შიდსთან ბრძო­ლის მსოფ­ლიო დღე ყო­ველ­წლი­უ­რად 1-ელ დე­კემ­ბერს აღი­ნიშ­ნე­ბა, ის შიდსის პან­დე­მი­ის მი­მართ სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში ცნო­ბი­ე­რე­ბის ამაღ­ლე­ბას ემ­სა­ხუ­რე­ბა. ამ დღის აღ­ნიშ­ვნის იდეა 1988 წლის შიდსის პრე­ვენ­ცი­ის პროგ­რა­მით, ჯან­დაც­ვის მი­ნის­ტრე­ბის სა­მიტ­ზე გაჩ­ნდა...

მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ დღეს მსოფ­ლიო ახა­ლი კო­რო­ნა­ვირუ­სის პან­დე­მი­ას ებ­რძვის, შიდსთან, ბრძო­ლა ცხა­დია, არ შე­წყვე­ტი­ლა და ეს დღეც მსოფ­ლი­ო­ში უკვე 29-ედ აღი­ნიშ­ნე­ბა.

AMBEBI.GE აივ ინ­ფი­ცი­რე­ბულ მა­მა­კაცს ესა­უბ­რა:

"წლე­ბის წინ სო­ფელ­ში ვცხოვ­რობ­დი და ამ და­ა­ვა­დე­ბის შე­სა­ხებ არა­ფე­რი ვი­ცო­დი. ერთხელ მე­გო­ბარ­მა მი­თხრა, ორ­გა­ნი­ზა­ცი­აც და­მი­სა­ხე­ლა, წა­ვი­დეთ, სის­ხლი ჩა­ვა­ბა­როთ, ფუ­ლად დახ­მა­რე­ბას მოგ­ვცე­მე­ნო. მა­ტე­რი­ა­ლუ­რად მი­ჭირ­და და წა­ვე­დით. ამი­ღეს სის­ხლი და კომ­პენ­სა­ცია ავი­ღე. 10 დღის შემ­დეგ კი სის­ხლის ანა­ლი­ზის პა­სუხ­მა აჩ­ვე­ნა, რომ აივ-ინ­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი ვი­ყა­ვი. იმ წუ­თებ­ში ვერ გა­ვაც­ნო­ბი­ე­რე, ეს რას ნიშ­ნავ­და... რო­დე­საც ამ დი­აგ­ნო­ზის შე­სა­ხებ დე­ტა­ლუ­რად არც ისე სა­სი­ა­მოვ­ნო ინ­ფორ­მა­ცია მი­ვი­ღე, ძა­ლი­ან იმოქ­მე­და. დეპ­რე­სია და­მე­წყო და ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რი კონ­სულ­ტა­ცი­ე­ბი დამ­ჭირ­და...

და­ვუ­კავ­შირ­დი არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებს, რომ­ლებ­საც სხვა­დას­ხვა შეკ­რე­ბა-სე­მი­ნა­რებ­ზე დავ­ყავ­დი და მათი თა­ნად­გო­მით, მხარ­და­ჭე­რით ყვე­ლა­ფე­რი დავძლიე... ცუ­დად მახ­სოვს ის პე­რი­ო­დიც, როცა გარ­კვე­უ­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბის მხრი­დან დის­კრი­მი­ნა­ცი­ის ობი­ექ­ტი ვი­ყა­ვი" - გვიყ­ვე­ბა პა­ცი­ენ­ტი და სა­უ­ბარს აგ­რძე­ლებს: "როცა სტი­ლის­ტებ­თან, სტო­მა­ტო­ლოგ­თან მი­წევ­და მის­ვლა, მათ­თვის არას­დროს და­მი­მა­ლავს ჩემი და­ა­ვა­დე­ბის შე­სა­ხებ და მათი მხრი­დან თით­ქმის ყო­ველ­თვის სა­ო­ცა­რი პა­ნი­კა იწყე­ბო­და, ზი­ზღით მი­ყუ­რებ­დნენ. ერთხელ ერ­თმა სტო­მა­ტო­ლოგ­მა, რო­მელ­თა­ნაც კბი­ლე­ბის გა­საწ­მენ­დად მი­ვე­დი, რო­დე­საც ჩემი და­ა­ვა­დე­ბის შე­სა­ხებ შე­ი­ტყო, ირ­გვლივ ყვე­ლას მოს­დო".

ჩვე­ნი რეს­პონ­დენ­ტი უკვე 7 წე­ლია, რაც ამ და­ა­ვა­დე­ბას ებ­რძვის, მკურ­ნა­ლობს. ამ­ბობს, რომ კლი­ნი­კუ­რად არა­ფე­რი აწუ­ხებს, უბ­რა­ლოდ, ყო­ველ­დღი­უ­რად სვამს შე­სა­ბა­მის მე­დი­კა­მენტს, რო­მე­ლიც ექი­მის მიერ აქვს გა­მო­წე­რი­ლი.

"თა­ვი­დან 2 სხვა­დას­ხვა აბს ვსვამ­დი. ახლა გა­უმ­ჯო­ბეს­და მდგო­მა­რე­ო­ბა და მხო­ლოდ ერთს ვი­ღებ. იმუ­ნი­ტე­ტი კარგ მდგო­მა­რე­ო­ბა­შია და ვირუ­სი 0-ია, ანუ გა­ყი­ნუ­ლი, მდგო­მა­რე­ო­ბა მკურ­ნა­ლო­ბას ექ­ვემ­დე­ბა­რე­ბა," - აღ­ნიშ­ნავს პა­ცი­ენ­ტი, რო­მელ­საც ცხა­დია, ეჭვი აქვს, თუ სად და რო­გორ შე­იძ­ლე­ბო­და, და­ინ­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი­ყო, მაგ­რამ ვე­რა­ფერს ამ­ტკი­ცებს. ამის მი­ზე­ზად ერთ-ერთი სტო­მა­ტო­ლო­გი­უ­რი კლი­ნი­კა ჰგო­ნია, "რო­გორც ჩანს, რა­ღაც ინ­სტრუ­მენტს არ ჰქონ­და სა­თა­ნა­დო სტე­რი­ლი­ზა­ცია გა­კე­თე­ბუ­ლი, თუმ­ცა ვინ იცის" - აღ­ნიშ­ნავს პა­ცი­ენ­ტი.

- სამ­სა­ხუ­რი გაქვთ?

- ამ­ჟა­მად არა, ადრე სა­ხელ­მწი­ფო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბებ­ში ვი­მუ­შა­ვე, სა­დაც არა­ნა­ი­რი დის­კომ­ფორ­ტი არ შემ­ქმნია, რად­გან არა­ვინ იცო­და, რომ აივ ინ­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი ვი­ყა­ვი, სტი­ლის­ტებ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბის გა­მოც­დი­ლე­ბით, ჩემს დი­აგ­ნოზს არ ვამ­ხელ­დი, რომ გა­ე­გოთ, დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი ვარ, ხმა­საც არა­ვინ გამ­ცემ­და.

- ოჯა­ხის წევ­რებ­მა იცი­ან?

- ექიმ­თან მო­ლა­პა­რა­კე­ბის შემ­დეგ, დე­დას მა­შინ­ვე ვუ­თხა­რი და ის­ტე­რი­კა­ში ჩა­ვარ­და. მერე ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რი დახ­მა­რე­ბა მა­საც დას­ჭირ­და, არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბიც ესა­უბრნენ. და­ვარ­წმუ­ნეთ, რომ ეს და­ა­ვა­დე­ბა სა­ში­ში არ არის, მკურ­ნა­ლო­ბას ექ­ვემ­დე­ბა­რე­ბა. დღეს უკვე ამ ყვე­ლა­ფერს სა­ღად უყუ­რებს.

იმე­დი გვაქვს, რომ ეს და­ა­ვა­დე­ბა გან­კურ­ნე­ბა­დი გახ­დე­ბა. მალე ვაქ­ცი­ნაც იქ­ნე­ბა, რო­მელ­საც გა­ვი­კე­თებთ და ყო­ვე­დღი­უ­რად წამ­ლის მი­ღე­ბა აღარ დაგ­ვჭირ­დე­ბა... სხვებს კი ჩემი გა­მოც­დი­ლე­ბით ვე­ტყვი, დეპ­რე­სი­ა­სა და გან­ცდებ­ში არ უნდა ჩა­ვარ­დნენ. ასე­თი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა და­ა­ვა­დე­ბას­თან ბრძო­ლას ხელს უშ­ლის... ჩემ­თან რჩე­ვის­თვის ბევ­რი მო­დის, მეც ვე­სა­უბ­რე­ბი, ვახ­სე­ნებ, რომ წა­მა­ლი აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა და­ლი­ონ, მა­გა­ლი­თე­ბი მო­მაქვს, შე­სა­ბა­მის ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებ­ში ვაგ­ზავ­ნი, ფსი­ქო­ლო­გის დამ­ხა­რე­ბა თუ სჭირ­დე­ბა, ვურ­ჩევ. ასე უკვე არა­ერ­თი ადა­მი­ა­ნი გა­ვი­ცა­ნი და მათ­თან ვმე­გობ­რობ კი­დეც. ამ და­ა­ვა­დე­ბის მარ­თვა შე­საძ­ლე­ბე­ლია. აი­ვინ­ფი­ცი­რე­ბუ­ლე­ბის დის­კრი­მი­ნა­ცია არ შე­იძ­ლე­ბა, ჩვენ ასე­თე­ბად არ დავ­ბა­დე­ბულ­ვართ! თუმ­ცა სამი წელი დამ­ჭირ­და სა­ზო­გა­დო­ე­ბის გან­წყო­ბე­ბის გამო, ეს სირ­თუ­ლე­ე­ბი გა­და­მე­ლა­ხა.

AMBEBI.GE ინ­ფექ­ცი­უ­რი პა­თო­ლო­გი­ის და შიდსის ცენ­ტრის ექიმ-ეპი­დე­მი­ო­ლოგს, მე­დი­ცი­ნის დოქ­ტორს, მაია ცინ­ცა­ძეს ესა­უბ­რა:

- სა­ქარ­თვე­ლო­ში აივ ინ­ფექ­ცი­ის პირ­ვე­ლი შემ­თხვე­ვა 1989 წელს და­ფიქ­სირ­და. დღე­ვან­დე­ლი მო­ნა­ცე­მე­ბით, სულ რე­გის­ტრი­რე­ბუ­ლია 8598 შემ­თხვე­ვა, მათ­გან უმე­ტე­სო­ბა მა­მა­კა­ცია. 1781 პა­ცი­ენ­ტი გარ­და­იც­ვა­ლა. სპე­ცი­ფი­კურ ან­ტი­ვირუ­სულ მკურ­ნა­ლო­ბა­ზეა (არვ თე­რა­პია) 5379 პა­ცი­ენ­ტი. თუ უკა­ნას­კნე­ლი წლე­ბის დი­ნა­მი­კას გა­დავ­ხე­დავთ, ვნა­ხავთ, რომ აივ/შიდსის გა­მოვ­ლე­ნის მაჩ­ვე­ნე­ბელ­მა სტა­ბი­ლურ ნიშ­ნულს მი­აღ­წია და ეს მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი ბოლო წლებ­ში შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბუ­ლი იყო, წე­ლი­წად­ში 600-დან -700-მდე შემ­თხვე­ვა. 2020 წელს ეს სტა­ბი­ლუ­რი მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი გარ­კვე­ულ­წი­ლად შემ­ცირ­და და მიმ­დი­ნა­რე მო­ნა­ცე­მე­ბით 500-მდე ახა­ლი შემ­თხვე­ვა გვაქვს.

- რისი ბრა­ლია ეს?

- სა­ვა­რა­უ­დოდ, გა­მოვ­ლე­ნი­ლი შემ­თხვე­ვე­ბის შემ­ცი­რე­ბა გა­მო­იწ­ვია მიმ­დი­ნა­რე წელს კო­ვიდ-19-ის ეპი­დე­მი­ამ, რო­მელ­მაც გარ­კვე­ულ­წი­ლად შე­ამ­ცი­რა აივ-ტეს­ტი­რე­ბის მსურ­ველ­თა რა­ო­დე­ნო­ბა, შე­სა­ბი­სად, გა­მოვ­ლე­ნის მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლიც შემ­ცირ­და.

თუ რე­გის­ტრი­რე­ბუ­ლი შემ­თხვე­ვე­ბის აივ გა­და­ცე­მის გზე­ბის მი­ხედ­ვით გა­ნა­წი­ლე­ბას გან­ვი­ხი­ლავთ, პირ­ველ ად­გილ­ზეა ჰე­ტე­რო­სექ­სუ­ა­ლუ­რი კონ­ტაქ­ტით გა­და­ცე­მის შემ­თხვე­ვე­ბი (49,2%), მე­ო­რე ად­გილ­ზეა – ნარ­კო­ტი­კე­ბის ინექ­ცი­უ­რი მომ­ხმა­რებ­ლე­ბი (36.3%), მა­მა­კა­ცებ­მა, რომ­ლებ­საც სექ­სი აქვთ მა­მა­კაც­თან, შე­ად­გი­ნეს შემ­თხვე­ვა­თა 12,2%, ვერ­ტი­კა­ლუ­რი (ანუ დე­დი­დან ბავ­შვზე გა­და­ცე­მა) გზით და­ინ­ფი­ცირ­და 1,3%, სის­ხლის გა­დას­ხმით და­ინ­ფი­ცირ­და და ვირუ­სის გა­და­ცე­მის გზა და­უდ­გე­ნე­ლია 1%–ზე ნაკ­ლებ შემ­თხვე­ვებ­ში.

- რო­გო­რია სტა­ტის­ტი­კა - ბოლო წლე­ბის მო­ნა­ცე­მე­ბით ინ­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი ბავ­შვე­ბი თუ იბა­დე­ბი­ან?

- 2001 წლი­დან სა­ქარ­თვე­ლო შე­უ­ერ­თდა UNGAS დეკ­ლა­რა­ცი­ას, რომ­ლის მი­ხედ­ვით, ყვე­ლა ორ­სუ­ლი ქა­ლის­თვის სა­ვალ­დე­ბუ­ლო გახ­და აივ/შიდსზე სკრი­ნინ­გი (სა­ერ­თოდ აივ ტეს­ტი­რე­ბა ნე­ბა­ყოფ­ლო­ბი­თი იყო დო­ნო­რე­ბის გა­მოკ­ლე­ბით). 2005 წლის შემ­დეგ სა­ქარ­თვე­ლომ უზ­რუნ­ველ­ყო დე­დი­დან ბავ­შვზე აივ გა­და­ცე­მის პრო­ფი­ლაქ­ტი­კის ღო­ნის­ძი­ე­ბებ­ზე უნი­ვერ­სა­ლუ­რი ხელ­მი­საწ­ვდო­მო­ბა, რაც გუ­ლის­ხმობ­და აივ ინ­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი ორ­სუ­ლე­ბის უზ­რუნ­ველ­ყო­ფას აივ თე­რა­პი­ით მშო­ბი­ა­რო­ბის უსაფრ­თხო სტრა­ტე­გი­ას, ახალ­შო­ბი­ლის აივ პრო­ფი­ლაქ­ტი­კას და კვე­ბის უსაფრ­თხო პრაქ­ტი­კას.

შე­დე­გად, ანუ დე­დი­დან ბავ­შვზე აივ გა­და­ცე­მის სრულ­ფა­სო­ვა­ნი პრო­ფი­ლაქ­ტი­კის ჩა­ტა­რე­ბის ფონ­ზე, 2007 წლი­დან ქვე­ყა­ნა­ში არ და­ბა­დე­ბუ­ლა არც ერთი აივ-ინ­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი ახალ­შო­ბი­ლი.

- ტეს­ტი­რე­ბის მსურ­ველ­თა რი­ცხვი მა­ღა­ლია?

- კო­ვიდ ინ­ფექ­ცი­ამ­დე აივ/შიდსზე ტეს­ტი­რე­ბის მსურ­ველ­თა რი­ცხვი დღი­უ­რად და­ახ­ლო­ე­ბით 15–20–ს შე­ად­გენ­და. წინა წლებ­ში იყო ინ­ტე­რე­სი და იყო ში­შის ფაქ­ტო­რიც, გარ­კვე­უ­ლი რისკქ­ცე­ვის შემ­დეგ, რო­მე­ლიც შე­იძ­ლე­ბა გამ­ხდა­რი­ყო ვირუ­სით და­ინ­ფი­ცი­რე­ბის მი­ზე­ზი. ამ­ჟა­მად რისკქ­ცე­ვე­ბის მი­ხედ­ვით გა­მოკ­ვლე­ვის მსურ­ველ­თა რა­ო­დე­ნო­ბა გარ­კვე­ულ­წი­ლად შემ­ცირ­და და აივ ტეს­ტი­რე­ბა­ზე ძი­რი­თა­დად კლი­ნი­კუ­რი ნიშ­ნე­ბის/სიმპტო­მე­ბის გა­მოვ­ლე­ნის შემ­თხვე­ვა­ში მო­დი­ან.

- ტეს­ტი­რე­ბის­თვის ძი­რი­თა­დად ვინ მო­დი­ოდ­ნენ, რა კა­ტე­გო­რი­ის ადა­მი­ა­ნე­ბი?

- აივ ტეს­ტი­რე­ბას ძი­რი­თა­დად იტა­რე­ბენ ნარ­კო­ტი­კე­ბის ინექ­ცი­უ­რი მომ­ხმა­რებ­ლე­ბი და მათი ნემ­სის ან სქე­სობ­რი­ვი პარტნი­ო­რე­ბი, სქე­სობ­რი­ვი გზით გა­დამ­დე­ბი ინ­ფექ­ცი­ის მქო­ნე პი­რე­ბი და მათი სქე­სობ­რი­ვი პარტნი­ო­რე­ბი, პი­რე­ბი, ვი­საც აქვთ ხში­რი, და­უც­ვე­ლი (პრე­ზერ­ვა­ტი­ვის გა­რე­შე) შემ­თხვე­ვი­თი კონ­ტაქ­ტე­ბი, მა­მა­კა­ცე­ბი, რომ­ლებ­საც სექ­სი ჰქონ­დათ მა­მა­კაც­თან, სექსმუ­შა­კე­ბი ასე­ვე, ვინც ხში­რად იტა­რებს სხვა­დას­ხვა სა­მე­დი­ცი­ნო მა­ნი­პუ­ლა­ცი­ებს – ქი­რურ­გი­ულ, გი­ნე­კო­ლო­გი­ურ, სტო­მა­ტო­ლო­გი­ურ ჩა­რე­ვებს, პი­რე­ბი, რომ­ლებ­საც გა­კე­თე­ბუ­ლი ჰქონ­დათ პირ­სინ­გი, ან ტა­ტუ­ი­რე­ბა არა­სა­მე­დი­ცი­ნო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა­ში.

- რა კლი­ნი­კუ­რი გა­მოვ­ლი­ნე­ბა იწ­ვევს ეჭვს, რომ პა­ცი­ენტს შე­იძ­ლე­ბა შიდსის ვირუ­სი ჰქონ­დეს?

- კლი­ნი­კუ­რი ნიშ­ნე­ბი, რომ­ლებ­საც ჩა­მო­გით­ვლით, ისე­დაც შე­იძ­ლე­ბა ჰქონ­დეს დაქ­ვე­ი­თე­ბუ­ლი იმუ­ნუ­რი სის­ტე­მის მქო­ნე ადა­მი­ანს, რაც ავ­ტო­მა­ტუ­რად არ ნიშ­ნავს, რომ ის მა­ინ­ცდა­მა­ინც აივ ინ­ფი­ცი­რე­ბუ­ლია, თუმ­ცა ამ სიმპტო­მე­ბის არ­სე­ბო­ბა ეჭ­ვის სა­ფუძ­ველს ნამ­დვი­ლად იწ­ვევს - ხომ არ არის აივ-ით გა­მოწ­ვე­უ­ლი იმუ­ნო­დე­ფი­ცი­ტი. აივ/შიდსზე ეჭვი უნდა მი­ვი­ტა­ნოთ თუ ადა­მი­ანს აღე­ნიშ­ნე­ბა:

• არა­მო­ტი­ვი­რე­ბუ­ლი ცხე­ლე­ბა, 38 და უფრო მა­ღა­ლი ტემ­პე­რა­ტუ­რა, რო­მე­ლიც 2 კვი­რა­ზე მეტ ხანს გრძელ­დე­ბა
• წო­ნა­ში უე­ცა­რი კლე­ბა 10%–ით და მე­ტით
• დრო­ის მცი­რე შუ­ა­ლედ­ში ოფ­ლი­ა­ნო­ბა
• ღა­მის სა­ა­თებ­ში ლიმ­ფუ­რი კვან­ძე­ბის გა­დი­დე­ბა ფა­ღა­რა­თი/კუ­ჭის აშ­ლი­ლო­ბა, რო­მე­ლიც საკ­ვე­ბის­მი­ერ მო­წამ­ვლას არ უკავ­შირ­დე­ბა,
• სხვა­დას­ხვა სა­ხის გა­მო­ნა­ყა­რი კან­სა და ლორ­წო­ვან გარ­სებ­ზე, ფილ­ტვე­ბის ან­თე­ბა, რო­მე­ლიც ან­ტი­ბაქ­ტე­რი­ულ მკურ­ნა­ლო­ბას ცუ­დად ექ­ვემ­დე­ბა­რე­ბა და წე­ლი­წად­ში რამ­დენ­ჯერ­მე მე­ორ­დე­ბა.

ასე­ვე, ნერ­ვუ­ლი სის­ტე­მის სხვა­დას­ხვა სა­ხის და­ზი­ა­ნე­ბე­ბი. ეს სიმპტო­მე­ბი იმუ­ნი­ტე­ტის დე­ფი­ცი­ტის მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლია და ამ ნიშ­ნე­ბის გა­მოვ­ლე­ნი­სას აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა გა­ვი­კე­თოთ აივ/შიდსზე ტეს­ტი­რე­ბა, რომ დრო­უ­ლად მოხ­დეს აი­ვის გა­მო­რი­ცხვა ან დი­აგ­ნო­ზის და­დას­ტუ­რე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში დრო­უ­ლად და­ვი­წყოთ მკურ­ნა­ლო­ბა.

AMBEBI.GE-ს აღ­ნიშ­ნულ თე­მა­ზე ნინო ხე­თა­გუ­რი, შიდსის ჯან­დაც­ვის ფონ­დის სა­ქარ­თვე­ლოს პროგ­რა­მის მე­ნე­ჯე­რიც ესა­უბ­რა:

- მარ­თა­ლია, სა­ქარ­თვე­ლო­ში შიდსი პან­დე­მია არ არის, მაგ­რამ ბევ­რი რამ მა­ინც ტეს­ტი­რე­ბა­ზეა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი. არა­და, სა­ზო­გა­დო­ე­ბის გარ­კვე­ულ ნა­წილს სტიგ­მა აქვს - თუ ვინ­მე შიდსზე ტეს­ტი­რე­ბას იკე­თებს ე.ი. მსუ­ბუ­ქი ყო­ფაქ­ცე­ვი­საა, ან რო­მე­ლი­მე რის კჯ­გუფს მი­ე­კუთ­ნე­ბა, ნარ­კო­ტი­კე­ბის ინექ­ცი­უ­რი გზით მომ­ხმა­რე­ბე­ლია, კო­მერ­ცი­უ­ლი სექსმუ­შა­კი, ან უმ­ცი­რე­სო­ბის წარ­მო­მად­გე­ნე­ლი. ასე არ არის, ეს ინ­ფექ­ცია ნე­ბის­მი­ერ ადა­მი­ანს შე­იძ­ლე­ბა, და­ე­მარ­თოს.

აივ ინ­ფექ­ცია შე­იძ­ლე­ბა ადა­მი­ანს დიდი ხნის გან­მავ­ლო­ბა­შიც ჰქონ­დეს და ვერც გრძნობ­დეს. ის არის და­ა­ვა­დე­ბე­ბის ერ­თობ­ლი­ო­ბა, რო­მე­ლიც იმუ­ნო­დე­ფი­ცი­ტის ფონ­ზე ვი­თარ­დე­ბა, რო­მე­ლიც აივ ვირუსს იწ­ვევს.

მას მერე, რაც სა­ქარ­თვე­ლო­ში მკურ­ნა­ლო­ბა სა­ერ­თა­შო­რი­სო დო­ნო­რე­ბის მხარ­და­ჭე­რით ხდე­ბა, მის 74%-ს სა­ხელ­მწი­ფო ფა­რავს. რაც უფრო ადრე აღ­მო­ა­ჩენს ადა­მი­ა­ნი ამ ვირუსს, მით წარ­მა­ტე­ბუ­ლად ხდე­ბა მკურ­ნა­ლო­ბა და სი­ცო­ცხლის ხან­გრძლი­ვო­ბა იზ­რდე­ბა," - აღ­ნიშ­ნავს ნინო ხე­თა­გუ­რი, რო­მე­ლიც მათ, ვინც აივ ინ­ფი­ცი­რე­ბუ­ლებს სა­ხი­ფა­თოდ აღიქ­ვამს, ურ­ჩევს:

"აქ დიდი მნიშ­ვნე­ლო­ბა აქვს ადა­მი­ა­ნე­ბის ცნო­ბი­ე­რე­ბის ამაღ­ლე­ბას. ბევ­რმა არ იცის, რომ შიდსი ჰა­ერ­წვე­თო­ვა­ნი გზით კი არა, ამა თუ იმ სა­რის­კო ქცე­ვით გა­და­დის... რაც შე­ე­ხე­ბა სტიგ­მას, აივ ინ­ფი­ცი­რე­ბუ­ლე­ბი ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი ადა­მი­ა­ნე­ბი არი­ან. თუკი ვთქვათ, სა­რის­კო ქცე­ვა ჰქონ­დათ, ეს იმას არ ნიშ­ნავს, რომ ისი­ნი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის­გან უნდა გა­ი­რი­ყონ. ისი­ნი სა­ში­შე­ბი ნამ­დვი­ლად არ არი­ან, თუ ადა­მი­ან­მა იცის, თავი ამ ინ­ფექ­ცი­ის­გან რო­გორ უნდა და­იც­ვას, მის­თვის აივ ინ­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი არა­ვი­თარ საფრ­თხეს არ წარ­მო­ად­გენს. კო­ვიდ­ვირუ­სი გა­ცი­ლე­ბით კონ­ტა­გი­ო­ზუ­რია, გა­და­დის ჰა­ერ­წვე­თო­ვა­ნი გზით და მის­გან დაც­ვის სა­შუ­ა­ლე­ბა ერ­თა­დერ­თი პირ­ბა­დეა და ისიც ასპრო­ცენ­ტი­ა­ნი დაც­ვა არ არის. შიდსის შემ­თხვე­ვა­ში დის­კრი­მი­ნა­ცი­ის, სტიგ­მის მო­მენ­ტი რომ არ არ­სე­ბობ­დეს, გა­ცი­ლე­ბით მარ­ტი­ვად აღ­მო­სა­ფხვრე­ლია ეს პან­დე­მია, ვი­ნა­ი­დან ის ისე არ გა­და­დის, რო­გორც კო­რო­ნა­ვირუ­სი.

ასე რომ, ცნო­ბი­ე­რე­ბის ამაღ­ლე­ბას, რო­გორც ვთქვი, უდი­დე­სი მნიშ­ვნე­ლო­ბა აქვს. ასე­ვე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია სა­ზო­გა­დო­ე­ბის, ნე­ბის­მი­ერ საქ­მე­ში, მათ შო­რის, შიდსთან ბრძო­ლა­ში ერ­თი­ა­ნო­ბა, გა­ი­თა­ვი­სოს პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბა, იყოს სო­ლი­და­რუ­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბის მი­მართ, რომ­ლე­ბიც აივ ინ­ფი­ცი­რე­ბუ­ლე­ბი არი­ან, ვი­ნა­ი­დან სი­ტიგ­მა­სა და ადა­მინ­თა დის­კრი­მი­ნა­ცი­ას­თან ბრძო­ლას დიდი მნიშ­ვნე­ლო­ბა აქვს, ის უდი­დეს ბა­რი­ერს, ტეს­ტის არ გა­კე­თე­ბას აჩენს. არა­და, მხო­ლოდ ტეს­ტი­რე­ბა ად­გენს აივ ინ­ფექ­ცი­ას" - აღ­ნიშ­ნავს ქალ­ბა­ტო­ნი ნინო.

ხოლო, რა საპ­რე­ვენ­ციო ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბია სა­ჭი­რო იმის­თვის, რომ თა­ვი­დან ავი­ცი­ლოთ აივ ვირუ­სი, ამ თე­მა­ზე ჩვენ­თან სა­უ­ბარს ინ­ფექ­ცი­უ­რი პა­თო­ლო­გი­ის და შიდსის ცენ­ტრის ექიმ-ეპი­დე­მი­ო­ლო­გი, მე­დი­ცი­ნის დოქ­ტო­რი მაია ცინ­ცა­ძე გა­ნაგ­რძობს:

"ყვე­ლამ კარ­გად იცის, რომ ეს ინ­ფექ­ცია ჰაერ-წვე­თო­ვა­ნი გზით არ გა­და­ე­ცე­მა, ანუ და­ცე­მი­ნე­ბით, დახ­ვე­ლე­ბით, ხე­ლის ჩა­მორ­თმე­ვით, გა­და­კოც­ნით, სა­ყო­ფა­ცხო­რე­ბო, სო­ცი­ა­ლუ­რი კონ­ტაქ­ტე­ბით. ვირუ­სი არ გა­და­ე­ცე­მა მწე­რე­ბის (მაგ., კო­ღოს) კბე­ნის შე­დე­გად.

აივი გა­და­ე­ცე­მა:

• სქე­სობ­რი­ვი გზა – აივ ინ­ფი­ცი­რე­ბულ­თან და­უც­ვე­ლი სქე­სობ­რი­ვი კონ­ტაქ­ტით
• სის­ხლის­მი­ე­რი გზა – აივ ინ­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი სის­ხლის ან მისი ცალ­კე­უ­ლი კომ­პო­ნენ­ტე­ბის გა­დას­ხმით, ასე­ვე აივ–ით და­ბინ­ძუ­რე­ბუ­ლი, არას­ტე­რი­ლუ­რი, ზი­ა­რი შპ­რი­ცის, ნემ­სის და სხვა სა­მე­დი­ცი­ნო ინ­სტრუ­მენ­ტე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში
• ვერ­ტი­კა­ლუ­რი გზა – დე­დი­დან ბავ­შვზე – ორ­სუ­ლო­ბის, მშო­ბი­ა­რო­ბის ან ძუ­ძუ­თი კვე­ბის დროს.

და­უ­ზი­ა­ნე­ბე­ლი კანი და ლორ­წო­ვა­ნი გარ­სი ეფექ­ტუ­რი ბა­რი­ე­რია ვირუ­სის წი­ნა­აღ­მდეგ, მაგ­რამ რო­დე­საც ხდე­ბა აივ ინ­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი შპ­რი­ცის, ტა­ტუ­ი­რე­ბის ან პირ­სინ­გის ნემ­სის შეყ­ვა­ნა ან სხვა არას­ტე­რი­ლუ­რი ინ­სტრუ­მენ­ტე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბა, მაგ., ფრჩხი­ლე­ბის მაკ­რატ­ლის ან სა­მარ­თებ­ლის გა­მო­ყე­ნე­ბა, ჩნდე­ბა ინ­ფი­ცი­რე­ბის რე­ა­ლუ­რი რის­კი" - გან­მარ­ტავს ექი­მი.

- 1-ელ დე­კემ­ბერს, შიდსთან ბრძო­ლის სა­ერ­თა­შო­რი­სო დღეს რას ეტყო­დით სა­ზო­გა­დო­ე­ბას?

- 1-ელი დე­კემ­ბე­რი ჯან­დაც­ვის მსოფ­ლიო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის მო­წო­დე­ბით, შიდსთან ბრძო­ლის სა­ერ­თა­შო­რი­სო დღედ არის აღი­ა­რე­ბუ­ლი, რა­საც სა­ქარ­თვე­ლო უკვე ტრა­დი­ცი­უ­ლად 29-ედ უერ­თდე­ბა. ყო­ველ წელს, ამ დღეს გარ­კვე­უ­ლი დე­ვი­ზი აქვს, 2020 წლის თე­მაა - „გლო­ბა­ლუ­რი სო­ლი­და­რო­ბა, სა­ერ­თო პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბა“.

მარ­თა­ლია, დღეს მსოფ­ლიო სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ყუ­რა­დღე­ბა კო­ვიდ­პან­დე­მი­ა­ზეა მი­პყრო­ბი­ლი, მაგ­რამ აქ­ტუ­ა­ლო­ბა აივ ინ­ფექ­ცი­ას არ და­უ­კარ­გავს და საკ­მა­ოდ მწვა­ვედ გვახ­სე­ნებს თავს. აუ­ცი­ლე­ბე­ლია, მოხ­დეს შიდსის შე­სა­ხებ ცნო­ბი­ე­რე­ბის ამაღ­ლე­ბა, სა­ჭი­როა შიდსთან ასო­ცი­რე­ბუ­ლი დის­კრი­მი­ნა­ცი­ის აღ­მო­ფხვრა, ასე­ვე აივ ინ­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბის სი­ცო­ცხლის ხა­რის­ხის გა­უმ­ჯო­ბ­ბე­სე­ბა, რის­თვი­საც ყვე­ლას­თვის ხელ­მი­საწ­ვდო­მი უნდა იყოს სპე­ცი­ფი­კუ­რი აივ მკურ­ნა­ლო­ბა და ასე­ვე, სტა­ბი­ლუ­რი მდგო­მა­რე­ო­ბის მი­საღ­წე­ვად მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია მკურ­ნა­ლო­ბის რე­ჟი­მის დაც­ვა.

დღე­ი­სათ­ვის, აივ/შიდსის რო­გორც სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი ჯან­დაც­ვის საფრ­თხის დას­რუ­ლე­ბა ბევ­რად არის და­მო­კი­დე­ბუ­ლი იმა­ზე, თუ რო­გორ და­ა­მარ­ცხებს მსოფ­ლიო კო­ვიდ-19 პან­დე­მი­ას. უნდა გავ­ხდეთ ამ ორი პან­დე­მი­ის წი­ნა­აღ­მდეგ ბრძო­ლის თა­ნა­მო­ნა­წი­ლე, რომ სა­ქარ­თვე­ლო­ში და­ვას­რუ­ლოთ ორი­ვე ეპი­დე­მია.

შიდსზე კონ­სულ­ტი­რე­ბი­სათ­ვის დაგ­ვი­რე­კეთ ცხელ ხაზ­ზე 2 39 80 18

სა­ქარ­თვე­ლო­ში აივ/შიდსზე კონ­სულ­ტი­რე­ბა და ტეს­ტი­რე­ბა უფა­სოა.