ძნე­ლად თუ წარ­მო­იდ­გენ­და ვინ­მე იმას, რომ ის­რა­ე­ლის უზე­ნა­ე­სი სა­სა­მარ­თლოს მიერ მი­ღე­ბუ­ლი თით­ქოს­და ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა - აღ­მო­სავ­ლეთ იე­რუ­სა­ლა­მის შეიხ-ჯა­რა­ხის კვარ­ტალ­ში მდე­ბა­რე სა­ცხოვ­რე­ბე­ლი სახ­ლი­დან პა­ლეს­ტი­ნე­ლე­ბის გა­მო­სახ­ლე­ბის თა­ო­ბა­ზე, ის­რა­ელ­სა და პა­ლე­ტი­ნას შო­რის მო­რიგ სე­რი­ო­ზულ კონ­ფლიქტს გა­მო­იწ­ვევ­და.

2021 წლის 7 მა­ისს, სა­სა­მარ­თლოს გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბით უკ­მა­ყო­ფი­ლო პა­ლეს­ტი­ნე­ლებ­მა პო­ლი­ცი­ე­ლებს ქვე­ბის სრო­ლა და­უ­წყეს. მარ­თა­ლია, ვერ­დიქ­ტის აღ­სრუ­ლე­ბის ვადა ის­რა­ე­ლის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ 30 დღით გა­დას­წია, მაგ­რამ „მო­სახ­დე­ნი მოხ­და“: და­ძა­ბუ­ლო­ბამ მკვეთ­რად იმა­ტა. მოგ­ვი­ა­ნე­ბით შე­ტა­კე­ბა მოხ­და არა­ბებ­სა და ის­რა­ე­ლის პო­ლი­ცი­ას შო­რის - იე­რუ­სა­ლიმ­ში ალ-აქ­სას მე­ჩეთ­თან ის­რა­ე­ლის პო­ლი­ცი­ამ თავ­მოყ­რი­ლი არა­ბე­ბის დარ­ბე­ვა და­ი­წყო და შემ­დეგ თვით მე­ჩეთ­საც შე­უ­ტია, რო­მე­ლიც მუს­ლი­მე­ბის­თვის წმინ­და ად­გი­ლად ით­ვლე­ბა. ამის სა­პა­სუ­ხოდ არა­ბე­ბის ექ­სტრე­მის­ტულ-რა­დი­კა­ლურ­მა სამ­ხედ­რო დაჯ­გუ­ფე­ბებ­მა „ჰა­მა­სმა“ და „ის­ლა­მურ­მა ჯი­ჰად­მა“ 10 და 12 მა­ისს ის­რა­ე­ლის ქა­ლა­ქე­ბის­კენ 1500-მდე რა­კე­ტა გა­უშ­ვეს. მარ­თა­ლია, ის­რა­ე­ლის ჰა­ერ­სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო თავ­დაც­ვის სის­ტე­მამ („რკი­ნის გუმ­ბათ­მა“) რა­კე­ტე­ბით შე­ტე­ვა მო­ი­გე­რია, მაგ­რამ მა­ინც და­ინ­გრა და და­ზი­ან­და სხვა­დას­ხვა შე­ნო­ბა.

რა­საკ­ვირ­ვე­ლია, ის­რა­ელ­მაც სა­მა­გი­ე­როს გა­დახ­და და­ი­წყო: 13 მა­ი­სი­დან და­წყე­ბუ­ლი, ის­რა­ე­ლის ავი­ა­ცია ინ­ტენ­სი­უ­რად ბომ­ბავს პა­ლეს­ტი­ნე­ლე­ბით და­სახ­ლე­ბუ­ლი ღა­ზის სექ­ტო­რის სამ­ხედ­რო და ეკო­ნო­მი­კურ ინფრას­ტრუქ­ტუ­რას... ბოლო მო­ნა­ცე­მე­ბით, და­ი­ღუ­პა 212 არა­ბი, მათ შო­რის - 61 ქალი და 36 ბავ­შვი, ის­რა­ელ­ში - ათი ადა­მი­ა­ნი, მათ შო­რის ორი ბავ­შვი.

• ცოტა რამ ახლო ის­ტო­რი­ი­დან...

ახლო აღ­მო­სავ­ლე­თის კრი­ზი­სი ერთ-ერთ ყვე­ლა­ზე გრძელ­ვა­დი­ან და ინ­ტენ­სი­ურ კონ­ფლიქ­ტებს მი­ე­კუთ­ვნე­ბა თა­ნა­მედ­რო­ვე მსოფ­ლი­ო­ში. მისი „და­ბა­დე­ბის დღე“ ცნო­ბი­ლია: ის და­ი­წყო 1948 წლის 14 მა­ისს, როცა ის­რა­ე­ლის სა­ხელ­მწი­ფოს და­მო­უ­კი­დებ­ლო­ბა გა­მო­ცხად­და და დღემ­დე გრძელ­დე­ბა. მისი ერთ-ერთი ძი­რი­თა­დი მი­ზე­ზი ისაა, რომ გა­ე­როს 1947 წლის 29 ნო­ემ­ბრის დად­გე­ნი­ლე­ბა, პა­ლეს­ტი­ნა­ში, ებ­რა­ულ­თან ერ­თად, არა­ბუ­ლი სა­ხელ­მწი­ფოს შექ­მნის თა­ო­ბა­ზე, არ შეს­რუ­ლე­ბუ­ლა - არა­ბე­ბი კა­ტე­გო­რი­უ­ლად არ და­ე­თან­ხმნენ პა­ლეს­ტი­ნის გა­ყო­ფის გა­ე­რო­სე­ულ გეგ­მას და ახ­ლად­შექ­მნილ სა­ხელ­მწი­ფოს და­უ­პი­რის­პირ­დნენ. იმ დრო­ი­დან ებ­რა­ე­ლებ­მა და არა­ბებ­მა ერ­თმა­ნეთ­თან რამ­დე­ნი­მე სის­ხლისმღვრე­ლი ომი გა­და­ი­ტა­ნეს - 1940-იანი წლე­ბის ბო­ლოს, 1960-იან და 1970-იან წლებ­ში - რომ­ლე­ბიც პრინ­ციპ­ში, ის­რა­ე­ლის გა­მარ­ჯვე­ბით მთავ­რდე­ბო­და. მაგ­რამ იმის გამო, რომ კონ­ფლიქ­ტებ­ზე გა­რე­შე სა­ხელ­მწი­ფო­ე­ბიც ახ­დენ­დნენ (და ახ­ლაც ახ­დე­ნენ) გავ­ლე­ნას, ახ­ლო­ბე­ლი და შო­რე­უ­ლი ქვეყ­ნე­ბი, ებ­რა­ე­ლებ­სა და არა­ბებს შო­რის და­ძა­ბუ­ლო­ბა პერ­მა­ნენ­ტუ­ლად მა­ღალ ტემ­პე­რა­ტუ­რა­ზე ნარ­ჩუნ­დე­ბა.

რა­საკ­ვირ­ვე­ლია, იყო მო­მენ­ტე­ბი, როცა მხა­რე­ე­ბი, პა­ლეს­ტი­ნე­ლი არა­ბე­ბი და ებ­რა­ე­ლე­ბი, მო­ლა­პა­რა­კე­ბის მა­გი­და­ზე მსხდომ­ნი, თით­ქოს­და მი­ზან­თან ახ­ლოს იყ­ვნენ - ხელი მო­ა­წე­რეს შე­თან­ხმე­ბებს ერ­თმა­ნეთ­თან მშვი­დო­ბი­ა­ნი ურ­თი­ერ­თო­ბის თა­ო­ბა­ზე (მა­გა­ლი­თად, ოს­ლო­ში და ვა­შინგტონ­ში 1993-95 წლებ­ში), მაგ­რამ ახლო აღ­მო­სავ­ლე­თის კრი­ზი­სი იმ­დე­ნად ღრმა და არე­ულ-და­რე­უ­ლია, იქ იმ­დე­ნი ძალა და ინ­ტე­რე­სე­ბია ჩა­დე­ბუ­ლი (ეთ­ნი­კუ­რი, რე­ლი­გი­უ­რი, პო­ლი­ტი­კუ­რი, ეკო­ნო­მი­კუ­რი...), რომ ზოგ­ჯერ საქ­მე­ში ჩა­ხე­დულ ადა­მი­ანს უი­მე­დო­ბა ეუფ­ლე­ბა...

ის­რა­ელს თა­ვი­სი პრე­ტენ­ზი­ე­ბი და პრინ­ცი­პუ­ლი ინ­ტე­რე­სე­ბი აქვს და უკან არ იხევს, პა­ლეს­ტი­ნელ არა­ბებს - თა­ვი­სი. ის­რა­ე­ლი კვლავ ინარ­ჩუ­ნებს 1967 წლის ომის დროს და­კა­ვე­ბულ არა­ბულ ტე­რი­ტო­რი­ებს, რომ­ლებ­საც ის­ტო­რი­უ­ლად თა­ვი­სად თვლის. ებ­რა­ე­ლე­ბი მი­იჩ­ნე­ვენ, რომ პა­ლეს­ტი­ნა მათი ის­ტო­რი­უ­ლი ტე­რი­ტო­რი­აა, სა­დაც არა­ბებს მხო­ლოდ ავ­ტო­ნო­მი­ის უფ­ლე­ბა აქვთ. არა­ბე­ბი თვლი­ან, რომ ის­რა­ე­ლი ოკუ­პან­ტია და არა­ბულ მი­წებ­ზე (მდი­ნა­რე იორ­და­ნეს და­სავ­ლეთ ნა­პირ­ზე და ღა­ზის სექ­ტორ­ზე) უკა­ნო­ნო პრე­ტენ­ზია აქვს. მარ­თა­ლია, ამ­ჟა­მად მოქ­მე­დებს პა­ლეს­ტი­ნის ეროვ­ნუ­ლი ად­მი­ნის­ტრა­ცია, ხოლო პა­ლეს­ტი­ნის სა­ხელ­მწი­ფო ფორ­მა­ლუ­რად ბევ­რმა ქვე­ყა­ნამ აღი­ა­რა კი­დეც, მაგ­რამ ეს მხო­ლოდ სიმ­ბო­ლუ­რია, რად­გან რე­ა­ლუ­რად, დე ფაქ­ტოდ მისი ტე­რი­ტო­რია ის­რა­ელს აქვს და­კა­ვე­ბუ­ლი.

პა­ლეს­ტი­ნელ არა­ბებს აღი­ზი­ა­ნებთ აგ­რეთ­ვე ის­რა­ე­ლის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის სა­ში­ნაო პო­ლი­ტი­კუ­რი ნა­ბი­ჯე­ბიც, მა­გა­ლი­თად, დე­და­ქა­ლა­ქის თელ-ავი­ვი­დან იე­რუ­სა­ლიმ­ში გა­და­ტა­ნა: ებ­რა­ე­ლე­ბი ქა­ლაქს მთლი­ა­ნად თა­ვი­სად თვლი­ან, არა­ბე­ბი კი აცხა­დე­ბენ, რომ იე­რუ­სა­ლი­მის ნა­ხე­ვა­რი - აღ­მო­სავ­ლე­თი ნა­წი­ლი მათ ეკუთ­ვნით, რად­გან იქ ის­ლა­მუ­რი სიწ­მინ­დე­ე­ბია გან­ლა­გე­ბუ­ლი და ამი­ტომ პა­ლეს­ტი­ნის სა­ხელ­მწი­ფოს დე­და­ქა­ლა­ქი უნდა იყოს.

• პა­ლეს­ტი­ნე­ლი არა­ბე­ბი ის­რა­ელ­ში

ახლო აღ­მო­სავ­ლე­თის კრი­ზი­სი დიდი ხა­ნია გრძელ­დე­ბა, მაგ­რამ ამ­ჟა­მინ­დე­ლი მოვ­ლე­ნე­ბი წინა პრო­ცე­სე­ბი­სა­გან ერთი მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი გა­რე­მო­ე­ბით გან­სხვავ­დე­ბა: დღეს ყვე­ლა­ფე­რი ის­რა­ე­ლის სა­ხელ­მწი­ფოს შიგ­ნით მიმ­დი­ნა­რე­ობს, ის­რა­ელ­ში მცხოვ­რე­ბი არა­ბე­ბის მო­ნა­წი­ლე­ო­ბით.

იმ პა­ლეს­ტი­ნე­ლი არა­ბე­ბი­სა­გან გან­სხვა­ვე­ბით, რომ­ლე­ბიც პა­ლეს­ტი­ნის ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე (ანუ და­სავ­ლეთ ნა­პირ­ზე და ღა­ზის სექ­ტორ­ში) ცხოვ­რო­ბენ, ის­რა­ე­ლე­ლი არა­ბე­ბი ქვეყ­ნის მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბი არი­ან. ეს იმი­ტომ, რომ 1948 წელს, ის­რა­ე­ლის სა­ხელ­მწი­ფოს და­არ­სე­ბის დროს, მათ გა­და­წყვი­ტეს ახა­ლი ქვეყ­ნის ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე დარ­ჩე­ნი­ლიყ­ვნენ. მარ­თა­ლია, ბევ­რმა არ მო­ი­სურ­ვა ის­რა­ელ­ში ცხოვ­რე­ბა და წა­ვიდ­ნენ - მათ პა­ლეს­ტი­ნელ ლტოლ­ვი­ლებს უწო­დე­ბენ.

ცხა­დია, ის­რა­ე­ლელ არა­ბებს (მათი რა­ო­დე­ნო­ბა 9 მი­ლი­ო­ნი­ან ის­რა­ელ­ში 1,9 მი­ლი­ო­ნია), რო­გორც ქვეყ­ნის მო­ქა­ლა­ქე­ებს, ებ­რა­ე­ლებ­თან ერ­თად, თა­ნა­ბა­რი უფ­ლე­ბე­ბი აქვთ - სო­ცი­ა­ლუ­რი დაც­ვა, ჯან­დაც­ვის სის­ტე­მით სარ­გებ­ლო­ბა, სა­არ­ჩევ­ნო უფ­ლე­ბა და ა.შ. ისი­ნი აქ­ტი­უ­რად სარ­გებ­ლო­ბენ თა­ვი­ან­თი უფ­ლე­ბე­ბით, ის­რა­ე­ლის ქნე­სეთ­ში (პარ­ლა­მენ­ტში) საკ­მა­ოდ ბევ­რი არა­ბუ­ლი პარ­ტი­აა წარ­მოდ­გე­ნი­ლი). ამას­თან, ის­რა­ე­ლის მო­ქა­ლა­ქე არა­ბე­ბი არ მსა­ხუ­რო­ბენ არ­მი­ა­ში და მათი სიმ­პა­თი­ე­ბი ახლო აღ­მო­სავ­ლე­თის კონ­ფლიქ­ტში ყო­ველ­თვის პა­ლეს­ტი­ნის მხა­რე­ზეა... თუმ­ცა ბევ­რი „ჰა­მა­სის“ პო­ლი­ტი­კას არ იწო­ნებს და აკ­რი­ტი­კებს.

თვით­მკვლელ „კა­მი­კა­ძე­ებს“ შო­რის, რომ­ლე­ბიც ტე­რაქ­ტებს ის­რა­ე­ლის ცენ­ტრა­ლურ რა­ი­ო­ნებ­ში აწყო­ბენ, ის­რა­ე­ლე­ლი არა­ბე­ბი თით­ქმის არ არი­ან. თვით­მკვლე­ლე­ბი ძი­რი­თა­დად პა­ლე­ტი­ნე­ლი არა­ბე­ბი არი­ან, რომ­ლე­ბიც ოკუ­პი­რე­ბუ­ლი ტე­რი­ტო­რი­ე­ბი­დან ბლოკ-პოს­ტებს რო­გორ­ღაც გვერდს უვ­ლი­ან და ის­რა­ე­ლის დიდ ქა­ლა­ქებ­ში ჩუ­მად შე­დი­ან.

ასე რომ, ად­გი­ლობ­რი­ვი „პრო­ებ­რა­უ­ლი“ არა­ბე­ბი ბოლო დრომ­დე შე­და­რე­ბით მშვი­დად იყ­ვნენ, მაგ­რამ ახლა ისი­ნიც გა­აქ­ტი­ურ­დნენ - ახალ­გაზ­რდა არა­ბე­ბის დაჯ­გუ­ფე­ბე­ბი ებ­რა­ე­ლე­ბის წი­ნა­აღ­მდეგ ძა­ლა­დო­ბას ამ­ჟღავ­ნე­ბენ - არ­ბე­ვენ მა­ღა­ზი­ებს, ამ­სხვრე­ვენ სა­ცხოვ­რე­ბე­ლი ბი­ნე­ბის ფან­ჯრებს, ავ­ტო­გა­სა­მართ სად­გუ­რებს... ისი­ნი სო­ლი­და­რო­ბას უცხა­დე­ბენ პა­ლეს­ტი­ნელ არა­ბებს. ამი­ტომ ის­რა­ე­ლის მთავ­რო­ბამ, პირ­ვე­ლად მრა­ვა­ლი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში, ქვეყ­ნის არა­ბუ­ლი თე­მის მი­მართ უსაფრ­თხო­ე­ბის სა­გან­გე­ბო ზო­მე­ბი მი­ი­ღო.

• ებ­რა­ულ-არა­ბუ­ლი ინ­ტეგ­რა­ცი­ის პრობ­ლე­მე­ბი

ის­რა­ე­ლის ებ­რა­უ­ლი და არა­ბუ­ლი მო­სახ­ლე­ო­ბის თა­ნა­ცხოვ­რე­ბა ძალ­ზე იშ­ვი­ა­თია და თით­ქმის არ­სად არ იკ­ვე­თე­ბა: ყვე­ლა, ვინც კი ის­რა­ელ­ში ჩა­დის, იო­ლად გა­მო­არ­ჩევს არა­ბულ და­სახ­ლე­ბულ პუნ­ქტს ებ­რა­უ­ლი­სა­გან - ქა­ლაქს, სო­ფელს თუ უბ­რა­ლო რა­ი­ონს. მო­სახ­ლე­ო­ბის შე­მად­გენ­ლო­ბას­თან ერ­თად, ისი­ნი გან­სხვავ­დე­ბი­ან შე­ნო­ბე­ბის სტი­ლით, ინფრას­ტრუქ­ტუ­რით და ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი აბ­რე­ბი­თაც კი. არა­ბუ­ლი და­სახ­ლე­ბე­ბი სარ­გებ­ლო­ბენ რიგი შე­ღა­ვა­თე­ბით სა­გა­და­სა­ხა­დო სფე­რო­ში, მათ აქვთ გა­ნათ­ლე­ბის სა­კუ­თა­რი სის­ტე­მა... ის­რა­ე­ლის ბი­უ­ჯე­ტი­დან არა­ბე­ბის სა­სარ­გებ­ლოდ ყო­ველ­წლი­უ­რად მი­ლი­არ­დო­ბით თან­ხე­ბი იხარ­ჯე­ბა, მაგ­რამ ეს ნა­ბი­ჯი ინ­ტეგ­რა­ცი­ას მა­ინც ვერ შვე­ლის. თვი­თონ არა­ბე­ბი, გან­სა­კუთ­რე­ბით კი მათი ლი­დე­რე­ბი, აცხა­დე­ბენ, რომ მი­უ­ხე­და­ვად ის­რა­ე­ლის მო­ქა­ლა­ქე­ო­ბი­სა, ისი­ნი არა­ნა­ი­რად არ იმ­სა­ხუ­რე­ბენ ის­რა­ე­ლის სა­ხელ­მწი­ფოს გაძ­ლი­ე­რე­ბი­სათ­ვის, რო­მე­ლიც ოკუ­პა­ცი­ას აგ­რძე­ლებს.

„ის­რა­ე­ლე­ლი არა­ბე­ბის უფ­ლე­ბა გა­მომ­დი­ნა­რე­ობს მათი მო­ქა­ლა­ქე­ო­ბი­დან და წი­ნაპ­რე­ბის მი­წა­ზე ცხოვ­რე­ბი­დან, ამი­ტომ მათ არ ეხე­ბათ არც არ­მი­ა­ში სამ­სა­ხუ­რი და არც რო­მე­ლი­მე სა­მო­ქა­ლა­ქო მო­ვა­ლე­ო­ბის შეს­რუ­ლე­ბა ის­რა­ე­ლის გა­საძ­ლი­ე­რებ­ლად“, - ასეა ჩა­წე­რი­ლი არა­ბუ­ლი სექ­ტო­რის უმაღ­ლე­სი სა­დამ­კვირ­ვებ­ლო კო­მი­სი­ის მიერ 2006 წელს მი­ღე­ბულ დო­კუ­მენ­ტში.

ერ­თა­დერ­თი სფე­რო, სა­დაც ის­რა­ე­ლე­ლი არა­ბე­ბი­სა და ებ­რა­ე­ლე­ბის თა­ნა­მო­საქ­მე­ო­ბა აქ­ტი­უ­რად ჩანს, ეს ჯან­დაც­ვის სტრუქ­ტუ­რე­ბია: ბოლო მო­ნა­ცე­მე­ბით, ის­რა­ელ­ში ექიმ­თა 20%, მედ­დე­ბის 25% და ფარ­მა­ცევ­ტე­ბის 50% ეროვ­ნე­ბით არა­ბია. სა­ინ­ტე­რე­სოა, რომ კო­რო­ნა­ვირუ­სის პან­დე­მია ამ თვალ­საზ­რი­სით ებ­რა­ე­ლე­ბი­სა და არა­ბე­ბის ერ­თგვა­რი და­ახ­ლო­ე­ბის იშ­ვი­ა­თი სა­ბა­ბი გახ­და: არა­ბე­ბი და ებ­რა­ე­ლე­ბი ერ­თობ­ლივ ბრი­გა­დებს ქმნიდ­ნენ და ამით ხაზს უს­ვამ­დნენ - ადა­მი­ან­თა ცხოვ­რე­ბის მძი­მე პე­რი­ოდ­ში ერ­თმა­ნე­თის მი­მართ მტრო­ბა არ უნდა გა­მოვ­ლინ­დეს. ის­რა­ელ­ში გა­სულ 2020 წელს ხუმ­რო­ბით „კო­რო­ნუ­ლი და­ზა­ვე­ბის პე­რი­ოდს“ უწო­დე­ბენ. ბოლო წლებ­ში შე­სამ­ჩნე­ვი იყო კი­დევ ერთი რე­ა­ლუ­რი ფაქ­ტი: ის­რა­ე­ლის არა­ბე­ბი ცხოვ­რე­ბის დო­ნით მეტ-ნაკ­ლე­ბად კმა­ყო­ფი­ლე­ბი არი­ან, მათი შე­მო­სავ­ლე­ბი მა­ტუ­ლობს, ისი­ნი ნაკ­ლე­ბად კონფრონ­ტა­ცი­უ­ლად არი­ან გან­წყო­ბილ­ნი...

მაგ­რამ ექ­სპერ­ტე­ბი ში­შო­ბენ, რომ ბოლო დღე­ე­ბის დრა­მა­ტუ­ლი მოვ­ლე­ნე­ბი იმ მცი­რე ინ­ტეგ­რა­ცი­ულ პრო­ცე­სებს „და­მარ­ხავს“, რომ­ლე­ბიც დღემ­დე შე­იმ­ჩნე­ო­და.

„თუ ადრე ის­რა­ე­ლელ არა­ბებს პა­ლეს­ტი­ნელ არა­ბებ­თან ძი­რი­თა­დად კლა­ნურ-თე­მუ­რი კუთ­ვნი­ლე­ბა აერ­თი­ა­ნებ­დათ, ახლა წინ წა­მო­ი­წია ნა­ცი­ო­ნა­ლის­ტურ­მა გან­წყო­ბებ­მა. ეს უკვე თა­ნა­მე­მა­მუ­ლე­თა მდგო­მა­რე­ო­ბის გა­ზი­ა­რე­ბა კი არ არის, არა­მედ იმ სა­ხელ­მწი­ფოს წი­ნა­აღ­მდეგ ბრძო­ლა, რომ­ლის მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბიც თვი­თონ არი­ან“, - თვლის დე­ვიდ კო­ე­ნი, იე­რუ­სა­ლიმ­ში არ­სე­ბუ­ლი სტრა­ტე­გი­უ­ლი კვლე­ვე­ბი­სა და უსაფრ­თხო­ე­ბის პრობ­ლე­მე­ბის შემ­სწავ­ლე­ლი ინ­სტი­ტუ­ტის ექ­სპერ­ტი.

არა­ბუ­ლი სამ­ყა­როს კვლე­ვის ერთ-ერთი წამ­ყვა­ნი სპე­ცი­ა­ლის­ტი, იე­რუ­სალ­მის ებ­რა­უ­ლი უნი­ვერ­სი­ტე­ტის პრო­ფე­სო­რი რაფი ის­რა­ე­ლი ჯერ კი­დევ 2016 წელს წერ­და, რომ დად­გე­ბა დრო, როცა ის­რა­ე­ლის არა­ბი მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბი ქვეყ­ნის შიგ­ნი­დან ძი­რის გა­მო­თხრას და­ი­წყე­ბენ, ბოს­ნი­უ­რი სცე­ნა­რის მსგავ­სად. იმ დროს პრო­ფე­სო­რის ნათ­ქვა­მი ბევ­რმა არ გა­ი­ზი­ა­რა, მაგ­რამ დღეს უკვე რაფი ის­რა­ე­ლის წი­ნას­წარ­მე­ტყვე­ლე­ბას ბევ­რი იხ­სე­ნებს, გან­სა­კუთ­რე­ბით მას შემ­დეგ, როცა ახალ­გაზ­რდა არა­ბებ­მა - ის­რა­ე­ლის მო­ქა­ლა­ქე­ებ­მა - ერთ-ერთ ქა­ლაქ­ში ის­რა­ე­ლის სა­ხელ­მწი­ფო დრო­შა ჩა­მოგ­ლი­ჯეს და მის ნაც­ვლად პა­ლეს­ტი­ნის დრო­შა და­კი­დეს.

„ჩვენ ადრე ფრთხი­ლად და ჩუ­მად ვი­ყა­ვით, მაგ­რამ დროა მკა­ფი­ოდ გან­ვა­ცხა­დოთ: ის­რა­ელ­ში პირ­ვე­ლად მის უახ­ლეს ის­ტო­რი­ა­ში, სა­მო­ქა­ლა­ქო ომი მიმ­დი­ნა­რე­ობს. 1930 წლი­დან პირ­ვე­ლად ხდე­ბა ებ­რა­ულ მი­წა­ზე ებ­რა­ელ­თა დარ­ბე­ვე­ბი. ეს ძა­ლი­ან სა­ში­შია, „ჰა­მა­სის“ რა­კე­ტებ­ზე უფრო სა­ში­ში“, - ამ­ბობს ის­ტო­რი­კო­სი ჰი­ლელ ეფ­რა­ნი.

• ის­რა­ე­ლი, და­სავ­ლე­თი და არა­ბუ­ლი სამ­ყა­რო: ვინ ვის მხა­რე­ზეა?

ზე­მოთ ახლო აღ­მო­სავ­ლე­თის კრი­ზის­ში უცხო სა­ხელ­მწი­ფო­ე­ბის ინ­ტე­რე­სე­ბი და გავ­ლე­ნე­ბი ვახ­სე­ნეთ. მარ­თლაც­და სა­ინ­ტე­რე­სოა, რო­გო­რი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა აქვთ, ერთი მხრივ - შო­რე­ულ „ძლი­ერ­თა ამა სოფ­ლი­სანთ“ და მე­ო­რე მხრივ - ახ­ლომ­დე­ბა­რე მე­ზობ­ლებს ებ­რა­ულ-არა­ბუ­ლი და­პი­რის­პი­რე­ბის მი­მართ? პირ­ველ რიგ­ში შე­ვე­ხოთ არა­ბულ ქვეყ­ნე­ბის პო­ზი­ცი­ებს, რომ­ლე­ბიც საკ­მა­ოდ არა­ერ­თმნიშ­ვნე­ლოვ­ნად რე­ა­გი­რე­ბენ ებ­რა­ე­ლებ­სა და პა­ლეს­ტი­ნე­ლებს შო­რის მიმ­დი­ნა­რე კონ­ფლიქტზე.

რა­საკ­ვირ­ვე­ლია, მო­სა­ლოდ­ნე­ლი იყო, რომ ბევ­რი არა­ბუ­ლი სა­ხელ­მწი­ფო მხარს პა­ლეს­ტი­ნე­ლებს და­უ­ჭერ­და, მაგ­რამ რიგ არა­ბულ ქვეყ­ნებს აშ­კა­რად არ სურთ ის­რა­ელ­თან ცოტა ხნის წინ აწყო­ბი­ლი ურ­თი­ერ­თო­ბის დარ­ღვე­ვა. ბოლო წლებ­ში ის­რა­ელ­მა, აშშ-ის შუ­ა­მავ­ლო­ბით, არა­ბულ ქვეყ­ნებ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბა­ში მნიშ­ვნე­ლო­ვან წარ­მა­ტე­ბას მი­აღ­წია, რაც გან­სა­კუთ­რე­ბით გა­მო­ი­ხა­ტა 2020 წელს და­დე­ბუ­ლი სამ­შვი­დო­ბო ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბე­ბით არაბ­თა გა­ერ­თი­ა­ნე­ბულ სა­ე­მი­რო­ებ­თან, ბაჰ­რე­ინ­თან, სუ­დან­თან, მა­რო­კოს­თან. შე­იძ­ლე­ბა ით­ქვას, რომ არა­ბუ­ლი ქვეყ­ნე­ბი პირ­ვე­ლად და­თან­ხმდნენ ის­რა­ელ­თან თა­ნამ­შრომ­ლო­ბას ისეთ სფე­რო­ებ­ში, რო­გო­რე­ბი­ცაა დაზ­ვერ­ვა და სა­ხელ­მწი­ფო უსაფრ­თხო­ე­ბა. ახლა კი ამ უპ­რე­ცე­დენ­ტო „დათ­ბო­ბას“ „აცი­ვე­ბა“ ემუქ­რე­ბა: ის­რა­ელ­თან მო­თა­ნამ­შრომ­ლე არა­ბუ­ლი ქვეყ­ნე­ბი, გან­სა­კუთ­რე­ბით სა­ე­მი­რო­ე­ბი და ბაჰ­რე­ი­ნი, თავს ძალ­ზე არა­კომ­ფორ­ტუ­ლად გრძნო­ბენ.

„სულ ახ­ლა­ხან ამ ქვეყ­ნე­ბის ლი­დე­რე­ბი სა­კუ­თარ ხალ­ხს ის­რა­ელ­თან და­დე­ბუ­ლი ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბე­ბის სი­კე­თე­სა და სარ­გებ­ლო­ბა­ზე ელა­პა­რა­კე­ბოდ­ნენ - ვაჭ­რო­ბის, მე­დი­ცი­ნის, ეკო­ლო­გი­უ­რი (მწვა­ნე“) ეკო­ნო­მი­კის სფე­რო­ებ­ში, მაგ­რამ დღეს ისი­ნი ტე­ლეკ­რა­ნებ­ზე თავს არა­კომ­ფორ­ტუ­ლად გრძნო­ბენ, იშ­მუშ­ნე­ბი­ან, როცა ხე­და­ვენ, თუ რო­გორ ბომ­ბავს ის­რა­ე­ლის ავი­ა­ცია ღა­ზის სექ­ტორს, რო­გორ აძე­ვე­ბენ ებ­რა­ე­ლე­ბი თა­ვი­ანთ მო­ქა­ლა­ქე არა­ბებს ბი­ნე­ბი­დან იე­რუ­სა­ლიმ­ში და რო­გორ ახორ­ცი­ე­ლებს შტურმს ის­რა­ე­ლის პო­ლი­ცია ალ-აქ­სას მე­ჩეთ­ზე“, - წერს „ბი-ბი-სი“-ს კო­რეს­პონ­დენ­ტი ფრენკ გარ­დნე­რი.

არა­ბუ­ლი ქვეყ­ნე­ბი ჯერ­ჯე­რო­ბით სიფრ­თხი­ლეს იცა­ვენ თა­ვი­ანთ გან­ცხა­დე­ბებ­ში, თუმ­ცა გარ­კვე­უ­ლი ცვლი­ლე­ბაც შე­ი­ნიშ­ნე­ბა - მათი რე­აქ­ცია ისე­თი ცალ­მხრი­ვი აღარ არის, რო­გო­რიც წინა წლებ­ში იყო. მა­გა­ლი­თად, სა­უ­დის არა­ბე­თის ტე­ლე­არ­ხი „ალ-არა­ბია“ აჩ­ვე­ნებს არა­მარ­ტო ის­რა­ე­ლის ავი­ა­ცი­ის მიერ ღა­ზის სექ­ტო­რის და­ბომბვას, არა­მედ ვი­დე­ო­კად­რებს ის­რა­ე­ლის ქა­ლა­ქე­ბი­დან, სა­დაც მო­სახ­ლე­ო­ბა, სი­რე­ნე­ბის ხმის ფონ­ზე, „ჰა­მა­სის“ რა­კე­ტე­ბი­სა­გან თა­ვის გა­დარ­ჩე­ნას ცდი­ლობს. არაბ­თა სა­ე­მი­რო­ებ­ში, დუ­ბა­ის ტე­ლე­არ­ხმა თა­ვის მხრივ, ეთერ­ში გა­დას­ცა ის­რა­ე­ლის მთავ­რო­ბის გან­ცხა­დე­ბა, რომ­ლის მი­ხედ­ვით, ის­რა­ე­ლის ავი­ა­ცი­ი­სა და რა­კე­ტე­ბის სა­მიზ­ნე მშვი­დო­ბი­ა­ნი არა­ბე­ბი კი არა, „ჰა­მა­სის“ ხელ­მძღვა­ნე­ლე­ბი არი­ან.

ბაჰ­რე­ინ­ში და იორ­და­ნი­ა­ში მო­სახ­ლე­ო­ბამ პა­ლეს­ტი­ნე­ლი არა­ბე­ბის სო­ლი­და­რო­ბის აქ­ცი­ე­ბი გა­მარ­თა, ის­რა­ე­ლის მოქ­მე­დე­ბა სუ­ლი­ერ­მა და პო­ლი­ტი­კურ­მა ლი­დე­რებ­მაც დაგ­მეს, მაგ­რამ რო­გორც „ნიუ-იორკ თა­იმ­სის“ მი­მომ­ხილ­ვე­ლი წერს, მათი კრი­ტი­კა მხო­ლოდ სი­ტყვი­ე­რია და რა­ი­მე პრაქ­ტი­კუ­ლი ნა­ბი­ჯე­ბი არ გა­დად­გმუ­ლა.

სა­ერ­თოდ კი ყვე­ლა­ზე რთულ სი­ტუ­ა­ცი­ა­ში არაბ­თა გა­ერ­თი­ა­ნე­ბუ­ლი სა­ე­მი­რო­ე­ბის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა აღ­მოჩ­ნდა, რო­მელ­მაც პირ­ველ­მა სპარ­სე­თის ყუ­რის ქვეყ­ნე­ბი­დან, ის­რა­ელ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბა მო­აგ­ვა­რა. კონ­ფლიქ­ტის და­წყე­ბი­დან სა­ე­მი­რო­ე­ბის ზო­გი­ერ­თმა ჩი­ნოვ­ნიკ­მა პა­ლე­ტი­ნე­ლე­ბი­სად­მი თა­ვი­სი მხარ­და­ჭე­რა გა­მო­ხა­ტა, მაგ­რამ გან­ცხა­დე­ბებ­ში „ჰა­მა­სი“ და მისი ლი­დე­რე­ბი არ უხ­სე­ნე­ბი­ათ. და­ნარ­ჩე­ნი არა­ბუ­ლი ქვეყ­ნე­ბი, ყა­ტა­რის გა­მოკ­ლე­ბით, ასე­ვე ცდი­ლო­ბენ თა­ვი­ანთ პო­ზი­ცი­ებ­ში დის­ტან­ცი­რე­ბა მო­ახ­დი­ნონ „ჰა­მა­სი­სა­გან“.

ამე­რი­კუ­ლი გა­ზე­თის The Wall Street Journal-ის მიერ გა­მო­კი­თხუ­ლი ანა­ლი­ტი­კო­სე­ბი თან­ხმდე­ბი­ან იმ აზრში, რომ სა­ე­მი­რო­ე­ბი და სხვა არა­ბუ­ლი ქვეყ­ნე­ბი, ალ­ბათ, შეგ­ნე­ბუ­ლად არ წავ­ლენ ის­რა­ელ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბის გა­უ­ა­რე­სე­ბა­ზე (უკვე უამ­რა­ვი მომ­გე­ბი­ა­ნი სა­ვაჭ­რო-ეკო­ნო­მი­კუ­რი კონ­ტრაქ­ტია და­დე­ბუ­ლი), მაგ­რამ მა­ინც იძუ­ლე­ბულ­ნი იქ­ნე­ბი­ან ებ­რა­ე­ლებ­თან თავ­შე­კა­ვე­ბუ­ლად ითა­ნამ­შრომ­ლონ. „პა­ლეს­ტი­ნი­სად­მი მხარ­და­ჭე­რას არა­ბულ ქვეყ­ნებ­ში ფეს­ვე­ბი ღრმად აქვს გად­გმუ­ლი და, რა­საკ­ვირ­ვე­ლია, ეს ფაქ­ტო­რი გარ­კვე­უ­ლი გავ­ლე­ნას ახ­დენს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის პო­ზი­ცი­ა­ზე, მაგ­რამ ისი­ნი ით­ვა­ლის­წი­ნე­ბენ პერ­სპექ­ტი­ვა­საც, ამი­ტომ ხის­ტად პა­სუ­ხის გა­ცე­მა არ შე­უძ­ლი­ათ“, - ამ­ბობს ყო­ფი­ლი ეგ­ვიპ­ტე­ლი დიპ­ლო­მა­ტი ეზე­დინ ჩუქ­რი, რო­მელ­საც ის­რა­ელ­ში მუ­შა­ო­ბის დიდი სტა­ჟი აქვს.

დიდი ბრი­ტა­ნე­თის სამ­ხედ­რო კვლე­ვე­ბის სა­მე­ფო ინ­სტი­ტუ­ტის ექ­სპერ­ტის მა­იკლ სტი­ვენ­სის თქმით, არაბ­თა გა­ერ­თი­ა­ნე­ბუ­ლი სა­ე­მი­რო­ე­ბი არ და­არ­ღვე­ვენ სამ­შვი­დო­ბო შე­თან­ხმე­ბას, მაგ­რამ მათი პო­ლი­ტი­კა ფრთხი­ლი იქ­ნე­ბა სი­ტუ­ა­ცი­ის გა­ნე­იტ­რა­ლე­ბამ­დე. პრაქ­ტი­კა­ში ეს ნიშ­ნავს, რომ ორ­მხრი­ვი ურ­თი­ერ­თო­ბა კერ­ძო ხა­სი­ა­თი­სა იქ­ნე­ბა, და­ხუ­რულ კარს მიღ­მა, რო­გო­რიც წინა წლებ­ში იყო. ალ­ბათ, დიპ­ლო­მა­ტე­ბიც ტე­ლე­კა­მე­რე­ბის ობი­ექ­ტი­ვე­ბის წინ ღი­მი­ლის­გა­ნაც თავს შე­ი­კა­ვე­ბენ.

ის­რა­ე­ლის მი­მართ ყვე­ლა­ზე ხის­ტი და ნე­გა­ტი­უ­რი პო­ზი­ცია და­ი­კა­ვა თურ­ქე­თის პრე­ზი­დენ­ტმა რე­ჯეფ ერ­დო­ღან­მა: მან ორი დღის წი­ნათ გა­ნა­ცხა­და, რომ მისი ქვე­ყა­ნა პა­ლე­ტი­ნე­ლე­ბის დევ­ნი­სა და ჩაგ­ვრის მდუ­მა­რედ მა­ყუ­რე­ბე­ლი არ იქ­ნე­ბა: „რე­ლი­გი­ურ წმინ­და ად­გი­ლებ­ზე შე­ტე­ვით ის­რა­ე­ლის ტე­რო­რის­ტულ­მა სა­ხელ­მწი­ფომ ყვე­ლა სა­ზღვარს გა­და­ა­ბი­ჯა. თუ ახლა ჩვენ მას ვერ შე­ვა­ჩე­რებთ, [ებ­რა­ელ­თა] ბარ­ბა­რო­სუ­ლი მენ­ტა­ლი­ტე­ტის სა­მიზ­ნე ჩვენც გავ­ხდე­ბით“, - გა­ნა­ცხა­და რე­ჯეფ ერ­დო­ღან­მა.

ირა­ნიც არ ჩა­მორ­ჩა თურ­ქეთს და ოფი­ცი­ა­ლუ­რად გა­ახ­მო­ვა­ნა თა­ვი­სი უკი­დუ­რე­სად ნე­გა­ტი­უ­რი პო­ზი­ცია ის­რა­ე­ლის მი­მართ: „მო­ვუ­წო­დებთ ყვე­ლას ხმა აი­მაღ­ლოს ის­რა­ე­ლის არა­ა­და­მი­ა­ნუ­რი პო­ლი­ტი­კი­სა და აპარ­ტე­ი­დის წი­ნა­აღ­მდეგ“, - ასე­თია თე­ი­რა­ნის პო­ზი­ცია.

მარ­თა­ლია, არც თურ­ქე­თი და არც ირა­ნი არა­ბუ­ლი სამ­ყა­როს წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი არ არი­ან (უფრო მე­ტიც: ირა­ნი მსოფ­ლი­ო­ში ყვე­ლა­ზე დიდი ში­ი­ტუ­რი სა­ხელ­მწი­ფოა, პა­ლეს­ტი­ნე­ლი არა­ბე­ბის დიდი უმ­რავ­ლე­სო­ბა კი სუ­ნი­ტე­ბი არი­ან), მაგ­რამ ან­კა­რი­სა და თე­ი­რა­ნის სო­ლი­და­რო­ბას არა­ბე­ბი­სად­მი მა­ინც მნიშ­ვნე­ლო­ბა აქვს - ის­ლა­მუ­რი რე­ლი­გი­უ­რი ნიშ­ნით.

აშშ: ჯო ბა­ი­დე­ნი ორ­ჭო­ფობს... მაგ­რამ მა­ინც ის­რა­ე­ლის მომ­ხრეა

ამე­რი­კის შე­ერ­თე­ბუ­ლი შტა­ტე­ბი ოფი­ცი­ა­ლუ­რად შე­ფა­სე­ბე­ბი­სა­გან ჯერ თავს იკა­ვებს. დე­მოკ­რა­ტი­ულ პარ­ტი­ა­ში პა­ლეს­ტი­ნურ-ებ­რა­უ­ლი სა­კი­თხის მი­მართ აზ­რთა სხვა­დას­ხვა­ო­ბაა და ამი­ტომ ჯო ბა­ი­დე­ნის ად­მი­ნის­ტრა­ცი­ას მკვეთ­რი პო­ზი­ცი­ის გა­მო­ხატ­ვა უჭირს. თეთ­რი სახ­ლის პრეს-მდი­ვა­ნი ჯეინ პსა­კი მხო­ლოდ იმით შე­მო­ი­ფარ­გლა, რომ ვა­შინგტო­ნი სე­რი­ო­ზუ­ლად არის შეშ­ფო­ტე­ბუ­ლი სი­ტუ­ა­ცი­ით“.

სა­ერ­თოდ, ბოლო წლებ­ში ამე­რი­კე­ლე­ბის და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა პა­ლეს­ტი­ნე­ლე­ბი­სად­მი გარ­კვე­ულ­წი­ლად გა­უმ­ჯო­ბეს­და (25%), თუმ­ცა სა­ზო­გა­დო­ე­ბა მხარს ის­რა­ელს მა­ინც აქ­ტი­უ­რად უჭერს (75%). ამას­თან, დე­მოკ­რა­ტე­ბის 53% ის­რა­ელ­ზე ზე­წო­ლის გან­ხორ­ცი­ელ­ბის მომ­ხრეა, კომ­პრო­მი­სის მიღ­წე­ვის მიზ­ნით. 12 მა­ისს ნიუ-იორკში, ის­რა­ე­ლის გე­ნე­რა­ლუ­რი სა­კონ­სუ­ლოს წინ, არა­ბე­ბის მხარ­დამ­ჭე­რი აქ­ცია ჩა­ტარ­და, რაც საკ­მა­ოდ იშ­ვი­ა­თია ამე­რი­კის­თვის.

დო­ნალდ ტრამ­პის პრე­ზი­დენ­ტო­ბის დროს აშშ-ის სო­ლი­და­რო­ბამ ის­რა­ე­ლის მი­მართ პიკს მი­აღ­წია: ვა­შინგტო­ნი ყვე­ლა­ფერ­ში ეხ­მა­რე­ბო­და და მხარს უჭერ­და ის­რა­ელს და ეწი­ნა­აღ­მდე­გე­ბო­და პა­ლეს­ტი­ნე­ლებს. რო­გორც ჩანს, ახ­ლაც, ასეთ სი­ტუ­ა­ცი­ა­ში მა­ინც იტყვის თა­ვის სათ­ქმელს ძლი­ე­რი ებ­რა­უ­ლი ლობი ამე­რი­კის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში. ალ­ბათ, ჯო ბა­ი­დე­ნიც გა­აგ­რძე­ლებს ის­რა­ე­ლი­სად­მი მხარ­და­ჭე­რას, მაგ­რამ არა დო­ნალდ ტრამ­პი­ვით ღიად, არა­მედ შე­და­რე­ბით ნაკ­ლე­ბი დე­მონ­სტრა­ცი­უ­ლო­ბით.

საფ­რან­გე­თი: „შე­წყდეს სა­ო­მა­რი მოქ­მე­დე­ბა“

საფ­რან­გეთ­მა თა­ვი­სი პო­ზი­ცია ის­რა­ელ-პა­ლე­ტი­ნელ­თა კონ­ფლიქ­ტის მი­მართ ეგ­ვიპ­ტეს­თან მო­ლა­პა­რა­კე­ბის დროს გა­მო­ხა­ტა: 17 მა­ისს პა­რიზ­ში იმ­ყო­ფე­ბო­და ეგ­ვიპ­ტის პრე­ზი­დენ­ტი აბ­დელ ფა­თაჰ ას-სისი, რო­მე­ლიც თა­ვის ფრანგ კო­ლე­გას ემა­ნუ­ელ მაკ­რო­ნის შეხ­ვდა. მათ გა­ნა­ცხა­დეს, რომ ერ­თმნიშ­ვნე­ლოვ­ნად აუ­ცი­ლე­ბე­ლია „შე­წყდეს სა­ო­მა­რი მოქ­მე­დე­ბე­ბი“.

რო­გორც საფ­რან­გე­თის პრე­ზი­დენ­ტის ოფის­ში გა­ნა­ცხა­დეს, ემა­ნუ­ელ მაკ­რონ­მა მხა­რი და­უ­ჭი­რა ეგ­ვიპ­ტის სა­შუ­ა­მავ­ლო ძა­ლის­ხმე­ვას კონ­ფლიქ­ტში. ორი ქვეყ­ნის ლი­დე­რე­ბი გა­მო­ხა­ტა­ვენ ღრმა შეშ­ფო­თე­ბას ძა­ლა­დო­ბის ეს­კა­ლა­ცი­ის გამო და დამ­წუხ­რე­ბულ­ნი არი­ან სა­მო­ქა­ლა­ქო მო­სახ­ლე­ო­ბა­ში გა­მოწ­ვე­უ­ლი მრა­ვალ­რი­ცხო­ვა­ნი მსხვერ­პლის გამო“.

სა­ერ­თოდ, საფ­რან­გეთ­ში არა­ბე­ბის საკ­მა­ოდ დიდი დი­ას­პო­რაა და ეს ფაქ­ტო­რი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ზე გარ­კვე­ულ­წი­ლად გავ­ლე­ნას ახ­დენს - პა­რი­ზი ორ ცე­ცხლს შო­რის არის მოქ­ცე­უ­ლი: არც ის­რა­ე­ლის უკ­მა­ყოფ­ლო რე­აქ­ცი­ის გა­მოწ­ვე­ვა სურს და არც არა­ბე­ბის საპ­რო­ტეს­ტო აქ­ცი­ე­ბი. ამი­ტომ პა­რი­ზი კა­ი­როს აძ­ლევს პრი­ო­რი­ტეტს - დაე, ეგ­ვიპ­ტემ და­ა­წყნა­როს თა­ვი­სი თა­ნა­მე­მა­მუ­ლე არა­ბე­ბი (თუ შეძ­ლებს), საფ­რან­გე­თი კი მას მხარს და­უ­ჭერს და არც ის­რა­ელ­თან არ გა­ი­ფუ­ჭებს ურ­თი­ერ­თო­ბას.

რუ­სე­თი: პრო­ა­რა­ბუ­ლი გა­დახ­რა?

რუ­სე­თი მსოფ­ლი­ოს ერთ-ერთი ის სა­ხელ­მწი­ფოა, რო­მელ­საც პა­ლეს­ტი­ნის სა­ხელ­მწი­ფოს­თან ოფი­ცი­ა­ლუ­რი დიპ­ლო­მა­ტი­უ­რი ურ­თი­ერ­თო­ბა აქვს დამ­ყა­რე­ბუ­ლი: პა­ლეს­ტი­ნის სა­ელ­ჩო მოს­კოვ­შია, რუ­სე­თის სა­ელ­ჩო კი - რა­მა­ლა­ში. 2005 წელს პრე­ზი­დენ­ტი ვლა­დი­მერ პუ­ტი­ნი რუ­სე­თის პირ­ვე­ლი ლი­დე­რი იყო, რო­მე­ლიც პა­ლეს­ტი­ნა­ში ჩა­ვი­და და მის პრე­ზი­დენტს - მაჰ­მუდ აბასსს შეხ­ვდა. პა­ლეს­ტი­ნას­თან თა­ვი­სი ძვე­ლი კავ­ში­რე­ბი აქვს რუ­სულ მარ­თლმა­დი­დე­ბელ ეკ­ლე­სი­ა­საც. რუ­სე­თი მნიშ­ვნე­ლო­ვან მა­ტე­რი­ა­ლურ დახ­მა­რე­ბას უწევს პა­ლეს­ტი­ნას. მდი­ნა­რე იორ­და­ნის და­სავ­ლეთ ნა­პირ­ზე, პა­ლეს­ტი­ნის ავ­ტო­ნო­მი­ის მიერ კონ­ტრო­ლი­რე­ბულ ქა­ლაქ ბეით-ლაჰმ­ში არ­სე­ბობს ვლა­დი­მერ პუ­ტი­ნის ქუჩა, იე­რი­ქონ­ში კი - დი­მიტ­რი მედ­ვე­დე­ვის ქუჩა.

ასე რომ, მოს­კო­ვის სიმ­პა­თი­ე­ბი, პრინ­ციპ­ში, არა­ბე­ბის მხა­რე­საა, რო­მელ­საც სა­ფუძ­ვე­ლი პა­ლეს­ტი­ნის გა­მა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბე­ლი ფრონ­ტის ლი­დერ­მა ია­სირ არა­ფატ­მა ჩა­უ­ყა­რა ჯერ კი­დევ საბ­ჭო­თა კავ­ში­რის არ­სე­ბო­ბის ჟამს. თუმ­ცა­ღა, კრემ­ლი ით­ვა­ლის­წი­ნებს ის­რა­ელ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბის მნიშ­ვნე­ლო­ბა­საც. გან­ცხა­დე­ბაც შე­სა­ბა­მი­სი გა­კეთ­და:

„ჩვენ ვგმობთ იმ სა­რა­კე­ტო დარ­ტყმებს, რომ­ლე­ბიც ღა­ზის სექ­ტო­რი­დან და ის­რა­ე­ლი­დან ხორ­ცი­ელ­დე­ბა. ორი­ვე მხა­რემ უნდა შე­წყვი­ტოს აგ­რე­სი­უ­ლი მოქ­მე­დე­ბე­ბი“, - ამ­ბობს სერ­გეი ლავ­რო­ვი.

„რუ­სე­თი და­ინ­ტე­რე­სე­ბუ­ლია ახლო აღ­მო­სავ­ლეთ­ში მშვი­დო­ბის გან­მტკი­ცე­ბით. ეს რე­გი­ო­ნი ჩვენ­გან შორს არ არის, მით უმე­ტეს, რომ კონ­ფლიქ­ტის გა­ფარ­თო­ე­ბა საფრ­თხეს უქ­მნის სი­რი­ა­საც, სა­დაც ჩვე­ნი კონ­ტინ­გენ­ტი იმ­ყო­ფე­ბა. ჯერ-ჯე­რო­ბით ვლა­დი­მერ პუ­ტინს პი­რა­დი კონ­ტაქ­ტე­ბი არ­ცერთ მხა­რის ლი­დე­რებ­თან ჯერ არ ჰქო­ნია, თუმ­ცა სა­ჭი­რო­ე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში კონ­ტაქ­ტე­ბი იქ­ნე­ბა. აქ­ტი­უ­რად მუ­შა­ობს ჩვე­ნი სა­გა­რეო საქ­მე­თა სა­მი­ნის­ტრო“, - ამ­ბობს დი­მიტ­რი პეს­კო­ვი, რუ­სე­თის პრე­ზი­დენ­ტის პრეს-მდი­ვა­ნი.

გერ­მა­ნია: ან­ტი­სე­მი­ტიზ­მის ფონ­ზე, რუ­სე­თის იმე­დით....

გერ­მა­ნი­ის მთავ­რო­ბა შეშ­ფო­თე­ბით ადევ­ნებს თავლს სი­ტუ­ა­ცი­ის ეს­კა­ლა­ცი­ას ახლო აღ­მო­სავ­ლეთ­ში და ერ­თმნიშ­ვნე­ლოვ­ნად მხარს უჭერს ის­რა­ელს.

რო­გორც ცნო­ბი­ლია, გერ­მა­ნი­ამ წინა წლებ­ში ბევ­რი არა­ბი ლტოლ­ვი­ლი მი­ი­ღო ახლო აღ­მო­სავ­ლე­თი­დან, რომ­ლე­ბიც ის­რა­ე­ლის მი­მართ სი­ძულ­ვილს ამ­ჟღავ­ნე­ბენ. სა­ერ­თოდ კი, თვი­თონ გერ­მა­ნი­ა­შიც საკ­მა­ოდ არი­ან შე­მორ­ჩე­ნი­ლი ან­ტი­სე­მი­ტი ბი­ურ­გე­რე­ბი. მაგ­რამ მათ­გან გან­სხვა­ვე­ბით, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა მა­ინც ის­რა­ე­ლის მომ­ხრეა. ან­გე­ლა მერ­კე­ლის წარ­მო­მად­გე­ნელ­მა შტე­ფან ზა­ი­ბერ­ტმა 14 მა­ისს გა­მარ­თულ პრეს-კონ­ფე­რენ­ცი­ა­ზე მკაც­რად დაგ­მო „ჰა­მა­სის“ მიერ და­წყე­ბუ­ლი „რა­კე­ტუ­ლი ომი“, რა­საც არა­ვი­თა­რი გა­მარ­თლე­ბა არ აქვს.

რო­გორც ბუნ­დეს­ტა­გის სო­ცი­ალ-დე­მოკ­რა­ტი­უ­ლი ფრაქ­ცი­ის თავ­მჯდო­მა­რე როლფ მი­უტ­ცე­ნი­ხი აცხა­დებს, ევ­რო­პულ­მა ქვეყ­ნებ­მა და კერ­ძოდ, გერ­მა­ნი­ამ წამ­ყვა­ნი როლი უნდა შე­ას­რუ­ლონ ახლო აღ­მო­სავ­ლე­თის კონ­ფლიქ­ტის მოგ­ვა­რე­ბა­ში.

რო­გორც გერ­მა­ნუ­ლი „დო­ი­ჩე ველე“ აღ­ნიშ­ნავს, გერ­მა­ნი­ის სა­გა­რეო საქ­მე­თა მი­ნის­ტრი ჰე­ი­კო მასი დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლია, რომ საქ­მე­ში აქ­ტი­უ­რად უნდა ჩა­ერ­თოს „ახ­ლო­აღ­მო­სავ­ლუ­რი კვარ­ტე­ტი“ - ევ­რო­კავ­ში­რი, გა­ე­რო, აშშ და რუ­სე­თი. „ჯერ კი­დევ საბ­ჭო­თა პე­რი­ო­დი­დან ცნო­ბი­ლია, რომ მოს­კოვს ახლო აღ­მო­სავ­ლე­თის პრობ­ლე­მე­ბის მცოდ­ნე კარ­გი სპე­ცი­ა­ლის­ტე­ბი ჰყავს, ევ­რო­პე­ლე­ბი­სათ­ვის ასე­ვე კარ­გა­დაა ცნო­ბი­ლი ის რე­ა­ლო­ბაც, რომ კრემ­ლის გავ­ლე­ნა არა­ბუ­ლი სამ­ყა­როს ლი­დე­რებ­ზე საკ­მა­ოდ ძლი­ე­რია. ამი­ტომ გერ­მა­ნე­ლი პო­ლი­ტი­კო­სე­ბი იმე­დოვ­ნე­ბენ, რომ რუ­სე­თი კონ­ფლიქ­ტის და­რე­გუ­ლი­რე­ბა­ზე პო­ზი­ტი­ურ გავ­ლე­ნას გავ­ლე­ნას მო­ახ­დენს.

მო­ამ­ზა­და სი­მონ კი­ლა­ძემ