ნეჯმა და ესტერი, ორი მოხეტიალე ვარსკვლავი, რომლებიც ერთმანეთს პალესტინელ ლტოლვილთა ბანაკში შეხვდნენ - ისინი ჟან-მარი გუსტავ ლე კლეზიოს რომანის “მოხეტიალე ვარსკვლავის“ მთავარი გმირები არიან. წიგნი ომის მსხვერპლი ბავშვების ტრაგედიას აღწერს.
ისინი არიან არაბი და ებრაელი გოგონები, მეორე მსოფლიო ომის მძევლები, ომისგან დევნილები, რომლებიც ერთადერთხელ, პალესტინელ ლტოლვილთა ბანაკში შეხვდებიან ერთმანეთს, მაგრამ ვეღარასდროს დაივიწყებენ ერთმანეთს. მათი ისტორიები იმდენად სიუჟეტურად არაა ერთმანეთთან დაკავშირებული, რამდენადაც შინაარსით. ორივე სამშობლოს მაძებარი მოხეტიალე ვარსკვლავია. რომანის შინაარსი საკმაოდ მძიმე და მძაფრია, ნათლად წარმოგვიჩენს ომის პირობებში ადამიანების ცხოვრებას, თუმცა გოგონები ადამიანურ სიკეთესა და სიყვარულს გვანახებენ, გვიბიძგებენ, დავფიქრდეთ, თუ რამდენად მშვენიერია სამყარო და ბუნება.
ორივე მათგანი მოხეტიალე ვარსკვლავია სამშობლოს ძიებაში - ესთერი გაურბოდა ნაცისტურ ჰოლოკოსტს და ნეჯმამ საკუთარ თავზე გამოსცადა ბანაკებში ცხოვრების საშინელებები. ესტერი დედასთან ერთად საფრანგეთიდან გამოექცა ომის საშინელებას და ახალშექმნილი სახელმწიფო ისრაელისკენ მიემართება. სწორედ იმ ბანაკში გადაიკვეთება საბედისწეროდ დაპირისპირებული და იმავდროულად მშვიდობას მოწყურებული არაბი და ებრაელი დევნილების გზა. ორივე გოგონა გადარჩება, მშვიდობას გაუგებენ გემოს, თუმცა სანამ დედამიწაზე ომებია, „ვარსკვლავები“ მშვიდობიანი ზეცის ძიებაში აგრძელებენ ხეტიალს.
რომანმა გამოსვლისთანავე მკითხველის დიდი ყურადღება დაიმსახურა. არ წყდებოდა კრიტიკოსებისგან დადებითი შეფასებები. ისინი აღნიშნავდნენ, რომ ლე კლეზიომ ძალიან ოსტატურად შეძლო ცხოვრებისეული ტრაგედიის აღწერა, მკითხველს ომის ადამიანური უბედურება და პოტენციური მშვიდობა დაანახა.
ოცდაათზე მეტი რომანის, ესეების, მოთხრობების კრებულებისა და თარგმანის ავტორი ჟან-მარი გუსტავ ლე კლეზიო 2008 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატია ლიტერატურაში, როგორც „პოეტური თავგადასავლებისა და გონებრივი ექსტაზის ავტორი, მმართველი ცივილიზაციისა და ადამიანობის მკვლევარი“.
ძალიან საინტერესოა მწერლის ბიოგრაფიაც, რომელიც ამჟამად 82 წლისაა. ის ნიცაში დაიბადა, რა დროსაც მისი მამა ბრიტანულ არმიაში, ნიგერიაში მსახურობდა. 8 წლის ასაკში თავადაც ნიგერიაში გადასახლდა. ნაწილობრივ ავტობიოგრაფიულია მისი 1991 წლის რომანი „Onitsha“, ხოლო 2004 წლის ესეში იგი ნიგერიაში გატარებულ ბავშვობასა და მშობლებთან ურთიერთობას იხსენებს.
სტუდენტური წლების ლონდონსა და ბრისტოლში გატარების შემდეგ ლე კლეზიო აშშ-ში გადავიდა, სადაც მასწავლებლად დაიწყო მუშაობა. 1967 წელს იგი ტაილანდში სამხედრო სამსახურს იხდიდა, თუმცა ბავშვთა პროსტიტუციის გაპროტესტების გამო იგი ქვეყნიდან გააძევეს და მექსიკაში გააგზავნეს. 1970-1974 წლებში ლე კლეზიო პანამაში ემბერა-ვოუნაანის ტომის წევრებთან ერთად ცხოვრობდა.
ლე კლეზიომ პირველი ლიტერატურული აღიარება 23 წლის ასაკში რომანით Le Procès-Verbal (დაკითხვა) მოიპოვა, რომელმაც მას რენოდოს პრემია მოუტანა. რომანი ასევე გონკურის პრემიის ნომინანტთა მოკლე სიაში მოხვდა. მას შემდეგ მწერალმა 30-ზე მეტი წიგნი გამოაქვეყნა. მისი შემოქმედება მოთხრობებს, რომანებს, ესეებს, ინდიელთა მითოლოგიის ორ თარგმანსა და რამდენიმე საბავშვო წიგნს მოიცავს.
1980 წელს ლე კლეზიო პოლ მორანდის სახელობის პრემიის პირველი ლაურეატი გახდა, რომელიც მას საფრანგეთის აკადემიამ რომანისთვის „უდაბნო“ გადასცა.
2008 წელს ლე კლეზიოს მიენიჭა ნობელის პრემია ლიტერატურაში. შვედეთის აკადემიამ მისი შემოქმედება დაახასიათა, როგორც „პოეტური თავგადასავალი და გონებრივი ექსტაზი.“ მწერალმა ნობელის პრემიის მისაღებ სიტყვაში სიღარიბეზე ისაუბრა.
მრავალფეროვანი გამოცდილება, რომელიც მწერალმა სხვადასხვა ქვეყანაში ცხოვრების დროს დააგროვა, განსხვავებული ეროვნების ადამიანებთან ინტენსიური კომუნიკაცია გახდა საფუძველი იმისა, რომ ლე კრეზიო დღეს მსოფლიოში აღიარებული ავტორია. მისი „მოხეტიალე ვარსკვლავი“ გამომცემლობა „პალიტრა L-მა“ გამოსცა სერიის „ომებსა და ადამიანებზე“ ფარგლებში. გამოცემა უკვე ხელმისაწვდომია წიგნის მაღაზიებში.
R