რამ­დე­ნი­მე დღის წინ "ფე­ის­ბუქგ­ვერდ" "მედ­გიდ­ზე“ ლონ­დონ­ში მცხოვ­რე­ბი ქარ­თვე­ლი ექი­მის - მა­მუ­კა ყუ­ფა­რა­ძის კო­რო­ნა­ვირუს­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი სა­ინ­ტე­რე­სო რე­კო­მენ­და­ცი­ე­ბი მო­ვის­მი­ნეთ. ყუ­რა­დღე­ბა ჩვე­ნი თა­ნა­მე­მა­მუ­ლის რე­გა­ლი­ებ­მაც მი­ი­პყრო, ამი­ტომ სო­ცი­ა­ლურ ქსელ­ში მისი, ასე­ვე ექი­მი მე­უღ­ლის - ქეთი ერე­მე­იშ­ვი­ლის დახ­მა­რე­ბით ბა­ტონ მა­მუ­კას­თან ინ­ტერ­ვი­უც შედ­გა. ეს სა­უ­ბა­რი აქ­ტუ­ა­ლუ­რიც იყო, რად­გან იცით, რომ ახ­ლა­ხან კო­რო­ნა­ვირუ­სის ახა­ლი სა­ხე­ო­ბი­დან მომ­დი­ნა­რე ეპი­დე­მის საფრ­თხის გამო, დიდი ბრი­ტა­ნე­თის ბევრ რე­გი­ონ­ში, მათ შო­რის - ლონ­დონ­შიც, მკაც­რი კა­რან­ტი­ნი გა­მო­ცხად­და და ამა­ვე მი­ზე­ზით, არა­ერ­თმა ქვე­ყა­ნამ დიდ ბრი­ტა­ნეთ­თან სა­ჰა­ე­რო მი­მოს­ვლა შე­ა­ჩე­რა. ბა­ტო­ნი მა­მუ­კა კრი­ზი­სის მარ­თვა­შიც აქ­ტი­უ­რა­დაა ჩარ­თუ­ლი. იგი გახ­ლავთ მე­იდსტო­უ­ნი­სა და ტენბ­რიჯ ვე­ლის სა­ა­ვად­მყო­ფო­თა გა­ერ­თი­ა­ნე­ბის კონ­სულ­ტან­ტი გე­რი­ატ­რი­ა­სა და კლი­ნი­კურ მე­დი­ცი­ნა­ში; გე­რი­ატ­რი­უ­ლი გან­ყო­ფი­ლე­ბის ხელ­მძღვა­ნე­ლი და ხან­დაზ­მულ­თა და­ცე­მის სერ­ვი­სის კლი­ნი­კუ­რი ხელ­ძღვა­ნე­ლი; დიდი ბრი­ტა­ნე­თის კლი­ნი­ცის­ტთა სა­მე­ფო კო­ლე­ჯის წევ­რი და წარ­მო­მად­გე­ნე­ლი გა­ერ­თი­ა­ნე­ბა­ში, პა­სუ­ხის­მგე­ბე­ლი ახალ­გაზ­რდა ექი­მე­ბის წვრთნა­ზე.

- ბა­ტო­ნო მა­მუ­კა, შო­რი­დან ყვე­ლა­ფე­რი გა­ცი­ლე­ბით მუქ ფე­რებ­ში ჩანს. რას გვე­ტყვით, მარ­თლაც ასე­თი სა­ხი­ფა­თო მდგო­მა­რე­ო­ბაა დიდ ბრი­ტა­ნეთ­ში, რომ თქვენ­მა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ უმ­კაც­რეს ზო­მებს მი­მარ­თა, ხოლო ევ­რო­კავ­ში­რის ქვეყ­ნე­ბი სე­რი­ო­ზუ­ლად შეშ­ფოთ­დნენ, რაკი მი­მოს­ვლა შე­ა­ჩე­რეს თქვენ­თან?

- ახა­ლი შტა­მის იდენ­ტი­ფი­კა­ცია 14 დე­კემ­ბერს დიდ ბრი­ტა­ნეთ­ში, ინ­გლი­სის სამ­ხრეთ-აღ­მო­სავ­ლეთ­ში ინ­ფექ­ცი­ის სწრაფ გავ­რცე­ლე­ბას უკავ­შირ­დე­ბა. ვირუ­სის ცი­ლის N501Y მუ­ტა­ცია ადა­მი­ა­ნის ორ­გა­ნიზ­მში არ­სე­ბულ ACE2 რე­ცეპ­ტო­რებ­თან და­კავ­ში­რე­ბის უნარს ზრდის, რაც, ექ­სპერ­ტე­ბის ვა­რა­უ­დით, ინ­ფექ­ცი­ის გავ­რცე­ლე­ბის სის­წრა­ფეს და­ახ­ლო­ე­ბით 50-70%-ით გაზ­რდის. მტკი­ცე­ბუ­ლე­ბა, რომ იგი და­ა­ვა­დე­ბის მძი­მედ მიმ­დი­ნა­რე­ო­ბას იწ­ვევს, ჯერ­ჯე­რო­ბით არ არ­სე­ბობს.

და­ახ­ლო­ე­ბით, მსოფ­ლი­ოს 50-მა ქვე­ყა­ნამ სამ­გზავ­რო შე­ზღუდ­ვე­ბი და­ა­წე­სა დიდ ბრი­ტა­ნეთ­თან, თუმ­ცა ახა­ლი ვა­რი­ან­ტის გავ­რცე­ლე­ბა სხვა ქვეყ­ნებ­ში, ალ­ბათ, დრო­ის სა­კი­თხია. ახა­ლი შტა­მი ახ­ლა­ხან გა­მოვ­ლინ­და ევ­რო­პის სხვა ქვეყ­ნებ­შიც. სხვა­თა შო­რის, N501Y ის მუ­ტა­ცის გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი შტა­მი სამ­ხრეთ აფ­რი­კა­შიც გა­მოჩ­ნდა, დიდი ბრი­ტა­ნე­თის ვა­რი­ან­ტის დად­გე­ნი­დან რამ­დე­ნი­მე დღე­ში. ბევ­რი მო­ნა­ცე­მი ჯერ არ გვაქვს, მაგ­რამ დაკ­ვირ­ვე­ბამ აჩ­ვე­ნა, რომ ის უფრო სიმპტო­მურ და­ა­ვა­დე­ბას იწ­ვევს.

ინ­ფექ­ცი­ის გავ­რცე­ლე­ბის სის­წრა­ფით დიდ ბრი­ტა­ნეთ­ში პირ­ველ ად­გილ­ზეა უელ­სი, შემ­დეგ - ინ­გლი­სის სამ­ხრეთ-აღ­მო­სავ­ლე­თი, თუმ­ცა სიკ­დი­ლი­ა­ნო­ბა მხო­ლოდ მე­სა­მე­დია პირ­ვე­ლი ტალ­ღის პიკ­თან შე­და­რე­ბით.

ჩვე­ნი გა­ერ­თი­ა­ნე­ბის ერთ-ერთი სა­ა­ვად­მყო­ფო ამ თვალ­საზ­რი­სით ეპი­ცენ­ტრში იმ­ყო­ფე­ბა. აქ სი­ტუ­ა­ცია გა­ცი­ლე­ბის მძი­მეა, ვიდ­რე პირ­ვე­ლი ტალ­ღის დროს. და­ახ­ლო­ე­ბით, 1000 პა­ცი­ენტზე გათ­ვლი­ლი ჰოს­პი­ტა­ლის მე­ო­თხე­დი ინ­ფი­ცი­რე­ბუ­ლე­ბით არის და­კა­ვე­ბუ­ლი. ჩემი გან­ყო­ფი­ლე­ბის ნა­ხე­ვა­რი, ასე­ვე, ინ­ფი­ცი­რე­ბუ­ლებს ეთ­მო­ბა. სი­ტუ­ა­ცი­ას ამ­ძი­მებს სა­მე­დი­ცი­ნო პერ­სო­ნა­ლის ინ­ფი­ცი­რე­ბის მა­ღა­ლი ხა­რის­ხი, რაც გარ­კვე­ულ სირ­თუ­ლე­ებს ქმნის, თუმ­ცა მედ­პერ­სო­ნა­ლის ოპ­ტი­მა­ლუ­რი გა­და­ნა­წი­ლე­ბით ბა­ლანსს ვი­ნარ­ჩუ­ნებთ. ინ­ფი­ცი­რე­ბის პიკს იან­ვარ­ში ელო­დე­ბი­ან, ამი­ტომ ახალ­გაზ­რდა ექი­მე­ბი, რომ­ლე­ბიც წვრთნას სხვა სპე­ცი­ა­ლო­ბებ­ში ან ჯან­დაც­ვის პირ­ვე­ლად რგოლ­ში გა­დი­ან, უკან გა­მო­ვიწ­ვი­ეთ. იმე­დი გვაქვს, ვაქ­ცი­ნა­ცია, რაც უკვე და­ი­წყო ჩვენს გა­ერ­თი­ა­ნე­ბა­ში, ბა­ლანსს ჩვენს სა­სარ­გებ­ლოდ გად­მოხ­რის. არ­სე­ბუ­ლი ვაქ­ცი­ნის (Pfizer-BioNTech and Moderna) მწარ­მო­ე­ბე­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბი ვა­რა­უ­დო­ბენ, რომ იგი ეფექ­ტი­ა­ნი იქ­ნე­ბა ახა­ლი შტა­მის წი­ნა­აღ­მდეგ, თუმ­ცა, სა­ჭი­რო­ე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში, არც მისი მო­დი­ფი­ცი­რე­ბა გა­უ­ჭირ­დე­ბათ.

- ძვე­ლი და ახა­ლი შტა­მის მკურ­ნა­ლო­ბის მხრივ რამე ახა­ლი, გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი მე­თო­დე­ბი ხომ არ შე­ი­მუ­შა­ვეს ბრი­ტა­ნელ­მა ეპი­დე­მი­ო­ლო­გებ­მა?

- ჯერ­ჯე­რო­ბით კო­რო­ნა­ვირუ­სის სამ­კურ­ნა­ლო პრე­პა­რა­ტი კლი­ნი­კურ პრაქ­ტი­კა­ში არ არ­სე­ბობს. თუმ­ცა საკ­მა­ოდ ინ­ფორ­მა­ცია დაგ­როვ­და, თუ რო­გორ შე­იძ­ლე­ბა წარ­მა­ტე­ბუ­ლად გა­მო­ი­ყე­ნო დამ­ხმა­რე სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბი, რომ ადეკ­ვა­ტუ­რად მარ­თო და­ა­ვა­დე­ბის მიმ­დი­ნა­რე­ო­ბა. ეს გან­სა­კუთ­რე­ბით მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია ხან­დაზ­მუ­ლებ­ში, რად­გან მათ რამ­დე­ნი­მე თან­მხლე­ბი და­ა­ვა­დე­ბა აქვთ, ფი­ზი­ო­ლო­გი­უ­რი რე­ზერ­ვე­ბი კი ხში­რად - შე­ზღუ­დუ­ლი, რაც და­ა­ვა­დე­ბის მიმ­დი­ნა­რე­ო­ბის გარ­თუ­ლე­ბე­ბის რისკს მნიშ­ვნე­ლოვ­ნად ზრდის. ვცდი­ლობ, მაქ­სი­მა­ლუ­რად ჩავ­რთო ჩემი პა­ცი­ენ­ტე­ბი გა­სა­ჯან­სა­ღე­ბელ კლი­ნი­კურ კვლე­ვა­ში, რომ­ლის რე­გის­ტრი­რე­ბუ­ლი მკვლე­ვა­რი ვარ. ეს ხელს შე­უ­წყობს მათ პო­ტენ­ცი­უ­რად სა­სარ­გებ­ლო მკურ­ნა­ლო­ბა მი­ი­ღონ და თა­ნაც, დაგ­რო­ვი­ლი ინ­ფორ­მა­ცია სა­მო­მავ­ლოდ სხვა პა­ცი­ენ­ტებ­საც და­ეხ­მა­როს. ვირუ­სის ახა­ლი შტა­მის გავ­რცე­ლე­ბის მი­უ­ხე­და­ვად, კლი­ნი­კუ­რი პრაქ­ტი­კა და და­ა­ვა­დე­ბის მარ­თვის სტან­დარ­ტე­ბი უც­ვლე­ლი რჩე­ბა.

- რას ამ­ბო­ბენ ექ­სპერ­ტე­ბი: შე­საძ­ლე­ბე­ლია, რომ ბრი­ტა­ნე­თის ჯან­დაც­ვა მარ­ტო ვერ გა­უმკლავ­დეს ახალ ტალ­ღას, ვირუ­სის უს­წრა­ფე­სად გავ­რცე­ლე­ბი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე?

- მი­უ­ხე­და­ვად ვირუ­სის სწრა­ფი გავ­რცე­ლე­ბი­სა, ბრი­ტა­ნე­თის ჯან­დაც­ვის სის­ტე­მა საკ­მა­ოდ მძლავ­რია და შე­სა­ბა­მი­სი ბერ­კე­ტე­ბი და რე­სურ­სი აქვს სი­ტუ­ა­ცი­ის სა­მარ­თა­ვად. პა­ნი­კა არც პირ­ვე­ლი ტალ­ღის დროს ყო­ფი­ლა, როცა ვირუ­სის შე­სა­ხებ ბევ­რი არა­ფე­რი ვი­ცო­დით, სწრა­ფად შე­მუ­შავ­და პან­დე­მი­ას­თან გამ­კლა­ვე­ბის მე­ქა­ნიზ­მე­ბი, რა­საც ხელი შე­უ­წყო სა­ხელ­მწი­ფოს­გან საკ­მა­ოდ მძლავ­რმა ფი­ნან­სურ­მა მხარ­და­ჭე­რამ. ჯან­დაც­ვის პირ­ვე­ლად და მე­ო­რად რგო­ლებ­ში სის­ტე­მე­ბი იმ­დე­ნად კარ­გად მუ­შა­ობ­და, პი­რა­დად ჩემი გან­ყო­ფი­ლე­ბა, რო­მელ­საც მწვა­ვე გე­რი­ატ­რი­უ­ლი პრო­ფი­ლი აქვს და ორი­ენ­ტი­რე­ბუ­ლია პა­ცი­ენ­ტე­ბის მა­ღალ გა­მავ­ლო­ბა­ზე, ორ­მა­გად ეფექ­ტი­ა­ნად მუ­შა­ობ­და და ნა­ხევ­რად ცა­რი­ე­ლი იყო. რაც მე­ტია გა­მოწ­ვე­ვა, მით მეტი ახა­ლი გეგ­მა და ცვლი­ლე­ბა გა­მო­მუ­შავ­დე­ბა რო­გორც სა­ხელ­მწი­ფოს მხრი­დან, ასე­ვე - ად­გი­ლობ­რი­ვად სა­ა­ვად­მყო­ფო­ე­ბის დო­ნე­ზე. ამ ყვე­ლა­ფერ­ში დიდ როლი აქვს ეფექ­ტი­ან კო­მუ­ნი­კა­ცი­ას ყვე­ლა ინ­სტან­ცი­ა­ზე. ჩვენს გა­ერ­თი­ა­ნე­ბა­ში კრი­ზი­სის მარ­თვის გუნ­დის ერთ-ერთი ლი­დე­რი ვარ და ყო­ველ ახალ ცვლი­ლე­ბა­ზე დრო­უ­ლი და კო­რექ­ტუ­ლი რე­ა­გი­რე­ბა, ასე­ვე ინ­ფორ­მა­ცი­ის მი­წო­დე­ბა და ახა­ლი ცვლი­ლე­ბე­ბის დრო­უ­ლი იმპლე­მენ­ტა­ცია ჩემი ერთ-ერთი და­ნიშ­ნუ­ლე­ბაა. მი­უ­ხე­და­ვად კარ­გად ორ­გა­ნი­ზე­ბუ­ლი სის­ტე­მე­ბი­სა, ჯერ კი­დევ ბევ­რი რამ არ ვი­ცით პან­დე­მი­ა­ზე, ყო­ველ­დღი­უ­რად ვსწავ­ლობთ და სი­ფხიზ­ლეს მუდ­მი­ვად ვი­ნარ­ჩუ­ნებთ.

- ცხა­დია, აქა­ურ ამ­ბებს თვალს ადევ­ნებთ, მით უფრო, რომ სა­ქარ­თვე­ლო­ში გყავთ ნა­თე­სა­ვე­ბი, მე­გობ­რე­ბი და ახ­ლობ­ლე­ბი. რო­გორ არი­ან? სა­ერ­თო­დაც, რას ფიქ­რობთ, სწო­რად ებ­რძვის სა­ქარ­თვე­ლო პან­დე­მი­ას?

- მე და ჩემი მე­უღ­ლე დის­ტან­ცი­უ­რად სულ ჩარ­თუ­ლი ვართ და ვეხ­მა­რე­ბით რჩე­ვე­ბით მათ, ვინც მოგ­ვმარ­თავს. "მედ­გი­დის" გვერ­დზე ჩვე­ნი რე­კო­მენ­და­ცი­ე­ბი სპე­ცი­ფი­კუ­რად გე­რი­ატ­რი­უ­ლი და ონ­კო­ლო­გი­უ­რი პა­ცი­ენ­ტე­ბის­თვის არის გან­კუთ­ვნი­ლი. ჩვე­ნი ოჯა­ხის წევ­რე­ბი და ახ­ლობ­ლე­ბი, რომ­ლე­ბიც ასა­კის და თან­მხლე­ბი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის გამო რისკ ჯგუფს წარ­მო­ად­გე­ნენ, შინ რჩე­ბი­ან. ქარ­თვე­ლი მედ­პერ­სო­ნა­ლი ძა­ლის­ხმე­ვას არ აკ­ლებს და ყვე­ლა ღო­ნეს ხმა­რობს პა­ცი­ენ­ტე­ბის გა­და­სარ­ჩე­ნად, ეს ბევრ მათ­განს სა­კუ­თა­რი სი­ცო­ცხლის რის­კის ფა­სა­დაც უჯ­დე­ბა. ამ ყვე­ლა­ფე­რის კე­თე­ბა შე­ზღუ­დუ­ლი რე­სურ­სის პი­რო­ბებ­ში არის გმი­რო­ბა, მათ ეს უნდა და­უ­ფას­დეთ.

- ვიდ­რე თქვენს რჩე­ვებ­სა და რე­კო­მენ­და­ცი­ებს და­ვუბ­რუნ­დე­ბით, მა­ინ­ტე­რე­სებს, რო­დის და რა­ტომ წახ­ვე­დით სა­ზღვარ­გა­რეთ და მა­ინ­ცდა­მა­ინც - დიდ ბრი­ტა­ნეთ­ში?

- თბი­ლი­სის სა­ხელ­მწი­ფო სა­მე­დი­ცი­ნო უნი­ვერ­სი­ტე­ტი 90-იან წლებ­ში და­ვამ­თავ­რე. ძა­ლი­ან რთუ­ლი პე­რი­ო­დი იყო, სწავ­ლის პრო­ცე­სიც, გა­მუდ­მე­ბუ­ლი ომე­ბის და პო­ლი­ტი­კუ­რი ქარ­ტე­ხი­ლე­ბის გამო - არას­რულ­ფა­სო­ვა­ნი, პე­რი­ო­დი, რო­დე­საც პურს ტა­ლო­ნებ­ზე ვყი­დუ­ლობ­დით და სა­მე­ცა­დი­ნოდ სან­თლებს ვი­მა­რა­გებ­დი, ექი­მე­ბი თა­ვის პრო­ფე­სი­ას მა­სობ­რი­ვად თავს ანე­ბებ­დნენ, მოგ­ვი­ა­ნე­ბით ამას ისიც და­ე­მა­ტა, რომ რამ­დე­ნი­მე თა­ნა­კურ­სე­ლი აფხა­ზე­თის ომში და­მე­ღუ­პა. უკვე ვხვდე­ბო­დი, რომ ჩემი პრო­ფე­სი­უ­ლი გან­ვი­თა­რე­ბა იმ პი­რო­ბებ­ში, ფაქ­ტობ­რი­ვად, ვერ მო­ხერ­ხდე­ბო­და. უპერ­სპექ­ტი­ვო­ბის გამო იძუ­ლე­ბუ­ლი ვი­ყა­ვი, ქვე­ყა­ნა და­მე­ტო­ვე­ბი­ნა. ბრი­ტა­ნეთ­ში იმ პე­რი­ოდ­ში ჩა­მო­ვე­დი, როცა უცხო­ე­ლე­ბის­თვის ექი­მად გახ­დო­მა პრაქ­ტი­კუ­ლად შე­უძ­ლე­ბე­ლი იყო. თუმ­ცა ამა­ზე ბევ­რი არ მი­ფიქ­რია, ჩა­მოს­ვლის­თა­ნა­ვე სა­მე­დი­ცი­ნო გა­მოც­დე­ბის მომ­ზა­დე­ბა და­ვი­წყე. პა­რა­ლე­ლუ­რად, ვმუ­შა­ობ­დი, რომ ამ პრო­ცეს­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი ფი­ნან­სუ­რი პრობ­ლე­მე­ბი მო­მეგ­ვა­რე­ბი­ნა. დღე-ღა­მე­ში 4-5 სა­ათ­ზე მეტი არ მე­ძი­ნა. ირ­გვლივ არა­ვის სჯე­რო­და, რომ ამას შევ­ძლებ­დი, თუმ­ცა ხმა­მაღ­ლა ამას არ მე­უბ­ნე­ბოდ­ნენ. მე ყო­ველ­თვის ვი­ცო­დი, რომ ერთ დღე­საც იქ ვიქ­ნე­ბო­დი, სა­დაც ახლა ვარ. ამის­თვის ძა­ლი­ან ბევ­რი ვიშ­რო­მე, თუმ­ცა არ შე­მიძ­ლია არ ვთქვა სრუ­ლი­ად უც­ნობ ინ­გლი­სელ ექი­მებ­ზე, რომ­ლებ­მაც შან­სი მომ­ცეს, რომ სა­მე­დი­ცი­ნო გა­მოც­დე­ბის ჩა­ბა­რე­ბის შემ­დეგ ექი­მის ოფი­ცი­ა­ლუ­რი რე­გის­ტრა­ცია და პირ­ვე­ლი დრო­ე­ბი­თი სამ­სა­ხუ­რი მი­მე­ღო. ალ­ბათ, ად­ვი­ლი წარ­მო­სად­გე­ნია ის სტრე­სი და პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბა, რა­საც ვგრძნობ­დი, როცა მუ­შა­ო­ბა ოქსფორ­დის უნი­ვერ­სის­ტე­ტის სა­მე­დი­ცი­ნო ფა­კულ­ტე­ტის კურსდამ­თავ­რე­ბუ­ლებ­თან ერ­თად მი­წევ­და. ამის გამო, სა­მუ­შაო დღეს ყვე­ლა­ზე ადრე ვი­წყებ­დი და ყვე­ლა­ზე გვი­ან ვამ­თავ­რებ­დი, შა­ბათ-კვი­რას და­მა­ტე­ბით მივ­დი­ო­დი იმის და­სამ­ტკი­ცებ­ლად, რომ კონ­კუ­რენ­ცი­ის გა­წე­ვა შე­მეძ­ლო. მალე "ნამ­დვი­ლი ექი­მი“ შე­მარ­ქვეს. თავ­და­უ­ზო­გავ­მა შრო­მამ შე­დე­გი გა­მო­ი­ღო და შემ­დეგ სამ­სა­ხუ­რიც შე­მომ­თა­ვა­ზეს. სა­ბო­ლო­ოდ, საწ­ვრთნე­ლი პოს­ტიც მი­ვი­ღე კლი­ნი­კურ მე­დი­ცი­ნა­ში, შემ­დეგ - გე­რი­ატ­რი­ა­ში. დღეს უკვე კონ­სულ­ტან­ტი ვარ ორ­მა­გი აკ­რე­დი­ტა­ცი­ით - კლი­ნი­კურ მე­დი­ცი­ნა­სა და გე­რი­ატ­რი­ა­ში, ვხელ­მძღვა­ნე­ლობ გე­რი­ატ­რი­ის გან­ყო­ფი­ლე­ბას და რო­გორც ბრი­ტა­ნე­თის სა­მე­ფო კო­ლე­ჯის წარ­მო­მად­გე­ნე­ლი, ჩვენს სა­ა­ვად­მყო­ფო­თა გა­ერ­თი­ა­ნე­ბა­ში, პა­სუ­ხის­მგე­ბე­ლი ვარ ყვე­ლა ახალ­გაზ­რდა ექი­მის წვრთნა­ზე და მათი საწ­ვრთნე­ლი პროგ­რა­მე­ბის სრულ­ფა­სოვ­ნე­ბა­ზე.

ჩემი მე­უღ­ლე - ქეთი ლონ­დონ­ში გა­ვი­ცა­ნი. მა­შინ იგი თბი­ლის­ში, ონ­კო­ლო­გი­ურ კლი­ნი­კა­ში მუ­შა­ობ­და და 3 დღით კლი­ნი­კუ­რი კვლე­ვის მკვლე­ვარ­თა შეხ­ვედ­რა­ზე იყო ჩა­მო­სუ­ლი. სა­ქარ­თვე­ლო­ში მალე ჩა­ვე­დი და დავ­ქორ­წინ­დით კი­დეც. რად­გან ბრი­ტა­ნე­თის ვიზა ჰქონ­და, ჩემ­თან ერ­თად წა­მოს­ვლა გა­უ­ად­ვილ­და. ქეთი ტვილ­დი­ა­ნის უნი­ვერ­სი­ტე­ტის კურსდამ­თავ­რე­ბუ­ლი იყო და გა­მოც­დე­ბი შე­და­რე­ბით ად­ვი­ლად ჩა­ა­ბა­რა, თუმ­ცა უკვე ჩა­ბა­რე­ბუ­ლი გა­მოც­დე­ბის და მი­ღე­ბუ­ლი ლი­ცენ­ზი­ის ფონ­ზე, და­მა­ტე­ბი­თი საკ­მა­ოდ რთუ­ლი პრაქ­ტი­კუ­ლი გა­მოც­და და­უ­ნიშ­ნეს, რის გა­რე­შეც, რო­გორც უცხო­ე­ლი კურსდამ­თავ­რე­ბუ­ლი, საწ­ვრთნელ პროგ­რა­მა­ში ვერ შე­ვი­დო­და. სირ­თუ­ლე და დაბ­რკო­ლე­ბა ამის შემ­დე­გაც ბევ­რი იყო. გრძე­ლი სა­მუ­შაო დღე­ე­ბის და ღა­მის მო­რი­გე­ო­ბე­ბის შე­თავ­სე­ბა ყვე­ლა იმ სირ­თუ­ლეს­თან, რა­საც უცხო ქვე­ყა­ნა­ში ბავ­შვე­ბის აღ­ზრდა მო­ი­თხოვს, ძა­ლი­ან რთუ­ლია, მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ამ პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბებს თა­ნაბ­რად ვი­ნა­წი­ლებ­დით... თუმ­ცა მან მა­ინც შეძ­ლო საწ­ვრთნე­ლი პროგ­რა­მე­ბის გავ­ლის პე­რი­ოდ­ში სა­მე­ფო კო­ლე­ჯის წევ­რი გამ­ხდა­რი­ყო და დღეს ლონ­დო­ნის ცენ­ტრა­ლურ, ყვე­ლა­ზე ის­ტო­რი­ულ სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში ექი­მად მუ­შა­ობს სა­მე­დი­ცი­ნო ონ­კო­ლო­გი­ის მი­მარ­თუ­ლე­ბით.

- ქალ­ბა­ტო­ნო ქეთი, ბრი­ტა­ნეთ­ში ონ­კო­ლო­გი­უ­რი პა­ცი­ენ­ტე­ბის­თვის არ­სე­ბობს რამე გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი რე­კო­მენ­და­ცი­ე­ბი ან კო­რო­ნა­ვირუ­სის არ­სე­ბო­ბი­სას - სამ­კურ­ნა­ლო სპე­ცი­ფი­კუ­რი მე­თო­დო­ლო­გია?

ქეთი ერე­მე­იშ­ვი­ლი, ლონ­დო­ნის გა­ი­სა და სენტ თო­მა­სის ჰოს­პი­ტა­ლუ­რი გა­ერ­თი­ა­ნე­ბის ექი­მი კლი­ნი­ცის­ტი მწვა­ვე ონ­კო­ლო­გი­ის სფე­რო­ში, დიდი ბრი­ტა­ნე­თის კლი­ნი­ცის­ტთა სა­მე­ფო კო­ლე­ჯის წევ­რი:

- ონ­კო­ლო­გი­უ­რი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის მარ­თვა პან­დე­მი­ის ერთ-ერთი უმ­ნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნე­სი გა­მოწ­ვე­ვაა, რად­გან ის პა­ცი­ენ­ტე­ბი, რომ­ლე­ბიც არი­ან ქი­მი­ო­თე­რა­პი­ზე ან ბოლო რამ­დე­ნი­მე თვის გან­მავ­ლო­ბა­ში უტარ­დე­ბო­დათ ასე­თი მკურ­ნა­ლო­ბა, ან ავ­თვი­სე­ბი­ა­ნი სიმ­სივ­ნის დი­აგ­ნო­ზი და­ეს­ვათ ბოლო 1 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში, რისკ ჯგუფს წარ­მო­ად­გე­ნენ იმ თვალ­საზ­რი­სით, რომ კო­რო­ნა­ვირუ­სით და­ინ­ფი­ცი­რე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში, მო­მა­ტე­ბუ­ლია კო­ვი­დის შე­და­რე­ბით რთუ­ლად მიმ­დი­ნა­რე­ო­ბის რის­კი. თუმ­ცა, ამ პა­ცი­ენ­ტებს არა აქვთ მო­მა­ტე­ბუ­ლი რის­კი იმი­სა, რომ უფრო ად­ვი­ლად შე­ე­ყა­როთ ვირუ­სი, ამი­ტომ ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, ვირუ­სის თა­ვი­დაც ასა­ცი­ლებ­ლად ყვე­ლა რე­კო­მენ­და­ცი­ის მკაც­რად დაც­ვა. კო­რო­ნა­ვირუ­სის რამე სპე­ცი­ფი­კუ­რი მკურ­ნა­ლო­ბა ამ ჯგუ­ფის პა­ცი­ენ­ტებ­ში, რა თქმა უნდა, არ არ­სე­ბობს, მაგ­რამ გა­მო­ჯან­მრთე­ლე­ბა მნიშ­ვნე­ლოვ­ნად არის და­მო­კი­დე­ბუ­ლია იმა­ზე, თუ ვირუ­სის მიმ­დი­ნა­რე­ო­ბი­სას რამ­დე­ნად ეფექ­ტი­ა­ნად არის მარ­თუ­ლი ონ­კო­ლო­გი­უ­რი და­ა­ვა­დე­ბის გარ­თუ­ლე­ბე­ბი თუ მკურ­ნა­ლო­ბის გვერ­დი­თი მოვ­ლე­ნე­ბი.

რაც შე­ე­ხე­ბა დიდ ბრი­ტა­ნეთს, აქ ონ­კო­ლო­გია ეროვ­ნუ­ლი ჯან­დაც­ვის სამ­სა­ხუ­რის (NHS) ერთ-ერთი ყვე­ლა­ზე მე­ტად და­ფი­ნან­სე­ბუ­ლი სფე­როა და ყვე­ლა პა­ცი­ენტს, მი­უ­ხე­და­ვად მათი სო­ცი­ა­ლუ­რი სტა­ტუ­სი­სა, ერ­თნა­ი­რად მი­უწ­ვდე­ბათ ხელი ყვე­ლა­ზე ინო­ვა­ცი­ურ სა­დი­აგ­ნოს­ტი­კო თუ სამ­კურ­ნა­ლო სა­შუ­ა­ლე­ბებ­ზე.

ყვე­ლა­ზე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ისაა, რომ და­ა­ვა­დე­ბის მარ­თვა მთლი­ა­ნად პერ­სო­ნა­ლი­ზი­რე­ბუ­ლია, რაც ით­ვა­ლის­წი­ნებს თი­თო­ე­უ­ლი პა­ცი­ენ­ტის ფი­ზი­კურ, სო­ცი­ა­ლურ და ემო­ცი­ურ სა­ჭი­რო­ე­ბებს, რომ არა­ფე­რი ვთქვათ უშუ­ა­ლოდ მკურ­ნა­ლო­ბა­ზე, რო­მე­ლიც ყვე­ლა შემ­თხვე­ვა­ში პა­ცი­ენ­ტის კონ­კრე­ტუ­ლი სიმ­სივ­ნის გე­ნე­ტი­კურ ცვლი­ლე­ბებ­სა და თა­ვი­სე­ბუ­რე­ბებ­ზეა მორ­გე­ბუ­ლი.

- ბა­ტო­ნო მა­მუ­კა, რა რჩე­ვებ­სა და რე­კო­მენ­და­ცი­ებს მოგ­ვცემთ თქვენს თა­ნა­მე­მა­მუ­ლე­ებს?

- რო­გორც გე­რი­ატ­რი, "მედ­გი­დის" მხარ­და­ჭე­რის მიზ­ნით, ხან­დაზ­მულ პა­ცი­ენ­ტებს მივ­მა­თე პრაქ­ტი­კუ­ლი რე­კო­მენ­და­ცი­ე­ბით, რისი გაც­ნო­ბაც ყვე­ლას შე­უძ­ლია "მედ­გი­დის" ოფი­ცი­ა­ლურ გვერ­დზე. მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ას­პექ­ტი, რა­ზეც ისევ მინ­და ყუ­რა­დღე­ბა გა­ვა­მახ­ვი­ლო არის ის, რომ კო­რო­ნა­ვირუ­სით ინ­ფი­ცი­რე­ბულ ხან­დაზ­მულ­თა და­ახ­ლო­ე­ბით 25%-მა პირ­ვე­ლად ან მე­ო­რად ჯან­დაც­ვის რგოლს შე­საძ­ლოა მი­მარ­თოს ატი­პუ­რი სიმპტო­მე­ბით. ამი­ტომ ჩემი რჩე­ვა იქ­ნე­ბა, სხვა­დას­ხვა ჩი­ვი­ლე­ბის მქო­ნე ხან­დაზ­მულ პა­ცი­ენტს რუ­ტი­ნუ­ლად ჩა­უ­ტარ­დეს ტეს­ტი. ყვე­ლა­ზე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი არის რე­კო­მენ­დი­რე­ბუ­ლი წე­სე­ბის ზედ­მი­წევ­ნით დაც­ვა, რომ თა­ვი­დან ავი­ცი­ლოთ ვირუ­სით და­ინ­ფი­ცი­რე­ბა.

- და ბო­ლოს, რას ეტყვით, რას უსურ­ვებთ სა­ქარ­თვე­ლოს, ქარ­თვე­ლებს ამ სა­ა­ხალ­წლოდ, სა­შო­ბა­ოდ?

- პირ­ველ რიგ­ში, ყვე­ლას ჯან­მრთე­ლო­ბას ვუ­სურ­ვებთ, მალე და­ეძ­ლი­ოს ქვე­ყა­ნას ეს კრი­ზი­სუ­ლი პე­რი­ო­დი. მინ­და, ჩვე­ნი კო­ლე­გე­ბი გა­ვამ­ხნე­ვოთ, მათი თავ­და­დე­ბა უკ­ვა­ლოდ არ ჩა­ივ­ლის. ახალ წელს იმე­დით უნდა შევ­ხვდეთ.

ავ­ტო­რი: ირმა ხარ­ში­ლა­ძე