არა­ერ­თი კამ­პა­ნი­ის მი­უ­ხე­და­ვად, სას­წავ­ლო წლის დას­რუ­ლე­ბას ყო­ველ­თვის თან ახ­ლავს ტრა­გე­დი­ე­ბი... ფაქ­ტია, რომ სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ნა­წილს რჩე­ვის მი­ღე­ბაც უჭირს, რაც ხში­რად სა­ვა­ლა­ლო შე­დე­გამ­დე მივ­ყა­ვართ.

სწრა­ფი რე­ა­გი­რე­ბის სამ­მარ­თვე­ლოს უფ­რო­სი მა­ი­ო­რი, ვა­რა­ზი წო­წო­ნა­ვა იმ შემ­თხვე­ვებს იხ­სე­ნებს, რო­დე­საც მასა და მის კო­ლე­გებს, ლა­მის სა­კუ­თა­რი სი­ცო­ცხლის ფა­სად მო­უ­წია და­კარ­გუ­ლი ადა­მი­ა­ნის ცხედ­რის ძებ­ნა და ამოყ­ვა­ნა. იყო შემ­თხვე­ვე­ბი, რო­დე­საც მისი კო­ლე­გე­ბი ამ საქ­მეს შე­ე­წირ­ნენ...

ვა­რა­ზი წო­წო­ნა­ვა, მა­ი­ო­რი:​

- და­ახ­ლო­ე­ბით 20 წე­ლია ამ პრო­ფე­სი­ას ვემ­სა­ხუ­რე­ბი. წლე­ბის წინ, შე­სა­ბა­მი­სი ეკი­პი­რე­ბის გა­რე­შე, ლა­მის შიშ­ვე­ლი ხე­ლე­ბით გვი­წევ­და და­ვა­ლე­ბის შეს­რუ­ლე­ბა. უამ­რა­ვი მძი­მე შემ­თხვე­ვა მახ­სოვს, მაგ­რამ ჩემს გა­მოც­დი­ლე­ბა­ში გან­სა­კუ­თე­ე­ბით მძი­მე იყო ლა­გო­დე­ხის ნაკ­რძა­ლის ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე ჩა­ვარ­დნი­ლი გო­გო­ნას ცხედ­რის ამოყ­ვა­ნა.

ოთხკა­ცი­ა­ნი ჯგუ­ფი წა­ვე­დით. სრუ­ლი ეკი­პი­რე­ბით ვი­ყა­ვით... რო­დე­საც იმ დღეს ვიხ­სე­ნებ, არ შე­მიძ­ლია ლა­გო­დე­ხის მო­სახ­ლე­ო­ბის თა­ნად­გო­მა­ზე, თავ­და­დე­ბა­სა და მონ­დო­მე­ბა­ზე არ ვი­სა­უბ­რო. ამ­დე­ნი წე­ლია ამ სამ­სა­ხურ­ში ვარ და ასე­თი ერ­თო­ბა არ მი­ნა­ხავს. მე­გო­ნა, ყვე­ლა და­კარ­გუ­ლი ბავ­შვის ნა­თე­სა­ვი იყო, უბ­რა­ლოდ იქა­უ­რე­ბი ყო­ფი­ლან. ასეთ დროს სახ­ლში რა გაგ­ვა­ჩე­რებ­დაო...

ჩანჩქე­რამ­დე გამ­თე­ნი­ას მი­ვე­დით. გა­ნა­თე­ბა რომ ჩავ­რთეთ, მივ­ხვდი, საკ­მა­ოდ მძი­მე რე­ლი­ე­ფუ­რი მდე­ბა­რე­ო­ბა იყო. ჯერ იმ მხრი­დან მოვ­სინ­ჯეთ შეს­ვლა, სა­დაც ად­გი­ლობ­რი­ვე­ბი მაჩ­ვე­ნებ­დნენ ბავ­შვის ჩა­ვარ­დნის ად­გილს, მაგ­რამ ჩანჩქე­რი ქვებ­ზე ისე­თი სიმ­ძლავ­რით და სის­წრა­ფით ეცე­მო­და, ლა­მის ფეხი მო­მა­წყვი­ტა... არა­და, წყა­ლი ღრმა არ იყო, 1-2 მეტ­რამ­დე იქ­ნე­ბო­და. უბ­რა­ლოდ, ჩანჩქე­რის გამ­კლა­ვე­ბა იყო შე­უძ­ლე­ბე­ლი იყო. მო­სახ­ლე­ო­ბას­თან ერ­თად, წყლის­თვის მი­სა­მარ­თის შეც­ვლა გა­დავ­წყვი­ტეთ, რათა დარ­ტყმის ძალა შეგ­ვემ­სუ­ბუ­ქე­ბი­ნა.

ქვე­ბით კე­დე­ლი ამო­ვა­შე­ნეთ და ჩანჩქერს მი­მარ­თუ­ლე­ბა შე­ვუც­ვა­ლეთ. წყლის და­ცე­მის ძა­ლაც ცო­ტა­თი შემ­ცირ­და. რამ­დე­ნი­მე ჩაყ­ვინ­თვის შემ­დეგ, ვი­თა­რე­ბა რა­ღაც დო­ნე­ზე შე­ვის­წავ­ლე. წყლის ქვეშ, ქვე­ბის გარ­შე­მო, ხე­ე­ბიც იყო ჩა­ხერ­გი­ლი, რაც სი­ტუ­ა­ცი­ას არ­თუ­ლებ­და... მყვინ­თა­ვე­ბის­თვის ერთი და­უ­წე­რე­ლი კა­ნო­ნი არ­სე­ბობს, - სიფრ­თხი­ლე და უსაფრ­თხო­ე­ბის წე­სე­ბის დაც­ვა - თუ შენი თავი არ და­ი­ცა­ვი, ვე­ღარც სხვას და­ეხ­მა­რე­ბი.

- ქვე­ბის ქვეშ გი­წევ­დათ ძებ­ნა?

- დიახ. სა­ბო­ლო­ოდ, ჩანჩქე­რის დაშ­ვე­ბის სა­პი­რის­პი­რო მხრი­დან შე­ვე­დი. ძა­ლი­ან ძლი­ე­რი დი­ნე­ბა იყო და შიგ­ნით ანუ ქვე­ბის ქვეშ ვე­ღარ შევ­დი­ო­დი... გარ­შე­მო ტე­რი­ტო­რია შე­ვა­მოწ­მე, იქ­ნებ რამე მო­სა­ჭი­დი ვი­პო­ვო, რისი დახ­მა­რე­ბი­თაც შე­ვაღ­წევ-მეთ­ქი... ჩას­ვლამ­დე მაჩ­ვე­ნეს და­ახ­ლო­ე­ბი­თი ად­გი­ლი, სა­დაც ბავ­შვი ჩა­ვარ­და, მაგ­რამ ვა­რა­უ­დით ამ­ბობ­დნენ და შე­იძ­ლე­ბო­და, დი­ნე­ბა­საც წა­ე­ღო. ცხედ­რის პოვ­ნის შემ­დეგ, ამოყ­ვა­ნის გეგ­მას შე­ვად­გენ­დით... რამ­დე­ნი­მე ხნი­ა­ნი ძებ­ნის შემ­დეგ, ხე­ლის ცე­ცე­ბით ვი­პო­ვე ცხე­და­რი. ზე­მოთ მყო­ფებს ვუ­თხა­რი, - სა­ვა­რა­უ­დოდ ვი­პო­ვე, მაგ­რამ უნდა დავ­რწმუნ­დე, რომ ის არის-მეთ­ქი. იმ ად­გი­ლი­დან ქვე­ბის გა­ტა­ნა და­ვი­წყეთ. თან მე­ში­ნო­და, წყლის დი­ნე­ბას ცხე­და­რი არ წა­ერ­თვა.

ეს ყვე­ლა­ფე­რი ძა­ლი­ან მძი­მეა მო­სას­მე­ნად, შე­სას­რუ­ლებ­ლად ათას­ჯერ სა­ში­ნე­ლი, მაგ­რამ ასეთ დროს მხო­ლოდ იმა­ზე ვფიქ­რობ, საქ­მე ბო­ლომ­დე მი­ვიყ­ვა­ნო. გო­გო­ნას ძმაც იქვე ტრი­ა­ლებ­და. მის თვა­ლებ­ში უდი­დე­სი ტრა­გე­დია იკი­თხე­ბო­და...

ძლი­ე­რი დი­ნე­ბის გამო თო­კით კვანძს ვერ ვა­კე­თებ­დი. ზე­მოთ მყო­ფებ­მა ჩანჩქერ­სა და ქვას შო­რის, დიდი მორი ჩა­აგ­დეს და წყლის შე­მო­დი­ნე­ბა შემ­ცირ­და... სა­უ­ბა­რია, 15-20 მეტ­რი­ან მო­ნაკ­ვეთ­ზე, რო­მე­ლიც ძალ­ზე სა­ში­ში ად­გი­ლია. ქვე­ბის ქვეშ შევ­ძე­რი, მაგ­რამ მოტ­რი­ა­ლე­ბა ვერ მო­ვა­ხერ­ხე. ბავ­შვისს­ხე­ულს ხელი და­ვავ­ლე და უკუ სვლით წა­მო­ვე­დი... რო­დე­საც წყლის ზე­და­პირ­ზე ამო­ვე­დი, შვე­ბით ამო­ვი­სუნ­თქე, რად­გან ამის გა­კე­თე­ბა შევ­ძე­ლი. არ მინ­და, ოდეს­მე ვინ­მეს იმ რამ­დე­ნი­მე სა­ა­თის გავ­ლა მო­უ­წი­ოს. ეს კოშ­მა­რი იყო.

- რა­ტომ აირ­ჩი­ეთ ეს პრო­ფე­სია?

- მაშ­ვე­ლო­ბა­ზე არას­დროს მი­ოც­ნე­ბია. მო­რაგ­ბე ვი­ყა­ვი. მა­შინ ეს სპორ­ტი ასე­თი პო­პუ­ლა­რუ­ლი არ იყო. მერე მე­გო­ბარ­მა მი­თხრა, სა­მაშ­ვე­ლო-სამ­სა­ხურ­ში და­გა­წყე­ბი­ნებ მუ­შა­ო­ბა­სო და დავ­თანხდმი... ფი­ზი­კუ­რი მო­ნა­ცე­მე­ბიც მი­წყობ­და ხელს. არა­ერ­თი ხი­ფა­თის და სა­რის­კო ვი­თა­რე­ბის მი­უ­ხე­და­ვად, დღემ­დე მო­ვე­დი. წყალ­ქვეშ მუ­შა­ო­ბა, სხვა სამ­ყა­რო იყო ჩემ­თვის.

მით უფრო, რომ მღვრიე წყალ­ში მი­წევს მუ­შა­ო­ბა, სა­დაც ხილ­ვა­დო­ბა არ არის. წყლის შიში არ უნდა ჰქონ­დეს, თო­რემ და­იბ­ნე­ვი. მე სერ­თი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი მყვინ­თა­ვი ვარ, მაგ­რამ ყვე­ლა­ნა­ი­რი წვრთნა სუფ­თა წყლებ­ში, ზღვა­ზე და ან თუნ­დაც მდი­ნა­რე­ებ­ში გა­ვი­ა­რე, მუ­შა­ო­ბა კი, მღვრიე, ბინ­ძურ წყლებ­ში მი­წევს, სა­დაც ბნე­ლა... ვცა­დე ეს სხვე­ბის­თვის მეს­წავ­ლე­ბი­ნა, თა­ვად მთხო­ვეს, მაგ­რამ ვერ შეძ­ლეს. თუმ­ცა, მთა­ში, პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლე­ბი არი­ან. ზოგი ადა­მი­ა­ნი წყალ­ში მუ­შა­ობს კარ­გად, ზო­გიც მთა­ში...

მე ვცდი­ლობ წყლის­ქვეშ “ჩემი ფსი­ქო­ლო­გია” შევ­ქმნა, ჩემს თავს ვე­უბ­ნე­ბი, არა­ფე­რი და­გე­მარ­თე­ბა, ჟანგბა­დი გაქვს, და­ცუ­ლი ხარ და იმუ­შა­ვე, სიბ­ნე­ლე­ზე არ უნდა იფიქ­რო-მეთ­ქი.

- მღვრიე წყალ­ში მუ­შა­ო­ბი­სას, ხმე­ლე­თი­დან ვი­ღაც გა­კონ­ტრო­ლებთ, არა?

- დიახ, მარ­ტო მუ­შა­ო­ბა შე­უძ­ლე­ბე­ლია, რად­გან გა­აჩ­ნია, რამ­დე­ნი ხანი გი­წევს იქ ყოფ­ნა და რა სიღ­რმე­ზე ხარ... თო­კით ვარ ჩაბ­მუ­ლი მე­ო­რეს­თან. სამი სა­ხის სიგ­ნა­ლი გვაქვს – ერთი ჩა­მო­ქაჩ­ვა ნიშ­ნავს, - გა­მა­ჩე­რე! ანუ მოძ­რა­ო­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბა არ მოგ­ცენ, ორ­ჯერ ჩა­მო­ქაჩ­ვით ვა­ნიშ­ნებთ, რომ ამო­მიყ­ვა­ნონ; სამ­ზე მეტი კი, SOS - სიგ­ნალს ნიშ­ნავს, ანუ მყვინ­თავს პრობ­ლე­მე­ბი აქვს და სას­წრა­ფოდ ამო­იყ­ვა­ნონ.

- ალ­ბათ არა­ე­თხელ მო­გი­წი­ათ SOS - სიგ­ნა­ლის გა­მო­ყე­ნე­ბა.

- დიახ. ერთი ასე­ვე გა­მოც­დი­ლი მყვინ­თა­ვი გვყავს, ბზე­კა­ლა­ვა და მას­თან ერ­თად, რუს­თა­ვის­კენ, მტკვარ­ში მო­მი­წია მუ­შა­ო­ბა. ქა­ფი­ა­ნი წყა­ლი იყო, თეთ­რი, მღვრიე და ბინ­ძუ­რი... ადა­მი­ა­ნი იყო გა­და­ვარ­დნი­ლი და ვერ პო­უ­ლობ­დნენ. ჭი­რი­სუ­ფა­ლიც იქვე იყო... არ მე­გო­ნა, თუ ისე­თი მძი­მე ვი­თა­რე­ბა დაგ­ვხდე­ბო­და, თუმ­ცა, მათი შემ­ყუ­რე, იმის თქმა, ვერ ჩა­ვალ, გა­მო­უც­დე­ლი ვარ-მეთ­ქი, მო­მე­რი­და.

არა­და, მყვინ­თა­ვად მუ­შა­ო­ბის ორ­წლი­ა­ნი სტა­ჟი მქონ­და. ბზე­კა­ლა­ვა­მაც გა­მაფრ­თხი­ლა - არ ჩახ­ვი­დეო, მაგ­რამ და­ვუ­ჯე­რე, თოკ­ზე ვარ ჩაბ­მუ­ლი, რა უნდა მო­მი­ვი­დეს-მეთ­ქი, იხ­ტი­ბა­რი არ გა­ვი­ტე­ხე და დი­ნე­ბამ მა­შინ­ვე წყლის ქვეშ ნან­გრე­ვებ­ში შე­მით­რია. თოკი ისე და­ი­ჭი­მა, რო­გორც არ უნდა და­მე­ქა­ჩა, სიგ­ნალს ვერ მივ­ცემ­დი. ბევ­რი ვიწ­ვა­ლე. ხე­ლე­ბი რა­ღაც ნან­გრე­ვებ­ში გა­მე­ჭე­და. ბევ­რი წვა­ლე­ბის შემ­დეგ, რო­გორ­ღაც გავ­თა­ვი­სუფ­ლდი და ამო­ვე­დი... მერე ბზე­კა­ლა­ვა ჩა­ვი­და და ამო­იყ­ვა­ნა ცხე­და­რი.

- ალ­ბათ მუდ­მი­ვი ფსი­ქო­ლო­გუ­რი სტრე­სის გა­და­ლახ­ვა გი­წევთ.

- შე­ვეჩ­ვიე... ფი­ზი­კურ და ფსი­ქო­ლო­გი­ურ ნორ­მა­ტი­ვებს მუდ­მი­ვად ვა­ბა­რებ. იმ­დენ­ნა­ირ ვი­თა­რე­ბა­ში, ისე­თი რთულ პი­რო­ბებ­ში ამო­მიყ­ვა­ნია ცხე­და­რი, არ ვიცი, რამ უნდა გა­მა­ო­ცოს ცხოვ­რე­ბა­ში. ერ­თა­დერ­თი, რაც ყო­ველ­თვის მაკ­ვირ­ვებს, არის ჭი­რი­სუფ­ლის და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა, სა­ნამ ჩა­ვალთ, ისე გა­ნიც­დი­ან, პირ­ჯვარს გვწე­რენ ხოლ­მე, ღმერ­თმა მშვი­დო­ბით ამო­გიყ­ვა­ნო­სო. შემ­დე­გაც უამ­რავ მად­ლო­ბას გვიხ­დი­ან... ძნე­ლია, ამ ყვე­ლა­ფერს ემო­ცი­ის გა­რე­შე უყუ­რო...

რამ­დე­ნი­მე წლის წინ, ისევ ლა­გო­დე­ხის სო­ფელ ცხრა­გორ­ში, ნა­დი­რო­ბი­სას და­კარ­გუ­ლი მო­ნა­დი­რე­ე­ბის ძებ­ნა მოგ­ვიხ­და. ზა­ფხულ­ში, თოვ­ლი რომ დად­ნა, ორი ვი­პო­ვეთ, ერთი დღემ­დე და­კარ­გუ­ლია. ყო­ფი­ლა შემ­თხვე­ვე­ბი, რო­დე­საც პირ­და­პირ უთ­ქვამთ, ქა­ლა­ქე­ლი მაშ­ვე­ლე­ბი მთა­ში ვერ ივ­ლი­თო, მაგ­რამ შე­დე­გით გა­ო­ცე­ბუ­ლან. იმ შემ­თხვე­ვა­შიც ასე იყო - ბი­ჭე­ბის ახ­ლობ­ლებ­თან დღემ­დე მე­გობ­რუ­ლი ურ­თი­ერ­თო­ბა მაქვს.

- წვრთნებს მხო­ლოდ სა­ქარ­თვე­ლო­ში გა­დი­ხართ, თუ უცხო­ეთ­შიც?

- ხან­და­ხან უცხო­ეთ­შიც გვი­წევს. ამას­წი­ნათ ყირ­გი­ზეთ­ში ტბა ისი­კურ­ში გა­ვი­ა­რეთ სწავ­ლე­ბე­ბი. სა­ქარ­თვე­ლო­შიც მუდ­მი­ვად გვი­წევს მომ­ზა­დე­ბე­ბი.

- ალ­ბათ ოჯა­ხიც შე­ე­გუა თქვე­ნი პრო­ფე­სი­ის რის­კებს, არა?

- ოჯახ­ში დე­ტა­ლუ­რად არას­დროს ვყვე­ბი სამ­სა­ხუ­რის ამ­ბებს. მოკ­ლედ ვამ­ბობ, ამო­ვიყ­ვა­ნე-მეთ­ქი და მორ­ჩა. სა­ერ­თოდ, თით­ქმის 20 წე­ლია რაც ამ სამ­სა­ხურ­ში ვარ. ბოლო წლებ­ში, უსაფრ­თხო­ე­ბის თვალ­საზ­რი­სით, გარ­კვე­უ­ლი შე­ზღუდ­ვე­ბია და­წე­სე­ბუ­ლი, ზღვა­ში ნას­ვა­მი შეს­ვლა არ შე­იძ­ლე­ბა, გარ­კვე­უ­ლი მან­ძი­ლის შემ­დეგ აკ­რძა­ლუ­ლი ზო­ნაა; მაშ­ვე­ლე­ბი სა­ნა­პი­რო­ზე მუდ­მი­ვად იმ­ყო­ფე­ბი­ან და დამ­სვე­ნებ­ლებს თვალ­ყურს ადევ­ნე­ბენ... ის, რომ თვით­მკვლე­ლო­ბის მცდე­ლო­ბა დას­ჯა­დი გახ­და, ერ­თგვა­რი პრე­ვენ­ცია აღ­მოჩ­ნდა. წინა წლებ­ში, ყვე­ლა­ფე­რი მიშ­ვე­ბუ­ლი იყო და ტრა­გი­კუ­ლი შემ­თხვე­ვე­ბიც მეტი ხდე­ბო­და... ამას ისიც ემა­ტე­ბო­და, რომ შე­სა­ბა­მი­სი აღ­ჭურ­ვი­ლო­ბა არ გვქონ­და, თუმ­ცა, მუ­შა­ო­ბას რო­გორ­ღაც ვა­ხერ­ხებ­დით... იმ წლებ­ში ჩვე­ნი სამ­სა­ხუ­რი სა­გუ­რა­მო­ში იყო, იქი­დან დავ­დი­ო­დი.

- პრაქ­ტი­კა­ში ალ­ბათ უამ­რა­ვი მძი­მე შემ­თხვე­ვა გქო­ნი­ათ.

- ბევ­რი რამე მახ­სოვს... რამ­დე­ნი­მე წლის წინ, მან­ქა­ნით მი­მა­ვა­ლი სა­სუ­ლი­ე­რო პირი თბი­ლი­სის ერთ-ერთი ხი­დი­დან მტკვარ­ში გა­და­ვარ­და. ად­რი­ა­ნი გა­ზა­ფხუ­ლი იყო. ასეთ დროს, მტკვა­რი ადი­დე­ბუ­ლია და ჩას­ვლა რის­კია. ტექ­ნი­კუ­რი აპა­რა­ტის, ანუ ექო­ლო­ტის სა­შუ­ა­ლე­ბით შე­ვა­მოწ­მეთ წყლის სიღ­რმე. მი­სი­ვე დახ­მა­რე­ბით ვარ­კვევთ და­ახ­ლო­ე­ბით სად უნდა ვე­ძე­ბოთ ობი­ექ­ტი.

თუმ­ცა, კონ­კრე­ტუ­ლად, ადა­მი­ა­ნია, მან­ქა­ნა თუ სხვა რამე, ვერ “კი­თხუ­ლობს". რო­გორც გი­თხა­რით, - მდი­ნა­რე ადი­დე­ბუ­ლი, სწრა­ფი და მღვრიე იყო... იმ დღეს ვერ ვი­პო­ვეთ. მე­ო­რე დღე­საც მო­მიხ­და ჩას­ვლა, ხელ­სა­წყომ სა­ვა­რა­უ­დო ად­გი­ლის შე­სა­ხებ მოგ­ვცა ინ­ფორ­მა­ცი­ა­და ვი­პო­ვეთ კი­დეც. სამ­წუ­ხა­როდ, მე იმ დროს მი­წევს გა­მო­ძა­ხე­ბა­ზე წას­ვლა, რო­დე­საც ადა­მი­ა­ნი უკვე გარ­დაც­ვლი­ლია და ცხე­დარს ვერ პო­უ­ლო­ბენ, ან ვერ ამოჰ­ყავთ.