"ასევე იბლოკებოდა თავის დროზე პრეზიდენტ მარგველაშვილის ვიზიტებიც, მას ხან მოწვევასაც უმალავდნენ" - "ოცნების" შერისხული პრეზიდენტები: დაარღვია თუ არა კონსტიტუცია სალომე ზურაბიშვილმა?
- ფოტოზე: გიორგი მარგველაშვილი, სალომე ზურაბიშვილი, 2018 წელი
საკანონმდებლო ორგანოში საქართველოს პრეზიდენტ სალომე ზურაბიშვილის წლიურ მოხსენებას "ქართულმა ოცნებამ“ კრიტიკული განცხადებებით უპასუხა. მმართველი პარტია პრეზიდენტს აკრიტიკებს ვეროპულ ვიზიტებთან დაკავშირებით და აღნიშნავს, რომ ის კონსტიტუციის მიღმა მოქმედებდა და ამაზე პოლიტიკური რეაგირება აუცილებელია. მეტიც, საქართველოს მთავრობამ პრეზიდენტის წინააღმდეგ სარჩელით საკონსტიტუციო სასამართლოსაც მიმართავს. როგორც "ქართული ოცნების“ პოლიტსაბჭოს განცხადებაშია ნათქვამი, საგარეო პოლიტიკის განხორციელების პროცესში იკვეთება პრეზიდენტის მხრიდან კონსტიტუციის დარღვევა, რაც საკონსტიტუციო სასამართლოს მხრიდან დადასტურებას საჭიროებს. მათ შორის, მმართველი პარტიის ინფორმაციით, გასული ერთი წლის განმავლობაში იყო არაერთი შემთხვევა, როდესაც პრეზიდენტმა მთავრობის მიერ წარდგენილი ელჩის, თუ დიპლომატიური წარმომადგენლის დანიშვნაზე უარი განაცხადა, რაც საქართველოს კონსტიტუციას უხეშად ეწინააღმდეგება.
"საქართველოს თითოეულ მოქალაქეს და პირველ რიგში, უმაღლეს პოლიტიკურ თანამდებობის პირებს, გვევალება, რომ პატივი ვცეთ და დავიცვათ ჩვენი ქვეყნის მთავარი კანონი ანუ კონსტიტუცია - სამწუხაროდ, უნდა აღვნიშნო, რომ საქართველოს პრეზიდენტი არის შეცდომაში შეყვანილი,- ამის შესახებ პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი ღარიბაშვილმა პარტიის ოფისში გამართული პოლიტსაბჭოს სხდომის შემდეგ, ჟურნალისტებთან საუბრისას განაცხადა.
მანვე განმარტა, რატომ ეთქვა წერილობით უარი საქართველოს პრეზიდენტს უცხოეთში ვიზიტებზე. "საქართველოს კონსტიტუცია განმარტავს, რომ ნებისმიერ ასეთ შემთხვევაში საქართველოს პრეზიდენტი ვალდებულია, საკითხი შეათანხმოს საქართველოს მთავრობასთან, მთავრობა გასცემს თანხმობას ან უარს, ნებისმიერი საგარეო ვიზიტის დაგეგმვის და განხორციელების დროს. როდესაც ასეთი რთული პროცესები მიმდინარეობს რეგიონში, ფართომასშტაბიანი ომია უკრიანაში, მთავრობის თითოეულ წევრს და მეც მიმაჩნია, რომ საქართველოს პრეზიდენტი, მთავარსარდალი უნდა იყოს და ყოფილიყო ქვეყანაში, ეს იყო ჩვენი მთავარი არგუმენტი და მოტივაცია, რომ უარი გვეთქვა მის ვიზიტზე. აქვე დავამატებ, რომ ისევ საქართველოს კონსტიტუციის მიხედვით, საგარეო პოლიტიკას განსაზღვრავს საქარათველოს პარლამენტი და აღასრულებს საქართველოს მთავრობა. პრეზიდენტის ნებისმიერი ვიზიტი კონსტიტუციის მიხედვით უნდა თანხმდებოდეს საქართველოს მთავრობასთან, აქ ყველაფერი ნათელია“, - განაცხადა პრემიერ-მინისტრმა.
პარლამენტის დეპუტატს, "ლელოს“ პოლიტიკურ მდივანს სალომე სამადაშვილს მიაჩნია, რომ "ქართულმა ოცნებამ“ პრეზიდენტის იმპიჩმენტისთვის მზადება დააანონსა და საზოგადოებას უთხრა, რომ ზელენსკის მხარდაჭერისა და საკუთარი პოზიციების დაფიქსირების გამო, სალომე ზურაბიშვილის კონსტიტუციურ შევიწროებას იწყებს.
"ქართული ოცნების“ განცხადებას "ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტი“ IDFI გამოეხმაურა, რომლის შეფასებითაც, სალომე ზურაბიშვილს საქართველოს კონსტიტუცია არ დაურღვევია.
როგორც ორგანიზაციის მიერ გავრცელებულ ინფორმაციაშია ნათქვამი, პრეზიდენტის მიერ კონსტიტუციის დარღვევის თაობაზე გაჟღერებული ბრალდებები მოკლებულია სამართლებრივ საფუძველს. "საქართველოს კონსტიტუციის 49-ე მუხლის თანახმად, საქართველოს პრეზიდენტი არის საქართველოს სახელმწიფოს მეთაური, ქვეყნის ერთიანობისა და ეროვნული დამოუკიდებლობის გარანტი, რომელიც წარმოადგენს საქართველოს საგარეო ურთიერთობებში. საგარეო ურთიერთობებში პრეზიდენტის კომპეტენცია შეზღუდულია და ძირითადად მთავრობასთან შეთანხმებით ხორციელდება, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ საქართველოს პრეზიდენტის ნებისმიერი მოქმედება/უმოქმედობა, რომელიც გავლენას ახდენს საგარეო პოლიტიკაზე, საჭიროებს მთავრობის თანხმობას.
მთავრობის თანხმობის გარეშე პრეზიდენტი ვერ დადებს საერთაშორისო ხელშეკრულებას, ვერ ისარგებლებს ხმის უფლებით საერთაშორისო ორგანოებში, თუმცა, მას როგორც სახელმწიფო მეთაურს, არ ეკრძალება საგარეო პოლიტიკასთან დაკავშირებით საკუთარი პოზიციების გამოხატვა ქვეყნის შიგნით ან ქვეყნის გარეთ, განსაკუთრებით არაფორმალური ვიზიტის ფარგლებში. უფრო კონკრეტულად, საერთაშორისო თანამშრომლობის თვალსაზრისით პრეზიდენტის მიერ გადადგმული ყველა ნაბიჯი ვერ იქნება დამოკიდებული საქართველოს მთავრობის ნებაზე და ვერც საგარო პოლიტიკის განხორციელებად ჩაითვლება. საზოგადოებისთვის ხელმისაწვდომი ინფორმაციის თანახმად, საქართველოს პრეზიდენტის მიერ ჩატარებული შეხვედრები არ იყო ფორმალური, ამ შეხვედრებს საქართველოსთვის არ წარმოუშვია რაიმე სახის ახალი ვალდებულება. ამავე დროს, საქართველოს კონსტიტუციის თანახმად, საქართველოს პრეზიდენტი უფლებამოსილი, მეტიც, ვალდებულიც კია საკუთარი კომპეტენციის ფარგლებში მიიღოს ყველა ზომა ევროპის კავშირსა და ჩრდილოატლანტიკური ხელშეკრულების ორგანიზაციაში საქართველოს სრული ინტეგრაციის უზრუნველსაყოფად. შინაარსობრივი თვალსაზრისით საქართველოს პრეზიდენტის მიერ საქართველოში თუ საზღვარგარეთ გაკეთებული განცხადებები და ქმედებები არ გასცდენია საქართველოს კონსტიტუციის მოთხოვნებს. მეტიც პრეზიდენტის ამგვარი ქმედებები, შეგვიძლია სახელმწიფოს მეთაურის პირდაპირ კონსტიტუციურ ვალდებულებად უნდა განვიხილოთ“, - ნათქვამია განცხადებაში.
პოლიტოლოგი თენგიზ ფხალაძე მიიჩნევს, რომ პრეზიდენტი მისი თამამი და დამოუკიდებელი ნაბიჯებისთვის ისჯება ისევე, როგორც ეს პრეზიდენტ მარგველაშვილის შემთხვევაში მოხდა. მისი თქმით, "ქართული ოცნებისთვის“ მიუღებელია ადამიანის გასვლა პარტიული კონტროლიდან და პირიქით, მმართველ გუნდს მიუთითებს კონსტიტუციის წაკითხვა-გაგებისკენ.
"გულწრფელად რომ გითხრათ, ჩვეულებრივი დე ჟავუს შეგრძნება მაქვს, იმიტომ, რომ ანალოგიური ამბები ხდებოდა გიორგი მარგველაშვილის პრეზიდენტობის პერიოდში. "ქართული ოცნებისთვის“, სამწუხაროდ, მიუღებელია, პრეზიდენტი, თუ ის მართლა დამოუკიდებელ ნაბიჯებს დგამს. დამოუკიდებელში ვგულისხმობ იმას, როგორიც რეალურად უნდა იყოს პრეზიდენტის ინსტიტუტი, ანუ არაპარტიული. როდესაც მიიღება გადაწყვეტილებები არა პარტიის ინტერესებიდან, არამედ საერთო ეროვნული ინტერესებიდან გამომდინარე. ვინმეს თუ კონსტიტუციის წაკითხვა და გაგება სჭირდება, პირველ რიგში ის ადამიანები არიან, ვინც კონსტიტუციას ძალიან ვიწრო სამართლებრივ პრიზმაში უყურებენ და პოლიტიკური კომპონენტი საერთოდ გამორჩენილი აქვთ. ისინი ვერ ხედავენ ან არ უნდათ, რომ დაინახონ და ცდილობენ, კონსტიტუცია საკუთარ თავზე მოირგონ. ისინი საკუთარი გემოვნების მიხედვით ჭრიან და კერავენ კონსტიტუციას - ესაა პრობლემა. მეორე და ყველაზე მთავარი პრობლემა ისაა, რომ ჩვენდა სამწუხაროდ, ამ სახელმწიფოში გადაწყვეტილებები მიიღება პარტიის პოლიტსაბჭოზე და არა იქ, სადაც უნდა მიიღებოდეს. მერე მთავარობა და პარლამენტი უბრალოდ, ტექნიკურ აღმსრულებლად გამოდის, ესაა უბედურება.
რაც შეეხება პრეზიდენტის ნაბიჯებს, მას ცხადია, რომ უკრაინის დროებით რწმუნებულთან ერთად საკანონმდებლო დარბაზში შესვლა არ აპატიეს, არ აპატიეს მისი თამამი განცხადებები, იმ მართლაც გასაკრიტიკებელი ქმედებების და განცხადებების კრიტიკა. ამ ყველაფერს მოჰყვა ის, რაშიც ეჭვიც არ მეპარებოდა, ამიტომ ვთქვი, დე ჟავუს შეგრძნება მაქვს-მეთქი, სწორედ ასე იბლოკებოდა თავის დროზე პრეზიდენტ მარგველაშვილის ვიზიტები, ოღონდ, იმ განსხვავებით, რომ მას ხან მოწვევასაც უმალავდნენ. ამ შემთხვევაში წერილობითი უარი ყოფილა, ანუ ფაქტების დადებას ერიდებოდნენ. ასე რომ, ეს მოცემულობა გვაქვს, რაც ქვეყნისთვის ძალიან ცუდია. ის, რომ პრეზიდენტი თავის აზრს აფიქსირებს, ვიზიტი არაოფიციალურია, ან მხარდაჭერას გამოხატავს უკრაინის მიმართ, ეს არ არის კონსტიტუციის დარღვევა. როგორ შეიძლება, რომ ვიზიტები, რომლებიც ამ კრიტიკულ მომენტში საქართველოს წარმოჩენას ემსახურებოდა, კონსტიტუციის დარღვევად ჩაითვალოს? სალომე ზურაბიშვილი არ ყოფილა დასასვენებლად, ის იყო უმნიშვნელოვანეს დედაქალაქებში უმნიშვნელოვანეს დროს და აკეთებდა მნიშვნელოვან განცხადებებს. გული იმაზე მწყდება, რომ ზურაბიშვილი 4 წლის მერე მიხვდა, რომ პრეზიდენტია და დაიწყო ქმედებები, რომლებიც თავიდანვე უნდა დაეწყო. ის ისჯება სწორედ მაშინ, როდესაც დაიწყო დამოუკიდებელი ნაბიჯების გადადგმა. ასე რომ, პრობლემა სხვა რამეშია - "ქართული ოცნებისთვის“ მიუღებელია ადამიანის გასვლა პარტიული კონტროლიდან, ესაა მთავარი. რა შედეგი მოიტანა მისმა ვიზიტებმაო, მდინარაძე რომ ამბობს, ეს კიდევ ერთხელ ადასტურებს იმას, რომ მათ საერთოდ არ აქვთ წარმოდგენა, რა არის საგარეო პოლიტიკა და როგორ იზომება საგარეო პოლიტიკის შედეგი. სამწუხარო ისაა, რომ იმ ხალხს აქვს ჩაბარებული ქვეყნის საშინაო და საგარეო პოლიტიკის განსაზღვრა, რომელსაც ამაზე წარმოდგენა არ აქვს, ისევე, როგორც დღევანდელი განცხადება უკრაინის ელჩთან მიმართებაში - მდინარაძეს წარმოდგენა არ აქვს, რა განსხვავებაა ქვეყნიდან ელჩის გამოწვევასა და ქვეყანაში მის ფიზიკურად დატოვებაში. როცა ადამიანებს ეს ანა-ბანა არ ესმით და ისინი აღმოჩნდებიან თანამდებობაზე, მერე არ უნდა გაგვიკვირდეს შეცდომების მთელი კასკადი. დაანონსა თუ არა მთავრობამ პრეზიდენტის იმპიჩმენტის მზადება, ეს არ ვიცი, მაგრამ ვიცი, რომ საკონსტიტუციო სასამართლოს მიმართეს. ამით ისინი მხოლოდ და მხოლოდ ამძიმებენ საკუთარ მდგომარეობას. ისინი თუ მართლა აპირებენ ამ საკითხის ასე გაგრძელებას, ეს არანაირად არც ქვეყანას წაადგება და არც "ქართულ ოცნებას“, - აცხადებს თენგიზ ფხალაძე.
იხილეთ ასევე: