაროსნული იერუსალიმის დაცემის შემდეგ. ძეგლის შინაარსიც სწორედ ამ ისტორიული კონტექსტით არის განსაზღვრული. ჯვაროსნული მმართველობისას იერუსალიმის ბერძნული, მართლმადიდებელი საპატრიარქოს უფლებები მნიშვნელოვნად იყო შეზღუდული. ქალაქის დაცემისას ბერძნულმა საპატრიარქომ ისარგებლა სალადინთან ბიზანტიელთა მეგობრული ურთიერთობით და წმინდა ქალაქში კვლავ გაბატონებული ადგილი დაიკავა. სალადინის მიერ წმინდა მიწაზე აღმოსავლელი ქრისტიანების პრივილეგირების მიზეზი არცთუ რთული გასაგებია. ჯვაროსნები წმინდა ქალაქის კვლავ გამოხსნას სწორედ აღმოსავლელ ქრისტიანებთან კოალიციით გეგმავდნენ. ამიტომ სალადინმა აღმოსავლელებს წმინდა მიწაზე იმაზე უკეთესი პირობები შეუქმნა, ვიდრე მათ ჯვაროსნების მმართველობისას ჰქონდათ.
სალადინისგან პრივილეგირებულ აღმოსავლელ ქრისტიანთა შორის პირველ ადგილს ბერძნები და ქართველები იკავებენ, რომელთაც, აბისინიელებთან ერთად, წმინდა საფლავის ტაძარში შესვლისას, სხვა ქრისტიანი ხალხებისგან განსხვავებით, არანაირი გადასახადი არ უნდა გადაეხადათ. სიგელი იერუსალიმის ბერძენ პატრიარქს ძალაუფლებას ანიჭებს ქალაქში მყოფ ყველა აღმოსავლელ ქრისტიანზე, ასევე, პირველ ადგილს აღდგომის ტაძარსა და ქრისტეს საფლავის ტაძარში.
სალადინის შესვლა იერუსალიმში 1187 წელს. შუა საუკუნეების მინიატურაბეჰა ად-დინი გადმოგვცემს, რომ ქართველთა მეფემ (თამარმა, ცხადია) სალადინს მოციქული გაუგზავნა და წმინდა მიწაზე გარკვეული პრივილეგიები მოსთხოვა. წყარო ამით ამოიწურება, დანარჩენზე ავტორი რატომღაც დუმს, ამიტომ ამ სანახევრო ცნობის საფუძველზე ძნელია ითქვას, აღასრულა თუ არა სალაჰ ად-დინმა თამარის მოთხოვნები. არსებობს ჟაკ დე ვიტრის კარგად ცნობილი მითითებაც იერუსალიმში ქართველი მომლოცველების პრივილეგიების შესახებ, მაგრამ ეს ცნობები XIII საუკუნის ათიან წლებს ეხება და არა სალადინის ეპოქას... ბეჰა ად-დინის დუმილის მიზეზი, ვფიქრობ, გასაგებია. იგი ცდილობს, სალადინი უკომპრომისო მუსლიმ მმართველად წარმოადგინოს. შესაბამისად, არ სურს საუბარი იმ დათმობებზე, რომელზე წასვლამაც სალადინს ძლევამოსილ ქრისტიანულ სახელმწიფოსთან - საქართველოსთან მოუწია. ყოველივე ამის გათვალისწინებით, სულთან სალადინის სიგელი შეუფასებელი ღირებულების პირველწყაროა, სადაც თავად სალადინი განსაზღვრავს იმ პრივილეგიებს, რაც წმინდა მიწაზე ქართველებმა მიიღეს.
- სალადინის სიგელი
“მე, სალაჰ ედ დინი, სულთანი ეგვიპტისა და მისი პროვინციებისა, პალესტინისა, იერუსალიმისა, ნაბლუსი, დამასკოსი და მიმდებარე მიწათა, ვბრძანებ, რომ რუმის (რომის, ბერძენთა) სამეუფეო ერის მოწესეთაგან, მათ მღვდელთაგან და ასევე ქართველთაგან, კოპტთაგან და აბისინიელთაგან მომავალნი კამამეს (აღდგომის ტაძარი) მოსალოცად არ გადაიხდიან არც ხარაჯას, არც კაფარს, არც არანაირ სხვა გადასახადს, არამედ ისარგებლებენ საგადასახადო შეუვალობით.
ვბრძანებ, რომ ბერძენთა პატრიარქი, რომელიც მკვიდრობს აქ, იქნება თავი ყველა სხვა ნაზარეველი ერისგან მომავალთათვის - სომეხთათვის, კოპტთათვის, სირიელთათვის, ნესტორიანელთათვის, ფრანგთათვის და ყველა სხვა ნაზარეველი ხალხისათვის. ის იქნება, ვინც იუფროსებს კამამეში. ის იქნება, ვინც შევა იესოს საფლავში, აიღებს იქ ცეცხლს და მისცემს ყველა ნაზარეველს. გააგრძელეთ კითხვა