ვინ გამოიგონა ყურსასმენები? - რამდენად შორს წავიდა აუდიოტექნიკის ევოლუცია მე-19 საუკუნიდან დღემდე
1958 წელს მსოფლიოში რევოლუციური მოვლენა მოხდა, რომელმაც თავდაყირა დააყენა ადამიანების წარმოდგენა იმაზე, თუ როგორ შეიძლება მუსიკის მოსმენა. ეს წელი აღინიშნება როგორც პირველი პერსონალური ყურსასმენების შექმნის წელი. გასაკვირი არ არის, რომ ყურსასმენებმა მთლიანად გარდაქმნა მუსიკის მოსმენის მეთოდები. თუმცა, საინტერესოა იმის ცოდნა, თუ რამდენად შორს წავიდა ტექნილოგიების განვითარება ბოლო 50 წლის მანძილზე.
ქალაქის მაცხოვრებლების უმეტესობისთვის ყურსასმენები დიდი ხანია პირველი მოხმარების საგანია. ვიღაცისთვის უსადენო ყურსასმენია კომფორტული, ვიღაც 3.5 მმ ჯეკის მოყვარულია, ზოგისთვის კი ყურსასმენების კოლექციის შეგროვება ჰობია, მაგრამ საიდან დაიწყო ეს ყველაფერი? რას უსმენდნენ მე-19 საუკუნის ბოლოს მელომანები? საიდან გაჩნდა ყურსასმენები, ვინ გამოიგონა აქტიური ხმაურის ჩამხშობი? როგორ გახდა ყურსასმენები უსადენო და რა მოხდება მომავალში?
1891 წელს, ფრანგმა ინჟინერმა ერნესტ მერკადიერმა პირველი ყურსასმენები გამოიგონა.
მე-19 საუკუნეში, ყურსასმენების იდეა ფაქტობრივად ღრუბლებში ტრიალებდა. 1875 წელს, ალექსანდრ ბელმა ტელეფონი დააპატენტა, მისმა გამოგონებამ სწრაფად შეიძინა პოპულარობა. მალე, ტელეფონისთვის მრავალი აპარატის მოდელი და აქსესუარები გაჩნდა. ერთ-ერთი მათგანი იყო ფრანგი ერნესტ მერკადიერის ყურსასმენები, რომელსაც „შტეფსელის“ ფორმა ჰქონდა.
ამასთან, ინგლისში გამოჩნდა კომპანია Electrophone System, რომელმაც მიკროფონები საკონცერტო დარბაზებში დააყენა და ტელეფონის აბონენტებს შესთავაზა ტელეფონით მოესმინათ სიმფონიები და თეატრალური პიესები გამოწერით - წელიწადში 5 ფუნტის სანაცვლოდ. დამატებითი ფუნტისთვის შესაძლებელი იყო მეორე დინამიკის დაკავშირება, რაც ყურსასმენებს მოთხოვნადს ხდიდა.
<iframe width="560" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/h9rKlIqx7C8" title="YouTube video player" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe>
მეორედ, მსოფლიოს ყურსასმენები რადიოს მოსვლასთან ერთად დასჭირდა. საუკუნის დასაწყისში, ამერიკელმა ელექტროინჟინერმა ნათანიელ ბოლდუინმა დააპატენტა ყურსასმენების ნაკრები პიეზოელექტრული დინამიკით და ძალიან მაღალი წინაღობით (დაახლოებით 8 ათასი). პიეზოკრისტალი არასწორი შენახვის გამო დაიშალა, ყურსასმენებს სჭირდებოდათ დაბალი ტენიანობა. მიუხედავად ამისა, ხმის შესანიშნავმა ხარისხმა საშუალება მისცა მოდელს ეპოვა თავისი ადგილი ისტორიაში.
1910 წელს, ინჟინერმა ნათანიელ ბოლდუინმა შეიმუშავა ყურსასმენები, რომლებიც აშშ-ს საზღვაო ძალებმა შეიძინა. ყურსასმენებს იყენებდნენ სამხედროები. აშშ-ს საზღვაო ფლოტის ბრძანებით გაიცა ბრძანება 100 წყვილი ყურსასმენის ყიდვაზე. მათ არ იცოდნენ რომ გამომგონებელი ყურსასმენებს ხელით ამზადებდა საკუთარ სამზარეულოში.
1937 - Beyerdynamic-მა გამოუშვა პირველი DT-48 დინამიური ყურსასმენები
გაჩნდა მოთხოვნა ხარისხიანი ხმის, სანდო და კომფორტულ ყურსასმენებზე არა მხოლოდ სამხედროებისთვის, არამედ ჩამწერი სტუდიებისთვისაც. გერმანული კომპანია Beyerdynamic DT-48 მოდელს 1937 წლიდან 2012 წლამდე მინიმალური ცვლილებებით აწარმოებდა და შეწყვიტა წარმოება მხოლოდ მაშინ, როცა ვეღარ შეიძინა მემბრანებისთვის საჭირო მასალები - მოდელი საკულტო აღმოჩნდა. ომის დროს წარმოება შეჩერდა, მაგრამ შემდეგ განახლდა და ორმოცდაათიან წლებში DT-48-მა თავისი დიდების მწვერვალს მიაღწია. Beyerdynamic კვლავ რჩება სტუდიური ყურსასმენების ერთ-ერთ წამყვან მწარმოებლად.
გზა დიდებისკენ
1958 წელს ჯონ კოსმა გამოუშვა პირველი Koss SP-3 სტერეო ყურსასმენები. აღსანიშნავია, რომ ყველა ყურსასმენს სამოციან წლებამდე შეეძლო მუსიკის მხოლოდ მონო რეჟიმში დაკვრა. ყველაზე ხშირად მას იყენებდნენ მფრინავები და სამხედროები, თავად მუსიკაც უმეტეს წილად მონოში იყო. Koss SP-3-მა რევოლუცია მოახდინა პერსონალური აუდიოს სამყაროში. ყურსასმენები Koss დომინირებდა ამ ბაზარზე სამოციან წლებში, ხოლო 1984 წელს კომპანიამ წარმოადგინა კიდევ ერთი საკულტო მოდელი - Porta Pro, რომელიც დღემდე ყოველგვარი ცვლილების გარეშე იწარმოება.
1959 - Stax-მა წარმოადგინა პირველი SR-1 ელექტროსტატიკური ყურსასმენები. ტექნოლოგია განსხვავდებოდა ჩვეულებრივი დინამიკებისგან, რომლებშიც მაგნიტური თავაკი ირხეოდა მასთან შეერთებულ დიფუზორთან. აქ, ელექტროსტატიკურ ველში ირხეოდა თავად მემბრანა, რომელიც თმის რერზე თხელი იყო. ეს საშუალებას იძლეოდა მიეღოთ იდეალურად თანაბარი და ბუნებრივი ჟღერადობა. ორიგინალი SR-1 კოლექციონერების ნადავლი გახდა, ელექტროსტატიკურმა ყურსასმენებმა კი მაღალი ფასის გამო ვერ მოიპოვა პოპულარობა და მელომანების და აუდიოფილების იმედად დარჩა.
1968 წელს Sennheiser-მა გამოუშვა პირველი HD 414 ღია ყურსასმენები. ის წინამორბედებისგან განსხვავებით იყო გაცილებით მსუბუქი და მოსახერხებელი. ამ ყურსასმენებმა დაიწყო პორტატული აუდიოს ეპოქა და იყო ერთ-ერთი პირველი Hi-Fi ყურსასმენი.
<iframe width="560" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/ZN0PBnMvO6g" title="YouTube video player" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe>
პორტატული აუდიოს ეპოქა
1979 – Sony-მ გამოუშვა Walkman და MDL-3L2 ყურსასმენები. ყურსასმენები მოყვებოდა Walkman-ს, მაგრამ ცალკე ყუთში იდო. ამ კომბომ მომენტალურად დაიპყრო მსოფლიო და ძირეულად შეცვალა წარმოდგენა იმაზე, თუ როგორ შეიძლება მოუსმინო მუსიკას. მისი წყალობით მუსიკის მოსმენა ნებისმიერ ადგილას შეიძლებოდა. მყიდველს შეეძლო მოესმინა Pink Floyd ველოსიპედზე სეირნობისას. მეტი რა იყო საჭირო ბედნიერებისთვის 70-იანი წლების ბოლოს?1995 წელს გამოჩნდა პირველი ხმაურის ჩამხშობი ყურსასმენები. 1995 წელს კი ვან ჰელენის ხმის ინჟინერმა გამოიგონა თანამედროვე "შტეფსელების" პროტოტიპი.
2005 წელი - Bluetake-მა გამოუშვა პირველი i-PHONO BT420EX უსადენო ყურსასმენები. 2011 წელი - Razer-მა გამოუშვა მსოფლიოში პირველი Tiamat 7.1 (სამგანზომილებიანი) ყურსასმენები. ეს არის სახლის კინოთეატრი მინიატურაში და აღჭურვილია ერთდროულად 10 დინამიკით: 5 თითოეულ მხარეს. სიახლე შემთხვევით არ არის გამოშვებული სათამაშო პერიფერიული მოწყობილობების მწარმოებლის მიერ და წარმოდგენილია Gamescom 2011-ზე: გარს ხმა იძლევა რეალურ უპირატესობას თამაშებში. ახლა თქვენ შეგიძლიათ გაიგოთ, საიდან გეპარებათ მტერი და ზუსტად განსაზღვროთ გასროლის მიმართულება. 2013 წელი - AfterShokz-მა გამოუშვა პირველი უსადენო ყურსასმენები.
უნდა აღინიშნოს, რომ ახალი ათასწლეულის დასაწყისში ყურსასმენები მოუხერხებელი მოწყობილობიდან გადაიქცა თანამედროვე დიზაინის აქსესუარად. ისინი აღჭურვილია უახლესი ტექნოლოგიოებით: Bluetooth, ხმის კონტროლი და ჭკვიანი ფუნქციები.
მათი შეძენა სახლიდან გაუსვლელად, ONLINE-აც შესაძლებელია და საკმაოდ ბიუჯეტურ ფასადაც ხელმისაწვდომია. მაგალითად, USAMS-ის უსადენო ყურსასმენების შეძენა 89 ლარად შეგიძლიათ. საერთაშორისო ლიდერი კომპანია თითქმის ყველა კონტინენტზეა წარმოდგენილი და 100-ზე მეტ ქვეყანაში იყიდება.
ამავდროულად, ყურსასმენები მუსიკოსების, ხმის ინჟინრების, გეიმერების, ელექტრონული სპორტსმენებისა და სტრიმერებისთვის სამუშაო იარაღად იქცა. მუსიკის მოყვარულები და აუდიოფილები ასევე არ იდგნენ განზე და მიიღეს მრავალი ახალი პროდუქტი და საკულტო მოდელი ბოლო ათწლეულების განმავლობაში. ჩვენ შეგვიძლია დარწმუნებით შევაჯამოთ, რომ ყურსასმენები ისეთივე აუცილებლობაა თანამედროვე სამყაროში, როგორც სმარტფონი ან კომპიუტერი.
ავტორი: თეა ინასარიძე