ცნო­ბი­ლია, რომ "კო­ვიდ-19“-ით და­ინ­ფი­ცი­რე­ბი­სას ქრო­ნი­კუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის მქო­ნე პა­ცი­ენ­ტე­ბი რის­კჯ­გუფს წარ­მო­ად­გე­ნენ. ამ კა­ტე­გო­რი­ა­ში შე­დი­ან დი­ა­ბე­ტის მქო­ნე ადა­მი­ა­ნე­ბი, რო­მელ­თაც და­ინ­ფი­ცი­რე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში ზოგ­ჯერ ჯან­მრთე­ლო­ბის მდგო­მა­რე­ო­ბა უმ­ძიმ­დე­ბათ.

რა და­ა­ვა­დე­ბაა დი­ა­ბე­ტი, რო­გორ გა­მოვ­ლინ­დე­ბა, რა გარ­თუ­ლე­ბე­ბი ახა­სი­ა­თებს მას და კო­ვი­დის შემ­თხვე­ვა­ში რო­გორ უნდა იმარ­თოს ის, ამა­ზე AMBEBI.GE-ს კლი­ნი­კა "ენ­მე­დი­ცის“ ექი­მი-ენ­დოკ­რი­ნო­ლო­გი ნინო ხა­ბე­იშ­ვი­ლი ესა­უბ­რე­ბა.

- შაქ­რი­ა­ნი დი­ა­ბე­ტი ქრო­ნი­კუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბაა, რო­მე­ლიც ხა­სი­ათ­დე­ბა სის­ხლში გლუ­კო­ზის (ანუ შაქ­რის) დო­ნის მა­ტე­ბით. და­ა­ვა­დე­ბის სიმპტო­მე­ბიც ჰი­პერ­გლი­კე­მი­ას (სის­ხლში გლუ­კო­ზის მა­ტე­ბა) უკავ­შირ­დე­ბა, ის გა­მოვ­ლინ­დე­ბა ჩი­ვი­ლე­ბით: პი­რის სიმ­შრა­ლე, გაძ­ლი­ე­რე­ბუ­ლი წყურ­ვი­ლი, გახ­ში­რე­ბუ­ლი შარ­დვა, სი­სუს­ტე, მო­თენ­თი­ლო­ბა, გარ­კვე­ულ შემ­თხვე­ვებ­ში წო­ნა­ში კლე­ბა. ხან­გრძლი­ვი ჰი­პერ­გლი­კე­მი­ას კი წლე­ბის შემ­დეგ მოყ­ვე­ბა დი­ა­ბე­ტის გარ­თუ­ლე­ბე­ბი სხვა­დას­ხვა სის­ტე­მის მხრივ, რაც გან­პი­რო­ბე­ბუ­ლია დრო­თა გან­მავ­ლო­ბა­ში ორ­გა­ნო­თა და ქსო­ვილ­თა მკვე­ბა­ვი სის­ხლძარ­ღვე­ბის და­ზი­ა­ნე­ბით.

დი­ა­ბე­ტი­ან პა­ცი­ენტს, რო­მე­ლიც წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში არ იმ­ყო­ფე­ბა ექი­მის მეთ­ვალ­ყუ­რე­ო­ბის ქვეშ, ან არ ას­რუ­ლებს მის მი­თი­თე­ბებს, შე­საძ­ლოა, გა­ნუ­ვი­თარ­დეს მი­ო­კარ­დი­უ­მის ინ­ფარ­ქტი ან ინ­სულ­ტი. ასე­ვე დი­ა­ბე­ტუ­რი ტერ­ფი, რო­მე­ლიც არ­ცთუ იშ­ვი­ა­თად სრულ­დე­ბა ტერ­ფის ამ­პუ­ტა­ცი­ით; თირკმლის უკ­მა­რი­სო­ბა, რა­საც მივ­ყა­ვართ დი­ა­ლი­ზის სა­ჭი­რო­ე­ბამ­დე; თვა­ლის ბა­დუ­რა­ზე შე­უქ­ცე­ვა­დი ცვლი­ლე­ბე­ბი, რა­საც არც თუ იშ­ვი­ა­თად მოყ­ვე­ბა სიბრმა­ვე; ასე­ვე ვი­თარ­დე­ბა დი­ა­ბე­ტუ­რი ნე­ი­რო­პა­თია, ეს გა­ნა­პი­რო­ბებს ქსო­ვი­ლე­ბის და ორ­გა­ნო­ე­ბის არა­მარ­ტო სის­ხლმო­მა­რა­გე­ბის შემ­ცი­რე­ბას, არა­მედ ინერ­ვა­ცი­ის შემ­ცი­რე­ბა­საც.

- და­ბე­ტის ორი ტიპი არ­სე­ბობს, რა სხვა­ო­ბაა მათ შო­რის? თუ შე­იძ­ლე­ბა, მათი თა­ვი­დან აცი­ლე­ბა?

- მარ­თა­ლია, შაქ­რი­ა­ნი დი­ა­ბე­ტის ორი ძი­რი­თა­დი ტიპი არ­სე­ბობს (არ­სე­ბობს სხვა ტი­პე­ბიც, მაგ­რამ ვფიქ­რობ, ამა­ზე სა­უ­ბა­რი შორს წაგ­ვიყ­ვანს. პირ­ველ რიგ­ში მოკ­ლედ უნდა ავ­ხსნათ, დი­ა­ბე­ტის დროს რა სა­ხის ჰორ­მო­ნა­ლუ­რი დარ­ღვე­ვას­თან გვაქვს საქ­მე. ორი­ვე ტი­პის შემ­თხვე­ვა­ში საქ­მე ეხე­ბა ჰორ­მონ ინ­სუ­ლინს, ის გა­მო­მუ­შავ­დე­ბა პანკრე­ა­სის (ანუ კუ­ჭქვე­შა ჯირ­კვლის) ბეტა უჯრე­დე­ბის მიერ. ინ­სუ­ლი­ნი ჰორ­მო­ნია, რო­მე­ლიც უზ­რუნ­ველ­ყოფს გლუ­კო­ზის უჯრედ­ში ტრან­სპორ­ტი­რე­ბას.

შაქ­რი­ა­ნი დი­ა­ბე­ტი ტიპი 1 აუ­ტო­ი­მუ­ნუ­რი და­ა­ვა­დე­ბაა, სა­კუ­თა­რი იმუ­ნუ­რი სის­ტე­მა იწყებს ბრძო­ლას სა­კუ­თა­რი ორ­გა­ნოს წი­ნა­აღ­მდეგ, ეტა­პობ­რი­ვად მცირ­დე­ბა ინ­სუ­ლი­ნის გა­მო­ყო­ფა, სის­ხლში ინ­სუ­ლი­ნის შემ­ცი­რე­ბა კი იწ­ვევს სის­ხლში გლუ­კო­ზის დო­ნის მა­ტე­ბას, რად­გან ის ვე­ღარ შე­დის უჯრედ­ში. რაც შე­ე­ხე­ბა მის გა­მომ­წვევ მი­ზე­ზებს და იმას, შეგ­ვიძ­ლია თუ არა მისი თა­ვი­დან აცი­ლე­ბა, პა­სუ­ხი ასე­თია - ზო­გა­დად აუ­ტო­ი­მუ­ნუ­რი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის გა­მომ­წვე­ვი კონ­კრე­ტუ­ლი მი­ზე­ზი ცნო­ბი­ლი არ არის, თუმც ტიპი 1 დი­ა­ბეტს ხში­რად უკავ­ში­რე­ბენ გარ­კვე­ულ ვირუ­სულ ინ­ფექ­ცი­ას, აღ­ნიშ­ნუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბის თა­ვი­დან აცი­ლე­ბა შე­უძ­ლე­ბე­ლია. ტიპი 1-ის მკურ­ნა­ლო­ბა ხდე­ბა მხო­ლოდ ინ­სუ­ლი­ნის სა­შუ­ა­ლე­ბით.

ტიპი 2 დი­ა­ბე­ტის დროს სის­ხლში ინ­სუ­ლი­ნის რა­ო­დე­ნო­ბა ნორ­მის ფარ­გლებ­შია, ზოგ­ჯერ მო­მა­ტე­ბუ­ლიც კი არის, მაგ­რამ მისი აღ­ქმა ვერ ხდე­ბა რე­ცეპ­ტო­რე­ბის მიერ, რაც ისევ და ისევ იწ­ვევს სის­ხლში გლუ­კო­ზის დო­ნის მა­ტე­ბას, ვი­ნა­ი­დან ის ვე­ღარ აღ­წევს უჯრედ­ში­და სივ­რცეს. მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, რომ შაქ­რი­ა­ნი დი­ა­ბე­ტი ტიპი 2 გა­ცი­ლე­ბით გავ­რცე­ლე­ბუ­ლია მო­სახ­ლე­ო­ბა­ში და წლი­დან წლამ­დე ამ პა­ცი­ენ­ტე­ბის რი­ცხვი მა­ტუ­ლობს.

ჭარ­ბი წონა, სიმ­სუქ­ნე, არა­ჯან­სა­ღი ცხოვ­რე­ბის წესი, მარ­ტი­ვი ნახ­შირ­წყლე­ბის (ტკბი­ლე­უ­ლი, გან­სა­კუთ­რე­ბით ტკბი­ლი სას­მე­ლე­ბი) დიდი რა­ო­დე­ნო­ბით მი­ღე­ბა, სტრე­სი და მემ­კვიდ­რუ­ლი გან­წყო­ბა - ეს ის ჩა­მო­ნათ­ვა­ლია, რო­მელ­საც წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში შაქ­რი­ა­ნი დი­ა­ბე­ტი ტიპი 2-ის გან­ვი­თე­რე­ბამ­დე მივ­ყა­ვართ. აღ­ნიშ­ნუ­ლი ტი­პის დი­ა­ბე­ტის თა­ვი­დან აცი­ლე­ბა შე­საძ­ლე­ბე­ლია კვე­ბის კო­რექ­ცი­ით, ჯან­სა­ღი ცხოვ­რე­ბის წე­სით, ფი­ზი­კუ­რი აქ­ტი­ვო­ბით.

- და მა­ინც რო­მე­ლი უფრო "ვე­რა­გია“?

- რთუ­ლი სათ­ქმე­ლია, არ მიყ­ვარს როცა შაქ­რი­ან დი­ა­ბეტს "ვე­რაგ“ და­ა­ვა­დე­ბას უწო­დე­ბენ. ხში­რად სწო­რედ დი­ა­ბე­ტი აი­ძუ­ლებს ადა­მი­ანს შეც­ვა­ლოს ცხოვ­რე­ბის წესი: იკ­ვე­ბოს უფრო ჯან­სა­ღად, და­კავ­დეს სპორ­ტით და და­იკ­ლოს ზედ­მე­ტი კი­ლოგ­რა­მე­ბი. ასე რომ, გარ­კვე­ულ შემ­თხვე­ვებ­ში ის პი­რი­ქით ადა­მი­ანს უბიძ­გებს ჯან­სა­ღი ცხოვ­რე­ბის­კენ, რაც იწ­ვევს ცხოვ­რე­ბის ხა­რის­ხის გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბას და ცხოვ­რე­ბის გა­ხან­გრძლი­ვე­ბას. მაგ­რამ თუ პა­ცი­ენ­ტი ვერ ახერ­ხებს გლი­კე­მი­ე­ბის და­რე­გუ­ლი­რე­ბას, სხვა­დას­ხვა მი­ზეზ­თა გამო, ასეთ დროს, დი­ა­ბე­ტი ნამ­დვი­ლად აჩენს თა­ვის "ვე­რაგ“ სა­ხეს წლე­ბის შემ­დეგ.

ორი­ვე ტი­პის დი­ა­ბეტს აქვს გარ­კვე­უ­ლი უპი­რა­ტე­სო­ბა მე­ო­რეს­თან შე­და­რე­ბით. მა­გა­ლი­თად, ტიპი 1 უფრო მწვა­ვედ იწყე­ბა, მაგ­რამ დი­აგ­ნო­ზის დას­მი­სას ვი­ცით, რომ ცვლი­ლე­ბე­ბი ახა­ლი და­წყე­ბუ­ლია და სის­ხლძარ­ღვე­ბი არ არის ხან­გრძლი­ვი ჰი­პერ­გლი­კე­მი­ის შე­დე­გად და­ზი­ა­ნე­ბუ­ლი, ინ­სუ­ლინ­თე­რა­პი­ის დრო­უ­ლი და­წყე­ბა და და­ა­ვა­დე­ბის სწო­რი მარ­თვის შემ­თხვე­ვა­ში პა­ცი­ენტს შე­საძ­ლოა, არას­დროს გა­ნუ­ვი­თარ­დეს დი­ა­ბე­ტის გარ­თუ­ლე­ბე­ბი. ტიპი 2-ის შემ­თხვე­ვა­ში კი ხში­რად დი­აგ­ნო­ზის მო­მენ­ტში უკვე და­ზი­ა­ნე­ბუ­ლია სის­ხლძარ­ღვე­ბი და ნერ­ვე­ბი, რად­გან ტიპი 2-ის დროს შაქ­რის მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი ნელ-ნელა მა­ტუ­ლობს და წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში აზი­ა­ნებს სის­ხლძარ­ღვებს. ტიპი 1-ის დროს ინ­სუ­ლინ­თე­რა­პი­ა­ზე მყო­ფი პა­ცი­ენ­ტი თუ კარ­გად ით­ვლის ნახ­შირ­წყლო­ვან ერ­თე­უ­ლებს, ნაკ­ლე­ბად იზღუ­დავს თავს კვე­ბის თვალ­საზ­რი­სი­თაც.

რაც შე­ე­ხე­ბა ტიპი 2-ის უპი­რა­ტე­სო­ბას, ხში­რად მხო­ლოდ ცხოვ­რე­ბის წე­სის ცვლი­ლე­ბით მნიშ­ვნე­ლოვ­ნად რე­გუ­ლირ­დე­ბა შაქ­რის მაჩ­ვე­ნებ­ლე­ბი სის­ხლში. ფი­ზი­კუ­რი აქ­ტი­ვო­ბა და ჯან­სა­ღი ცხოვ­რე­ბის წესი, რა თქმა უნდა, სა­ჭი­რო­ე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში, და­ნიშ­ნუ­ლი მე­დი­კა­მენ­ტე­ბის ფონ­ზე, ხში­რად საკ­მა­ოდ მარ­ტი­ვად იძ­ლე­ვა გლი­კე­მი­ის (შაქ­რის) მაჩ­ვე­ნებ­ლე­ბის ნორ­მა­ლი­ზე­ბას სის­ხლში.

- "კო­ვიდ-19“-ის შემ­თხვე­ვა­ში ყვე­ლა ქრო­ნი­კუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბა მწვავ­დე­ბა, მათ შო­რის, დი­ა­ბე­ტიც. რა გარ­თუ­ლე­ბას იწ­ვევს კო­ვი­დი დი­ა­ბე­ტის მქო­ნე პა­ცი­ენ­ტებ­ში?

- "კო­ვიდ-19“-ის დროს, ისე­ვე რო­გორც ნე­ბის­მი­ე­რი ინ­ფექ­ცი­უ­რი და­ა­ვა­დე­ბის დროს, ორ­გა­ნიზ­მში მიმ­დი­ნა­რე ძვრე­ბი იწ­ვევს შაქ­რი­ა­ნი დი­ა­ბე­ტის "გამ­წვა­ვე­ბას“ ანუ შაქ­რის დო­ნის მო­მა­ტე­ბას. ზოგ­ჯერ შა­ქარ­თან ერ­თად, სის­ხლში მა­ტუ­ლობს კე­ტოს­ხე­უ­ლე­ბის (ანუ აცე­ტო­ნის) რა­ო­დე­ნო­ბა, ყა­ლიბ­დე­ბა მან­კი­ე­რი წრე: შაქ­რი­ა­ნი დი­ა­ბე­ტის გამ­წვა­ვე­ბა იწ­ვევს კო­ვი­დის მიმ­დი­ნა­რე­ო­ბის გამ­წვა­ვე­ბას და პი­რი­ქით.

- თუმ­ცა შე­საძ­ლოა, ის არც გამ­წვავ­დეს და რა არის ამის მი­ზე­ზი?

- დიახ, სავ­სე­ბით შე­საძ­ლე­ბე­ლია, თუ საქ­მე გვაქვს კო­ვი­დის მსუ­ბუქ ფორ­მას­თან, რო­მე­ლიც არ იწ­ვევს ან­თე­ბით ძვრებს ორ­გა­ნიზ­მში, ან პა­ცი­ენტს ხან­გრძლი­ვი პე­რი­ო­დის გან­მავ­ლო­ბა­ში ჰქონ­და იდე­ა­ლუ­რად და­რე­გუ­ლი­რე­ბუ­ლი გლი­კე­მი­ე­ბი. ცნო­ბი­ლია, რომ კარ­გად მარ­თუ­ლი შაქ­რი­ა­ნი დი­ა­ბე­ტის შემ­თხვე­ვა­ში, ნაკ­ლე­ბია კო­ვი­დის მიმ­დი­ნა­რე­ო­ბის დამ­ძი­მე­ბის ალ­ბა­თო­ბა.

- რო­გორ უნდა მო­იქ­ცეს და­ინ­ფი­ცი­რე­ბის შემ­დგომ დი­ა­ბე­ტის მქო­ნე პა­ცი­ენ­ტი?

- დი­ა­ბე­ტის მქო­ნე პა­ცი­ენ­ტი და­ინ­ფი­ცი­რე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში დრო­უ­ლად უნდა და­უ­კავ­შირ­დეს მკუ­რალ ენ­დოკ­რი­ნო­ლოგს. რე­კო­მენ­დე­ბუ­ლია სა­წყის ეტაპ­ზე­ვე მოხ­დეს ენ­დოკ­რი­ნო­ლო­გის მიერ შაქ­რი­ა­ნი დი­ა­ბე­ტის მხრივ მდგო­მა­რე­ო­ბის შე­ფა­სე­ბა და სა­ჭი­რო­ე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში, დრო­უ­ლად მოხ­დეს ცვლი­ლე­ბე­ბის შე­ტა­ნა მკურ­ნა­ლო­ბის სქე­მა­ში. დი­ა­ბე­ტი­ა­ნი პა­ცი­ენ­ტი კო­ვი­დინ­ფექ­ცი­ის დროს სა­ჭი­რო­ებს ენ­დოკ­რი­ნო­ლო­გის აქ­ტი­ურ მეთ­ვალ­ყუ­რე­ო­ბას.

- ე.ი. ნე­ბის­მი­ერ შემ­თხვე­ვა­ში, ყვე­ლა­ფე­რი მა­ინც და­ა­ვა­დე­ბის სწო­რად მარ­თვა­ზეა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი?

- რა თქმა უნდა, დიდი წილი სწო­რედ და­ა­ვა­დე­ბის სწორ მარ­თვა­ზეა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი. ზოგ­ჯერ დი­ა­ბე­ტი­ა­ნი პა­ცი­ენ­ტი, თუ შაქ­რის მაჩ­ვე­ნებ­ლე­ბი (გლი­კე­მი­ე­ბი) ნორ­მის ფარ­გლებ­ში აქვს, არ თვლის სა­ჭი­როდ და­უ­კავ­შირ­დეს ენ­დოკ­რი­ნო­ლოგს. აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია, რომ და­რე­გუ­ლი­რე­ბუ­ლი გლი­კე­მი­ე­ბის მი­უ­ხე­და­ვად, გარ­კვე­ულ შემ­თხვე­ვებ­ში, შე­იძ­ლე­ბა შე­იც­ვა­ლოს მკურ­ნა­ლო­ბის სქე­მა. ამ­რი­გად, მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, კო­ვი­დინ­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი დი­ა­ბე­ტი­ა­ნი პა­ცი­ენ­ტის მარ­თვა­ში სა­წყის ეტაპ­ზე­ვე ენ­დოკ­რი­ნო­ლო­გი იყოს ჩარ­თუ­ლი.

- რა პრობ­ლე­მე­ბით გა­კი­თხა­ვენ პოს­ტკო­ვი­დურ პე­რი­ოდ­ში ამ კა­ტე­გო­რი­ის პა­ცი­ენ­ტე­ბი?

- პოს­ტკო­ვი­დის პე­რი­ოდ­ში მო­მარ­თვი­ა­ნო­ბი­სას ჩი­ვი­ლე­ბი და­მო­კი­დე­ბუ­ლია იმა­ზე, თუ რო­გორ იყო მარ­თუ­ლი დი­ა­ბე­ტი კო­ვი­დის პე­რი­ოდ­ში, უმე­ტე­სად პა­ცი­ენ­ტე­ბი მოგ­ვმარ­თა­ვენ ჰი­პერ­გლი­კე­მი­ის ჩი­ვი­ლე­ბით. არის შემ­თხვე­ვე­ბი, როცა შაქ­რის ნორ­მა­ლუ­რი მაჩ­ვე­ნებ­ლე­ბის მი­უ­ხე­და­ვად, პა­ცი­ენ­ტებს აწუ­ხებთ აუხ­სნე­ლი სი­სუს­ტე, მეხ­სი­ე­რე­ბის დაქ­ვე­ი­თე­ბა, ჰა­ე­რის უკ­მა­რი­სო­ბა, არ­ტე­რი­უ­ლი წნე­ვის მა­ტე­ბა. ასეთ დროს გარ­და დი­ა­ბეტ­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი ანა­ლი­ზე­ბი­სა, ვა­კონ­ტრო­ლებთ: ფა­რი­სებ­რი ჯირ­კვლის ფუნ­ქცი­ას, დ. ვი­ტა­მინს და სა­ჭი­რო­ე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში, თირკმელ­ზე­და ჯირ­კვლის ფუნ­ქცი­ა­საც.

- რა მკურ­ნა­ლო­ბის კურ­სი ენიშ­ნე­ბათ? ანუ რო­გორ მკურ­ნა­ლობთ მათ?

- მკურ­ნა­ლო­ბის კურ­სი ინიშ­ნე­ბა იმის მი­ხედ­ვით, თუ რა ცვლი­ლე­ბებს მი­ვი­ღებთ ანა­ლი­ზე­ბით. თუ არის დარ­ღვე­უ­ლი გლი­კე­მი­ე­ბი, პირ­ველ რიგ­ში ვახ­დენთ მის ნორ­მა­ლი­ზე­ბას. თუ გვაქვს ცვლი­ლე­ბე­ბი სხვა ენ­დოკ­რი­ნუ­ლი ორ­გა­ნო­ე­ბის მხრივ, ვმკურ­ნა­ლობთ მი­ღე­ბულ დარ­ღვე­ვას.

- რო­გო­რია ზო­გა­დი რე­კო­მენ­და­ცი­ე­ბი?

- ზო­გა­დი რე­კო­მენ­და­ცი­ე­ბი დი­ა­ბე­ტი­ა­ნი პა­ცი­ენ­ტე­ბის­თვის ყო­ველ­თვის ერთი და იგი­ვეა: მეტი ყუ­რა­დღე­ბა მი­აქ­ცი­ონ სა­კუ­თარ ჯან­მრთე­ლო­ბას, პე­რი­ო­დუ­ლად იკონ­ტრო­ლონ გლი­კე­მი­ე­ბი, რე­გუ­ლა­რუ­ლად მი­მარ­თონ ენ­დოკ­რი­ნო­ლოგს და შე­ას­რუ­ლონ მისი მი­თი­თე­ბე­ბი. და­ინ­ფი­ცი­რე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში დრო­უ­ლად და­უ­კავ­შირ­დნენ ენ­დოკ­რი­ნო­ლოგს, სა­სურ­ვე­ლია, გლუ­კო­ზას­თან ერ­თად, გა­ი­კონ­ტრო­ლონ სის­ხლში კე­ტოს­ხე­უ­ლე­ბი, თუ მა­ღა­ლი ტემ­პე­რა­ტუ­რის ფონ­ზე გლი­კე­მი­ე­ბი რჩე­ბა ნორ­მა­ლუ­რი ან ქვე­ით­დე­ბა, ეს ყო­ველ­თვის კარ­გის მო­მას­წა­ვე­ბე­ლი არ არის. დი­ა­ბე­ტი­ან­მა პა­ცი­ენ­ტმა უნდა იცო­დეს, რომ თირკმლის და ღვიძ­ლის ფუნ­ქცი­ის დაქ­ვე­ი­თე­ბა იწ­ვევს შაქ­რის მაჩ­ვე­ნებ­ლე­ბის ნორ­მა­ლი­ზე­ბას ან დაქ­ვე­ი­თე­ბა­საც კი. ვი­სურ­ვებ­დით, რომ ჩვენ ქვე­ყა­ნა­ში გა­ი­ზარ­დოს ცნო­ბი­ე­რე­ბა ამ კუ­თხით და უფრო მეტი კარ­გად მარ­თუ­ლი დი­ა­ბე­ტი­ა­ნი პა­ცი­ენ­ტი გვყავ­დეს, რაც მნიშ­ვნე­ლოვ­ნად გა­ა­უმ­ჯო­ბე­სებ­და ჯან­დაც­ვის კუ­თხით ქვეყ­ნის მდგო­მა­რე­ო­ბას.

R