ახალ­გაზ­რდა, ქარ­თვე­ლი პე­და­გო­გი ლელა მო­წყო­ბი­ლი მე­სა­მე წე­ლია ჩი­ნეთ­ში მოღ­ვა­წე­ობს... იგი ჩი­ნე­თი­დან გვე­სა­უბ­რა და გვი­ამ­ბო პან­დე­მი­ის პი­რო­ბებ­ში რა­ტომ გრძნობ­და და გრძნობს ყვე­ლა­ზე და­ცუ­ლად თავს იქ, სა­ი­და­ნაც ვირუ­სი მთელს მსოფ­ლი­ო­ში გავ­რცელ­და.

- ჩი­ნეთ­ში 2 წლის წინ, 2019 წლის სექ­ტემ­ბერ­ში წა­მო­ვე­დი და პან­დე­მი­აც მა­ლე­ვე და­ი­წყო... სა­ქარ­თვე­ლო­დან უფრო ადრე მე­კი­თხე­ბოდ­ნენ, ხომ მშვი­დო­ბაა მანდ, ვირუ­სის შე­სა­ხებ სა­უბ­რო­ბე­ნო, მაგ­რამ ჩემს ქა­ლაქ­ში 2020 წლის, 21 იან­ვრამ­დე არა­ფე­რი მიგ­რძვნია. 21 იან­ვარს, როცა უკვე ჩემი პრო­ვინ­ცი­ის რე­გი­ონ­ში ერთი შემ­თხვე­ვა და­ფიქ­სირ­და, მე­ო­რე დღეს ყვე­ლას ნიღ­ბე­ბი გვე­კე­თა...

წა­მოს­ვლა­ზე არ მი­ფიქ­რია, რად­გან ჩემი თა­ნამ­შრომ­ლე­ბი და კომ­პა­ნი­ის ხელ­მძღვა­ნე­ლე­ბი აბ­სო­ლუ­ტუ­რად მშვი­დად იყ­ვნენ და მარ­წმუ­ნებ­დნენ რომ უსაფრ­თხოდ ვი­ყა­ვით, ჩვე­ნი ქა­ლა­ქი - ია­ნა­ნი კარ­გად კონ­ტროლ­დე­ბაო... პა­ტა­რა ქა­ლა­ქია, 3 მი­ლი­ო­ნი მო­სახ­ლეა სულ. სა­ბედ­ნი­ე­როდ მე ვირუ­სი არ შემ­ხვედ­რია. ამ დროს უზარ­მა­ზარ სკო­ლა­ში ვმუ­შა­ობ­დი და უამ­რავ მას­წავ­ლე­ბელს რომ ვკი­თხე, არც მათ და არც მათ ახ­ლობ­ლებს არ შეხ­ვედ­რი­ათ. ასე ამ­ბობ­დნენ, ვირუ­სი აქ კი არა, ვუ­ჰან­ში­აო, თით­ქოს ვუ­ჰა­ნი მარსზე ყო­ფი­ლი­ყო და არა ჩი­ნეთ­ში. 2020 წლის თე­ბერ­ვალ­ში მხო­ლოდ 6 შემ­თხვე­ვა და­ფიქ­სირ­და და მას შემ­დეგ იქ ვირუ­სის შემ­თხვე­ვა არ გვქო­ნია...

თუმ­ცა, მთელს ჩი­ნეთ­ში სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბებ­მა მუ­შა­ო­ბა პირ­ველ ივ­ნი­სამ­დე შე­ა­ჩე­რეს. სა­შუ­ა­ლო და და­წყე­ბი­თი სკო­ლე­ბი, ასე­ვე ტრე­ნინგ ცენ­ტრე­ბი ონ­ლა­ინ სა­მუ­შაო რე­ჟიმ­ზე გა­და­ვე­დით. მხო­ლოდ ბა­ღებ­ში და­საქ­მე­ბუ­ლი უცხო­ე­ლი მას­წავ­ლებ­ლე­ბი აღ­მოჩ­ნდნენ პრობ­ლე­მის წი­ნა­შე, რად­გან ბა­ღე­ბი ონ­ლა­ინ გაკ­ვე­თი­ლებ­ზე არ გა­და­სუ­ლან ბავ­შვე­ბის ასა­კი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე... ახლა ვცხოვ­რობ სამ­ხრეთ ჩი­ნეთ­ში, ქა­ლაქ - ჩონ­ჩინ­ში და ბა­ღის პე­და­გო­გად ვმუ­შა­ობ. იმ უბან­ში, სა­დაც ახლა ვარ, ერთი შემ­თხვე­ვა და­ფიქ­სირ­და და მა­შინ­ვე მა­ღა­ლი რის­კის ტე­რი­ტო­რი­ად გა­მო­ცხად­და.

აბ­სო­ლუ­ტუ­რად ყვე­ლა ადა­მი­ანს, ვინც კი აქ ვცხოვ­რობთ და ვმუ­შა­ობთ, ტეს­ტი­რე­ბა ჩაგ­ვი­ტარ­და და ბაღი 2 კვი­რის მან­ძილ­ზე და­კე­ტი­ლი იყო.... ჩი­ნე­ლებს მა­ღა­ლი ნდო­ბა აქვთ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მი­მართ და მშვი­დად არი­ან. როცა პან­დე­მია და­ი­წყო, ჩი­ნურ სო­ცი­ა­ლურ ქსელ­ში ვი­ჩატ­ში (ფე­ის­ბუ­ქის მსგავ­სია) მხო­ლოდ აქ და­საქ­მე­ბუ­ლი უცხო­ე­ლე­ბი წერ­დნენ და ლო­ცუ­ლობ­დნენ პან­დე­მი­ის­გან ჩი­ნე­თის გა­დარ­ჩე­ნა­ზე, თო­რემ თა­ვად ჩი­ნე­ლე­ბი კობი ბრა­ი­ან­ტის თავს დატ­რი­ა­ლე­ბულ ტრა­გე­დი­ა­ზე პოს­ტავ­დნენ მხო­ლოდ. ჩემი ამ­ჟა­მინ­დე­ლი ქა­ლა­ქი ჩონ­ჩი­ნი (მო­სახ­ლე­ო­ბა 15 მლნ) გა­მო­ცხად­და მა­ღა­ლი რის­კის შემ­ცველ ქა­ლა­ქად 1 ნო­ემ­ბერს და როცა ვი­კი­თხე, რამ­დე­ნი შემ­თხვე­ვა გვქონ­და ვირუ­სის, აღ­მოჩ­ნდა რომ აქაც 6 შემ­თხვე­ვა იყო მხო­ლოდ. 6 შემ­თხვე­ვა აქ მა­ღალ ციფრს ნიშ­ნავს, როცა კო­ვიდ­ზეა სა­უ­ბა­რი.

- ანუ ძა­ლი­ან წეს­რი­გია?

- დიახ, აქ წეს­რი­გია, თავს მშვი­დად ვგრძნობ და ფაქ­ტობ­რი­ვად, მე­სა­მე წე­ლია ვირუ­სის გა­რე­შე ვცხოვ­რობ. ალ­ბათ, სა­ინ­ფორ­მა­ციო ვა­კუ­უმ­ში რომ ვიყო და არ ვი­ცო­დე, რა ხდე­ბა ჩემს ქვე­ყა­ნა­სა და ზო­გა­დად მსოფ­ლი­ო­ში, ვირუ­სის არ­სე­ბო­ბა და­მა­ვი­წყდე­ბო­და. როცა ჩი­ნეთ­მა პან­დე­მია და­ა­მარ­ცხა და სკო­ლე­ბი გა­იხ­სნა, ჩემ­მა ერთ-ერ­თმა ჩი­ნელ­მა კო­ლე­გამ ნა­წყე­ნი ტო­ნით მკი­თხა, თუ რა­ტომ წერ­და და­სავ­ლუ­რი პრე­სა ცუდ სტა­ტი­ებს ჩი­ნე­ლებ­სა და ჩი­ნეთ­ზე... ეს ის დრო იყო, როცა ვირუ­სი უკვე ამე­რი­კა­ში და ევ­რო­პა­ში გავ­რცელ­და. იუ­მო­რით გე­ტყვით, და­მაბ­ნია მის­მა გუ­ლუბ­რყვი­ლო შე­კი­თხვამ... ჩი­ნე­ლე­ბი, მსოფ­ლი­ო­ში ვირუ­სის გავ­რცე­ლე­ბის მი­ზე­ზად იმას თვლი­ან, რომ და­სავ­ლელ ხალ­ხს გვიყ­ვარს თა­ვი­სუფ­ლე­ბა და არ ვართ ისე­თი კა­ნონ­მორ­ჩი­ლე­ბი, რო­გორც თვი­თონ... რო­დე­საც სამ­სა­ხუ­რებ­ში სამ­თვი­ა­ნი პა­უ­ზა გვქონ­და, ეს მათ­თვის არ გამ­ხდა­რა შფოთვის მი­ზე­ზი, პი­რი­ქით, ბედ­ნი­ე­რე­ბი იყ­ვნენ, რომ სა­შუ­ა­ლე­ბა მი­ე­ცათ 3 თვე ოჯახ­თან გა­ე­ტა­რე­ბი­ნათ. სა­შუ­ა­ლო სკო­ლის მას­წავ­ლებ­ლე­ბი სკო­ლა­ში დი­ლით 7-ის ნა­ხე­ვარ­ზე უნდა გა­მო­ცხად­დნენ და უმ­რავ­ლე­სო­ბა სა­მუ­შაო დღეს ღა­მის 10 სა­ათ­ზე ას­რუ­ლებს. აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, ალ­ბათ არ იყო გა­საკ­ვი­რი მათი სი­ხა­რუ­ლი.

- რო­გო­რი ვი­თა­რე­ბაა აც­რებ­ზე?

- ვინც სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბებ­შია, ყვე­ლას მოგვ­თხო­ვეს აც­რის ჩა­ტა­რე­ბა. ახლა რო­გორ არის არ ვიცი, მაგ­რამ ერთი თვის წინ რომ ვი­კი­თხე, ჩი­ნეთ­ში შე­მოს­ვლა რო­მე­ლი ვაქ­ცი­ნით აც­რილს შე­ეძ­ლო, აღ­მოჩ­ნდა რომ მხო­ლოდ ჩი­ნუ­რით და არა ფა­ი­ზე­რით ან მო­დერ­ნა­თი... როცა ვაქ­ცი­ნა­ცი­ის სა­კი­თხი წა­მო­იჭ­რა, ჩემი ჩი­ნე­ლი კო­ლე­გე­ბი არ უყუ­რებ­დნენ ამ სა­კითხს და­დე­ბი­თად, მი­თხრეს, არ იქ­ნე­ბა სა­ჭი­რო, რად­გან უსაფრ­თხო ქა­ლაქ­ში ვცხოვ­რობ­თო, მაგ­რამ შემ­დეგ, როცა მთელს ჩი­ნეთ­ში სა­ვალ­დე­ბუ­ლო გახ­და, აიცრ­ნენ.... მე ვფიქ­რობ აქა­უ­რი მე­დია კარ­გად მუ­შა­ობს ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით, თო­რემ ჩი­ნე­ლე­ბი ისე­თი ხალ­ხია, ინექ­ცია კი არა, წა­მალს არ სვა­მენ და ტკი­ვილ­გა­მა­ყუ­ჩე­ბე­ლი რა არის, ის ვერ გა­ვა­გე­ბი­ნეთ პე­კი­ნის უნი­ვერ­სი­ტეტ­დამ­თავ­რე­ბულ პე­და­გოგს. ჯან­მრთე­ლო­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბულ პრობ­ლე­მას ერ­თა­დერ­თი წა­მა­ლი აქვს - ცხე­ლი წყა­ლი... თუკი ეტყვი, არ მიშ­ვე­ლა ცხელ­მა წყალ­მაო, გე­ტყვი­ან, მა­შინ უფრო მეტი ცხე­ლი წყა­ლი და­ლი­ეო...

- გვი­ამ­ბეთ თქვენს შე­სა­ხებ...

- ქო­ბუ­ლე­თი­დან ვარ, და­ახ­ლო­ე­ბით 2 წლის წინ გა­დავ­წყვი­ტე ჩი­ნეთ­ში წა­მოს­ვლა, რად­გან ძა­ლი­ან მა­ინ­ტე­რე­სებ­და ამ ქვეყ­ნის კულ­ტუ­რა. ინ­გლი­სუ­რის მას­წავ­ლებ­ლად ვმუ­შა­ობ... 2 წელი ვი­მუ­შა­ვე სა­შუ­ა­ლო სკო­ლა­ში, მე-7 და მე-8 კლა­სის მოს­წავ­ლე­ებს ვას­წავ­ლი­დი. აქ ერთ კლას­ში 50 და მეტი მოს­წავ­ლე ზის. არის სკო­ლე­ბი, სა­დაც მას­წავ­ლე­ბელს ერთ კლას­ში 80 მოს­წავ­ლე უზის. პი­რა­დად მე მყავ­და და­ახ­ლო­ე­ბით 1200 მოს­წავ­ლე, კვი­რა­ში 22-25 გაკ­ვე­თილს ვა­ტა­რებ­დი. ბავ­შვებს ძა­ლი­ან უყ­ვართ უცხო­ე­ლი მას­წავ­ლებ­ლე­ბი, როცა გხე­და­ვენ, უკვე უყ­ვარ­ხარ. რად­გან ჩვენ არ ვი­ყე­ნებთ იმ ჩი­ნურ სწავ­ლე­ბის მე­თო­დებს, რა­საც ჩი­ნე­ლი მას­წავ­ლებ­ლე­ბი იყე­ნე­ბენ - სა­ხა­ზა­ვით ცემა, აუ­რა­ცხე­ლი სა­ში­ნაო და­ვა­ლე­ბე­ბი, უამ­რა­ვი ტეს­ტი­რე­ბა...

ჩი­ნე­ლი მოს­წავ­ლე­ე­ბი არი­ან ძა­ლი­ან კო­მუ­ნი­კა­ბე­ლუ­რე­ბი და თბი­ლე­ბი, ყო­ველ­თვის სიყ­ვა­რულს გა­მო­ხა­ტა­ვენ. როცა გაკ­ვე­თილ­ზე შე­დი­ხარ, ტა­შით გხვდე­ბი­ან, გაკ­ვე­თი­ლის ბო­ლოს მად­ლო­ბას გიხ­დი­ან სა­ინ­ტე­რე­სო გაკ­ვე­თი­ლის­თვის. აქვთ სა­შინ­ლად სტრე­სუ­ლი რე­ჟი­მი - დი­ლით უნდა გა­იღ­ვი­ძონ 6-ის ნა­ხე­ვარ­ზე, შემ­დეგ მას­წავ­ლებ­ლებ­თან ერ­თად უნდა ირ­ბი­ნონ სტა­დი­ონ­ზე 20 წუ­თის მან­ძილ­ზე, შემ­დეგ ეწყე­ბათ გაკ­ვე­თი­ლე­ბი და ღა­მის 10-ის ნა­ხე­ვარ­ზე სრულ­დე­ბა მათი სას­წავ­ლო დღე. ღა­მის 10-ზე უკვე უნდა და­ი­ძი­ნონ.

სკო­ლა­ში, სა­დაც ვმუ­შა­ობ­დი, ბავ­შვე­ბი ღა­მით, სკო­ლის სა­ცხოვ­რე­ბელ­ში რჩე­ბოდ­ნენ. მხო­ლოდ თვე­ში ერთხელ მი­დი­ოდ­ნენ სახ­ლებ­ში. თა­ვი­დან ვი­ფიქ­რე, რომ ეს სკო­ლა უზ­რუნ­ველ­ყოფ­და ფი­ნან­სუ­რად ნაკ­ლე­ბად უზ­რუნ­ველ­ყო­ფი­ლი ბავ­შვე­ბის გა­ნათ­ლე­ბას, მაგ­რამ რე­ა­ლო­ბა აღ­მოჩ­ნდა სა­პი­რის­პი­რო - სკო­ლა­ში ყვე­ლა ბავ­შვი იყო ძა­ლი­ან მდი­და­რი ოჯა­ხე­ბი­დან და მშობ­ლე­ბის მიერ შვი­ლე­ბის სკო­ლა­ში სა­ცხოვ­რებ­ლად მიყ­ვა­ნა ემ­სა­ხუ­რე­ბო­და ერთ მი­ზანს, რომ ბავ­შვებს მაქ­სი­მა­ლუ­რად კარ­გად ეს­წავ­ლათ კონ­ტრო­ლის პი­რო­ბებ­ში, რად­გან სახ­ლში, ტე­ლე­ფო­ნის და კომ­პი­უ­ტე­რის გამო ისი­ნი კარ­გად ვერ იმე­ცა­დი­ნებ­დნენ. პან­დე­მი­ამ­დე, ჩემი სკო­ლის მოს­წავ­ლე­ე­ბი სკო­ლას მიჰ­ყავ­და ექ­სკურ­სი­ებ­ზე ლოს-ან­ჯე­ლეს­ში, ახალ ზე­ლან­დი­ა­სა და ტო­კი­ო­ში. მშობ­ლე­ბი აფი­ნან­სებ­დნენ ამ მოგ­ზა­უ­რო­ბას.

სკო­ლებს აქვთ სტან­დარ­ტუ­ლი, უზარ­მა­ზა­რი სტა­დი­ო­ნე­ბი. სტან­დარ­ტუ­ლი ზო­მის სა­კა­ლათ­ბურ­თო მო­ედ­ნე­ბი, სპორ­ტს დიდ ყუ­რა­დღე­ბას აქ­ცე­ვენ. ფი­ზკულ­ტუ­რის გაკ­ვე­თი­ლე­ბის გარ­და, ბავ­შვებ­მა უნდა ირ­ბი­ნონ დღე­ში 2-ჯერ 20-20 წუთი - დი­ლით და შუ­ა­დღეს. სკო­ლა­ში არის უამ­რა­ვი კლუ­ბი, 50-ზე მეტი... ის­ტო­რი­ის, თა­ნა­მედ­რო­ვე ტექ­ნო­ლო­გი­ე­ბის, მზა­რე­უ­ლის, ინ­გლი­სუ­რის, ფი­ზი­კის, ბად­მინ­ტო­ნის და ა.შ. მოს­წავ­ლე­ე­ბი სხვა­დას­ხვა კლუ­ბებ­ში ნა­წილ­დე­ბი­ან. ბავ­შვე­ბი ფი­ზაქ­ტი­ვო­ბას ისე არი­ან შეჩ­ვე­უ­ლე­ბი, გაკ­ვე­თი­ლებს შო­რის შეს­ვე­ნე­ბის დროს (10 წუთი) ყვე­ლა კა­ლათ­ბურთს, ჩი­ნურ ჭად­რაკს თა­მა­შობს...

მი­უ­ხე­და­ვად მრა­ვა­ლი და­დე­ბი­თი­სა, დიდი მი­ნუ­სი არის ის, რომ სკო­ლა­ში ასე­თი აუ­რა­ცხე­ლი და­ვა­ლე­ბე­ბის, სტრე­სის და ზე­წო­ლის გამო თი­ნე­ი­ჯერ მოს­წავ­ლე­ებ­ში, სამ­წუ­ხა­როდ, არც ისე იშ­ვი­ა­თია თვით­მკვლე­ლო­ბა. რო­გორც მი­თხრეს, მოს­წავ­ლე­ე­ბის მხო­ლოდ 50% შეძ­ლებს უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში გა­აგ­რძე­ლოს სწავ­ლა, და­ნარ­ჩე­ნი ბავ­შვე­ბი პრო­ფე­სი­ულ სას­წავ­ლებ­ლებ­ში გა­და­ნა­წილ­დე­ბი­ან. ყვე­ლა მშო­ბელს უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში სურს შვი­ლი იხი­ლოს, ამი­ტომ ისი­ნი მო­ი­თხო­ვენ, მათ შვი­ლებს მა­ღა­ლი ქუ­ლე­ბი ჰქონ­დეთ. თუ ქუ­ლე­ბი არ გეყო დიდი ქა­ლა­ქის უნი­ვერ­სი­ტე­ტის­თვის და მის ნაც­ვლად რო­მე­ლი­მე პა­ტა­რა ქა­ლა­ქის უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში მოხ­ვდი, სხვა ქა­ლაქ­ში ვე­რას­დროს იმუ­შა­ვებ.