ექი­მე­ბი ამ და­ა­ვა­დე­ბა­ზე სა­უბ­რი­სას ხში­რად იშ­ვე­ლი­ე­ბენ სტა­ტის­ტი­კას, რათა საფრ­თხის სე­რი­ო­ზუ­ლო­ბა ჯერ კი­დევ მა­შინ დაგ­ვა­ნა­ხონ,როცა კი­ბოს რის­კის შე­სამ­ცი­რებ­ლადსა­კუ­თა­რი ცხოვ­რე­ბის წე­სის შეც­ვლაც საკ­მა­რი­სია.

კი­ბოს მსოფ­ლიო სტა­ტის­ტი­კით კი, რო­მელ­საც­სა­ერ­თა­შო­რი­სო ორ­გა­ნი­ზა­ცია GLOBOCAN-ი აწარ­მო­ებს, ფილ­ტვის კიბო: ა) ყვე­ლა­ზე გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი ონ­კო­ლო­გი­უ­რი და­ვა­დე­ბაა მსოფ­ლი­ო­ში - წე­ლი­წად­ში, სა­შუ­ა­ლოდ, 2 მლნ-ზე მეტი ახა­ლი შემ­თხვე­ვა ფიქ­სირ­დე­ბა­და ბ) ყვე­ლა­ზე ხში­რად იწ­ვევს სიკ­ვდილს - 2018 წელს მსოფ­ლი­ო­ში ფილ­ტვის კი­ბო­თი 1,72 მლნ ადა­მი­ა­ნი გარ­და­იც­ვა­ლა;

რო­გო­რი ციფ­რე­ბია სა­ქარ­თვე­ლო­ში და რას გვთა­ვა­ზობ­სქარ­თუ­ლი მე­დი­ცი­ნა?

ამის შე­სა­ხებ აკად. ფრი­დონ თო­დუ­ას სა­მე­დი­ცი­ნო ცენ­ტრი­სონ­კო­ლო­გი­ის და ჰე­მა­ტო­ლო­გი­ის გან­ყო­ფი­ლე­ბის ხელ­მძღვა­ნე­ლი, ონ­კო­ლო­გი­ი­ვა­ნე კი­ლა­ძეგ­ვე­სა­უბ­რე­ბა.

- ფილ­ტვის კიბო - რო­გო­რია სტა­ტის­ტი­კა სა­ქარ­თვე­ლო­ში?

- და­ვი­წყოთ იმით, რომ 2015 წელს ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი საქ­მე გა­კეთ­და -შე­იქ­მნა კი­ბოს­პო­პუ­ლა­ცი­უ­რი­რე­გის­ტრი, რო­მელ­ში­ცგ­როვ­დე­ბა მო­ნა­ცე­მე­ბი სა­ქარ­თვე­ლო­ში ავ­თვი­სე­ბი­ა­ნი სიმ­სივ­ნე­ე­ბის გავ­რცე­ლე­ბის შე­სა­ხებ.

კი­ბოს რე­გის­ტრის მი­ხედ­ვით, სა­ქარ­თვე­ლო­ში, ისე­ვე რო­გორც მსოფ­ლო­ში,„ფილ­ტვის კიბო“, რო­მე­ლიც აერ­თი­ა­ნებს ტრა­ქე­ის, ბრონ­ქის და ფილ­ტვის კი­ბოს, ყვე­ლა­ზე გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი ლო­კა­ლი­ზა­ცი­ის კი­ბოა.

I და II სტა­დი­ა­ზე რე­გის­ტრი­რე­ბუ­ლია ფილ­ტვის კი­ბოს ახა­ლი შემ­თხვე­ვე­ბის მხო­ლოდ 10%-მდე, ხოლო 60%-ზე მეტი, სამ­წუ­ხა­როდ, და­ა­ვა­დე­ბის მე-4 სტა­დი­ა­ზე მო­დის ექიმ­თან. ვფიქ­რობ, ზედ­მე­ტია იმის გა­მე­ო­რე­ბა, რომ მკურ­ნა­ლო­ბის ეფექ­ტუ­რო­ბა და­მო­კი­დე­ბუ­ლია და­ა­ვა­დე­ბის დრო­უ­ლად გა­მოვ­ლე­ნა­ზე.

რაც შე­ე­ხე­ბა ახა­ლი შემ­თხვე­ვე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბას, თუკი გა­ვით­ვა­ლის­წი­ნებთ, რომ ბევ­რი შემ­თხვე­ვა არ რე­გის­ტრირ­დე­ბა სხვა­დას­ხვა მი­ზე­ზის გამო - მა­გა­ლი­თად, პა­ცი­ენ­ტი არ მი­მარ­თავს კლი­ნი­კას, სა­ზღვარ­გა­რეთ მი­დის სამ­კურ­ნა­ლოდ ან სა­ერ­თოდ მკურ­ნა­ლობს ალ­ტერ­ნა­ტი­უ­ლი მე­თო­დით, ვფიქ­რობ, სა­ქარ­თვე­ლო­ში ფილ­ტვის კი­ბოს ახა­ლი შემ­თხვე­ვა წე­ლი­წად­ში არის არა სტა­ტის­ტი­კით ნაჩ­ვე­ნე­ბი 600, არა­მედ გა­ცი­ლე­ბით მეტი.

- ფილ­ტვის კი­ბოს გა­მომ­წვე­ვი მი­ზე­ზი მხო­ლოდ თამ­ბა­ქოა?

- დამ­ტკი­ცე­ბუ­ლი ფაქ­ტია, რომ ფილ­ტვის კი­ბოს 90% და­კავ­ში­რე­ბუ­ლია თამ­ბა­ქოს­თან. ეს იმას ნიშ­ნავს, რომ 10-დან 9 პა­ცი­ენ­ტი არის მწე­ვე­ლი.

- ხომ შე­იძ­ლე­ბა, ფილ­ტვის კი­ბო­თი არამ­წე­ვე­ლი ადა­მი­ა­ნი და­ა­ვად­დეს?

- დიახ, შე­იძ­ლე­ბა, მაგ­რამ ეს არის მხო­ლოდ და მხო­ლოდ 10% ან ნაკ­ლე­ბი. ამ შემ­თხვე­ვებ­ში მი­ზე­ზია სხვა­დას­ხვა მავ­ნე ნივ­თი­ე­რე­ბე­ბი, რომ­ლე­ბიც ჩვენს სა­სუნ­თქ გზებ­ში ხვდე­ბა - მა­გა­ლი­თად, თუნ­დაც -სამ­ზა­რე­უ­ლო­ში ცუდი ვენ­ტი­ლა­ცი­ი­სას დაგ­რო­ვე­ბუ­ლი გა­ზის ნამ­წვა­ვი,გა­უ­მარ­თა­ვი მან­ქა­ნე­ბის გა­მო­ნა­ბოლ­ქვი და ა.შ., მაგ­რამ ფაქ­ტია, რომ 90% და­კავ­ში­რე­ბუ­ლია თამ­ბა­ქოს­თან და ჩვენ შეგ­ვიძ­ლია, თამ­ბა­ქოს მოხ­მა­რე­ბის შემ­ცი­რე­ბით შე­ვამ­ცი­როთ ეს პრობ­ლე­მა. ფილ­ტვის კი­ბო­თი გა­მოწ­ვე­უ­ლი სიკ­ვდი­ლი­ა­ნო­ბა მე­ტია ვიდ­რე - ძუ­ძუს, კო­ლო­რექ­ტუ­ლი და პროს­ტა­ტის კი­ბო­თი გა­მოწ­ვე­უ­ლი სიკ­ვდი­ლი­ა­ნო­ბა ერ­თად აღე­ბუ­ლი!

ერთ-ერთი ბოლო კვლე­ვით, რო­მელ­მაც შე­ის­წავ­ლა მწე­ვე­ლე­ბი სა­ქარ­თვე­ლო­ში, ზრდას­რუ­ლი მო­სახ­ლე­ო­ბის 31% რე­გუ­ლა­რუ­ლიმ­წე­ვე­ლია- ეს კა­ტას­ტრო­ფუ­ლი სი­ტუ­ა­ცი­აა, სა­გან­გა­შო სიგ­ნა­ლია.

ამი­ტომ კრი­ტი­კუ­ლად მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია პრე­ვენ­ცია. ფილ­ტვის კი­ბოს პრე­ვენ­ცია შე­საძ­ლე­ბე­ლია, გან­სხვა­ვე­ბით სხვა ბევ­რი კი­ბოს­გან.

- კონ­კრე­ტუ­ლად, რას გუ­ლის­ხმობს ფილ­ტვის კი­ბოს პრე­ვენ­ცია?

- პრვენ­ცია გუ­ლის­ხმობს იმას, რომ:

ა) ადა­მი­ან­მა დრო­უ­ლად უნდა აღი­ა­როს და გა­ი­აზ­როს საფრ­თხე;ყვე­ლა ვე­თან­ხმე­ბით იმას, რომ მო­წე­ვა კლავს, რომ მო­წე­ვა უნდა შევ­წყვი­ტოთ, მაგ­რამ რე­ა­ლუ­რად ამას ძა­ლი­ან ცოტა აც­ნო­ბი­ე­რებს. დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი ვარ, ბევ­რი ფიქ­რობს: მე მოვ­წევ და მე არ და­მე­მარ­თე­ბა, რაც თვა­ლის და­ხუჭ­ვაა პრობ­ლე­მა­ზე. ეს საკ­მა­ოდ აგ­რე­სი­უ­ლი და­ა­ვა­დე­ბაა, თუმ­ცა, ბევ­რჯერ გა­ვი­მე­ო­რებ, რომ მისი პრე­ვენ­ცია შე­საძ­ლე­ბე­ლია.

ბ) სა­ხელ­მწი­ფომ უნდა გა­ა­ტა­როს სრულ­ფა­სო­ვა­ნი ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბი თამ­ბა­ქოს კონ­ტრო­ლის კუ­თხით.ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით ბოლო წლებ­ში მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი პრო­ცე­სე­ბი და­ი­წყო. თუკი ასე აქ­ტი­უ­რად გაგ­რძელ­დე­ბა და, ამას­თან ერ­თად, ქა­ლა­ქებ­ში ეკო­ლო­გი­უ­რი უსაფრ­თხო­ე­ბა მუდ­მი­ვად ყუ­რა­დღე­ბის ქვეშ იქ­ნე­ბა, შეგ­ვიძ­ლია ვთქვათ, რომ 10-15 წე­ლი­წად­ში სა­ქარ­თვე­ლო­ში ფილ­ტვის კი­ბოს რის­კი შემ­ცირ­დე­ბა.

გ)უნდა და­ი­ნერ­გოს სკრი­ნინ­გის კულ­ტუ­რა. ფილ­ტვის კი­ბოს სკრი­ნინ­გი რისკ-ჯგუ­ფებ­ში - ეს სი­ახ­ლეა და ერთ-ერთი ეფექ­ტუ­რი სა­შუ­ა­ლე­ბა, რო­მე­ლიც ამ­ცი­რებს სიკ­ვდი­ლი­ა­ნო­ბას. ასე­თი შე­დე­გი დადო ბოლო კვლე­ვებ­მა ბელ­გი­ა­სა და ჰო­ლან­დი­ა­ში, ასე­ვე ფილ­ტვის კი­ბოს ამე­რი­კულ­მა კვლე­ვებ­მა. თუმ­ცა, სა­ნამ სკრი­ნინ­გამ­დე მი­ვალთ, აუ­ცი­ლე­ბე­ლია და­ა­ვა­დე­ბის პრე­ვენ­ცია - კი­დევ ერთხელ გა­ვი­მე­ო­რებ, რომ ეს არის ყვე­ლა­ზე პრე­ვენ­ცი­რე­ბა­დი და­ა­ვა­დე­ბა, გან­სხვა­ვე­ბით სხვა ბევ­რი კი­ბოს­გან. სამ­წუ­ხა­როდ, დღეს სა­ქარ­თვე­ლოს მო­სახ­ლე­ო­ბის, თით­ქმის, მე­სა­მედს არ სჯე­რა, რომ ფილ­ტვის კი­ბოს საფრ­თხის წი­ნა­შე დგას.

- რა სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბი აქვს თო­დუ­ას კლი­ნი­კას ფილ­ტვის კი­ბოს დი­აგ­ნოს­ტი­რე­ბი­სა და მკურ­ნა­ლო­ბის­თვის?

- სა­ქარ­თვე­ლო­ში და­ნერ­გი­ლია ფილ­ტვის კი­ბოს დი­აგ­ნოს­ტი­რე­ბი­სა და მკურ­ნა­ლო­ბის­თვის ყვე­ლა ის სა­შუ­ა­ლე­ბა, რაც კი არ­სე­ბობს თა­ნა­მედ­რო­ვე სამ­ყა­რო­ში.

თო­დუ­ას კლი­ნი­კა­ში ყვე­ლა პი­რო­ბაა იმის­თვის, რომ პა­ცი­ენტს მსოფ­ლი­ოს წამ­ყვა­ნი ქვეყ­ნე­ბის კლი­ნი­კე­ბის სტან­დარ­ტი შევ­თა­ვა­ზოთ.

ჩვენს გუნდს ხელ­მძღვა­ნე­ლობს სერ­ბი პრო­ფე­სო­რი, ფილ­ტვის კი­ბოს მსოფ­ლიო დო­ნის ექ­სპერ­ტიბ­რა­ნის­ლავ იე­რე­მი­ჩი;ფილ­ტვის კი­ბო­ში და კერ­ძოდ კომ­პი­უ­ტე­რულ ტო­მოგ­რა­ფი­ა­ში ერთ-ერთი წამ­ყვა­ნი სპე­ცი­ა­ლის­ტია ჩვე­ნი კლი­ნი­კის დი­რექ­ტო­რი გია წივ­წი­ვა­ძე; დი­აგ­ნოს­ტი­კა­ში გვყავსპრო­ფე­სო­რი გუ­რამ უნ­გი­ა­ძე, რო­მელ­მაც და­ნერ­გა სა­ქარ­თვე­ლო­ში­ენ­დობ­რონ­ქუ­ლი ულტრა­სო­ნოგ­რა­ფია და ლიმ­ფუ­რი კვან­ძე­ბი­სა და სიმ­სივ­ნე­ე­ბის ტრანსბ­რონ­ქუ­ლი ბი­ოფ­სია.ეს მა­ღა­ლი დო­ნის­მა­ნი­პუ­ლა­ცი­აა, რომ­ლის­თვი­საც სა­ზღვარ­გა­რეთ მი­დი­ოდ­ნენ პა­ცი­ენ­ტე­ბი; თო­დუ­ას კლი­ნი­კა­ში გვყავს პეტ-სპე­ცი­ა­ლის­ტე­ბის ავ­ტო­რი­ტე­ტუ­ლი ჯგუ­ფი.პო­ზიტ­რონ-ემი­სი­ურ ტო­მოგ­რა­ფი­ას ანუ PET/CT-ს,რო­მე­ლიც ჩვენს კლი­ნი­კა­ში კეთ­დე­ბა,ად­რე­ულ სტა­დი­ა­ზე შე­უძ­ლია სიმ­სივ­ნის დი­აგ­ნოს­ტი­რე­ბა.ეს არის ფილ­ტვის კი­ბო­ში დი­აგ­ნოს­ტი­კის სტან­დარ­ტი და­სავ­ლე­თის მრა­ვალ ქვე­ყა­ნა­ში.

თი­თო­ე­უ­ლი პა­ცი­ენ­ტის მკურ­ნა­ლო­ბის მე­თოდ­ზე მულ­ტი­დის­ციპ­ლი­ნა­რულ ჯგუფ­ში ვმსჯე­ლობთ კლი­ნი­კუ­რი ონ­კო­ლო­გე­ბი, თო­რა­კა­ლუ­რი ქი­რურ­გე­ბი, რა­დი­ა­ცი­უ­ლი ონ­კო­ლო­გე­ბი, რა­დი­ო­ლო­გე­ბი, პა­თო­მორ­ფო­ლო­გე­ბი და ა.შ.

- რო­გორ მკურ­ნა­ლო­ბენ ფილ­ტვის კი­ბოს თო­დუ­ას კლი­ნი­კა­ში?

- ფილ­ტვის კი­ბოს მკურ­ნა­ლო­ბა­ში მე­დი­ცი­ნას ბოლო ათწლე­ულ­ში ძა­ლი­ან დიდი გარ­ღვე­ვა აქვს - ინა­ხა მო­ლე­კუ­ლუ­რი სა­მიზ­ნე­ე­ბი, ანუ ტარ­გე­ტე­ბი. მო­ლე­კუ­ლუ­რი ცვლი­ლე­ბე­ბის შემ­თხვევ­ში პა­ცი­ენ­ტი ტაბ­ლე­ტი­რე­ბუ­ლი თე­რა­პი­ით იღებს ძა­ლი­ან შე­დე­გი­ან მკურ­ნა­ლო­ბას, მი­ნი­მა­ლუ­რი გვერ­დი­თი ეფექ­ტე­ბით.

თა­ნა­მედ­რო­ვე ონ­კო­ლო­გი­ა­ში სი­ახ­ლეა იმუ­ნო­თე­რა­პია - შე­იქ­მნა პრე­პა­რა­ტე­ბი, რომ­ლე­ბიც იმუ­ნი­ტეტ­ზე ზე­მოქ­მე­დებს- ხელს უწყობს იმუ­ნურ უჯრე­დებს სიმ­სივ­ნის გა­ნად­გუ­რე­ბა­ში. სამ­წუ­ხა­როდ, ეს პრე­პა­რა­ტე­ბი ძვი­რია,მაგ­რამ არ­სე­ბობს სა­ქარ­თვე­ლოს მას­შტა­ბით სხვა­დას­ხვა კლი­ნი­კუ­რი კვლე­ვე­ბი, რომ­ლებ­შიც მო­ნა­წი­ლე­ო­ბენ პა­ცი­ენ­ტე­ბი იმუ­ნო­თე­რა­პი­ის­თვის. იმე­დი მაქვს, ეს სა­კი­თხი რამ­დე­ნი­მე წე­ლი­წად­ში ნელ-ნელა გა­მოს­წორ­დე­ბა.

ქი­რურ­გი­უ­ლი ჩა­რე­ვა მეტ­წი­ლად კეთ­დე­ბა I და II სტა­დი­ე­ბის დროს.

ფილ­ტვის კი­ბოს სა­წყის სტა­დი­ებ­ზე, სამ­წუ­ხა­როდ, სპე­ცი­ფი­კუ­რი სიმპტო­მე­ბი არ აქვს.ხვე­ლა, ტკი­ვი­ლი გულ­მკერ­დის არე­ში, სუნ­თქვის უკ­მა­რი­სო­ბა, ხმის ჩახ­ლე­ჩა, წო­ნის კლე­ბა ფილ­ტვის კი­ბოს და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლი სიმპტო­მე­ბია.

III სტა­დი­ის დროს წამ­ყვა­ნი მე­თო­დია კომ­ბი­ნი­ე­რე­ბუ­ლი ქი­მიო-სხი­ვუ­რი თე­რა­პია, IV სტა­დი­ის დროს კი - სის­ტე­მუ­რი თე­რა­პია.

სამ­წუ­ხა­როდ სა­ქარ­თვე­ლო­ში პა­ცი­ენ­ტთა 90% ანუ 10-დან 9 პა­ცი­ენ­ტი არა­ო­პე­რა­ბე­ლუ­რია ანუ შორსწა­სუ­ლი შემ­თხვე­ვა. ეს ერთ-ერთი ძა­ლი­ან სა­ყუ­რა­დღე­ბო მო­ნა­ცე­მია, რო­მელ­ზეც აქ­ცენტს ვა­კე­თებთ ჩვე­ნი გუნ­დის მეც­ნი­ე­რულ ნაშ­რო­მებ­ში.

კლი­ნი­კუ­რი მე­დი­ცი­ნის სა­მეც­ნი­ე­რო კვლე­ვი­თი ინ­სტი­ტუ­ტის, თო­დუ­ას კლი­ნი­კის ერთ-ერთი მი­ზა­ნია, სა­ქარ­თვე­ლო იყოს მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი რგო­ლი მსოფ­ლიო მეც­ნი­ე­რე­ბა­ში. ჩვენ გლო­ბა­ლუ­რად ვსწავ­ლობთ ფილ­ტვის კი­ბოს ყვე­ლა ას­პექტს, რო­მე­ლიც სა­ქარ­თვე­ლოს­თან არის და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი - რა გა­მოწ­ვე­ვე­ბი და რა შე­საძ­ლებ­ლო­ბე­ბი გვაქვს უკე­თე­სი შე­დე­გის­თვის.ჩვე­ნი გუნ­დის ერთი ნაშ­რო­მი „ფილ­ტვის კიბო სა­ქარ­თვე­ლო­ში“, ახ­ლა­ხან და­ი­ბეჭ­და გა­მო­ცე­მა­ში Journal of Thoracic Oncology, რო­მე­ლიც იმ­პაქტ-ფაქ­ტო­რით მსოფ­ლი­ოს ნო­მერ პირ­ვე­ლი გა­მო­ცე­მაა თო­რა­კა­ლურ ონ­კო­ლო­გი­ა­ში.ესჩ­ვე­ნი გუნ­დის მეც­ნი­ე­რუ­ლი მუ­შა­ო­ბის პირ­ვე­ლი დიდი აღი­ა­რე­ბაა.ასე­ვე, და­სა­ბე­ჭად ამ­ზა­დებსჩ­ვენსპუბ­ლი­კა­ცი­ას ფილ­ტვის კი­ბოს მკურ­ნა­ლო­ბის მე­თო­დე­ბის შე­სა­ხებ ამე­რი­კუ­ლი ჟურ­ნა­ლი;ამ­ჟა­მად ვმუ­შა­ობთ კი­დევ ორ თე­მა­ზე ასე­ვე პრეს­ტი­ჟუ­ლი უცხო­უ­რი სა­მეც­ნი­ე­რო გა­მო­ცე­მე­ბის­თვის.

ფაქ­ტია, რომ დღეს ფილ­ტვის კიბო ყვე­ლა­ზე სე­რი­ო­ზუ­ლი პრობ­ლე­მაა ონ­კო­ლო­გი­ა­ში. ეს არის და­ა­ვა­დე­ბა სიკ­ვდი­ლი­ა­ნო­ბის ყვე­ლა­ზე მა­ღა­ლი მაჩ­ვე­ნებ­ლით.მი­ნი­მა­ლუ­რი, რაც შე­იძ­ლე­ბა კი­ბოს პრე­ვენ­ცი­ის­თვის თი­თო­ე­ულ­მა ჩვენ­გან­მა გა­ვა­კე­თოთ, ეს არის პრობ­ლე­მის აღი­ა­რე­ბა, ჯან­მრთე­ლი ცხოვ­რე­ბის წე­სის დამ­კვიდ­რე­ბა და დრო­უ­ლად მის­ვლა ექიმ­თან.

NS