"ფო­ტოგ­რა­ფია ენით აუ­წე­რე­ლი და­ა­ვა­დე­ბაა“, რო­მე­ლიც ბავ­შვო­ბი­დან შე­ე­ყა­რა, - "ზე­ნიტს“ ვინ მა­ღირ­სებ­და, მა­მი­სე­უ­ლი "ზორ­კით“ ვი­ღებ­დიო... მერე მა­მი­დამ გან­ვა­დე­ბით შე­ი­ძი­ნა მის­თვის სა­ნატ­რე­ლი ფო­ტო­ა­პა­რა­ტი, ასე შე­ა­ბი­ჯა ფო­ტოგ­რა­ფი­ის სამ­ყა­რო­ში, თა­ვი­სი ად­გი­ლი იპო­ვა, და­ი­წყო და აღარ გა­ჩე­რე­ბუ­ლა... მის­თვის ხში­რად უთ­ქვამთ, რომ უნი­ვერ­სა­ლუ­რი ფო­ტოგ­რა­ფია, ვი­ნა­ი­დან პორ­ტრეტ­საც იღებს, პე­ი­ზაჟ­საც, სპორ­ტსაც, ჟან­რულ და აბ­სტრაქ­ტულ ფო­ტო­ებ­საც, თუმ­ცა თა­ვად მკაც­რი შემ­ფა­სე­ბე­ლი და თვითკრი­ტი­კუ­ლია, ამ­ბობს, რომ მისი არც ერთი ფოტო არ მოს­წონს და ყვე­ლა მათ­გა­ნის უკან ავ­ტო­რის უკ­მა­ყო­ფი­ლე­ბა იმა­ლე­ბა.

"ჩემ­თვის ფო­ტოგ­რა­ფია ყვე­ლა­ფე­რია. ცოტა ახალ­გაზ­რდა როცა ვი­ყა­ვი, ფო­ტო­ა­პა­რატ­თან ერ­თად ვი­ძი­ნებ­დი, ის ჩემი ძი­ლის წა­მა­ლი იყო, "ნი­კო­ნე­ბის“ ძვე­ლი მო­დე­ლე­ბი მაქვს და იმით ვმუ­შა­ობ. რა მნიშ­ვნე­ლო­ბა აქვს? მთა­ვა­რია ხედ­ვა და პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლიზ­მი, რო­მე­ლიც სხვას არ აქვს, და­ნარ­ჩე­ნი მე­ო­რე­ხა­რის­ხო­ვა­ნია“.

და ამ იშ­ვი­ა­თი ხედ­ვით, რო­მე­ლიც "სხვას არ აქვს“, ათე­უ­ლი წლე­ბია სა­ო­ცარ კად­რებს აღ­ბეჭ­დავს და ჩვე­ნამ­დე ლა­მაზ ამ­ბე­ბად მო­აქვს. ყვე­ლა კადრს რა­ღაც მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი აქვს სახ­სო­ვა­რი ფო­ტოგ­რაფ­თან ერ­თად, რო­მე­ლიც 1980 წელს მსოფ­ლი­ოს 100 სა­უ­კე­თე­სო ფო­ტოგ­რაფს შო­რის და­სა­ხელ­და. ამ­ჟა­მად მე-18 წიგნ-ფო­ტო­ალ­ბომ­ზე მუ­შა­ობს, რო­მელ­საც "მოგ­ზა­უ­რო­ბა აჭა­რა­ში“ და­არ­ქვა.

ყვე­ლა­ზე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი და სა­პა­სუ­ხის­მგებ­ლო ეტა­პი მის ცხოვ­რე­ბა­ში მა­ინც ექ­სპრე­ზი­დენტ ედუ­არდ შე­ვარ­დნა­ძის პერ­სო­ნა­ლუ­რი ფო­ტოგ­რა­ფო­ბა იყო, ვის­თან თა­ნამ­შრომ­ლო­ბის შე­სა­ხე­ბაც ფო­ტოჟურ­ნა­ლის­ტი სერ­გო ედი­შე­რაშ­ვი­ლი ambebi.ge-სთან სი­ა­მოვ­ნე­ბით იხ­სე­ნებს.

• პირ­ვე­ლი ნა­ბი­ჯე­ბი ფო­ტო­სამ­ყა­რო­ში

ფო­ტოგ­რა­ფი­ამ ბავ­შვო­ბი­დან გა­მი­ტა­ცა. მა­მი­სე­უ­ლი "ზორ­კით“ და­ვი­წყე გა­და­ღე­ბა. მე-9 კლას­ში, სკო­ლა­ში ჩა­მო­ვა­ყა­ლი­ბე ფო­ტო­მოყ­ვა­რულ­თა კლუ­ბი - დი­რექ­ტორ­მა აივ­ნის ქვეშ გა­მოგ­ვი­ყო ლა­ბო­რა­ტო­რია და ფი­რებს იქ ვამ­ჟღავ­ნდებ­დი. ჩემი პირ­ვე­ლი ფოტო გა­ზეთ "ნორჩ ლე­ნი­ნელ­ში“ და­ი­ბეჭ­და. სო­ცი­ა­ლის­ტუ­რი შრო­მის გმი­რებ­თან იყო შეხ­ვედ­რა და რო­გორც მოყ­ვა­რუ­ლი, ისე ვი­ღებ­დი ფო­ტო­ებს. გა­ზეთ “ნორ­ჩი ლე­ნი­ნე­ლი­დან“ მო­სუ­ლი იყო კო­რეს­პო­დენ­ტი მზია კოჭ­ლა­მა­ზიშ­ვი­ლი, მან მთხო­ვა, ფო­ტო­კო­რეს­პო­დენ­ტი არ მახ­ლავს, იქ­ნებ ამ შეხ­ვედ­რი­დან ერთი ფოტო მოგ­ვცეო. უარს ხომ არ ვე­ტყო­დი და მე­ო­რე დღეს ავუ­ტა­ნე ჩემი ფო­ტო­ე­ბი. მე­სა­მე დღეს კი ვნა­ხე გა­ზეთ­ში მი­ნა­წე­რით - "ფოტო სერ­გო ედი­შე­რაშ­ვი­ლის“. ეს იყო უდი­დე­სი სი­ხა­რუ­ლი, 100-მდე გა­ზე­თი მა­ინც ვი­ყი­დე და ვუ­რი­გებ­დი ნაც­ნობ-მე­გობ­რებს.

ეს იყო ფო­ტოგ­რა­ფი­ით ჩემი გა­ტა­ცე­ბის და­სა­ბა­მი. მერე იმა­ვე გა­ზეთ­მა მთხო­ვა და მეც და­ვი­წყე თა­ნამ­შრომ­ლო­ბა. შეძ­ლე­ბუ­ლი ოჯა­ხი არ გვქონ­და, რა­ღაც დრო­ის მერე, მა­მი­დამ გან­ვა­დე­ბით მი­ყი­და "ზე­ნი­ტი“, 67 მა­ნე­თი ღირ­და. სკო­ლა როცა და­ვამ­თავ­რე, უკვე მო­თხოვ­ნა­დი ფო­ტოგ­რა­ფი ვი­ყა­ვი.

• "ეს ენით აღუ­წე­რე­ლი და­ა­ვა­დე­ბაა“

ფო­ტოგ­რა­ფია ენით აღუ­წე­რე­ლი და­ა­ვა­დე­ბაა, ჟინს გიმ­ძაფ­რებს. სულ ვათ­ვა­ლი­ე­რებ­დი სხვე­ბის ნა­მუ­შევ­რებს, მა­ინ­ტე­რე­სებ­და, რო­გორ იღებ­დნენ ფო­ტო­ებს სა­ა­კო­ვი და სხვე­ბი. სკო­ლა როცა და­ვამ­თავ­რე, ქალ­ბა­ტონმა ნარ­გი­ზა მგე­ლა­ძემ მი­თხრა, სერ­გო, იქ­ნებ ჩვენ­თან, "ახალ­გაზ­რდა კო­მუ­ნის­ტში“ მოხ­ვი­დეო. იქ 1 წელი ვი­მუ­შა­ვე, მერე არ­მაზ სა­ნებ­ლი­ძემ წა­მიყ­ვა­ნა თა­ვის­თან (იმ­ხა­ნად "მო­ლო­ძი­ოჟ გრუ­ზი­ის“ რე­დაქ­ტო­რი და ჩემი ახ­ლო­ბე­ლი იყო). ისე გა­ვით­ქვი სა­ხე­ლი, რომ მოს­კო­ვის ბი­უ­როს სპეც­კო­რი გავ­ხდი - ძა­ლი­ან დიდი სა­ა­გენ­ტო იყო სსრკ-ში, რომ­ლის გე­ნე­რა­ლუ­რი დი­რექ­ტო­რი ქარ­თვე­ლი კაცი, ილა­რი­ონ ხუ­ციშ­ვი­ლი იყო. ძა­ლი­ან მოს­წონ­დათ ჩემი ნა­მუ­შევ­რე­ბი, ერთი წლით გა­და­ა­დე­ბი­ნეს ჩემი ჯარ­ში წაყ­ვა­ნა და ჩა­მა­ბა­რე­ბი­ნეს თბი­ლი­სის სა­ხელ­მწი­ფო უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში ჟურ­ნა­ლის­ტი­კის ფა­კულ­ტეტ­ზე. აუუ, რა ლექ­სებს ვწერ­დი, იცით? რა­ტომ არ შე­ვი­ნა­ხე... ახლა რომ მომ­კლა, ორ სი­ტყვას ვერ გა­და­ვა­ბამ. იმ­ჟა­მად ძა­ლი­ან რო­მან­ტი­კუ­ლი პი­როვ­ნე­ბა ვი­ყა­ვი (იცი­ნის). 3 კურ­სი გა­ვი­ა­რე ქარ­თვე­ლიშ­ვი­ლის სა­ხე­ლო­ბის სა­ხალ­ხო სტუ­დი­ა­ში, მინ­დო­და მსა­ხი­ო­ბო­ბა, რე­ჟი­სუ­რაც მა­ინ­ტე­რე­სებ­და...

ჯარ­ში წა­ვე­დი, მერე აქე­დან რე­კო­მენ­და­ცია გა­მი­წი­ეს და პირ­და­პირ ლო­მო­ნო­სოვ­ში ჩა­ვა­ბა­რე ფო­ტოჟურ­ნა­ლის­ტი­კა­ზე.

• რო­გორ გავ­ხდი ედუ­არდ შე­ვარ­დნა­ძის პი­რა­დი ფო­ტოგ­რა­ფი

ჯა­რის შემ­დეგ, ინ­სტი­ტუ­ტიც რომ და­ვამ­თავ­რე და ჩა­მო­ვე­დი, მუ­შა­ო­ბა გა­ვაგ­რძე­ლე "ახა­ლი ამ­ბე­ბის სა­ა­გენ­ტო­ში“ (1976-77 წლებ­ში). მერე "სა­ქინ­ფორ­მის“ დი­რექ­ტორ­მა ვლა­დი­მერ ჭი­ა­უ­რელ­მა მთხო­ვა, ჩემ­თან გად­მო­დი, ყვე­ლა­ნა­ირ პი­რო­ბას შე­გიქ­მნიო. გა­და­ვე­დი და პირ­ვე­ლად გა­მა­ყო­ლეს ედუ­არდ შე­ვარ­დნა­ძეს ფოთ­ში. მთე­ლი ცეკა-ტეკა, დაც­ვა, სხვა სი­ტუ­ა­ცია იყო და ისე­თი შე­ში­ნე­ბუ­ლი ვი­ყა­ვი... მა­თაც ძა­ლი­ან მო­ე­წო­ნათ ჩემი ფო­ტო­ე­ბი. მა­შინ არ არ­სე­ბობ­და პერ­სო­ნა­ლუ­რი ფო­ტოგ­რა­ფის სტა­ტუ­სი, სა­ქინ­ფორმ­ში და­რე­კეს, იქ­ნებ სერ­გო ბა­ტონ ედუ­არდს გა­მო­ა­ყო­ლოთ ხოლ­მე, თა­ვი­სე­ბუ­რად იღებ­სო. იმ დღი­დან და­ვი­წყე შე­ვარ­დნა­ძის გა­და­ღე­ბა და მას­თან შე­მოვ­რჩი ბო­ლომ­დე, ვიდ­რე 1985 წელს მოს­კოვ­ში, სა­გა­რეო საქ­მე­თა მი­ნის­ტრად არ გა­და­იყ­ვა­ნეს. ამა­სო­ბა­ში, მე და ბა­ტონ ედუ­არდს ძა­ლი­ან ახლო ურ­თი­ერ­თო­ბა ჩა­მოგ­ვი­ყა­ლიბ­და, მას­თან რამ­დენ­ჯერ­მე ოჯახ­შიც ვი­ყა­ვი, გა­ვი­ცა­ნი ქალ­ბა­ტო­ნი ნა­ნუ­ლი.

90-ია­ნებ­ში, როცა სა­ქარ­თვე­ლო­ში ჩა­მო­ვი­და, მან უკვე მო­ი­თხო­ვა, მინ­და ჩემი ფო­ტოგ­რა­ფი მყავ­დე­სო (ყვე­ლას არ აღე­ბი­ნებ­და ფო­ტოს) და ასე დამ­ნიშ­ნეს შე­ვარ­დნა­ძის პი­რად ფო­ტოგ­რა­ფად. სი­ცო­ცხლის ბო­ლომ­დე ვემ­სა­ხუ­რე. ყვე­ლამ რომ უღა­ლა­ტა, მე თით­ქმის დღე­გა­მოშ­ვე­ბით მას­თან ვი­ყა­ვი, კრწა­ნის­ში. ათას რა­მე­ზე ვსა­უბ­რობ­დით... 2000 წელს, რა­ღაც უთან­ხმო­ე­ბა მო­მიხ­და კახა იმ­ნა­ძეს­თან (შე­ვარ­დნა­ძის პრესმდი­ვან­თან), გან­ცხა­დე­ბა დავ­წე­რე და "სა­ქინ­ფორ­მი­დან“ წა­ვე­დი. ბა­ტონ­მა ედუ­არ­დმა ისე იცო­და, თით­ქოს უკე­თე­სი სამ­სა­ხუ­რი ვი­შო­ვე და ამი­ტომ გა­და­ვე­დი. მერე, უკვე კრწა­ნის­ში რომ დავ­დი­ო­დი, მი­თხრა, 1-2-ჯერ რომ მო­გი­კი­თხე, კა­ხამ ასე­თი პა­სუ­ხი გამ­ცა, სერ­გომ უკე­თე­სი სამ­სა­ხუ­რი იშო­ვაო. აღარ და­მი­წყია ჭო­რა­ო­ბა და ახ­სნა, აზრი არ ჰქონ­და.

• "მას ძა­ლი­ან უყ­ვარ­და ჟურ­ნა­ლის­ტე­ბი..."

ბა­ტო­ნი ედუ­არ­დი ძა­ლი­ან კარ­გი მო­სა­უბ­რე და მსმე­ნე­ლიც იყო. ჩვენ პო­ლი­ტი­კა­ზე არას­დროს გვი­ლა­პა­რა­კია, უფრო ცხოვ­რე­ბი­სე­ულ თე­მებ­ზე, ან პერ­სო­ნა­ლი­ებ­ზე ვლა­პა­რა­კობ­დით. პენ­სი­ა­ზე როცა იყო, 1-2-ჯერ გერ­მა­ნი­ა­ში წა­ვე­დით ერ­თად, მისი წიგ­ნი გა­მო­ვი­და და პრე­ზენ­ტა­ცია გა­ი­მარ­თა. ერთი რამ შე­მიძ­ლია ვთქვა, რომ ის სრუ­ლი­ად მენ­დო­ბო­და. ოფი­ცი­ა­ლურ გა­და­ღე­ბებ­ზე როცა ვი­ყა­ვით, მისი პრე­ზი­დენ­ტო­ბის დროს, 100 გამ­წკრი­ვე­ბუ­ლი ჟურ­ნა­ლის­ტი რომ იღებ­და, იმ ჯგუფ­ში მპო­უ­ლობ­და და ვგრძნობ­დი, მზე­რას პირ­და­პირ მე რომ მის­წო­რებ­და.

სერ­გე­ის მე­ძახ­და და სა­ღა­მო­ო­ბით მე­ტყო­და ხოლ­მე - სერ­გეი, და­ი­ღა­ლე? ასეც რომ ყო­ფი­ლი­ყო, ვუ­ა­რობ­დი, რა თქმა უნდა. ალ­ბათ მოგ­შივ­დაო, და­ა­მა­ტებ­და. ის ძა­ლი­ან ყუ­რა­დღე­ბი­ა­ნი იყო და ვერც ვე­რა­ფერს გა­მო­ა­პა­რებ­დი. შე­ვარ­დნა­ძეს ძა­ლი­ან უყ­ვარ­და ჟურ­ნა­ლის­ტე­ბი, გინდ კრი­ტი­კუ­ლი ყო­ფი­ლი­ყო, გინდ - მა­ა­მებ­ლუ­რი. უთ­ქვამს ჩემ­თვის, სი­ა­მოვ­ნე­ბით ვუ­ყუ­რებ "დარ­დუ­ბა­ლას“, სულ არ ვბრაზ­დე­ბიო. ძა­ლი­ან მოს­წონ­და მისი თო­ჯი­ნა.

• "ჩვენ ჟეს­ტე­ბის ენით ვსა­უბ­რობ­დით"

რო­გორც ობი­ექ­ტი, სულ არ ყო­ფი­ლა პრე­ტენ­ზი­უ­ლი. როცა იცო­და, ფო­ტოგ­რა­ფე­ბი უღებ­დნენ, არას­დროს ისეთ მოძ­რა­ო­ბას არ გა­ა­კე­თებ­და, ცუ­დად გა­მო­სუ­ლი­ყო, გა­მო­მუ­შა­ვე­ბუ­ლი ჰქონ­და, დიდი გა­მოც­დი­ლე­ბა მი­ი­ღო. თავს რომ ოდ­ნავ დახ­რი­და, ვი­ცო­დი, გა­და­ღე­ბა უნდა და­მეს­რუ­ლე­ბი­ნა, ჟეს­ტე­ბის ენა­ზე ვსა­უბ­რობ­დით.

ფო­ტოგ­რა­ფი რაც მეტ ფო­ტოს გა­და­ი­ღებ, ამო­სარ­ჩე­ვად უკე­თე­სია. მა­გა­ლი­თად, კრწა­ნის­ში სტუმ­რე­ბი როცა მო­დი­ოდ­ნენ და ვუ­ღებ­დი, ამომ­ხე­დავ­და და უკვე ვი­ცო­დი, საკ­მა­რი­სი იყო. ორი­ვეს შე­მუ­შა­ვე­ბუ­ლი გვქონ­და.

სა­ო­ცა­რი იუ­მო­რი ჰქონ­და, მე მა­ინც ყო­ველ­თვის ვი­ცავ­დი სუ­ბორ­დი­ნა­ცი­ას, ის ჩემი ქვეყ­ნის პრე­ზი­დენ­ტი, მე კი ერთი ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი ფო­ტოგ­რა­ფი ვი­ყა­ვი. დღე­ვან­დე­ლი ფო­ტოგ­რა­ფე­ბი პრე­ზი­დენ­ტებ­თან სახ­ლშიც და­დი­ან და აგა­რა­კებ­ზეც, ერ­თად ქე­ი­ფო­ბენ... მა­შინ ასე არ იყო და ჩემ­თვის დიდი რამე იყო, სახ­ლში რომ მი­მი­პა­ტი­ჟებ­დნენ. ერთხელ, კრწა­ნის­ში ედუ­არ­დის მთე­ლი ოჯა­ხი შე­იკ­რი­ბა, გა­და­ვი­ღე ფო­ტო­ე­ბი და როცა და­ი­შალ­ნენ, სამ­ნი დავ­რჩით - მე, შე­ვარ­დნა­ძე და მისი მე­უღ­ლე. მერე ვბჭობ­დით, რამ­დე­ნი დავ­ბეჭ­დოთ, ვის სა­ჩუქ­რად რო­მე­ლი ფოტო გა­ვუმ­ზა­დოთ და ა.შ. კარ­გიო, მი­თხრა, სა­ნამ სუ­რა­თებ­ზე გა­და­ვალთ, ეს კო­ნი­ა­კი გა­დაჰ­კა­რი, ნუ გე­ში­ნია, "იქი­დან“ არის მო­ტა­ნი­ლი, "სპეც­ზა­კა­ზი­აო“.

თვი­თო­ნაც უყ­ვარ­და გა­დაკ­ვრა. უკა­ნას­კნელ წუ­თამ­დე სი­ა­მოვ­ნე­ბით მი­ირ­თმევ­და, ოღონდ, მხო­ლოდ კო­ნი­აკს, სხვა სას­მელს არ იკა­რებ­და. მას თა­ვი­სი კო­ნი­ა­კი ჰქონ­და, რო­მელ­ზეც შეჩ­ვე­უ­ლი იყო. დი­დე­ბუ­ლი და უბ­რა­ლო კაცი იყო. ზოგი "თეთრ მე­ლას“, ზოგი რას ეძახ­და, ამ დროს, ოჯახ­ში, მე­გობ­რებ­ში, უშუ­ა­ლო, ძა­ლი­ან მე­გობ­რუ­ლი იყო და მას­თან კამ­პა­ნი­ას არა­ფე­რი სჯობ­და. ხში­რად მო­დი­ო­და მას­თან ჯა­ნუ­კი, რეზო ამა­შუ­კე­ლი, არ­მაზ სა­ნებ­ლი­ძე და სხვე­ბი. მისი სა­მე­გობ­რო ერ­თად რომ შე­იკ­რი­ბე­ბო­და, მერე უნდა გე­ნა­ხათ ლხე­ნა.

• ერ­თა­დერ­თი ფოტო, რო­გორც მტკი­ცე­ბუ­ლე­ბა

მე მა­ინც დის­ტან­ცი­ას ვი­ჭერ­დი, მო­რი­დე­ბუ­ლი ვი­ყა­ვი. ახლა პრე­ზი­დენ­ტებ­თან სელ­ფებს რომ იღე­ბენ, ამ­დე­ნი წელი ვმუ­შა­ობ­დი მას­თან და ერ­თა­დერ­თი ერ­თობ­ლი­ვი ფოტო მაქვს - პენ­სი­ა­ზე ახა­ლი გა­სუ­ლი იყო, კრწა­ნის­ში მო­საც­დე­ლი ჰქონ­და, ე.წ. ბე­სედ­კა და თვი­თონ მთხო­ვა, მოდი, ერ­თად გა­და­ვი­ღოთ ფო­ტოო, გვერ­დით და­მის­ვა და გა­და­ვი­ღეთ, თო­რემ ვინ და­მი­ჯე­რებ­და, ამ კაც­თან რომ ვმუ­შა­ობ­დი და ახ­ლოს ვი­ყა­ვი? მიყ­ვარს ეს ფოტო და თუ და­ბეჭ­დავთ, გა­მი­ხარ­დე­ბა.

გარ­დაც­ვა­ლე­ბამ­დე ორი დღით ადრე ვნა­ხე. ხში­რად დავ­დი­ო­დი მას­თან, უკვე ვე­ღარც მე­ტყვე­ლებ­და, მა­ინც ჩვე­ნე­ბუ­რად გვა­გე­ბი­ნებ­და ყვე­ლა­ფერს. ძა­ლი­ან უშუ­ა­ლო იყო და პენ­სი­ა­ზე როცა გა­ვი­და, უფრო გა­იხ­სნა. როცა იქ მისი სა­მე­გობ­რო იკ­რი­ბე­ბო­და, მი­დი­ო­და შა­ყი­რი, იუ­მო­რი... პატ­რი­არ­ქი მას­თან ბო­ლომ­დე, ყვე­ლა და­ბა­დე­ბის დღეს და სა­ეკ­ლე­სიო დღე­სას­წა­უ­ლებ­ზე და­დი­ო­და და ულო­ცავ­და, მას­თან ძა­ლი­ან ახ­ლოს იყო.

შე­ვარ­დნა­ძეს ჩემი გა­და­ღე­ბუ­ლი ყვე­ლა­ფე­რი მოს­წონ­და. კო­მუ­ნის­ტე­ბის დროს გაზ­რდი­ლი ფო­ტოგ­რა­ფი ხომ იცით, ცოტა სხვა­ნა­ი­რად იქ­ცე­ვა - ჩემს ფო­ტო­ებს პირ­ველ ცენ­ზუ­რას მე ვა­დებ­დი, მერე უკვე და­მუ­შა­ვე­ბუ­ლი და გაკ­რი­ა­ლე­ბუ­ლი მიმ­ქონ­და მას­თან. სულ მის გვერ­დზე რომ ვი­ყა­ვი, ჩემ­თვის ყვე­ლა­ზე დიდი შე­ფა­სე­ბა ეს იყო. პრე­ზი­დენ­ტი ყვე­ლას­თან ახ­ლოს ვერ იქ­ნე­ბა. 1975-დან 85 წლამ­დე და მერე 91-დან სი­ცო­ცხლის უკა­ნას­კნელ წუ­თამ­დე მას­თან ვი­დე­ქი.

• "ყვე­ლა ფო­ტოს უკან არის ჩემი უკ­მა­ყო­ფი­ლე­ბა"

ამის შემ­დეგ ვი­ყა­ვი სან­დრა რუ­ლოვ­სის ფო­ტოგ­რა­ფიც. მას­თან 1 წელი ვი­მუ­შა­ვე. არ ვიცი, ვისი რე­კო­მენ­და­ცი­ით, მაგ­რამ თვი­თონ და­მი­ძა­ხეს. მერე, მი­შას­თან მო­მი­ვი­და უთან­ხმო­ე­ბა და წა­მო­ვე­დი, ეს დიდი ის­ტო­რი­აა, არ მინ­და ამა­ზე სა­უ­ბა­რი.

17 წიგ­ნი მაქვს გა­მო­ცე­მუ­ლი სა­ქარ­თვე­ლო­ზე, წიგ­ნი კი არა, უფრო სწო­რად, ფო­ტო­ალ­ბო­მე­ბია თან­დარ­თუ­ლი ტექ­სტე­ბით. ჩემი ლოგო ავი­ღე - "მოგ­ზა­უ­რო­ბა სა­ქარ­თვე­ლო­ში“ და ამ ლო­გო­თი ვამ­ზა­დებ მე-18 წიგნს "მოგ­ზა­უ­რო­ბა აჭა­რა­ში“. სი­მარ­თლე თუ გინ­დათ, ჩემი ნა­მუ­შევ­რე­ბი არ მომ­წონს, სულ იმის გან­ცდა მრჩე­ბა, უკე­თე­სის გა­და­ღე­ბა შე­მეძ­ლო. სა­ერ­თოდ ძა­ლი­ან მიყ­ვარს შავ-თეთ­რი ფოტო, კლა­სი­კუ­რი ფორ­მაა ფო­ტოგ­რა­ფი­ის, ფე­რა­დი ფოტო მა­ტყუ­ა­რაა - ხალ­ხსაც ატყუ­ებს და შენც. მე­უბ­ნე­ბი­ან, უნი­ვერ­სა­ლუ­რი ფო­ტოგ­რა­ფი ხარო, ვი­ნა­ი­დან პორ­ტრეტ­საც ვი­ღებ, პე­ი­ზაჟ­საც, სპორ­ტსაც, ჟან­რულ ფო­ტოგ­რა­ფი­ა­სა და ფო­ტოჟურ­ნა­ლის­ტი­კა­შიც ვარ, აბ­სტრაქ­ტულ ფო­ტოგ­რა­ფი­ა­საც ვა­კე­თებ და აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, კონ­კრე­ტულ საყ­ვა­რელ ჟანრს და ფო­ტოს ვერ და­ვა­სა­ხე­ლებ. გუ­ლახ­დი­ლად გე­უბ­ნე­ბით, ჩემი არც ერთი ფოტო არ მომ­წონს, ყვე­ლა ფო­ტოს უკან არის ჩემი უკ­მა­ყო­ფი­ლე­ბა, ხალ­ხს კი მოს­წონს...

• მსოფ­ლი­ოს სა­უ­კე­თე­სო ფო­ტოგ­რა­ფის ასე­ულ­ში

იყო ასე­თი ფო­ტოგ­რა­ფი - სი­მონ კი­ლა­ძე, უმაგ­რე­სი ფო­ტო­ხე­ლო­ვა­ნი, 80-იან წლებ­ში გარ­და­იც­ვა­ლა. მან და­მა­ყე­ნა ფეხ­ზე, ჩა­მო­ვა­ყა­ლი­ბეთ ფო­ტოკ­ლუ­ბი "თბი­ლი­სი“, სა­დაც გა­ერ­თი­ა­ნე­ბუ­ლი იყო ბევ­რი ფო­ტოგ­რა­ფი. ფო­ტოგ­რა­ფი­უ­ლი ცხოვ­რე­ბა ჩქეფ­და, ისე კი არა, დღეს რომ ყვე­ლა ჩა­კე­ტი­ლია. ჩემი შვი­ლი ახლა ამე­რი­კა­შია, ისიც იღებს, ხოლო შვი­ლიშ­ვი­ლი ჩემ­ზე უკე­თე­სი ფო­ტოგ­რა­ფია, ისიც ამე­რი­კა­შია და სწავ­ლობს დი­ზა­ი­ნის და ფო­ტო­ხე­ლოვ­ნე­ბის სას­წავ­ლე­ბელ­ში, მან გა­აგ­რძე­ლა ჩემი გზა.

1980 წელს მსოფ­ლი­ოს სა­უ­კე­თე­სო 100 ფო­ტოგ­რაფს შო­რის და­მა­სა­ხე­ლეს. მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა მი­ვი­ღე კონ­კურ­სში - "1 დღე საბ­ჭო­თა კავ­ში­რის ცხოვ­რე­ბი­დან“. მსოფ­ლი­ოს 100 სა­უ­კე­თე­სო ფო­ტოგ­რა­ფი შე­ვი­ყა­რეთ ერ­თად (სსრკ-დან ვი­ყა­ვით მე და 2 რუსი ფო­ტოგ­რა­ფი), გაგ­ვა­ნა­წი­ლეს და მე ციმ­ბი­რი შემ­ხვდა, იქ ვი­ღებ­დი. ომ­სკში გა­ვი­ცა­ნი ელ­ცი­ნი, ჩა­ვე­დი, და­მახ­ვედ­რეს ვერ­ტმფრე­ნი, ყვე­ლა­ფე­რი კრემ­ლის დო­ნე­ზე იყო ორ­გა­ნი­ზე­ბუ­ლი. მსოფ­ლი­ოს 100-მა ფო­ტოგ­რაფ­მა ერთ დღეს გა­და­ი­ღო ყვე­ლა­ფე­რი და ჩა­ი­ტა­ნა მოს­კოვ­ში. გა­მო­ი­ცა უზარ­მა­ზა­რი, ძა­ლი­ან ძვირ­ფა­სი წიგ­ნი. მერე მიწ­ვევ­დნენ და ვა­შუ­ქებ­დი ოლიმ­პი­ა­დებს, სპარ­ტა­კი­ა­დას... სხვა­თა შო­რის, სპორ­ტს კარ­გად ვი­ღებ­დი...

ამ­ჟა­მად ჩემი თა­ვის პი­რა­დი ფო­ტოგ­რა­ფი ვარ. რაღა დრო­სია, არც არა­ვის ვჭირ­დე­ბი, ისე­თი დროა, გაგ­ჭყლე­ტენ ბაღ­ლინ­ჯო­სა­ვით. მირ­ჩევ­ნია, ჩემ­თვის წყნა­რად ვი­მუ­შაო.

1993-დან 2000 წლამ­დე ვი­ყა­ვი "სა­ქინ­ფორ­მის“ ფო­ტოქ­რო­ნი­კის მთა­ვა­რი რე­დაქ­ტო­რი, ამა­სო­ბა­ში რო­ი­ტე­რის სა­ა­გენ­ტო­შიც ვი­მუ­შა­ვე, ტასს-შიც. ჩემს ცხოვ­რე­ბა­ში არა­ფე­რი ჩა­მი­წყია, ვინ­მე თუ შე­მომ­თა­ვა­ზებ­და, ავ­წონ-დავ­წო­ნი­დი და მერე ან თან­ხმო­ბას ვე­ტყო­დი, ან - უარს. არც ფო­ტო­გა­მო­ფე­ნებ­ზე გა­მიგ­ზავ­ნია ჩემი ფო­ტო­ე­ბი, ცხოვ­რე­ბა­ში არც პერ­სო­ნა­ლუ­რი გა­მო­ფე­ნა მო­მი­წყვია. 100 წელი ვი­ცხოვ­რო და მერე არ­ქი­ვიც აქ არის და თუ მო­უნ­დე­ბათ, გა­ა­კე­თე­ბენ სერ­გო ედი­შე­რაშ­ვი­ლის გა­მო­ფე­ნას, ან რა­ღაც წიგნს გა­მოს­ცე­მენ, მე ამის­თვის ნამ­დვი­ლად არ მცა­ლია. ვინ მოთ­ვლის, რამ­დე­ნი ფოტო გა­და­მი­ღია, 1-2-ჯერ სა­ერ­თოდ გა­მი­ნად­გურ­და არ­ქი­ვი. "სა­ქინ­ფორმ­ში“ როცა ვმუ­შა­ობ­დი, წყა­ლი ჩა­მო­ვი­და და 1969-დან 1976 წლამ­დე რაც კი მქონ­და გა­და­ღე­ბუ­ლი, ათა­სო­ბით ნე­გა­ტი­ვი გა­დავ­ყა­რე, წარ­მო­გიდ­გე­ნი­ათ, რამ­დე­ნი იქ­ნე­ბო­და?

• "შან­სი არ იყო ფო­ტო­ა­პა­რა­ტის გა­რე­შე და­მე­ძი­ნა“

ჩემ­თვის ფო­ტო­ხე­ლოვ­ნე­ბა ყვე­ლა­ფე­რია. ცოტა ახალ­გაზ­რდა როცა ვი­ყა­ვი, ის ჩემი ძი­ლის წა­მა­ლი იყო, შან­სი არ იყო ისე და­მე­ძი­ნა, ხელ­ში ფო­ტო­ა­პა­რა­ტი არ მჭე­რო­და. ხო­მაა ზო­გი­ერ­თი, წიგნ­თან ერ­თად იძი­ნებს, მე - ფო­ტო­ა­პა­რატ­თან. "ნი­კო­ნე­ბის“ ძვე­ლი მო­დე­ლე­ბი მაქვს და იმით ვმუ­შა­ობ. ცნო­ბი­ლი ფო­ტოგ­რა­ფე­ბის ნათ­ქვა­მია, მო­მე­ცით ვედ­რო ნახ­ვრე­ტით და მე თქვენ გა­გი­კე­თებთ ნორ­მა­ლურ ფო­ტოს. მთა­ვა­რია ხედ­ვა და პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლიზ­მი, თო­რემ აპა­რატს ჩემ­თვის დიდი მნიშ­ვნე­ლო­ბა არ აქვს. როცა ჩემი აპა­რა­ტით გავ­დი­ვარ და ახალ­გაზ­რდებს ვუ­ყუ­რებ, ისე­თი აპა­რა­ტე­ბი ავქთ, ახალ­გაზ­რდო­ბა­ში რომ არც დამ­სიზ­მრე­ბია, ცოტა მრცხვე­ნია, მაგ­რამ თან არ მრცხვე­ნია. თა­ვარ­თქი­ლა­ძის უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში ვას­წავ­ლი ფო­ტოჟურ­ნა­ლის­ტი­კას და ჩემს სტუ­დენ­ტებს ყო­ველ­თვის ამას ვე­უბ­ნე­ბი, არას­დროს გა­მო­ე­კი­დოთ ფო­ტო­ა­პა­რა­ტის ღი­რე­ბუ­ლე­ბას და ბრენ­დს, მთა­ვა­რია, თქვენ­ში ისე­თი ხედ­ვა შე­ი­მუ­შა­ოთ, რო­მე­ლიც სხვას არ აქვს და ვერ ნა­ხუ­ლობს. ესაა მთა­ვა­რი ფო­ტოგ­რა­ფის­თვის, და­ნარ­ჩე­ნი მე­ო­რე­ხა­რის­ხო­ვა­ნია.