ჩინეთიც რუსეთის წინააღმდეგ? - რამ განაპირობა უკრაინასთან დაკავშირებით მისი პოზიციის შეცვლა: "რუსეთი ჩინეთის სახით კარგავს პარტნიორს და იძენს ბატონს"

ჩინეთმა მხარი დაუჭირა რეზოლუციას, რომლის მიხედვით რუსეთის უკრაინაში შეჭრა დაგმობილია და რუსეთი აგრესორადაა მოხსენიებული, რის თაობაზეც გაეროში უკრაინის მუდმივმა წარმომადგენელმა სერჰი კისლიციამ "ტვიტერის“ საკუთარ გვერდზე დაწერა.

ამ ცოტა ხნის წინ საფრანგეთის პრეზდენტი ემანუელ მაკრონი და ევროკომისიის პრეზიდენტი ურსულა ფონ დერ ლაიენი ჩინეთში სამდღიანი ვიზიტის ფარგლებში იმყოფებოდნენ, სადაც პრეზიდენტ სი ძინპინს შეხვდნენ. გავრცელებული ინფორმაციით, საუბრის მთავარი თემა რუსეთ-უკრაინის ომი, სავაჭრო მოლაპარაკებები და კლიმატთან დაკავშირებული საკითხები იყო. ასევე, მედიის ცნობით, მოლაპარაკებების მთავარი მიზანი პეკინთან, როგორც მნიშვნელოვან ეკონომიკურ პარტნიორთან, ურთიერთობის აღდგენა გახლდათ. მანამდეც და მას მერეც, სულ რაღაც ერთი თვის ფარგლებში, ჩინეთს სხვა ევროპელი ლიდერებიც სტუმრობდნენ, მათ შორის, გერმანიის კანცლერი და საგარეო საქმეთა მინისტრიც.

22 მარტს, აშშ-ის სენატში საგარეო საქმეთა კომიტეტის საბიუჯეტო ქვეკომიტეტის მოსმენაზე სიტყვით გამოსვლისას, სახელმწიფო მდივანმა ენტონი ბლინკენმა განაცხადა, რომ ჩინეთი ძალიან ფრთხილად აკვირდება აშშ-სა და მსოფლიო ქვეყნების საპასუხო ქმედებებს რუსეთის უკრაინაში შეჭრის შემდეგ, თუმცა თავად არ გადაუკვეთავს წითელი ხაზი და არ მიუწოდებია რუსეთისთვის ლეტალური იარაღი. გაეროს რეზოლუციის მხარდაჭერის შემდეგ კი, კიდევ უფრო ცხადი გახდა ის ფაქტი, რომ ჩინეთი რუსეთ-უკრაინის კონფლიქტში ორმაგ თამაშს თამაშობს. ჩინეთის შეცვლილ პოზიციასთან დაკავშირებით უსაფრთხოების საკითხთა ექსპერტ ხათუნა ლაგაზიძეს ვესაუბრეთ.

- თქვენი აზრით, რამ გამოიწვია უკრაინასთან დაკავშირებით ჩინეთის პოზიციის შეცვლა?

- ჩინეთის პოზიციის შეცვლა რუსეთ-უკრაინის ომთან მიმართებაში, რამდენიმე ფაქტორითაა განპირობებული: ძალიან მოკლე პერიოდში ჩინეთში რამდენიმე ევროპელი ლიდერი ჩავიდა - როგორც პირველი პირები, ასევე საგარეო მინისტრები. მათ მიზანს კი, ეკონომიკური ხელშეკრულების გაფორმების გარდა, ჩინეთის პოზიციის რუსეთისგან დაშორება წარმოადგენდა, განსაკუთრებით უკრაინის ომის საკითხში. ახლა უკრაინა კონტრშეტევისთვის ემზადება. იმისთვის, რომ ეს ომი დასავლეთის ქვეყნების სასარგებლოდ გადაწყდეს, ძალიან მნიშვნელოვანია ისეთი ქვეყნის მიმხრობა, როგორიც ჩინეთია. ამას ისიც მოწმობს, რომ ჩინეთის პოზიციის კვალდაკვალ რუსეთის აგრესორად ცნობას და უკრაინაში შეჭრის დაგმობას მხარი დაუჭირეს ისეთმა ქვეყნებმა, რომლებიც მანამდე რუსეთის მიმართ მკვეთრი პოზიციის დაფიქსირებისგან თავს იკავებდნენ, მათ შორის: ინდოეთმა, ბრაზილიამ, ყაზახეთმა, სომხეთმა.

როგორც ჩანს, დასავლეთმა ამ მიზნის მისაღწევად ყველაფერი გააკეთა - ერთის მხრივ, დასავლელი ლიდერები ჩინეთის პრეზიდენტს შესაძლოა ესაუბრნენ ჩინეთის მიმართ სანქციების დაწესების ალბათობაზე, მეორე მხრივ კი შესთავაზეს გარკვეული ეკონომიკური ბენეფიტები, იმ პოზიციის სანაცვლოდ, რომელიც მან გაეროში დააფიქსირა.

გარდა ამისა, დღეს ჩინეთის ეკონომიკა ბოლო რამდენიმე ათეულ წელთან შედარებით ყველაზე სუსტ მდგომარეობაშია - ქვეყანაში მწიფდება იპოთეკური კრიზისი, ჩინეთის რეგიონებს ტრილიონობით საერთაშორისო ვალი დაუგროვდათ სამშენებლო სექტორის გამო. ამის გათვალისწინებით, ჩინეთს დღეს დასავლეთის წინააღმდეგ წასვლა არც შეუძლია და არც აწყობს: ჩინეთის ეკონომიკას დიდწილად დასავლეთის ბაზრები ასაზრდოვებს. სწორედ ამ ფაქტორებმა განაპირობა მისი პოზიციის შეცვლა.

- აწყობს თუ არა ჩინეთს რუსეთის დასუსტება?

- რა თქმა უნდა, აწყობს. ამ ერთი წლის განმავლობაში ჩინეთი ყველაზე მომგებიან სიტუაციაში იყო. ეს ომი მაქსიმალურად ასუსტებს რუსეთს და დიდწილად დამოკიდებულს ხდის ჩინურ ბაზარზე. რადგან ის ენერგეტიკული რესურსების მნიშნელოვანი წილი, რაზეც ევროპამ უარი თქვა, პირდაპირ ჩინეთში მიემართა. მეორე მხრივ, რუსეთს ევროპისგან თანამედროვე ტექნოლოგიების წყარო ჩაეკეტა, მისთვის მთავარი მიმწოდებელი კი ჩინეთი გახდა. ამავდროულად, ჩინეთი აქტიურად ითვისებს დასუსტებული რუსეთის უზარმაზარ ტერიტორიებს, რომლებიც რუსეთის დაშლის შემთხვევაში, პირდაპირ ჩინეთის საკბილო გახდება. ის, რომ ჩინეთსა და რუსეთს შორის ურთიერთობები გაცილებით დაძაბულია, ვიდრე ეს მათ მიერ ერთი წლის წინ ყოვლისმომცველი მეგობრობის ხელშეკრულებიდან ჩანს, ისიც მეტყველებს, რომ ბოლო პერიოდში ჩინეთის მოსაზღვრე შორეულ აღმოსავლეთში, რუსეთის უშიშროების სამსახურებმა, ჩინეთის აგენტობის ბრალდებით ხალხის დაკავება დაიწყეს. თუმცა ამით რუსეთის ჩინეთზე სულ უფრო მზარდი დამოკიდებულება, ვერ შემცირდება. ასე რომ, რუსეთზე დღეს შეგვიძლია ვისაუბროთ, როგორც ჩინეთის ვასალზე. ეს უზარმაზარი დარტყმაა მისთვის. იგი ჩინეთის სახით კარგავს პარტნიორს და იძენს ბატონს.

• ავტორი: ანი შავიშვილი