(ფო­ტო­კო­ლა­ჟი: ვიქ­ტორ ჟა­ნიო და მისი მე­უღ­ლე პო­ლი­ნი)

საფ­რან­გე­თი, ემიგ­რა­ცი­უ­ლი ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბით, სა­ქარ­თვე­ლოს­თან ის­ტო­რი­უ­ლად და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი ქვე­ყა­ნაა და ჩვენც არა­ერ­თხელ გვსმე­ნია ამ­ბე­ბი ლე­ვილ­ში და­სახ­ლე­ბუ­ლი პირ­ვე­ლი თა­ო­ბის დიდი ქარ­თვე­ლი ემიგ­რან­ტე­ბის შე­სა­ხებ - ამ­ბე­ბი იმა­ზე, თუ რო­გორ მი­დი­ოდ­ნენ რუ­სე­თის რე­ჟი­მის­გან დევ­ნი­ლი ჩვე­ნი წი­ნაპ­რე­ბი საფ­რან­გეთ­ში. რო­გორც თა­ვა­დაც ემიგ­რანტს, ბუ­ნებ­რი­ვად მე­ტად მი­მაქვს გულ­თან ეს ამ­ბე­ბი და მინ­და, ერთი ლე­გენ­და გი­ამ­ბოთ ემიგ­რა­ცი­ა­ში საფ­რან­გე­თი­დან სა­ქარ­თვე­ლო­ში ჩა­სუ­ლი ფრან­გუ­ლი ოჯა­ხი­სა, ამ­ბა­ვი, რო­მელ­შიც მე­ზო­ბე­ლი რუ­სე­თი, სამ­წუ­ხა­როდ, კვლავ მტარ­ვა­ლად გვევ­ლი­ნე­ბა... ყო­ველ­გვა­რი შე­ლა­მა­ზე­ბის გა­რე­შე გთა­ვა­ზობთ საფ­რან­გე­თი­დან, ბა­ტო­ნი პატ­რიკ ჟა­ნი­ოს დიდი ოჯა­ხის ის­ტო­რი­ას.

• ლო­რან ოგუს­ტის გზა ქუ­თა­ი­სამ­დე

პატ­რიკ ჟა­ნიო:

- რა­საც ახლა მო­გიყ­ვე­ბით, ამ ამ­ბავ­ში ზო­გი­ერ­თი რამ ვა­რა­უ­დის დო­ნე­ზე რჩე­ბა, ზო­გიც და­დას­ტუ­რე­ბუ­ლი ინ­ფორ­მა­ცი­აა. და­ვი­წყებ სულ თა­ვი­დან, ჩემი ორგზის დიდი ბა­ბუ­ის ლო­რან ოგუს­ტის ცხოვ­რე­ბი­დან. ლო­რან-ოგუს­ტი საფ­რან­გეთ­ში,1832 წელს შამ­პან არ­დე­ნის რე­გი­ონ­ში, პა­ტა­რა ქა­ლაქ ვიტ­რი ფრან­სუ­ა­ში და­ი­ბა­და. (შამ­პან არ­დე­ნის რე­გი­ონ­ში, ვიტ­რი ფრან­სუ­ას მახ­ლობ­ლად 12 წელი ვი­ცხოვ­რე - ავტ.) ახალ­გაზ­რდა ლო­რა­ნი 1857 წელს ერთ ად­გი­ლობ­რივ გო­გო­ნა­ზე, ლუის ეს­ტერ­ზე და­ქორ­წინ­და. რო­გორც ვი­ცით, იმ პე­რი­ოდ­ში იგი ჯა­რის­კა­ცი გახ­ლდათ, მაგ­რამ, რო­გორც ჩანს, ოჯა­ხის რჩე­ნის მიზ­ნით მე­ვე­ნა­ხე­ო­ბას მოჰ­კი­და ხელი და შვი­ლე­ბის გა­ჩე­ნის შემ­დეგ უკვე ამით ირ­ჩენ­და თავს.

ყვე­ლას მოგ­ვეხ­სე­ნე­ბა, რომ ამ სა­უ­კუ­ნის ის­ტო­რი­უ­ლი ფაქ­ტი გახ­ლავთ ცნო­ბი­ლი ყი­რი­მის ომი, რო­დე­საც 1853-1856 წლებ­ში რუ­სე­თის იმ­პე­რია და­უ­პი­რის­პირ­და კო­ა­ლი­ცი­ას, რო­მე­ლიც შე­იქ­მნა ოს­მა­ლე­თის იმ­პე­რი­ის, საფ­რან­გე­თის, დიდი ბრი­ტა­ნე­თი­სა და სარ­დი­ნი­ის სა­მე­ფოს მიერ. რუ­სუ­ლი ექ­სპან­სი­ო­ნიზ­მი­სა და ოს­მა­ლე­თის იმ­პე­რი­ის დაშ­ლის ში­შით გა­მოწ­ვე­უ­ლი კონ­ფლიქ­ტი ყი­რიმ­ში სე­ვას­ტო­პო­ლის სა­ზღვაო ბა­ზის გარ­შე­მო მოხ­და. ომი კი სა­ბო­ლო­ოდ დას­რულ­და 1856 წლის პა­რი­ზის ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბით და რუ­სე­თის და­მარ­ცხე­ბით.

ომის შემ­დგომ რუ­სებ­მა და­კარ­გეს პა­ტა­რა ქვეყ­ნის ბე­სა­რა­ბი­ის ტე­რი­ტო­რი­ის კონ­ტო­ლი. ბე­სა­რა­ბი­ას ცენ­ტრა­ლუ­რი ნა­წი­ლი დღეს­დღე­ო­ბით მოქ­ცე­უ­ლია მოლ­დო­ვა­ში, ხოლო სამ­ხრეთ და ჩრდი­ლო ნა­წი­ლი - უკ­რა­ი­ნა­ში, მაგ­რამ მა­შინ რუ­სე­თი ფლობ­და მას და რო­დე­საც ომის შე­დე­გად რუ­სებ­მა გას­ვლა იწყეს, ბე­სა­რა­ბია გა­თა­ვი­სუფ­ლდა. ეს თა­ვი­სუ­ფა­ლი ტე­რი­ტო­რია კი ხელ­საყ­რე­ლი აღ­მოჩ­ნდა ცენ­ტრა­ლუ­რი ევ­რო­პის ჯა­რის­კა­ცე­ბის ჩა­სა­სახ­ლებ­ლად და ჩვენ რო­დე­საც დღეს მივ­ყვე­ბით ჩემი დიდი ბა­ბუ­ის კვალს, ვფიქ­რობ, სწო­რედ რო­გორც ყო­ფი­ლი ჯა­რის­კა­ცი, ამ მი­ზე­ზით წა­ვი­და ის ბე­სა­რა­ბი­ა­ში სა­ცხორ­ვებ­ლად. სა­ვა­რა­უ­დოდ, მე­ვე­ნა­ხე­ო­ბა დიდ სარ­გე­ბელს არ აძ­ლევ­და დიდ ბა­ბუ­ას ლო­რან ოგუსტს, რო­მელ­საც უკვე ექ­ვსი შვი­ლი ჰყავ­და გა­მო­საკ­ვე­ბი.

ამ პე­რი­ო­დის საფ­რა­გეთ­ში იმ­პე­რა­ტო­რი ნა­პო­ლენ მე­სა­მე მარ­თავს ქვე­ყა­ნას, სწო­რედ მისი ინი­ცი­ა­ტი­ვა იყო, რომ საფ­რან­გე­თის პო­ზი­ცი­ე­ბი ფრან­გი ჯა­რის­კა­ცე­ბის იქ ჩა­სახ­ლე­ბით გა­ემ­ყა­რე­ბი­ნა, ვი­ნა­ი­დან ამ ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე გერ­მა­ნე­ლი ჯა­რის­კა­ცე­ბი უკვე კო­ლო­ნი­ე­ბად მო­სახ­ლე­ობ­დნენ და ეტყო­ბა ნა­პო­ლე­ონ მე­სა­მეს გერ­მა­ნე­ლე­ბის­თვის მთე­ლი იქა­უ­რი მი­წე­ბის დათ­მო­ბა არ სურ­და...

ბე­სა­რა­ბი­ა­ში და­სახ­ლე­ბა­ზე თან­ხმო­ბის შემ­დეგ, ბა­ბუა ლო­რა­ნი, ოჯა­ხით, საფ­რან­გე­თის სა­პორ­ტო ქა­ლაქ მარ­სელ­ში გემ­ზე მო­ა­თავ­სეს და ოდე­სამ­დე ასე ჩა­ვი­და, იქი­დან ბე­სა­რა­ბი­ამ­დე კი, სა­ვა­რა­უ­დოდ, ეტ­ლით.. ზუს­ტად არ ვი­ცით, რო­მელ წლებ­ში უნდა და­სახ­ლე­ბუ­ლი­ყო უცხო მი­წა­ზე ბა­ბუა. არა­ფე­რი ვი­ცით იმის შე­სა­ხე­ბაც, თუ რო­გორ ცხოვ­რობ­და იქ, მაგ­რამ, ვფიქ­რობთ, იქაც მე­ვე­ნა­ხე­ო­ბას ან სხვა აგ­რო­კულ­ტუ­რას მიჰ­ყო ხელი, ვი­ცით, რომ მიწა გა­დას­ცეს და თა­ვის­თა­ვად მას და­ა­მუ­შა­ვებ­და.

1870 წელს გა­ჩაღ­და ომი საფ­რან­გეთ­სა და პრუ­სი­ას შო­რის, სა­დაც ნა­პო­ლე­ონ მე­სა­მე და­მარ­ცხდა, და­მარ­ცხე­ბამ მო­ი­ტა­ნა ის, რომ რუ­სეთ­მა კვლავ გა­აძ­ლი­ე­რა პო­ზი­ცი­ე­ბი ბე­სა­რა­ბი­ა­ში და ფრან­გე­ბი ძა­ლი­ან შე­ვიწ­როვ­დნენ. მათ­თვის უკვე დიდ საფრ­თხეს წარ­მო­ად­გენ­და იმ ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე ცხოვ­რე­ბა და იქი­დან უმ­რავ­ლე­სო­ბა უკან საფ­რან­გეთ­ში დაბ­რუნ­და. ჩემი დიდი ბა­ბუა კი ოჯა­ხით სა­ქარ­თვე­ლო­ში გა­მო­ე­შუ­რა.

ამ დროს თა­ვის­თა­ვად სა­ქარ­თვე­ლოც რუ­სე­თის ნა­წი­ლია, მაგ­რამ, ვფიქ­რობ, ბა­ბუ­ა­ჩემ­მა სა­ქარ­თვე­ლო­ში წას­ვლა, სამ­შობ­ლო­ში დაბ­რუ­ნე­ბის ნაც­ვლად მხო­ლოდ იმი­ტომ გა­და­წყვი­ტა, რომ გა­გე­ბუ­ლი ჰქონ­და იქა­უ­რი მი­წის ამ­ბა­ვი, იცო­და, მიწა იქ გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი ნოყი­ე­რე­ბით გა­მო­ირ­ჩე­ო­და... სა­ვა­რა­უ­დოდ, შავი ზღვის საფ­ლო­ტო გზე­ბით ჩა­ვი­და იგი ქუ­თა­ის­ში, მაგ­რამ რა­ტომ აირ­ჩია რუ­სე­თის იმ­ჟა­მინ­დე­ლი პრო­ვინ­ცი­ის ეს ქა­ლა­ქი, ჩემ­თვის უც­ნო­ბია.

• ვიქ­ტორ ჟა­ნიო და მისი შთა­მო­მავ­ლო­ბა

ჩვენ ვფლობთ 1917 და 1929 წლებ­ში სა­ქარ­თვე­ლო­დან საფ­რან­გეთ­ში გა­მოგ­ზავ­ნილ სა­ო­ჯა­ხო წე­რი­ლებს და სწო­რედ ამ წე­რი­ლე­ბი­დან აღ­ვად­გი­ნეთ ის­ტო­რი­ის ერთი ნა­წი­ლიც. ამის სა­ფუძ­ველ­ზე, რაც ამ პე­ი­რო­დი­დან და­ნამ­დვი­ლე­ბით ვი­ცით ისაა, რომ ქუ­თა­ის­ში და­სახ­ლე­ბის­თა­ნა­ვე ლო­რან-ოგუს­ტმა, მი­წე­ბის და­მუ­შა­ვე­ბა და­ი­წყო, თე­სავ­და და ჰყიდ­და ბოსტნე­ულს. მას და მის მე­უღ­ლეს ლუის ეს­ტერს კი­დევ გა­უჩ­ნდათ შვი­ლე­ბი ბე­სა­რა­ბი­ა­შიც და ქუ­თა­ის­შიც, სა­ერ­თო ჯამ­ში მათ სულ 11 შვი­ლი ჰყავ­დათ, რო­მელ­თა შო­რის იყო უშუ­ა­ლოდ ჩემი დიდი ბა­ბუა ვიქ­ტორ ჟა­ნიო.

წე­რი­ლებ­ში ვე­რა­ფერს მი­ვაკ­ვლი­ეთ იმის შე­სა­ხებ, თუ რო­გორ იზ­რდე­ბო­და ვიქ­ტო­რი ქუ­თა­ის­ში, მაგ­რამ მათ­ში კი­დევ ერთი ახა­ლი ის­ტო­რია აღ­მო­ვა­ჩი­ნეთ, რო­მე­ლიც ვიქ­ტორ­სა და მის მე­უღ­ლეს პო­ლინ სე­ნეს უკავ­შირ­დე­ბა. ჩვენს ხელთ ას­რე­ბუ­ლი წე­რი­ლე­ბით ირ­კვე­ვა რომ ჩემი დიდი ბე­ბი­ის პო­ლი­ნის ოჯა­ხი სა­ზღვაო საქ­მი­ნო­ბით იყო და­კა­ვე­ბუ­ლი ბა­თუ­მის პორტთან და სა­ვა­რა­უ­დოდ, საფ­რან­გეთ­ში და­ბა­დე­ბუ­ლი პო­ლი­ნი ბა­თუმ­ში ყმაწ­ვილ­ქა­ლო­ბი­სას ჩა­ვი­და სა­ცხოვ­რებ­ლად, ასე­ვე, სა­ვა­რა­უ­დოდ პო­ლი­ნის ოჯა­ხი სწო­რედ სა­ზღვაო გზით მოხ­ვდა სა­ქარ­თვე­ლო­ში, სა­დაც დამ­კვიდ­რდა კი­დეც და ვი­ნა­ი­დან პო­ლი­ნიც ფრან­გი გახ­ლდათ, ვიქ­ტორ­თა­ნაც ად­ვი­ლად გა­ა­ბამ­და ურ­თი­ერ­თო­ბას. ერ­თმა­ნე­თი თუ სად გა­იც­ნეს, არ ვი­ცით, მაგ­რამ ვი­ცით, რომ ისი­ნი დაქ­რო­წინ­დნენ და ქუ­თა­ის­ში და­სახ­ლდნენ. მათ თა­ვის მხრივ შე­ე­ძი­ნათ 9 შვი­ლი. მათ­გან ექ­ვსი ქა­ლიშ­ვი­ლი და სამი ვაჟი: ჩემი ბა­ბუა ემი­ლი, ძმა ვი­ტუ­შა და კი­დევ ერთი პა­ტა­რა ძმა ჰენ­რი. მათი შვი­ლე­ბი­დან მხო­ლოდ ბა­ბუ­ა­ჩე­მი ემი­ლი და ჰენ­რი დაბ­რუნ­დნენ საფ­რან­გეთ­ში, და­ნარ­ჩე­ნი ყვე­ლა სა­ქარ­თვე­ლო­ში დარ­ჩა სი­ცო­ცხლის ბო­ლომ­დე.

ბა­ბუ­ა­ჩე­მი ემი­ლი სა­ქარ­თვე­ლო­დან 1917 წელს გა­მო­ემ­გზავ­რა საფ­რან­გეთ­ში, ის მა­შინ 20 წლის ახალ­გაზ­რდა იყო და სა­ქარ­თვე­ლოს და­ტო­ვე­ბის მო­ტი­ვად სამ­შობ­ლო­ში დაბ­რუ­ნე­ბა და ფრან­გულ ჯარ­ში მსა­ხუ­რი ჰქონ­და. ის ძა­ლი­ან ცუ­დად ლა­პა­რა­კობ­და ფრან­გუ­ლად, რად­გა­ნაც ოჯახ­ში სა­სა­უბ­რო ენა ქარ­თუ­ლი იყო, მაგ­რამ სა­ქარ­თვე­ლო­ში დამ­ყა­რე­ბუ­ლი რუ­სუ­ლი რე­ჟი­მის ატა­ნა რომ ვე­ღარ შეძ­ლო, გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბაც ად­ვი­ლად მი­ი­ღო, ენის ბა­რი­ე­რის მი­უ­ხე­და­ვად. ბა­ბუ­ა­ჩე­მი მას შემ­დეგ სა­ქარ­თვე­ლო­ში აღა­რას­დროს დაბ­რუ­ნე­ბუ­ლა, მოგ­ვი­ა­ნე­ბით 1921 წელს, კი მისი პა­ტა­რა ძმა ჰენ­რიც საფ­რან­გე­თის­კენ გა­მო­ე­შუ­რა. მი­ზე­ზი მას უფრო მეტი ჰქონ­და, ვიდ­რე ბა­ბუ­ა­ჩემს.

რო­გორც წე­რი­ლე­ბი­დან ირ­კვე­ვა, ჰენ­რი უფრო თა­მა­მი ბიჭი იყო და ბოლ­შე­ვი­კებ­საც თვალ­ში ეჩხი­რე­ბო­და მისი ფრან­გუ­ლი გვა­რი თუ საქ­ცი­ე­ლი, წე­რი­ლე­ბით ცნო­ბი­ლი ისაა, რომ ჰენ­რი მარ­თლაც თა­ვის გა­და­სარ­ჩე­ნად ჩა­მო­ვი­და საფ­რან­გეთ­ში. ასე­ვე წე­რი­ლე­ბით ირ­კვე­ვა, რომ ჰენ­რი ჯერ კონ­სტან­ტი­ნე­პოლ­ში ჩა­სუ­ლა დებ­თან და მის მე­უღ­ლე­ებ­თან ერ­თად, სა­დაც აფა­რებ­და თავს... დები მე­უღ­ლე­ე­ბით ქუ­თა­ის­ში გაბ­რუნ­დნენ, ხოლო ჰენ­რიმ მო­ა­ხერ­ხა საფ­რან­გეთ­ში ჩას­ვლა.

ამ დრო­ის­თვის ბა­ბა­უ­ჩე­მი ემი­ლი უკვე საფ­რან­გეთ­ში პა­ტა­რა ქა­ლაქ ლენ­ში ცხოვ­რობ­და, პი­კარ­დი­ის რე­გი­ონ­ში, ჯა­რიც მოვ­ლი­ლი ჰქონ­და, და­ქორ­წი­ნე­ბაც მო­ეს­წრო და მე­ბა­ღე­ო­ბას ეწე­ო­და. ბა­ბუა ემილს 4 შვი­ლი შე­ე­ძი­ნა, აქე­დან სამი ვაჟი გა­ზარ­და, ერთი კი პა­ტა­რა ასაკ­ში გარ­და­ეც­ვა­ლა. მთე­ლი ბავ­შვო­ბა და ახალ­გაზ­რდო­ბა ისე გა­ვი­ა­რე, რომ არა­ფე­რი მსმე­ნია ჩემი ოჯა­ხის შე­სა­ხებ. ბა­ბუ­ა­ჩემ­მა ისე იცხოვ­რა, რომ არა­სო­დეს ჩვენ­თვის არა­ფე­რი უთ­ქვამს მისი წარ­სუ­ლის, მისი ოჯა­ხის შე­სა­ხებ. ეს ის­ტო­რია 20 წლის ასაკ­ში აღ­მო­ვა­ჩი­ნე, რო­დე­საც ბა­ბუა გარ­და­იც­ვა­ლა და ოჯა­ხი მის ნივ­თებს ვა­ლა­გებ­დით. მა­შინ ვი­პო­ვეთ წე­რი­ლე­ბის უზარ­მა­ზა­რი დას­ტა, რომ­ლე­ბიც სა­ქარ­თვე­ლო­დან, ქუ­თა­ი­სი­დან იყო გა­მოგ­ზავ­ნი­ლი ბა­ბუ­ის სა­ხელ­ზე.

ჩემი ბავ­შო­ბის მეხ­სი­ე­რე­ბა­ში ჩარ­ჩე­ნი­ლი მხო­ლოდ ისაა რომ, ბა­ბუ­ა­ჩემს ორი ძმა ჰყავ­და, ერთი ჰენ­რი, რო­მე­ლიც საფ­რან­გეთ­ში ცხოვ­რობ­და, მაგ­რამ კავ­ში­რი ძმებს გა­წყვე­ტი­ლი ჰქონ­დათ, ამი­ტომ მე ის არც კი მი­ნა­ხავს და ერ­თიც - სა­დღაც შორს, ვინ­მე ვი­ტუ­შა, აი ეს სა­ხე­ლი შე­მომ­რჩა, რო­მე­ლიც შემ­დეგ წე­რი­ლებ­მა და­მი­დას­ტუ­რა (ავტ: გთა­ვა­ზობთ წე­რილს სა­დაც ვი­ტუ­შა ქარ­თუ­ლად წერს).

ძა­ლი­ან სამ­წუ­ხა­როა, რომ ემილ­მა და ჰენ­რიმ ერ­თამ­ნე­თი და­კარ­გეს, არა­და, ორი­ვე საფ­რან­გეთ­ში ერ­თსა და იგი­ვე რე­გი­ონ­ში ცხოვ­რობ­და. წე­რი­ლე­ბით ვარ­კვევთ, რომ რო­დე­საც ჰენ­რი საფ­რან­გეთ­ში ჩა­მო­ვი­და, თა­ვის­თა­ვად ძმა ემილს მი­ა­შუ­რა, მაგ­რამ ჰენ­რის ძმის ცო­ლის და შეჰ­ყვა­რე­ბია, რა­საც ძა­ლი­ან დიდი წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბა გა­უ­წია თურ­მე გო­გოს ოჯახ­მა. წე­რი­ლებ­ში ამო­ვი­კი­თხეთ, რომ ემი­ლის მე­უღ­ლის, ანუ ბე­ბი­ა­ჩე­მის ოჯახს, ჯერ ძა­ლი­ან მძი­მედ ის გა­და­უ­ტა­ნია, მათი შვი­ლი რომ სა­ქარ­თვე­ლო­დან ჩა­მო­სულ ბიჭს გაჰ­ყვა ცო­ლად და ახლა რო­დე­საც მე­ო­რე გო­გო­საც იგი­ვე მო­უნ­დო­მე­ბია, ძა­ლი­ან უხეშდ ჩა­რე­უ­ლან ამ საქ­მე­ში და ისე მოხ­და, რომ ძმებს შო­რი­საც გან­ხეთ­ქი­ლე­ბა ჩა­მო­აგ­დეს, რის შემ­დე­გაც მათ ვე­ღარ აღად­გი­ნეს ძმუ­რი ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბი. არა­და ჰენ­რი პი­კარ­დი­ა­ში ცნო­ბი­ლი კაცი გამ­ხდა­რა, მას­ზე გა­ზე­თებ­შიც წერ­დნენ, ოჯა­ხიც ჰყავ­და... ჰენ­რის შვილს მას შემ­დეგ და­ვუ­კავ­შირ­დი, რაც წე­რი­ლე­ბი აღ­მო­ვა­ჩი­ნე და სა­სი­ა­მოვ­ნოდ ვი­სა­უბ­რეთ, სულ ეს იყო და ეს.

• წე­რი­ლე­ბი

ბა­ბუა ემი­ლი რომ გარ­და­იც­ვა­ლა, მის ოთა­ხის ლა­გე­ბას მივ­ყა­ვით ხელი. მე და ჩემ­მა ორმა დამ კო­მო­დის უჯრებ­ში უეც­რად ბევ­რი ძვე­ლი, გაც­რე­ცი­ლი, ძნე­ლად სა­კი­თხა­ვი წე­რი­ლი აღ­მო­ვა­ჩი­ნეთ. ძნე­ლი წარ­მო­სად­გე­ნი არაა რა ემო­ცი­ე­ბიც დაგ­ვე­უფ­ლე­ბო­და, რო­დე­საც უეც­რად აღ­მო­ა­ჩენ, რომ შენი ფეს­ვე­ბი სხვა ქვე­ყა­ნა­ში­ცაა გად­გმუ­ლი და ბევ­რი არა­ფე­რი გცოდ­ნია სა­კუ­თარ წარ­მო­მავ­ლო­ბა­ზე. წე­რი­ლე­ბის უმ­რავ­ლე­სო­ბას ბა­ბუ­ა­ჩე­მის დედა, ასე­ვე ფრან­გი წარ­მო­შო­ბის პო­ლი­ნი იწე­რე­ბა. ასე­ვე იწე­რე­ბი­ან მისი დები და ძმა ვი­ტუ­შა, მაგ­რამ დიდი ნა­წი­ლი პო­ლინ ჟა­ნი­ოს მო­ნა­წე­რია. მის­მა წე­რი­ლებ­მა პო­ლი­ნის მი­მართ გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი გრძნო­ბა გა­მი­ჩი­ნა, მხო­ლოდ მისი წე­რი­ლე­ბით გაც­ნო­ბი­ლი ჩემი დიდი ბე­ბია, ძნე­ლი სათ­ქმე­ლია რა გრძნო­ბას ბა­დებს ჩემ­ში. პო­ლი­ნი ყვე­ლა წე­რილს შვილს, ემილს უძღვნის და თით­ქმის ყვე­ლა წე­რილ­ში ემუ­და­რე­ბა სა­ქარ­თვე­ლო­ში დაბ­რუ­ნე­ბას.

"შვი­ლო ემილ, ბა­ბა­შე­ნი უძ­ლურ­დე­ბა, განა დრო აღა­რაა შინ დაბ­რუნ­დე, იგი­ვე ჰენ­რი­საც გა­და­ე­ცი, დაბ­რუნ­დით სახ­ლში გე­მუ­და­რე­ბით",- ვკი­თხუ­ლობთ ასეთ ფრა­ზებს მის წე­რი­ლებ­ში, რომ­ლე­ბიც მე სიძ­ვე­ლის გამო საკ­მა­ოდ ძნე­ლად აღ­ვად­გი­ნე და ცალ­კე გა­დავ­წე­რე. წე­რი­ლე­ბით ირ­კვე­ვა ისიც, რომ პო­ლი­ნი ამა­ყობს ემი­ლის გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბით ფრან­გულ ჯარ­ში მსა­ხუ­რო­ბის თა­ო­ბა­ზე და იმე­დოვ­ნებს, რომ ფრან­გუ­ლი ენა გა­ა­უმ­ჯო­ბე­სა. იქვე ავა­ლებს, ქუ­თა­ის­ში საფ­რან­გე­თი­დან ბოსტნე­უ­ლის თეს­ლე­ბი ჩა­უ­ტა­ნოს, ვი­ნა­ი­დან რუ­სე­ბის შე­მო­ტა­ნი­ლი თეს­ლი არაფ­რად ვარ­გა და ცუდ მო­სა­ვალს აძ­ლევს. შემ­დეგ უკვე გვხვდე­ბა წე­რი­ლე­ბი იმის თა­ო­ბა­ზე, რომ ჰენ­რი 1928 წელს დაბ­რუ­ნე­ბუ­ლა ქუ­თა­ის­ში მე­უღ­ლეს­თან და ერთ შვილ­თან ერ­თად. პო­ლი­ნი უყ­ვე­ბა ბა­ბუ­ა­ჩემ ემილს, რომ ჰენ­რის დაბ­რუ­ნე­ბით ძა­ლი­ან გა­ი­ხა­რა, მით უფრო, რომ ოჯა­ხით დაბ­რუნ­და, თუმ­ცა ჰენ­რი კვლავ ვერ ეგუ­ე­ბა რუ­სულ მმარ­თვე­ლო­ბას და ისევ საფ­რან­გეთ­ში წას­ვლა­ზე ლა­პა­რა­კობს, რა­საც პო­ლი­ნი ძა­ლი­ან გა­ნიც­დის. მომ­დევ­ნო წე­რი­ლე­ბი უკვე იმას მოწ­მობს, რომ ჰენ­რი ოჯა­ხით კვლავ ჩა­მო­ვი­და საფ­რან­გეთ­ში, ვი­ნა­ი­დან თავს ძა­ლი­ან ცუ­დად გრძნობ­და ქუ­თა­ის­ში და მას შემ­დეგ ის სა­ქარ­თვე­ლო­ში აღარც დაბ­რუ­ნე­ბუ­ლა. პო­ლი­ნი წერს იმა­ზეც, რომ ამ დროს სა­ქარ­თვე­ლო­ში თა­ვის რჩე­ნა ძა­ლი­ან რთუ­ლია, ფული არაა, სტა­ლი­ნის პე­რი­ო­დი დამ­კვიდ­რდა, ვინ­მე ბე­რია ძა­ლა­უფ­ლე­ბას იკ­რებს და სა­ქარ­თვე­ლო­ში მცხოვ­რებ ფრან­გულ გვა­რებს კარ­გი დღე არ ად­გათ.

წე­რი­ლე­ბით ვარ­კვევთ, რომ ქუ­თა­ი­სი­დან 60 ფრან­გია გუ­ლაგ­ში წაყ­ვა­ნი­ლი. იგი­ვე სა­კი­თხზე ვხვდე­ბით ერთ წე­რილს, რო­მე­ლიც გვი­ამ­ბობს, რომ პო­ლი­ნის მე­უღ­ლე ვიქ­ტო­რი და მისი ორი ქა­ლიშ­ვი­ლი უზ­ბე­კეთ­ში გუ­ლაგ­ში წა­იყ­ვა­ნეს. გუ­ლა­გი­დან ქა­ლიშ­ვი­ლე­ბი უვ­ნებ­ლე­ბი და­უბ­რუნ­დნენ ოჯახს, ხოლო ვიქ­ტო­რი აღარ დაბ­რუ­ნე­ბუ­ლა, შე­ი­ტყვეს, რომ ის 1941 წელს გარ­და­იც­ვა­ლა. ამ ფაქ­ტის გამო, პო­ლი­ნის ყვე­ლა შვილ­მა, ვინც სა­ქარ­თვე­ლო­ში ცხოვ­რობ­და, სა­ქარ­თვე­ლოს მო­ქა­ლა­ქე­ო­ბა მი­ი­ღო და სა­ბო­ლო­ოდ გა­წყვი­ტეს ყვე­ლა კავ­ში­რი საფ­რან­გეთ­თან.

წე­რი­ლე­ბით ვარ­კვევთ, რომ თა­ვად პო­ლი­ნი 1939 წელს გარ­და­იც­ვა­ლა, რაც იმას მოწ­მობს, რომ მას მე­უღ­ლის გარ­დაც­ვა­ლე­ბა არ შე­უ­ტყვია. ჩვენ ასე­ვე ხელთ გვაქვს პო­ლი­ნის სულ ბოლო წე­რი­ლი, რო­მე­ლიც ბა­ბუ­ა­ჩემს გა­მო­უგ­ზავ­ნა და რო­მე­ლიც თა­რიღ­დე­ბა 1938 წლის 5 მა­ი­სით. წე­რილ­ში პო­ლი­ნი ულო­ცავს ბა­ბუ­ა­ჩემს მე­სა­მე ვა­ჟის შე­ძე­ნას და მად­ლო­ბას უხ­დის ბა­რა­თი­სათ­ვის:

"ქუ­თა­ისს წვი­ა­მი­ა­ნი გა­ზა­ფხუ­ლია, ამინ­დებს საშ­ვე­ლი აღარ უდ­გათ, შენი პა­ტა­რა და ბუ­ღალ­ტრად მუ­შა­ობს, ოჯა­ხის შექ­მნას არ ჩქა­რობს, დრო კი­დევ მაქვს, სა­ნამ ამ ფერ­ხულ­ში ჩა­ვებ­მე­ბიო, გა­ი­ძა­ხის. უც­ნა­უ­რია, ჰენ­რი ისევ არა­ფერს იწე­რე­ბა, მას შემ­დეგ რაც საფ­რან­გეთ­ში ხელ­მე­ო­რედ წა­მო­ვი­და, მხო­ლოდ ორი წე­რი­ლი გა­მოგ­ზავ­ნა და იქაც საყ­ვე­დუ­რე­ბია ჩვე­ნი მი­სა­მარ­თით", - ვკი­თხუ­ლობთ პო­ლი­ნის სულ ბოლო წე­რილ­ში. ამის შემ­დეგ, დიდი ხნის პა­უ­ზაა, თუმ­ცა ნა­პოვ­ნია წე­რი­ლი, რო­მე­ლიც 1971 წელს ჰენ­რიმ თა­ვის დებს გა­უგ­ზავ­ნა და აქ წყდე­ბა წე­რი­ლე­ბიც. ბა­ბუ­ა­ჩე­მის კვა­ლი დე­დის ბოლო წე­რი­ლის შე­დეგ იკარ­გე­ბა, რო­გორც ჩანს, მან შე­ა­ჩე­რა მი­მო­წე­რა სა­ქარ­თვე­ლოს­თან. წე­რი­ლებ­თან ერ­თად ბა­ბუ­ა­ჩე­მის ნივ­თებ­ში ვი­პო­ვეთ მისი და მისი მე­უღ­ლის პას­პორ­ტე­ბი, რომ­ლე­ბიც 1927 წლით თა­რიღ­დე­ბა, რი­თიც გა­ვარ­კვი­ეთ ის ფაქ­ტი, რომ მარ­თლაც ამ წლებ­ში ბა­ბუ­ა­ჩე­მი აპი­რებ­და სა­ქარ­თვე­ლო­ში დაბ­რუ­ნე­ბას, თუმ­ცა ეს მის­მა ძმამ ჰენ­რიმ გა­და­ა­ფიქ­რე­ბი­ნა. ჰენ­რი თა­ვი­სი მე­უღ­ლი­თა და პა­ტა­რა შვი­ლით, ახა­ლი ჩა­მო­სუ­ლი ყო­ფი­ლა სა­ქარ­თვე­ლო­დან და ბა­ბუ­ა­ჩე­მის­თვის უამ­ბნია იმის თა­ო­ბა­ზე, თუ რა მძი­მე პი­რო­ბებ­ში ამ­ყო­ფე­ბენ რუ­სე­ბი ხალ­ხს, გან­სა­კუთ­რე­ბით კი ფრან­გებს. რო­გორც ჩანს, ემილ­მა და მის­მა მე­უღ­ლემ ამ ნა­ამ­ბო­ბის შე­დეგ სა­ქარ­თვე­ლო­ში წას­ვლა ვე­ღარ გა­რის­კეს.

1917-1927 წე­ლებ­ში საფ­რან­გეთ­ში პო­ლინ ჟა­ნი­ოს მიერ გაგ­ზავ­ნი­ლი წე­რი­ლე­ბის ნა­წი­ლი, სა­დაც თხრო­ბის სტი­ლი და­ცუ­ლია.

"შვილ ემილს,

ჩვე­ნო საყ­ვა­რე­ლო შვი­ლო ემილ, ჩვენ ყვე­ლა წე­რი­ლი მი­ვი­ღეთ და ბედ­ნი­ე­რე­ბი ვართ, რომ ჯან­მრთე­ლი ჩახ­ვე­დი. საკ­ვე­ბი ცუ­დი­აო იწე­რე­ბი, ეს მიკ­ვირს, რად­გან ზო­გა­დად, საფ­რან­გეთ­ში კარ­გი ჭამა უყ­ვართ და გან­სა­კუთ­რე­ბით ჯა­რის­კა­ცებს კვე­ბა­ვენ. არ იდარ­დო, ეს მხო­ლოდ პა­ტა­რა უსი­ა­მოვ­ნო მო­მენ­ტია შენს ცხოვ­რე­ბა­ში. რაც შე­ე­ხე­ბა კლი­მატს, ეს ქვეყ­ნის სა­ერ­თო კლი­მა­ტია, შე­ე­გუ­ე­ბი. რად­გან კი­თხუ­ლობ ქვეყ­ნის სი­ახ­ლე­ებს, ჯერ­ჯე­რო­ბით კარ­გი ამინ­დი გვაქვს, არც სი­ცი­ვე, არც თოვ­ლი, არც ყინ­ვა, არ ვიცი რო­დემ­დე იქ­ნე­ბა ასე. 14 ოქ­ტომ­ბრი­დან ბიძა ხარ. სუ­ზანს ჰყავს პა­ტა­რა ბიჭი, რო­მელ­საც ჟორ­ჟი და­არ­ქვა. შენი და, და მისი ქმა­რი მო­კი­თხავს გიგ­ზავ­ნის. შენი და ჟუ­ლი­ე­ტიც მალე მოგ­წერს. მა­დამ მარი მკვდა­რია, მა­მა­შე­ნი კი მისი შვი­ლის მე­ურ­ვე გახ­და. შენი ძვირ­ფა­სი მე­გო­ბა­რი გორ­გო­ზი ხან­ჯლის მუ­ცელ­ში ერთი დარ­ტყმით გარ­და­იც­ვა­ლა ბრძო­ლის ველ­ზე. ეს გე­ლო­და შენც, თუ აქ დარ­ჩე­ბო­დი. შე­ე­ცა­დე იპო­ვო კარ­გი მე­გო­ბა­რი და თუ შე­გიძ­ლია, თუ დრო გაქვს, შე­ე­ცა­დე ის­წავ­ლო უკეთ წერა და კი­თხვა ფრან­გუ­ლად. ჩვენ გა­მო­გიგ­ზავ­ნით ფულს ბან­კის სა­შუ­ა­ლე­ბით, რად­გან აქ სა­ფოს­ტო გან­ყო­ფი­ლე­ბა­ში უცხო­ე­ლის­თვის ფულს აღარ აგ­ზავ­ნი­ან. ბი­ძე­ბი და ბი­ძაშ­ვი­ლე­ბი კარ­გად არი­ან, მაგ­რამ არას­დროს კი­თხუ­ლო­ბენ შენს სი­ახ­ლე­ებს, შე­იძ­ლე­ბა გა­გიკ­ვირ­დეს, მაგ­რამ ეს ასეა. ჟორ­ჟი იმა­ლე­ბა, მაგ­რამ თუ მას და­ი­ჭე­რენ, ის კარ­გად და­ის­ჯე­ბა, რად­გან ახლა აქ ძა­ლი­ან მძი­მე პე­რი­ო­დია. ყვე­ლა­ფე­რის ფასი ზედ­მე­ტია და ვფიქ­რობ, საფ­რან­გეთ­შიც ასეა. აქ, ბრძო­ლე­ბი ამ წუ­თას შე­ჩე­რე­ბუ­ლია უკი­დუ­რე­სი სი­ცი­ვის გამო. ნე­ტავ თუ ჯა­რის­კა­ცი­ვით ჩაც­მუ­ლი ხარ, თუ ასეა, გა­და­ი­ღე ფოტო და გა­მოგ­ვიგ­ზავ­ნე, დიდი სი­ა­მოვ­ნე­ბა იქ­ნე­ბა შენი ნახ­ვა, ჩაც­მუ­ლის, რო­გორც ფრან­გი ჯა­რის­კა­ცი. რო­დე­საც ჩემს წე­რილს მი­ი­ღებ, მა­შინ­ვე მომ­წე­რე, რად­გან წე­რი­ლებს ერთი თვე სჭირ­დე­ბა და ზოგ­ჯერ უფრო მე­ტიც. სახ­ლი­დან ყვე­ლა გკოც­ნით და იმე­დი გვაქვს, რომ შენ დაბ­რუნ­დე­ბი, რო­გორც მა­მა­ცი ფრან­გი ბიჭი. პა­ტა­რა ვი­ტუ­შა ისევ ისე­თი ეშ­მა­კია და ხში­რად გკი­თხუ­ლობს.

მოგ­ვწე­რე მალე.

მა­მა­შე­ნი და დედა გკოც­ნი­ან. ქუ­თა­ი­სი, 20 აპ­რი­ლი 1917 წელი ".

"ჩემო ძვირ­ფა­სო ემილ,

სად ხარ? ჩვენ არ ვი­ცით რა უნდა ვი­ფიქ­როთ შენს სი­ჩუ­მე­ზე. 14 იან­ვრი­დან შენ­გან არა­ფე­რი მი­მი­ღია. მე მოგ­წე­რე 4 წე­რი­ლი და 2 ბა­რა­თი. ასე­ვე გა­მო­გიგ­ზავ­ნე 2 თვის წინ ფული, რო­მე­ლიც ჯერ გა­ვუგ­ზავ­ნე პეტ­როგ­რა­დის რუ­სულ ბანკს, რო­მე­ლიც უკვე მათ უნდა გა­მო­ეგ­ზავ­ნა ვილ­მო­რი­ნის­თვის. არ ვიცი, რა მოხ­და,რად­გან ჩემი ფული უკან და­მიბ­რუ­ნეს. ახლა ისევ გიგ­ზავ­ნი და იმე­დი მაქვს, მი­ი­ღებ მას მალე. შენ უნდა გჯე­რო­დეს, რომ და­ვი­წყე­ბუ­ლი არ ხარ. ეს და­ი­ჯე­რე. მთე­ლი ოჯა­ხი, ყვე­ლა შენ­ზე ლა­პა­რა­კობს მთე­ლი დღე­ე­ბი, მოგ­ვა­წო­დე შენი ამ­ბე­ბი. რაც შეგ­ვე­ხე­ბა ჩვენ, ყვე­ლა კარ­გად ვართ. ამინ­დი კარ­გია, მაგ­რამ გვქონ­და ძლი­ე­რი ყინ­ვე­ბი, რა­მაც და­ა­ზი­ა­ნა ყვე­ლა­ფე­რი, კომ­ბოს­ტო გან­სა­კუთ­რე­ბით. და ბო­ლოს, ცუდი წე­ლია! რო­დე­საც მომ­წერ, შენც ნუ ისა­უბ­რებ ომზე, რად­გან შენი წე­რი­ლი მა­შინ­ვე ჩა­მო­მერ­თმე­ვა და ცუ­დად იქ­ნე­ბა ყვე­ლა­ფე­რი. მომ­წე­რე მხო­ლოდ რას საქ­მი­ა­ნობ, რო­გორ მოგ­წონს საფ­რან­გეთ­ში. შენი მი­სა­მარ­თი ჩემს ბი­ძაშ­ვილს გა­ვუგ­ზავ­ნე. იქ­ნებ მან მოგ­წე­რა კი­დეც? ნე­ტავ თუ გყავს კარ­გი მე­გობ­რე­ბი და ცოტა უკე­თე­სად ლა­პა­რა­კობ ფრან­გუ­ლად? ამ­ბო­ბენ საფ­რან­გეთ­ში უამ­რა­ვი რუსი ჯა­რის­კა­ცია, იქ­ნებ იც­ნობ კი­დეც მათ? ბო­ლოს მოგ­ვწე­რე მთე­ლი შენი ახა­ლი ცხოვ­რე­ბის შე­სა­ხებ. ეს იქ­ნე­ბა ჩვენ­თვის დიდი სი­ა­მოვ­ნე­ბა. ყვე­ლა შენი ოჯა­ხი­დან და მე, მთე­ლი გუ­ლით გე­ხუ­ტე­ბით.

ქუ­თა­ი­სი.

დედა ".

"ჩემო ძვირ­ფა­სო ემილ.

ჩემი სი­ძის ხვალ კონ­სტან­ტი­ნო­პოლ­ში გამ­გზავ­რე­ბით ვი­სარ­გებ­ლებ, რომ ჩვე­ნი ამ­ბე­ბი გა­მო­გიგ­ზავ­ნოთ. Ჩჩვენ ცო­ცხლე­ბი ვართ, ვი­მე­დოვ­ნებთ, რომ შენც და მთე­ლი ოჯა­ხიც. ჩემი სა­ცო­და­ვი, უკვე დიდი ბიჭი ჰენ­რის გა­და­სარ­ჩე­ნად, სა­ჭი­რო იყო მისი კონ­სტან­ტი­ნე­პოლ­ში გამ­გზავ­რე­ბა, რათა ხელი შეგ­ვე­შა­ლა მისი უბე­დუ­რე­ბი­სათ­ვის, მაგ­რამ დრო არ გვე­ყო, ნაჩ­ქა­რე­ვად და­ვემ­შვი­დო­ბეთ. ასე­თი გრძე­ლი მოგ­ზა­უ­რო­ბი­სას ბევ­რის გა­და­ტა­ნა მო­უ­წევს. ბო­ლოს, ვიცი, რომ ის ჩემს ძმას­თან მოხ­ვდე­ბა და მერე აღა­რა­ფე­რი გა­უ­ჭირ­დე­ბა. ჰენ­რი მე­უბ­ნე­ბა რომ გწერს და არ პა­სუ­ხობ, ეს კი მიკ­ვირს, რად­გან სწო­რედ მა­შინ, რო­დე­საც უბე­დუ­რე­ბა გვეწ­ვე­ვა, სწო­რედ მა­შინ გვჭირ­დე­ბა ჩვე­ნი­ა­ნი გვერ­დით და ეს შენც იცი. ვი­მე­დოვ­ნოთ, რომ ის ხელს არ შე­გიშ­ლის თუ თქვე­ნი ბი­ლი­კე­ბი გა­და­იკ­ვე­თა. ჩვენ ვეც­დე­ბით აქე­და­ნაც და­ვეხ­მა­როთ მა­საც, თა­ნაც ჩემი ძმის იმე­დად ვუშ­ვებ. მთე­ლი ოჯა­ხი გკი­თხუ­ლობს ჩვე­ნი სა­უ­კე­თე­სო სურ­ვი­ლე­ბით. იმე­დია, პა­ტა­რა პოლი კარ­გა­დაა, ვინ იცის ეგე­ბა პა­ტა­რა და­ი­კო პო­ლე­ტიც კი აჩუ­ქეთ უკვე. ჟუ­ლი­ეტს ისე­თი ტკბი­ლი პა­ტა­რა გო­გო­ნა ჰყავს, რომ მას­ზედ ვგიჟ­დე­ბი. ამ­რი­გად უკვე 8 შვი­ლიშ­ვილს ვით­ვლით. ლი­ნე­ტის მე­უღ­ლე და მარ­ტას მე­უღ­ლეც 5 თვით გა­ემ­გზავრნენ კონ­სტან­ტი­ნო­პოლ­ში და ისი­ნი მალე დაგ­ვიბ­რუნ­დე­ბი­ან. ჟუ­ლი­ე­ტი და მისი მე­უღ­ლე ყვე­ლა­ნა­ირ პა­ტი­ვის­ცე­მას გი­დას­ტუ­რე­ბენ და მე და მა­მა­შე­ნი კი მთე­ლი გუ­ლით გე­ხუ­ტე­ბით.

მე ამ წე­რილს ვუგ­ზავ­ნი შენს ბი­ძას (ალ­ბერტ სე­ნეს), რო­მე­ლიც გა­მო­გიგ­ზავ­ნის შენ, რად­გან ამ ბოლო არე­უ­ლო­ბა­ში წე­რი­ლე­ბი და­ი­კარ­გა (და­ი­კარ­გა მი­სა­მარ­თიც, ალ­ბათ). მად­ლო­ბა ფო­ტო­ე­ბის­თვის. მე ისევ მოგ­წერ, რო­დე­საც უკე­თე­სი დრო იქ­ნე­ბა.

დედა

პო­ლინ ჟა­ნიო ".

"ძვირ­ფა­სო ემილ,

მე გა­მო­გიგ­ზავ­ნე წე­რი­ლე­ბი 1924 წლის 18 იან­ვარს, რო­მელ­შიც ან­რის­თვის იყო ერთი, მე კი არ ვიცი მა­ინც მი­ი­ღო თუ არა მან მისი კუთ­ვნი­ლი წე­რი­ლი. არა მგო­ნია, რად­გან ის და­ი­კარ­გა, აღარ იწე­რე­ბა. გთხოვთ, გთხოვთ, გა­უგ­ზავ­ნე მას წე­რი­ლი, რო­მე­ლიც მის­თვის იყო, რათა მოგ­ვწე­როს. ჩვე­ნო შვი­ლო, გვავკვირ­ვებს შენი სი­დედ­რის მხრი­დან ჩვენ­ზედ გა­მოთ­ქმუ­ლი საყ­ვე­დუ­რი თით­ქოს აღარ გვიყ­ვარ­ხარ, ასე შო­რი­დან ხე­დავს იგი, თუ რა ხდე­ბა ჩვენს გუ­ლებ­ში? ჩვე­ნო დიდო ბიჭო, იმე­დია, შენ ეს არ გჯე­რა. მე ვხვდე­ბი, რომ შენი სი­დედ­რი ჩად­გა შენ­სა და შენს ძმას შო­რის, რად­გან ის ეჭ­ვი­ა­ნობს, ხვდე­ბა რომ ჰენ­რი გიყ­ვარს. თუ ჰენ­რის ისევ ნა­ხუ­ლობ, აჩ­ვე­ნე ეს ჩემი წე­რი­ლი, რო­მელ­შიც გწერ, რომ ჰენ­რის უყ­ვარ­ხარ, მისი ყვე­ლა წე­რი­ლი გაჟ­ღენ­თი­ლია შენ­და­მი მად­ლო­ბით, იმის გამო, რაც შენ მის­თვის გა­ა­კე­თე. მჯე­რა, ჩემო ბიჭო, რომ შენს გულ­შიც სიყ­ვა­რუ­ლია მის მი­მართ. მჯე­რა რომ იცი, რაც არ უნდა გა­გი­ჭირ­დეს, ჰენ­რი შენს გვერ­დით იქ­ნე­ბა. ისიც იცო­დე, რომ შენს მშობ­ლებ­ზე მე­ტად არა­ვის უყ­ვარ­ხარ, რომ შეგ­ვეძ­ლოს, მუ­დამ შენს გვერ­დით ვიქ­ნე­ბო­დით და და­უ­ფიქ­რებ­ლად ყვე­ლა­ფერს გა­ვა­კე­თებ­დით შენ­თვის. ჩვენ ყვე­ლა შვი­ლი თა­ნაბ­რად გვიყ­ვარს, უკვე 40 წე­ლია მა­მა­შე­ნი მე­ბა­ღე­ო­ბას ეწე­ვა, ხში­რად გვი­ფუჭ­დე­ბა მო­სა­ვა­ლი, ხში­რად შე­უძ­ლოდ ვართ, ხში­რად ყინ­ვა და თოვ­ლი ანად­გუ­რებს ჩვენს სარ­ჩოს, რი­ო­ნიც ხში­რად დიდ­დე­ბა, მაგ­რამ ოჯა­ხის­თვის არ ვტყდე­ბით, უი­მე­დო­ბას არ ვეძ­ლე­ვით. მა­მას სჭირ­დე­ბით შენც და ჰენ­რიც, თუმ­ცა შენ მანდ ოჯა­ხი შექ­მე­ნი და აქეთ აღარ იზამ პირს, ვე­ღარც და­გა­ძა­ლებთ, ჰენ­რის ვთხოვთ დაბ­რუ­ნე­ბას. ვი­ტუ­შა პა­ტა­რაა მა­მის მხარ­ში ამო­სად­გო­მად. ლი­ნე­ტი სიკ­ვდილს გა­დაგ­ვირ­ჩა, ტვი­ნის ან­თე­ბის გამო, მისი ქმა­რი საქ­მი­ან მოგ­ზა­უ­რო­ბებ­შია და ლი­ნე­ტი სახ­ლში მო­ვიყ­ვა­ნეთ, რომ მე მო­ვუ­ა­რო. ჩემს უძ­ლურ ფე­ხებს აქეთ და იქით ბევ­რი რომ აღარ ევლო, ასე მირ­ჩევ­ნო­და. მთა­ვა­რი ისაა რომ ყო­ველ­თვის უნდა და­ვეხ­მა­როთ ოჯა­ხის წევ­რე­ბი ერ­თმა­ნეთს. შენი დები, მათი ოჯა­ხი შო­რი­დან გკოც­ნით, ვკოც­ნით პა­ტა­რა პოლს. და­ი­მახ­სოვ­რე და ნუ გაგ­ვი­წყრე­ბი, გჯე­რო­დეს რომ დე­დას და მა­მას ძა­ლი­ან უყ­ვარ­ხარ.

მამა და დედა

ვიქ­ტორ და პო­ლინ ჟა­ნი­ო­ე­ბი.

PS: უპირ­ვე­ლეს ყოვ­ლი­სა, წე­რი­ლი სწრა­ფად გა­უგ­ზავ­ნე კი­კის (იგი­ვე ჰენ­რის, რო­მელ­საც მო­ფე­რე­ბით კი­კის ეძახ­დნენ - ავტ.), ეგე­ბა მოგ­ვწე­როს ".

• "საქ­მე ინ­ტერ­ნეტ­მა გაგ­ვი­ად­ვი­ლა, ჩვე­ნი დიდი ოჯა­ხის ბევ­რი წევ­რი ვი­პო­ვეთ სა­ქარ­თვე­ლო­სა თუ მის ფარ­გლებს გა­რეთ"

პატ­რიკ ჟა­ნიო:

- ეს წე­რი­ლე­ბი რო­დე­საც აღ­მო­ვა­ჩი­ნეთ, მე და ჩემ­მა დებ­მა და­ნარ­ჩენ ოჯა­ხის წევ­რებ­საც წა­ვა­კი­თხეთ და თა­ვის­თა­ვად შევ­წუხ­დით, რომ ასე­თი ამ­ბა­ვი ასე გვი­ან გა­ვი­გეთ. ახალ­გაზ­რდე­ბი ვი­ყა­ვით, წე­რი­ლე­ბი შე­მო­ვი­ნა­ხეთ და ცხოვ­რე­ბაც გაგ­რძელ­და. ერ­თა­დერ­თი რაც მა­შინ გა­ვა­კე­თეთ, ბი­ძა­ჩე­მის, ჰენ­რის შვი­ლე­ბი მო­ვი­ძი­ეთ, ერთი უკვე გარ­დაც­ვლი­ლი ჰყავ­და, მე­ო­რე დაგ­ვეხ­მა­რა სა­ო­ჯა­ხო საგ­ვა­რე­უ­ლო ფეს­ვე­ბის ძი­ე­ბა­ში და მას­თა­ნაც იქვე და­ვას­რუ­ლეთ კავ­ში­რი, რად­გან ჩვე­ნით დი­დად არ და­ინ­ტე­რე­სე­ბუ­ლა...

მას შემ­დეგ ბევ­რმა წელ­მა გან­ვლო, ჩვენ ვმუ­შა­ობ­დით, შევ­ქმე­ნით ოჯა­ხე­ბი და ეს წე­რი­ლე­ბიც თით­ქოს მიგ­ვა­ვი­წყდა. სულ რა­ღაც ხუ­თი­ო­დე წე­ლია, რაც ეს წე­რი­ლე­ბი ისევ გა­ვა­ცო­ცხლეთ და და­ვი­წყეთ ძი­ე­ბა ყვე­ლა ნა­თე­სა­ვი­სა. ეს იგი­ვე იყო, რო­გორც შავ ზღვა­ში წე­რი­ლი­ა­ნი ბოთ­ლის გა­დაგ­დე­ბა, არც კი ვი­ცო­დით, სა­ი­დან უნდა დაგ­ვე­წყო, მაგ­რამ ჩვე­ნი საქ­მე ინ­ტერ­ნეტ­მა გა­ა­ად­ვი­ლა, რისი წყა­ლო­ბი­თაც ჩვე­ნი დიდი ოჯა­ხის ბევ­რი, ბევ­რი წევ­რი ვი­პო­ვეთ სა­ქარ­თვე­ლო­სა თუ მის ფარ­გლებს გა­რეთ. ისი­ნი ფრან­გუ­ლად არ ლა­პა­რა­კო­ბენ, მაგ­რამ ცოტა ინ­გლი­სუ­რი გვეხ­მა­რე­ბა ერ­თმა­ნეთ­თან სა­უ­ბარ­ში. ზო­გი­ერ­თი, გან­სა­კუთ­რე­ბით ახა­ლი თა­ო­ბის ნა­თე­სა­ვე­ბი თბი­ლი­სი­დან ძა­ლი­ან აქ­ტი­უ­რო­ბენ, გვე­პა­ტი­ჟე­ბი­ან, ფო­ტო­ე­ბი გა­მოგ­ვიგ­ზავ­ნეს, მათ შო­რის დიდი ბე­ბი­ის პო­ლი­ნის ფო­ტოც და იქი­თა ნა­წი­ლი, რო­მე­ლიც ჩვე­ნი სა­ო­ჯა­ხო ფაზ­ლის აწყო­ბის­თვის გვჭირ­დე­ბო­და ნა­წი­ლობ­რივ შეგ­ვივ­სეს კი­დეც.

ერთხელ სა­ქარ­თვე­ლო­ზე დო­კუ­მენ­ტუ­რი ფილ­მის პრე­მი­ე­რას და­ვეს­წა­რი, რე­ჟი­სო­რი ფრან­გი მა­მა­კა­ცი გახ­ლდათ და გა­მოვ­კი­თხე თუ რო­გო­რი იყო სა­ქარ­თვე­ლო, მას­თან სა­უბ­რის შემ­დეგ კი მტკი­ცედ გა­დავ­წყვი­ტე სა­ქარ­თვე­ლო­ში გამ­გზავ­რე­ბა. მე და ჩემს დებს უკვე და­გეგ­მი­ლი გაქვს სა­ქარ­თვე­ლო­ში მოგ­ზა­უ­რო­ბა, იმ ად­გი­ლე­ბის მოვ­ლა, სა­დაც ოდეს­ღაც ჩვე­ნი დიდი ბე­ბია და ბა­ბუა ცხოვ­რობ­და.

ქუ­თა­ის­ში ერთი სახ­ლია ჩი­ნე­ლე­ბის აშე­ნე­ბუ­ლი, ამ სახ­ლში ჩემი დიდი ბა­ბუ­ის ერთ დას უცხოვ­რია, ამ სახ­ლის ნახ­ვა მა­ინ­ტე­რე­სებს, ასე­ვე მა­ინ­ტე­რე­სებს ზეს­ტა­ფონ­ში ირი­ნეს ბაღი, რო­მე­ლიც ჩემი დიდი ბა­ბუ­ის ვიქ­ტო­რის ძმის, ალ­ბერტ ჟა­ნი­ოს გა­შე­ნე­ბუ­ლია. ის და მისი შვი­ლი ორ­ლან­დო არ­ქი­ტექ­ტო­რე­ბი ყო­ფი­ლან და პარ­კიც თურ­მე სა­ოც­რად ლა­მა­ზად გა­ა­ნა­შე­ნეს, სა­უ­ცხოო ყვა­ვი­ლე­ბით, სა­ხე­ლად კი ალ­ბერ­ტის ქარ­თვე­ლი მე­უღ­ლის ირი­ნეს სა­ხე­ლი და­არ­ქვეს, თურ­მე...

მო­ვი­ძი­ეთ ინ­ფორ­მა­ცია და ახლა ეს პარ­კი ისე­თი მოვ­ლი­ლი აღა­რაა, მაგ­რამ მინ­და ფე­ხით მო­ვი­ა­რო. ბა­ბუ­ა­ჩე­მის დე­ბის და ძმე­ბის ყვე­ლა შვილს მი­ვაკ­ვლიე და ვი­მე­დოვ­ნებ, ბევრ მათ­განს შევ­ხვდე­ბი კი­დეც. სა­ქარ­თვე­ლო­ში ვიქ­ტო­რი­სა და პო­ლი­ნის შვიდ­მა შვილ­მა იცხოვ­რა, წარ­მო­იდ­გი­ნეთ რამ­ხე­ლა შა­თა­მო­მავ­ლო­ბა და­ტო­ვეს მათ. ბა­ბუ­ის ერთი დის, ლი­ნე­ტის შვი­ლი დღეს­დღე­ო­ბით ამე­რი­კა­ში ცხოვ­რობს და მან ჩვე­ნი დიდი ოჯა­ხის კი­დევ ერთი სა­ო­ცა­რი ამ­ბა­ვი მი­ამ­ბო, აი რას ჰყვე­ბა ჩემი ბი­ძაშ­ვი­ლი ელე­ნა:

"დიდი ბა­ბუა ვიქ­ტო­რი ორ ქა­ლიშ­ვილ­თან ლუ­სეტ­თან და ან­რი­ეტ­თან ერ­თად გუ­ლაგ­ში იმ­ყო­ფე­ბო­და. იქი­დან ორი­ვე ქა­ლიშ­ვი­ლი დაბ­რუნ­და, ან­რი­ეტ­მა ოჯახს უამ­ბო, რომ გუ­ლაგ­ში გა­იც­ნო ახალ­გაზ­რდა ფრან­გი ძიძა, რო­მე­ლიც თბი­ლის­ში ერთ ქარ­თულ ოჯახ­ში პა­ტა­რა გრი­შას ზრდი­და და ისე ჰყვა­რე­ბია, რომ სულ მას­ზედ ლა­პა­რა­კობ­და თურ­მე, მის კი­დევ ერთხელ ნახ­ვას ნატ­რუ­ლობ­და. ან­რი­ე­ტის მო­ნა­თხრო­ბით, ეს გო­გო­ნა ძა­ლი­ან იყო და­სუს­ტე­ბუ­ლი და მას ან­რი­ე­ტი უვ­ლი­და რო­გორც შე­ეძ­ლო, სამ­წუ­ხა­როდ, გო­გო­ნამ ვერ მო­ი­კე­თა და სიკ­ვდი­ლის წინ მისი ბოლო სი­ტყვა "გრი­შა " ყო­ფი­ლა. ან­რი­ე­ტი რო­დე­საც ქუ­თა­ის­ში დაბ­რუნ­და, თბი­ლი­სე­ლი ოჯა­ხის­თვის მათი ძი­ძის გარ­დაც­ვა­ლე­ბის შე­სა­ხებ წე­რი­ლი მი­უ­წე­რია. ის წე­რი­ლი კი მრა­ვა­ლი წლის შემ­დეგ გა­მოჩ­ნდა, ვი­ნა­ი­დან ისე მოხ­და, რომ იმ "პა­ტა­რა " გრი­შამ ცო­ლად შე­ირ­თო დე­და­ჩე­მის მხრი­დან ჩემი ბი­ძაშ­ვი­ლი“. ეს ამ­ბა­ვი მომ­წე­რა ელე­ნამ, ჩემ­მა ბი­ძაშ­ვილ­მა სან ფრან­ცის­კო­დან. ხე­დავთ რო­გო­რია ჩვე­ნი ის­ტო­რია, ბევ­რი ადა­მი­ა­ნის ცხოვ­რე­ბა გა­და­ი­ჯაჭ­ვა მრა­ვა­ლი წლის წინ, ბევ­რი­საც გა­ი­ყა­რა, ჩემი ცხოვ­რე­ბაც თით­ქმის გა­ვი­და, მაგ­რამ ასა­კის და პან­დე­მი­ის მი­უ­ხე­და­ვად მა­ინც მივ­დი­ვარ სა­ქარ­თვე­ლო­ში ჩემი საგ­ვა­რე­უ­ლო ხის აღ­სად­გე­ნად.

P.S. ასე და­ამ­თავ­რა ამ­ბის მო­ყო­ლა პატ­რიკ ჟა­ნი­ომ, რო­მელ­საც მხურ­ვა­ლე მად­ლო­ბა გა­და­ვუ­ხა­დე. ბა­ტონ ჟა­ნი­ოს ალ­ბათ ეგო­ნა მად­ლო­ბას ინ­ტერ­ვი­უს­თვის ვუხ­დი­დი, მე მას მად­ლო­ბა გა­და­ვუ­ხა­დე სა­ქარ­თვე­ლო­ში გამ­გზავ­რე­ბი­სა და საგ­ვა­რე­უ­ლო ხის ძი­ე­ბის­თვის, ვი­ნა­ი­დან არც კი ვიცი, იგი­ვეს ჩემი შთა­მო­მავ­ლე­ბი თუ გა­ა­კე­თე­ბენ მრა­ვა­ლი წლის შემ­დეგ...

ავ­ტო­რი: დი­ა­ნა ჭან­კო­ტა­ძე

სპე­ცი­ა­ლუ­რად ambebi.ge-სთვის საფ­რან­გე­თი­დან