"როცა გამოაცხადეს, ორი გრან-პრი იქნებაო, იმედი მომეცა, რომ ერთ-ერთი მე ვიქნებოდი" - ზუგდიდური "ART-კოლხის“ ამბები

• ფოტოკოლჟი: ფესტივალის გრან-პრის მფლობელები - ბარბარე ლოლუა და ანანო ჯაბუა

რამდენიმე დღის წინ ზუგდიდმა ხელოვნების საერთაშორისო კონკურს-ფესტივალ "ART-კოლხს“ უმასპინძლა. ფესტივალი 10 წლის წინ დაარსდა, მაგრამ საერთაშორისო სტატუსი მან რამდენიმე წელიწადია, რაც მიიღო. ამიტომაცაა, რომ წლევანდელი ფესტივალი ამ სტატუსით მეხუთედ ჩატარდა, თუმცა პანდემიამ, სამწუხაროდ, უცხოელი შემსრულებლების სტუმრობა ნამდვილად დააბრკოლა და კიდევ, ერთი კვირის ნაცვლად, იგი მხოლოდ 2 დღეს გაგრძელდა. წელს ზუგდიდში საქართველოს თითქმის ყველა კუთხიდან მოიყარეს თავი საკმაოდ ძლიერმა შემსრულებლებმა.

ფესტივალის ორგანიზატორები არიან: ზუგდიდის ხელოვნებისა და ტურიზმის განვითარების ცენტრი "ოდიში“, რომლის დამფუძნებელი და დირექტორი გახლავთ მუსიკოსი, ზუგდიდის მოსწავლე-ახალგაზრდობის სასახლის მუსიკალურ-თეატრალურ სტუდია "რიბირაბოსა“ და ანსამბლ "გინცის“ ხელმძღვანელი, ზუგდიდის ხელოვნებისა და კულტურის განვითარების ცენტრის დირექტორის მოადგილე ნინო მამფორია; ამავე ცენტრთან არსებული სიმღერისა და ცეკვის ანსამბლ "ჩელასა“ და ბავშვთა და მოზარდთა სახალხო ქორეოგრაფიულ ანსამბლ "ცისკრის“ სამხატვრო ხელმძღვანელი, სამეგრელო-ზემო სვანეთის რეგიონის ქორეოგრაფთა კავშირის თავმჯდომარის მოადგილე რომეო ბულია, ხოლო ფესტივალის საორგანიზაციო ჯგუფის მენეჯერი არის დიანა მესხია და კიდევ ცენტრის მთელი გუნდი - ხმის რეჟისორის ამპლუაში პულტთან მომუშავე მუსიკოსი ლაშა თოდუა, წამყვანი მიხეილ ბუაძე და სხვები.

ორივე დღეს "ART-კოლხს“ მისმა ერთგულმა მხარდამჭერმა - ზუგდიდის ხელოვნებისა და კულტურის განვითარების ცენტრმა და მისმა დირექტორმა ბატონმა მანუჩარ სამუშიამ უმასპინძლა, რომელიც, იმავდროულად, კონკურსის ჟიურის წევრიც გახლდათ. წელს ერთი სასიამოვნო სიახლე შეემატა ფესტივალს - ჩატარდა პრაქტიკული და თეორიული მასტერკლასები ქართულ ქორეოგრაფიაში, რომელსაც ქორეოგრაფებთან ერთად მეც დავესწარი. გამოგიტყდებით - უდიდესი სიამოვნება და ზღვა ინფორმაცია მივიღე...

ფესტივალზე ორი გრან-პრი გაიცა - თანაბრად ჟიურის უმაღლესი შეფასება ხობელმა ბარბარე ლოლუამ და ზუგდიდელმა ანანო ჯაბუამ დაიმსახურეს. საპრიზო ადგილები მიიღეს ჩხოროწყუს, სენაკის, ბათუმის, ზუგდიდის ფოლკლორულმა ანსამბლებმა, ხალხურ-საკრავთა ჯგუფებმა, საესტრადო ანსამბლებმა, ინდივიდუალურმა შემსრულებლებმა, ინსტრუმენტალისტებმა.

თავისი განცდა და სიხარული გაგვიზიარა ერთ-ერთი გრან-პრის მფლობელმა, ხობელმა ბარბარე ლოლუამ:

"სიმღერა ჩემი ცხოვრების განუყოფელი ნაწილია. ფესტივალ " ART-კოლხზე” სამი წელია, ვმონაწილეობ ჩვენს ბენდთან ერთად და ინდივიდუალურადაც. წინა წელს აქ პირველი ადგილი მოვიპოვე. მეცადინეობები არ შემიწყვეტია და, როგორც კი გამოცხადდა ფესტივალის შესახებ, მე და ჩემმა პედაგოგმა - ლაშა კვიკვინიამ მონაწილეობის მიღება გადავწყვიტეთ. რეპერტუარში ერთი ქართული სიმღერა - ინოლა გურგულიას "ადამიანი” და მეორე უცხოური შევარჩიეთ, ორივეგან თავად ვაკეთებდი გიტარის აკომპანიმენტს და - საკმაოდ რთული აკორდებით. ვიცოდი, ჟიურიში პროფესიონალი მუსიკოსები იყვნენ და მათი აზრი ჩემთვის მნიშვნელოვანი იყო. ძალიან ბედნიერი ვარ, რომ მათ დაინახეს ჩემი შრომა და დააფასეს. დაჯილდოება რომ დაიწყო, ჩემს თავს პირველი ადგილის მფლობელებს შორის ვეძებდი. ჩამოთვლა რომ დამთავრდა, ცოტა ავღელდი. როცა ქალბატონმა ნინომ გამოაცხადა, ორი გრან-პრი იქნებაო, იმედიც მაშინ მომეცა, რომ ერთ-ერთი მე ვიქნებოდი. ჩემი გვარის გამოცხადებისას ჩემს სიხარულს საზღვარი არ ჰქონდა. ეს იყო ამაღელვებელი და ძალიან სასიამოვნო მომენტი".

წელს ფესტივალზე დაწესდა და გაიცა ზუგდიდის მოსწავლე-ახალგაზრდობის სასახლის შესანიშნავი დირექტორის, ბავშვებისა დიდი მეგობრის, აწ გარდაცვლილი ნინელი ჭითანავას სახელობის სპეციალური პრიზი და ის გადაეცა ამავე სასახლის მუსიკალურ-თეატრალურ სტუდია "რიბირაბოს", რომელსაც ხელმძღვანელობს ნინო მამფორია და რომლის პედაგოგები არიან ნათია ზარანდია და ეკა კერესელიძე.

რაც შეეხება ქართული ქორეოგრაფიის მასტერკლასებს, მის ჩასატარებლად ბათუმიდან და თბილისიდან საგანგებოდ მოიწვიეს ღვაწლმოსილი ქორეოგრაფები - ენვერ ხაბაძის სახელობის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული ანსამბლის - "ბათუმის“ მთავარი ქორეოგრაფი ბატონი შალვა გოგუაძე და ქართული ხალხური ცეკვის მკვლევარი და პედაგოგი ბატონი უჩა დვალიშვილი. ბატონმა მანუჩარ სამუშიამ აღნიშნა კიდეც, - ვისურვებდი, რომ მათნაირი ღირსეული და პროფესიონალი ადამიანები ხშირად სტუმრობდნენ ჩვენს ქალაქს და ჩვენს ცენტრსო.

რამდენად მნიშვნელოვანია პროფესიონალი ქორეოგრაფებისთვის ეს მასტერკლასი და რას შესძენს იგი ფესტივალ "ARTკოლხს“? - ჩავკითხე ბატონ უჩა დვალიშვილს:

- პირველ რიგში, მინდა, მადლობა ვუთხრა ამ ფესტივალის შემოქმედებს. მიუხედავად პანდემიური ცხოვრებისა, ქორეოგრაფიულმა ანსამბლებმა ძალიან კარგი დონე გვაჩვენეს, ცალკეულ ნიუანსებზე არ გავამახვილებ ყურადღებას. ამიტომაც არსებობს მასტერკლასები, რომ ჩვენი სპეციალისტების, ქორეოგრაფების შემოქმედებით ზრდას შევუწყოთ ხელი და დავეხმაროთ მათ. ფესტივალის ხელმძღვანელობას პრაქტიკული მასტერკლასის ჩასატარებლად ბატონი შალვა გოგუაძის კანდიდატურა მე შევთავაზე, რადგან იგი მრავალფეროვანი, მრავალმხრივი ქორეოგრაფია, სხვადასხვა პლანის, ჟანრის მოცეკვავეა და ვხედავდი, ქორეოგრაფების რა დიდი ინტერესი გამოიწვია.

მასტერკლასის თეორიულ ნაწილი კი ქორეოგრაფიის თეორიას არ გულისხმობს. თავადაც ისმენდით, რომ იქ პრაქტიკულ საკითხებზე ვსაუბრობდით, რათა მივსულიყავით იმ გადაწყვეტამდე, რაც, ვთქვათ, ხელოვნების მხატვრულ კანონებს ექვემდებარება. მაგალითად, ერთ-ერთი ფრანგი ბალეტმაისტერი ჟან-ჟორჟ ნოვერი ამბობს, რომ, როდესაც ხელოვანი აფასებს სხვა ხელოვანის შემოქმედებას, მისი შეფასება იმ დონეზეა, რა დონეზეც არის იმ შემფასებლის ხელოვნება. თუ შემმოწმებლის დონე ნაკლებია, იგი ბოლომდე ვერ ჩაწვდება იმ ხელოვანს, ვისიც არის ის შემოქმედება ან კიდევ - პირიქით. ამას ზოგადად ვამბობ და არა - ჩემი მისამართით. მეც ჩვეულებრივი ქორეოგრაფი ვარ, 35 წელიწადია, ანსამბლ "როკვას“ ვხელმძღვანელობ. გარდა ამისა, პრაქტიკულად და თეორიულად ვმუშაობ უნივერსიტეტის ჯგუფებთან და მომავალ ქორეოგრაფებს ვამზადებ... წლებია, ვასწავლი ცეკვის დადგმის ხელოვნებას. საფესტივალო მასტერკლასებზე ქორეოგრაფებს მეც საკუთარ გამოცდილებაზე ვესაუბრე - მათ შორის ბევრი ახალგაზრდაა და, შეიძლება, ეს ქორეოგრაფები არც ჩაუღრმავდნენ თუნდაც იმას, რა შეიძლება იყოს ქორეოგრაფიული ნაწარმოების შთაგონების წყარო. ტრენინგზეც ვთქვი: ყველაფერი ტრიალებს ერთ სამკუთხედში - ლიტერატურული წყარო, ლექსიკა (საცეკვაო ლექსიკა, იგივე მოძრაობები) და მუსიკა. ეს არის პროფესიული გზა, ამ კუთხით უნდა მივიდეს ქორეოგრაფი თავის შემოქმედებამდე. არ ვამტკიცებ, რომ ყველაფერში მართალი ვარ, მაგრამ...

რომეო ბულია:

- მასტერკლასების იდეა რამდენიმე წლის წინ გამიჩნდა, მაგრამ მაშინ ვერ განვახორციელეთ, ამიტომ წლევანდელ საფესტივალო პროგრამაში შევიტანეთ. თანაც, ტრენერებად უდიდესი პროფესიონალები გვყავდა მოწვეული, მთავარი კი ის იყო, რომ მათი მასტერკლასებით ყველა ქორეოგრაფი ძალიან კმაყოფილი დარჩა. ბატონმა უჩამ, სხვა მნიშვნელოვან საკითხებთან ერთად, ანსამბლების ფორმებზე, ფონოგრამებზე, ნახაზსა და სხვა თემაზე რამდენიმე კორექტული რჩევაც მოგვცა ქორეოგრაფებს. ბედნიერი ვარ, რომ ამ პროექტმა გაამართლა. ამიტომაც დავგეგმეთ, რომ ამგვარი მასტერკლასები დავამკვიდროთ და მომავალი ფესტივალიდან ქორეოგრაფიის და ვოკალის მასტერკლასები პედაგოგებისთვის ამ დღესასწაულის ნაწილი გახდეს. სხვათა შორის, წელს თავად მოცეკვავეებსაც შეეძლოთ მასში მონაწილეობა. მაგალითად, ამ მასტერკლასს ესწრებოდა ჩემი შვილიც, რობერტი, რომელიც თეატრისა და კინოს უნივერსიტეტის ქორეოგრაფიის ფაკულტეტზე სწავლობს და მოცეკვავე-ქორეოგრაფიცაა. ვფიქრობ, ადამიანი თვითკმაყოფილი არასდროს უნდა იყოს, მუდამ უნდა სწავლობდეს და პროფესიულად იზრდებოდეს. სამწუხაროა, რომ ახალბედა ქორეოგრაფები არ დაესწრნენ მასტერკლასებს, არადა, ამით ძალიან დიდ გამოცდილებასაც მიიღებდნენ და სხვა ქორეოგრაფებთან ურთიერთობაც ყოველმხრივ წაადგებოდათ...

ბედნიერი ვარ, რომ ბატონმა უჩამ აღიარა, სამეგრელო დღითი დღე იზრდება ქორეოგრაფიაში და ამ კუთხით საქართველოს ერთ-ერთი მოწინავე რეგიონი არისო. ძალიან მიხარია, რომ ბატონი შალვა გოგუაძეც აღფრთოვანდა ჩვენი პედაგოგებით, აღნიშნა, რომ საკმაოდ ძლიერ ჯგუფთან მოუხდა მუშაობა, ქორეოგრაფებთან, რომლებიც მხოლოდ სერთიფიკატის ასაღებად კი არ მონაწილეობდნენ ამ პროექტში, არამედ - ძალიან ინტერესდებოდნენ ტრენერის შეთავაზებული ილეთებით, მოძრაობებით და ადვილადაც ითვისებდნენ ყველაფერს.

რობერტ ბულია, მოცეკვავე-ქორეოგრაფი:

- ბავშვობიდან ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის ქორეოგრაფიულ ანსამბლ "ცისკრის“ სოლისტი ვარ, ასევე, თავად ვმუშაობ ქორეოგრაფად ბავშვებთან და ანსამბლში ცეკვა "აფხაზურიც“ დავდგი, მაგრამ... ეს საკმაოდ რთული საქმეა და კარგი შედეგისთვის მუდმივად სწავლაა საჭირო. ისეთ მასტერკლასს, რაც ბატონმა შალვამ ჩაგვიტარა, პირველად დავესწარი. ტრენერმა გვიჩვენა ძველი მოძრაობები, რომელსაც პირველად ვხედავდი, რადგან მას დღესდღეობით, ძირითადად, აკადემიურ ანსამბლებში იყენებენ და ნაკლებად - საბავშვო ანსამბლებში. რატომ არ უნდა გამოვიყენოთ ის ძველი, ტრადიციული მოძრაობები, რაც მან შემოგვთავაზა?! იყო მოძრაობები, რომელიც პირველად ვნახე და ვცადე, გამეკეთებინა, მაგრამ მის სრულყოფას დიდი შრომა სჭირდება. გამორიცხული არ არის, აქ ნასწავლი თავადაც გამოვიყენო ცეკვებში. ძალიან საინტერესო იყო ბატონი უჩას თეორიული მასტერკლასი, ამ დიდოსტატების ძალიან მადლიერი ვარ. თქვენ მკითხეთ, რამ შეიძლება შთაგაგონოს კონკრეტული ცეკვის დადგმაო და გეტყვით: მუსიკამ - როდესაც რამე მელოდიას ვუსმენ, თითქოს ტანიც მიმყვება და წარმოსახვით - მოძრაობებიც ჩნდება. ჩემთვის სწორედ მაშინ "იბადება“ ცეკვა...

ავტორი: ირმა ხარშილაძე