„ერთ ძველ ახ­ლო­ბელს, წინა სა­უ­კუ­ნე­ში, ავა­რი­ის შემ­დეგ ფეხ­ში პლა­ტი­ნა ჩა­უდ­გეს, ერთი წლის გავ­ლის შემ­დეგ კი, ხე­ლა­ხა­ლი ოპე­რა­ცია ჩა­ტარ­და იმის­თვის, რომ ის ძვირ­ფა­სი მე­ტა­ლი ამო­ე­ღოთ. ერთი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში მას ქვეყ­ნის და­ტო­ვე­ბის უფ­ლე­ბა არ ჰქონ­და“ - ეს გახ­ლავთ ამო­ნა­რი­დი ერთ-ერთი ქალ­ბა­ტო­ნის სა­უბ­რი­დან. სა­ერ­თო­დაც კი, ასე­თი აზრი არ­სე­ბობ­და, რომ რთუ­ლი მო­ტე­ხი­ლო­ბის შემ­თხვე­ვა­ში, ძვლის ფრაგ­მენ­ტე­ბის შე­სა­ხორ­ცებ­ლად, ძვირ­ფა­სი მე­ტა­ლის გა­მო­ყე­ნე­ბა იყო სა­ჭი­რო და ასეთ მე­ტა­ლად, ხალ­ხში მო­ა­რუ­ლი ხმე­ბით, პლა­ტი­ნა იყო მიჩ­ნე­უ­ლი. რე­ა­ლუ­რად რას­თან ჰქონ­დათ საქ­მე, იყო თუ არა მარ­თლაც ის პლა­ტი­ნა, რა პე­რი­ოდ­ში უდ­გამ­დნენ ამ უცხო სხე­ულს პა­ცი­ენ­ტებს, ამ თე­მა­ზე მალ­ხაზ ფირ­ფი­ლაშ­ვი­ლი, „ნიუ ვი­ჟენ“ უნი­ვერ­სი­ტე­ტის ჰოს­პიტ­ლის ტრავ­მა­ტო­ლო­გია-ორ­თო­პე­დი­ის დე­პარ­ტა­მენ­ტის ხელ­მძღვა­ნე­ლი გე­სა­უბ­რე­ბა: „არის მო­ტე­ხი­ლო­ბა მო­ტე­ხი­ლი ფრაგ­მენ­ტე­ბის შე­ცი­ლე­ბის გა­რე­შე, მათ ოპე­რა­ცია არ სჭირ­დე­ბა. უბ­რა­ლოდ კი­დუ­რი უნდა იყოს მოს­ვე­ნე­ბულ მდგო­ა­რე­ო­ბა­ში და სხვა­დას­ხვა ნახ­ვე­ვი და­ი­დოს. ადრე ძი­რი­თა­დად თა­ბა­ში­რი გა­მო­ი­ყე­ნე­ბო­და, ახლა შე­იძ­ლე­ბა იმო­ბი­ლი­ზე­ბუ­ლი (ძვლის ფრაგ­მენ­ტე­ბის მოს­ვე­ნე­ბულ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში ყოფ­ნა) ე.წ. ორ­ტე­ზი­თაც იყოს. ის პლასტმა­სის­გან წი­ნას­წარ მომ­ზა­დე­ბუ­ლი მო­წყო­ბი­ლო­ბაა, რო­მე­ლიც ამა თუ იმ სეგ­მენ­ტის­თვის (მხრის­თვის, წინა მხრის­თვის, ბარ­ძა­ყის­თვის, წვი­ვის­თვის და ა.შ.) არის გან­კუთ­ნი­ლი. თუ თა­ბა­ში­რი­სა და ორ­ტე­ზის ნახ­ვე­ვი იქ­ნე­ბა, მკურ­ნა­ლო­ბის პრო­ცეს­ში, მოს­ვე­ნე­ბულ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში მო­ტე­ხი­ლი ფრაგ­მენ­ტე­ბი ერ­თმა­ნეთს აღარ შე­ცილ­დე­ბა და ად­ვი­ლად შე­ხორ­ცე­ბა. არის შემ­თხვე­ვე­ბი, როცა წი­ნას­წარ, ქარ­ხნუ­ლი წე­სით დამ­ზა­დე­ბუ­ლი მო­წყო­ბი­ლო­ბა არ ემ­თხვე­ვა კონ­კრე­ტუ­ლი კი­დუ­რის ზო­მებს, მა­შინ თა­ბა­შირ­საც ვი­ყე­ნებთ, ანუ ერთი მე­ო­რეს ენაც­ვლე­ბა, მაგ­რამ თუ კი­დუ­რი სტან­დარ­ტუ­ლი ზო­მი­საა, ორ­ტე­ზის გა­მო­ყე­ნე­ბა უფრო მარ­ტი­ვია“ - გვე­უბ­ნე­ბა ტრავ­მა­ტო­ლოგ-ორ­თო­პე­დი.

მისი თქმით, ასე­ვე არის მო­ტე­ხი­ლო­ბა, რო­დე­საც პა­ცი­ენტს ოპე­რა­ცია ესა­ჭი­რო­ე­ბა. ოპე­რა­ცია მა­შინ კეთ­დე­ბა, თუ მო­ტე­ხი­ლი ფრაგ­მენ­ტე­ბი ისეა დამ­სხვრე­უ­ლი, ერ­თმა­ნეთს შე­ცი­ლე­ბუ­ლი, რომ კუნ­თე­ბის და­ჭიმ­ვის გამო მა­ინც შე­ცილ­დე­ბა, ამი­ტომ ასეთ დროს ძვლე­ბის გას­წო­რე­ბის ბოლო ეტა­პი ოპე­რა­ცი­აა და ფრაგ­მენ­ტე­ბის და­სა­კავ­ში­რებ­ლად სა­ფიქ­სა­ციო მე­ტა­ლი გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა. ის უშუ­ა­ლოდ ძვლის ღრუ­ში თავ­სდე­ბა, ან ძვალ­ზე, ღე­რო­ე­ბიც ამის მი­ხედ­ვი­თაა და ფირ­ფი­ტებს სხვა­დას­ხვა კონ­სტრუქ­ცია აქვს.

- სა­ფიქ­სა­ციო მე­ტა­ლი ამ შემ­თხვე­ვა­ში პლა­ტი­ნაა?

- ამ ფირ­ფი­ტას ხალ­ხი რა­ტომ­ღაც პლა­ტი­ნას ეძა­ხის, რაც არას­წო­რია. პლა­ტი­ნა ძა­ლი­ან ძვირ­ფა­სი მე­ტა­ლია, მაგ­რამ ამ პრო­ცე­დუ­რის­თვის ძა­ლი­ან რბი­ლი, ამი­ტომ მისი სიძ­ვი­რე ვერ აკომ­პენ­სი­რებს სიმ­ტკი­ცეს, არ გვად­გე­ბა, არც იხ­მა­რე­ბა.

- სა­ერ­თოდ, მე­დი­ცი­ნა­ში სა­ფიქ­სა­ციო სა­შუ­ა­ლე­ბად არ გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა?

- არა, ამას­თან, არც ოქრო და არც ვერ­ცხლი... ადრე სპე­ცი­ა­ლუ­რად სა­მე­დი­ცი­ნო მიზ­ნე­ბით მი­ღე­ბუ­ლი უჟან­გა­ვი ფო­ლა­დი გა­მო­ი­ყე­ნე­ბო­და, ის სპე­ცი­ა­ლუ­რი კომ­პო­ნენ­ტე­ბის შე­ნად­ნო­ბი გახ­ლდათ (რკი­ნა, კო­ბალ­ტი ქრო­მი გარ­კვე­უ­ლი პრო­ცენ­ტუ­ლი შე­მად­გენ­ლო­ბით). უჟან­გა­ვი ფო­ლა­დი, რო­გორც ადრე, ახ­ლაც გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა. მას ბოლო დროს ტი­ტა­ნიც მი­ე­მა­ტა, ანუ მის­გან დამ­ზა­დე­ბუ­ლი იგი­ვე კონ­სტრუქ­ცი­ე­ბი. ფო­ლადს ისე­თი სა­მე­დი­ცი­ნო პა­რა­მეტ­რე­ბი და მა­ხა­სი­ა­თებ­ლე­ბი აქვს, რომ ორ­გა­ნიზ­მთან კონ­ფლიქ­ტში არ შე­დის, არ იჟან­გე­ბა, ტი­ტა­ნიც ასე­თი­ვე თვი­სე­ბის მქო­ნეა, მის შემ­თხვე­ვა­ში, და­მა­ტე­ბით კი­დევ ისაა, რომ ინ­ფექ­ცი­ის მი­მართ მეტი ამ­ტა­ნო­ბა ახა­სი­ა­თებს, არის უფრო მსუ­ბუ­ქი, უჟან­გა­ვი ფო­ლა­დი - მძი­მეა. ისე ბოლო დროს მე­ტად მა­ინც ტი­ტა­ნის ნა­კე­თო­ბებ­ზე გა­დავ­დი­ვართ.

- რა­ტომ?

- ოპე­რა­ცი­ის შემ­დეგ რენტგე­ნით კონ­ტრო­ლი რომ გვჭირ­დე­ბა, უჟან­გა­ვი ფო­ლა­დი, ტი­ტა­ნი პრობ­ლე­მას არ ქმნის, მაგ­რამ თა­ნა­მედ­რო­ვე კვლე­ვის მე­თო­დე­ბის - მაგ­ნი­ტო­რე­ზო­ნან­სუ­ლი გა­მოკ­ვლე­ვი­სას, კომ­პი­უ­ტე­რუ­ლი ტო­მოგ­რა­ფი­ი­სას, რო­გორც და­მაგ­ნი­ტე­ბა­დი მე­ტა­ლე­ბი, გა­მო­სა­ხუ­ლე­ბას ხელს უშ­ლის, აზი­ა­ნებს. რაც შე­ე­ხე­ბა ტი­ტანს, არ აქვს ეს მაგ­ნი­ტუ­რი თვი­სე­ბე­ბი და მისი გა­და­ღე­ბა თა­ვი­სუფ­ლად შე­იძ­ლე­ბა.

- ე.ი. ორი პლუ­სი აქვს - ერთი, რომ ინ­ფექ­ცი­ის მი­მართ შემ­გუ­ე­ბე­ლია და მე­ო­რე - თა­ნა­მედ­რო­ვე კვლე­ვის მე­თო­დე­ბი მის­თვის მი­სა­ღე­ბია... პლა­ტი­ნა­ზე გავ­რცე­ლე­ბულ მი­თებ­ზე, ხალ­ხში ასე­თი აზ­რიც არ­სე­ბობ­და, რომ ამ ადა­მი­ა­ნებს ქვეყ­ნის და­ტო­ვე­ბა არ შე­ეძ­ლოთ...

- ადრე ჩვენს პა­ცი­ენ­ტებს აწუ­ხებ­დათ - თვითმფრი­ნა­ვით მგზავ­რო­ბი­სას, აე­რო­პორ­ტში გამ­შვე­ბი პუნ­ქტის გავ­ლი­სას, პრობ­ლე­მე­ბი არ შეჰ­ქმნო­დათ. იმ დროს ცნო­ბე­ბის გა­ცე­მა გვი­წევ­და, მაგ­რამ მსოფ­ლი­ო­ში ამ ტი­პის ოპე­რა­ცია უკვე იმ­დენ ადა­მი­ანს აქვს ჩა­ტა­რე­ბუ­ლი, იმ­დენს აქვს ენ­დოპ­რო­თე­ზი... წარ­მო­გიდ­გე­ნი­ათ, ამ­დე­ნი ადა­მი­ა­ნის გამ­გზავ­რე­ბა და მი­ღე­ბა?! ეს მოძ­რა­ო­ბას შე­ა­ფერ­ხებ­და. ამი­ტომ, იქ კონ­ტრო­ლი ისეა გა­კე­თე­ბუ­ლი, რომ მხო­ლოდ იმ მე­ტალს აფიქ­სი­რებს, რო­მე­ლიც კა­ნის გა­რე­თაა და არა იმას, რაც რბილ ქსო­ვი­ლებ­ში ღრმა­დაა ჩა­მა­ლუ­ლი. ასე რომ, მგზავ­რი ნე­ბის­მი­ერ შემ­თხვე­ვა­ში, თა­ვი­სუფ­ლად გა­დის გამ­შვებ პუნ­ქტს და ცნო­ბე­ბის გა­ცე­მაც აღარ გვჭირ­დე­ბა.

- ისიც მსმე­ნია, რომ მე­ტალს, რო­მე­ლიც ოპე­რა­ცი­ის შე­დე­გად უს­ვამ­დნენ, ერთ წე­ლი­წად­ში, რო­დე­საც თა­ვის ფუნ­ქცი­ას შე­ას­რუ­ლებ­და, ხე­ლა­ხა­ლი ოპე­რა­ცი­ე­ბი კეთ­დე­ბო­და, რომ მე­ტა­ლი იქე­დან ამო­ე­ღოთ... ეს რა­ტომ იყო სა­ჭი­რო?

- ამ ამო­ღე­ბას თა­ვი­სი ჩვე­ნე­ბა ჰქონ­და და აქვს. პირ­ვე­ლი თა­ო­ბის (70-იან წლე­ბამ­დე) ფო­ლა­დი კო­რო­ზი­ას მა­ინც გა­ნიც­დი­და, მაგ­რამ უჟან­გა­ვი ფო­ლა­დი რომ შე­მო­ვი­და, ის ინერ­ტუ­ლია, ორ­გა­ნიზ­მში არა­ფერს აშა­ვებს, მაგ­რამ ზო­გი­ერთ შემ­თხვე­ვა­ში, არ­სე­ბობს მისი ამო­ღე­ბის ჩვე­ნე­ბა. ამო­ე­ღე­ბა შე­იძ­ლე­ბა, როცა შე­ხორ­ცე­ბის პრო­ცე­სი დამ­თავ­რე­ბუ­ლია, ანუ ფიქ­სა­ტორ­მა თა­ვი­სი ფუნ­ქცია შე­ას­რუ­ლა, ბავ­შვებ­ში მისი ამო­ღე­ბა აუ­ცი­ლე­ბე­ლი იმი­ტო­მაა, რომ საქ­მე მო­ზარდ ძვალ­თან გვაქვს, ფიქ­სა­ტო­რი კი ძვალს ზრდა­ში ხელს უშ­ლის და უმე­ტე­სად ამო­სა­ღე­ბი ხდე­ბა. ამო­სა­ღე­ბია ასე­ვე, როცა მო­ტე­ხი­ლო­ბა სახ­სრებ­თან ახ­ლო­საა, ამ მი­და­მო­ებ­ში რბი­ლი ქსო­ვი­ლე­ბი მცი­რეა, უძ­რა­ო­ბა მე­ზო­ბელ ძვლებს შო­რის ინ­ტენ­სი­უ­რად ხდე­ბა, მე­ტა­ლი კი, რო­გორც მე­ქა­ნი­კუ­რი სხე­უ­ლი, ხელს უშ­ლის. არ­სე­ბოს ასე­ვე პა­ცი­ენ­ტე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა, რო­მე­ლიც ამ­ბობს, რომ ხელს უშ­ლის, აქ უფრო ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რი მო­მენ­ტია, ვიდ­რე სხვა რამ, მაგ­რამ თუ უშ­ლის, უნდა ამო­ვი­ღოთ, ისე, თუ მე­ტა­ლის ამო­ღე­ბა პა­ცი­ენტს არ სჭი­დე­ბა, თავს ვი­კა­ვებთ, რომ მე­ო­რე ოპე­რა­ცია არ გა­ვუ­კე­თოთ, რაც თა­ვის­თა­ვად გარ­კვე­უ­ლი დის­კომ­ფორ­ტია.

- რა ღირს ეს კონ­სტრუქ­ცი­ე­ბი?

- ფასი მისი დამ­ზა­დე­ბის სირ­თუ­ლის­გან წარ­მო­იქ­მნე­ბა. გა­აჩ­ნია, რა კონ­სტრუქ­ცი­აა, შე­იძ­ლე­ბა, ერთი და იგი­ვე მა­სის მქო­ნე ფირ­ფი­ტა იყოს ტი­ტა­ნის­გან, ფო­ლა­დის­გან დამ­ზა­დე­ბუ­ლი. ტი­ტა­ნი ოდ­ნავ ძვი­რი ღირს, რად­გა­ნაც მისი და­მუ­შა­ვე­ბა რთუ­ლია, შრო­მა­ტე­ვა­დი პრო­ცე­სია. ძვი­რია გან­სა­კუთ­რე­ბით, მისი პრო­თე­ზი. არის სხვა­დას­ხვა ზომა და უამ­რა­ვი ფორ­მა. სა­ქარ­თე­ლო­ში რაც შე­მო­დის, 250-დან 8.000 ლა­რამ­დეა. ზომა მარ­თლაც უამ­რა­ვია, თი­თო­ე­უ­ლი ძვლის, მი­და­მო­ზე, ადა­მი­ა­ნის სი­მაღ­ლის, სის­ქის მი­ხედ­ვი­თაა. ანა­ტო­მი­უ­რი ნუ­ან­სე­ბი გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბუ­ლია და ფასს ესეც აძ­ვი­რებს. არის შემ­თხვე­ვა, როცა ძვლის სიმ­სივ­ნის ამოკ­ვე­თა გვი­წევს და ამ დროს ონ­კო­ლო­გი­ურ პრო­თეზს ვსვამთ. ვი­ნა­ი­დან არც ეს არის სტან­დარ­ტუ­ლი სი­ტუ­ა­ცია და ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რად ყვე­ლას შე­სა­ბა­მი­სი კონ­სტრუქ­ცია სჭირ­დე­ბა და ამ დროს მისი დამ­ზა­დე­ბაც გვი­წევს.

- ხე­ლოვ­ნუ­რი სახ­სრე­ბის ჩას­მი­სას რა ხდე­ბა?

- უჟან­გავ ფო­ლადს და ტი­ტანს, რო­გორც გი­თხა­რით, ძვლე­ბის შე­სა­ერ­თებ­ლად და და­სა­მაგ­რებ­ლად ვი­ყე­ნებთ, ანუ ოს­ტე­ო­სინ­თე­ზის­თვის, თუმ­ცა ხე­ლოვ­ნუ­რი სახ­სრე­ბის ჩა­ნაც­ვლე­ბა, ენ­დოპ­რო­თე­ზი­რე­ბაც ხდე­ბა. მისი მე­ტა­ლის ნა­წი­ლი ტი­ტა­ნია, ანუ შემ­ხე­ბი ზე­და­პი­რე­ბი, შუ­ა­ში პლასტმა­სი იდე­ბა, რომ ხა­ხუ­ნი შემ­ცირ­დეს. ეს სპე­ცი­ა­ლუ­რი პლასტმა­სია, რო­მელ­საც დიდი მდგრა­დო­ბა აქვს ცვე­თის მი­მართ და ნე­იტ­რა­ლუ­რია ორ­გა­ნიზ­მის­თვის.

- მოკ­ლედ, გაგ­ვი­ფან­ტეთ წარ­მოდ­გე­ნა პლა­ტი­ნი­სა და ძვლის „თა­ნა­ცხოვ­რე­ბის“ შე­სა­ხებ...

- ვი­მე­ო­რებ, ამ მე­ტალს პლა­ტი­ნას ხალ­ხი ეძახ­და. ალ­ბათ იმი­ტომ, რომ ეთ­ქვათ, უბ­რა­ლო მე­ტა­ლი კი არა, პლა­ტი­ნა ჩა­ვიდ­გი. რამ­დე­ნის­თვის მით­ქვამს, - ნუ ამ­ბობთ ასე, არ არის პლა­ტი­ნა, მაგ­რამ ყო­ველ­გვა­რი დარ­წმუ­ნე­ბის მი­უ­ხე­და­ვად, მა­ინც პლა­ტი­ნას ეძახ­დნენ. ის კი არა, ამან ბევ­რი წლის წინ ერთი უბე­დუ­რი შემ­თხვე­ვაც კი გა­მოწ­ვია, პა­ცი­ენტს, რო­მელ­საც ოპე­რა­ცი­ის შემ­დგომ ტი­ტა­ნი ჰქონ­და ჩას­მუ­ლი, პლა­ტი­ნად მო­იხ­სე­ნი­ებ­და და სამ­წუ­ხა­როდ, იმის­თვის, რომ ის „პლა­ტი­ნა“ ხელ­ში ჩა­ეგ­დოთ, სა­სიკ­ვდი­ლოდ გა­ი­მე­ტეს... ვი­ნა­ი­დამ ეს აზ­რე­ბი დღემ­დე, ძველ დრო­ი­დან მო­ყო­ლე­ბუ­ლი კვლა­ვაც არ­სე­ბობს, კარ­გია, რომ ამ თე­მით და­ინ­ტე­რეს­დით.