"სახლები დაძრულია უხეში ზემოქმედების შედეგად... ხალხს მთელი ცხოვრების ნაღვაწი უნადგურდება" - რას ამბობს სეისმოლოგი სოფელ ითხვისში გაჩენილ ნაპრალებზე?
ჭიათურის მუნიციპალიტეტის სოფელ ითხვისში 12 სახლი სრულად დაინგრა, ნაწილი კი დაზიანებულია. სახლები ინგრევა და მიწას ბზარები გაუჩნდა. მოსახლეობა იძულებული გახდა, საცხოვრებელი დაეტოვებინა. მათ მხოლოდ ნივთების ნაწილის გატანა მოახრხეს. ადგილობრივები მიწის მასის ჩავარდნას მიწის ქვეშ მარგანეცის მოპოვებას უკავშირებენ. ეჭვობენ, რომ ამ სოფელშიც მადნის არასწორად მოპოვება მიმდინარეობს. ეს უმძიმესი საკითხი მართლაც სწრაფ შესწავლას და რეაგირებას საჭიროებს.
AMBEBI.GE თეა გოდოლაძეს, დედამიწის შემსწავლელ მეცნიერებათა ინსტიტუტის და სეისმოლოგიის ეროვნული ცენტრის დირექტორს ესაუბრა:
- როგორ აფასებთ ჭიათურის მუნიციპალიტეტის სოფელ ითხვისში საცხოვრებელი სახლების მასობრივ ჩავარდნას და დაზიანებას. როგორ გგონიათ, ეს მართლაც, რასაც მოსახლეობა ასახელებს, წიაღისეულის არასწორად მოპოვების მიზეზია?
- ეს თემა არ არის ახალი. მოსახლეობა ამას დიდი ხანია, აპროტესტებს, რომ მათი სახლების დაზიანება წიაღისეულის მოპოვებას უკავშირდება. საერთოდ წიაღისეულის არასწორ მოპოვებასთან მსგავსი მოვლენები არის ხოლმე დაკავშირებული. ბუნებრივი წიაღისეულის არასწორი მოპოვების პირობებში გარემო ზიანდება. იქ ხდება წიაღისეულის გამოღება და შესაბამისად არასტაბილური გარემოს იქნება. არასტაბილური გარემო სტაბილიზაციისკენ მიისწრაფვის. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ გრავიტაციით ქვემოთ მოდის ყველაფერი, ვითარდება მეწყრული პროცესები.
ეს ჩვენს დარგში ანა-ბანაა. ამიტომ რაც იქ ხდება, ამის ცხადი სურათია. ამასთან დაკავშირებით აუცილებელია შეიქმნას საგამოძიებო ჯგუფი, რომ ამაზე რეაგირება მოხდეს. ეს არის მოსახლეობის საცხოვრისის დაზიანება, რაც პირველ რიგში, საერთაშორისო კონვექციით მიუღებელია. ადამიანებს უზიანებენ სახლებს და ამის დაცვითი მექანიზმები არ არის. არადა, ამ სამუშაოების წარმოებისას, ვალდებულები არიან, მათი უსაფრთხოება დაიცვან და უზრუნველყონ. მოსახლეობის საცხოვრისისა და ნაშრომის უსაფრთხოების დაცვა ელემენტარულია.
- საკითხი ალბათ სხვადასხვა დარგის სპეციალისტის შესწავლას მოითხოვს...
- რაც ახლა იქ ხდება, არ არის ახალი. ამ ქვეყანაში გადაწყვეტილების მიღება დარგის სპეციალისტების გვერდის ავლით ან დარგის სპეციალისტების აზრის გაუთვალისწინებლად ხდება. შესაბამისად დგება არასწორი შედეგი, რაც ძალიან დამთრგუნველია. ფოტოები ვნახე, საცხოვრებელი სახლები დაძრულია უხეში ზემოქმედების შედეგად და ვითარდება მეწყრული პროცესი. ამას გრუნტის ჩავარდნა ჰქვია. წარმოიდგინეთ, ნებისმიერ რამეს საფუძველი, საყრდენი რომ გამოაცალოთ, ის ჩავარდება... მოსახლეობა რასაც ამბობს, დარდობს და ჩივის, სწორ აქცენტებს აკეთებს. იმ გვირაბებში გამაგრებითი სამუშაოები არ არის ჩატარებული...
გამაგრებითი სამუშაოები საკმაოდ ძვირი სიამოვნებაა. არადა, წიაღისეულის მოპოვება ისე, რომ არ დავიცვათ მოსახლეობა, არ შეიძლება! მარტივი სქემაა საერთაშორისო პრაქტიკაა, თან, ამაზე მსჯელობა არც შეიძლება, ანა-ბანაა. როდესაც სამეწარმეო სამუშაოებს ატარებთ, აუცილებელია მოსახლეობის უფლებების დაცვა. იმავე გვირაბების გაყვანისას მოსახლეობას უზიანდება საცხოვრისი და ადამიანები დაუცველები ხდებიან. სამწუხაროა, რომ ამაზე საერთაშორისო ან უცხოური კომპანიები ხშირად ხელს ითბობენ. მაგრამ კომპანია, რომელიც იმიჯს უფრთხილდება, მსგავს სამუშაოს არ აწარმოებს. მათი სამუშაოები ყველა დაცვითი მექანიზმის გათვალისწინებით ტარდება. მაგრამ რა თემაზეც ახლა ვსაუბრობთ, რა შედეგებიც იქ დადგა, ასეთი სამუშაოების უკან საეჭვო კომპანიები არიან ხოლმე.
- ხომ შეიძლება სახლების ასეთი დანგრევა არ უკავშირდებოდეს მაინცდამაინც წიაღისეულის მოპოვებას და იმ ადგილას მეწყრული პროცესი იყოს?
- ასეთი მასშტაბით და ასეთი სისწრაფით მეწყრული პროცესები არ ვითარდება...
- ანუ ეს ხელოვნურადაა გამოწვეული?
- ამის ყველა მაჩვენებელია. აუცილებელია, შესაბამისი დარგის სპეციალისტები ჩაერთონ. მე სეისმოლოგი ვარ და ზოგადი განათლება მაძლევს იმის საფუძველს, რომ ასე ვიმსჯელო. თუმცა შესასწავლია იქ დეტალურად ყველაფერი. თან, როგორც აღვნიშნე, იქ მოსახლეობა დღეს არ დაუწყია ამ თემაზე საუბარი. მუდმივად ამბობდნენ, აპროტესტებდნენ - ეკლესიების ქვეშ დაიწყეს გამოთხრა და გუმბათი დაზიანდაო... ესეც თქვეს... მაშინვე იყო სანახავი და შესასწავლი, სპეციალური კომისია სჭირდება და შესაბამისი რეაგირება, რადგან საუბარია ადამიანის უფლებაზე დაიცვან მისი საცხოვრებელი ადგილი. ნებისმიერმა წარმოიდგინოს, ხალხი მთელი ცხოვრება რაღაცას აშენებს, აკეთებს და ვიღაცის მიერ სამუშაოების არასწორად წარმოების გამო მისი ნაშენები, ნაღვაწი, ნადგურდება. ეს არ შეიძლება.
მთავარი ფოტო: გიორგი მეგრელიშვილი