"წულუკიანი ცდილობს, კულტურა მოათვინიეროს და ერთი პარტიის ინტერესებში მოაქციოს" - რატომ უპირისპირდებიან მწერლები მინისტრს და რას ამბობენ "ლიტერას" სკანდალზე?
ლიტერატურული პრემია "ლიტერას" გარშემო სკანდალი გრძელდება. "მწერალთა სახლმა" გამოაქვეყნა "ლიტერას" ჟიურის შემადგენლობა. ცნობილი გახდა, რომ წელს კულტურის მინისტრის თეა წულუკიანის შესაბამისი ბრძანების თანახმად, 5-კაციანი ჟიურის ერთი წევრი სამინისტრომ შეარჩია. ამავე ბრძანების საფუძველზე გახდა ჟიურის წევრების ვინაობის გასაჯაროება დაჯილდოების ცერემონიალამდე საჭირო. მანამდე ჩატარებული კონკურსებისას, ჟიურის შემადგენლობა წინასწარ ცნობილი არ ყოფილა.
წლევანდელი ჟიურის შემადგენლობა კი ასეთია:
ბელა წიფურია - ლიტერატურათმცოდნე
რეზო თაბუკაშვილი - მწერალი
ლელა კოდალაშვილი - მწერალი, კრიტიკოსი
ოქტაი ქაზუმოვი - ლიტერატურათმცოდნე, მთარგმნელი
იოსებ ჭუმბურიძე - პუბლიცისტი
დიზაინის ნომინაციაში ჟიურის კონსულტაციას გაუწევს ილუსტრატორი გიორგი ჯინჭარაძე.
სამინისტროს მიერ შერჩეული ჟიურის წევრი იოსებ ჭუმბურიძეა, რომელიც მისივე განცხადებებიდან გამომდინარე, მმართველი პარტიის მხარდამჭერია.
წელს, ლიტერატურულ პრემია „ლიტერას“ კულტურის მინისტრის პოლიტიკის გამო პროტესტის ნიშნად საკუთარი სურვილით გამოეთიშნენ მწერლები - ტორესა მოსი და მათე სარალიშვილი, ასევე დიზაინერი ნატალია ავალიანი.
მას შემდეგ, რაც ცნობილი გახდა, რომ ჟიურის ერთი წევრი კულტურის სამინისტრომ დანიშნა, კონკურსში მონაწილეობაზე უარი თქვა მწერალმა ირაკლი კაკაბაძემაც, რომელმაც "ბოლშევიკური წესი" უწოდა მწერალთა სახლის ორგანიზებულ კონკურსში სამინისტროს წარდგენილი ჟიურის წევრის ჩასმას.
AMBEBI.GE კომენტარისთვის ირაკლი კაკაბაძეს და ტორესა მოსის დაუკავშირდა:
ირაკლი კაკაბაძე:
- ჩემი სათქმელი ჩემივე "ფეისბუქსტატუსში" ჩამოვაყალიბე, თუმცა თქვენც გეტყვით. საიდან მოიტანეს, რომ ჟიურის წევრს სამინისტრო ნიშნავს, თუ წარადგენს?! ეს არის კულტურის მინისტრის უხეში ჩარევა და ჩემი აზრით, ძველი საბჭოთა ტრადიციის აღდგენა - ცენზურის მივლენა. ეს ფორმა ვფიქრობ, სრულად შურაცხმყოფელია ქართველი მწერლების, თვითონ "მწერალთა სახლის" იდეის და იმ დიდი საქმეების, რასაც ეს გუნდი ამ ხნის განმავლობაში ემსახურებოდა. "ლიტერა" სხვა კონკურსენისგან ასე თუ ისე გამორჩეული, ობიექტური, საინტერესო კონკურსი იყო, რომელიც სახელმწიფოს, ბანკების ჩარევისგან თავისუფალი გახლდათ.
ამიტომ, კოლეგების მიმართ მინდოდა, სოლიდარობა გამომეხატა და თავს ვიკავებდი, რომ "ლიტერას" არ დაეკარგა სახელი და თავისი ხიბლი, მაგრამ მინისტრის გადაწყვეტილება, ვიმეორებ, ამ საოცარი ბოლშევიკური მეთოდით, რომ ჟიურის წევრად საკუთარი წარმომადგებელი ჩანერგა, ყველა საზღვარს გასცდა.
- მინისტრის წარმომადგენლის წარდგენით, რა საფრთხეს ხედავთ?
- ლიტერატურული კორპუსის ერთ-ერთ წევრად სულ რომ აკაკი ბაქრაძე დაენიშნათ (რაზეც აკაკი ბაქრაძე არ დასთანხმდებოდა. სხვათა შორის, სიმბოლურად, აკაკი ბაქრაძის „მწერელობის მოთვინიერება“ მახსენდება), ან ვინც არ უნდა ყოფილიყო, პიროვნებას მნიშვნელობა არ აქვს, თვითონ ეს ფორმაა ძალიან ცუდი!
ამ ნაბიჯით არა მხოლოდ "ლიტერამ" დაკარგა თავისი ხიბლი, ეს არის მინისტრის მესიჯი, რომ მწერლებისთვის და კონკურსებისთვის ვაწესებ ცენზურას, საზღვრებს, ჩარჩოებს. ის მისდევს საბჭოურ წესს, შეაფასოს მწერლობა, ლიტერატურა, მწერლები და ლიტერატურულ პროცესში ჩაერიოს.
ტორესა მოსი:
- აბსოლუტურად გასაგებია, რომ თეა წულუკიანი ცდილობს, კულტურა მოათვინიეროს და ერთი კონკრეტული პარტიის ინტერესებში მოაქციოს. ეს არის ნაბიჯი, გააკონტროლოს პრემია, რაც აბსოლუტურად მიუღებელია, რაც ანგრევს ყველაფერს და ზოგადად ცუდი პრეცედენტია.
ბუნებრივია, ამას იმ ადამიანების პროტესტი მოჰყვა, ვინც ხვდება და აცნობიერებს, რომ ეს ანგრევს იმ პრემიას, რომელიც მნიშვნელოვანია ზოგადად ლიტერატურული პროცესისთვის. ჩვენ სხვა ბერკეტი არ გვაქვს გარდა იმისა, რომ ეს გავაპროტესტოთ და საზოგადოებას ამის შესახებ ვამცნოთ.
- მინისტრის ამ ნაბიჯში კონკრეტულად რა საფრთხეს ხედავთ?
- ვიმეორებ, ეს დააზიანებს ლიტერატურტულ პროცესს, ბევრი წლით უკან დაგვხევს, რაც ქართული კულტურის პოზიციონირებისთვის საერთაშორისო ასპარეზზე, ძალიან ცუდ შედეგს გამოიტანს...
თან, ეს ერთჯერადი აქტი არ არის. პროცესი როდესაც ზიანდება, კულტურის განვითარებას საფრთხე ემუქრება. ეს საფრთხე კი იმას ნიშნავს, რომ ჩვენ კიდევ უფრო სუსტად ვიქნებით საერთაშორისო აპარეზზე წარმოდგენილი. ჯაჭვური რეაქციაა.
ყველა უნდა აცნობიერებდეს იმას, რომ კულტურა არის არა რომელიმე კონკრეტული პარტიის, ან კონკრეტული ადამინის კუთვნილება, აარამედ საერთო ეროვნული ინტერესების მქონეა. ჩვენი თაობა, როცა მომავალში ცოცხალი აღარ იქნება, რასაც ამ კულტრისთვის ახლა გავაკეთებთ, შთამომავლობისთვის ის მნიშვნელოვანი რამ უნდა იყოს.
ამიტომ, მას ყველა ერთად მაქსიმასლურად უნდა ვუფრთხილდებოდეთ. ასე რომ, პასუხიმგებლობა კულტურის მინისტრს ეკისრება, ის არის კულტურის პოლიტიკის გამტარებელი. როცა ის ამას ვერ აცნობიერებს და მისი ამოცანა ხდება არა ზოგადად კულტურის განვითარება, არამედ მისი კონკრეტულად პარტიული ინტერესებით გაკონტროლება, ეს, რა თქმა უნდა, ცუდია და ყველაფერს აზიანებს.