COVID-19 და ბავშვები - "შესაძლოა, დედის რძე განაპირობებდეს, რომ ბავშვებში დაავადება მსუბუქად ან უსიმპტომოდ მიმდინარეობს"

სტატისტიკის თანახმად, ბავშვები ახალი კორონავირუსით ნაკლებად ავადდებიან, ვიდრე ზრდასრულები. 0-დან 19 წლამდე ასაკის მოზარდებში ავადობის შემთხვევები 0.2%-ს არ აჭარბებს, აქედან რამდენიმეა ლეტალური შედეგი.

როგორც BBC-ის სტატიაში ვკითხულობთ, ოქსფორდის უნივერსიტეტის პედიატრიული ინფექციისა და იმუნიზაციის პროფესორი, ენდრიუ პოლარდი განმარტავს, რომ პანდემიის დასაწყისში იყო მოსაზრება, თითქოს ბავშვები კორონავირუსით არ ინფიცირდებოდნენ, თუმცა ასე არ არის და მათ უბრალოდ, მსუბუქი სიმპტომები აღენიშნებათ. რით შეიძლება ამის ახსნა?

ჩინეთში, COVID-19-ზე ჩატარებული კვლევა აჩვენებს, რომ დაინფიცირებული ბავშვების ნახევარზე მეტს ცხელება, ხველა, მშრალი ყელი, სურდო, სხეულის ტკივილები და ცემინება ჰქონდა; დაახლოებით მესამედს აღენიშნებოდა პნევმონია და მუდმივი სიცხე, ხველა და ქშინვა, თუმცა მძიმე შემთხვევების დამახასიათებელი ქოშინი და სუნთქვის გაძნელება მათ არ ჰქონიათ.

მეცნიერები სამ ვერსიას გამოჰყოფენ, თუ რატომ აქვთ კორონავირუსის მქონე ბავშვებს დიდებთან შედარებით მსუბუქი სიმპტომები:

1. მათ ძირითადად ზედა სასუნთქი გზები (ცხვირი, პირი, ყელი) უზიანდებათ, შესაბამისად, გაციების მაგვარ მახასიათებლებს უფრო ამჟღავნებენ, ვიდრე იმ ვირუსის ნიშნებს, რომელსაც შეუძლია, მისწვდეს ქვედა სასუნთქ გზებს (ფილტვებს), გამოიწვიოს პნევმონია და სიცოცხლისთვის ისეთი საშიში მდგომარეობა, როგორსაც ასაკოვნებში ვხვდებით;
2. ვირუსს ადამიანის უჯრედის ზედაპირზე ცილის, რეცეპტორის არსებობა სჭირდება, რათა შიგნით შეაღწიოს. როგორც ვიცით, კორონავირუსი ამ მიზნით ACE-2 რეცეპტორს იყენებს. შეიძლება, ბავშვებს უფრო ნაკლები ACE-2 რეცეპტორები აქვთ ქვედა სასუნთქ გზებში, ვიდრე - ზედაში, რაც განაპირობებს იმას, რომ ძირითადად ვირუსი მხოლოდ მათ ზედა სასუნთქ გზებს უტევს. მოზარდისა და ზრდასრულის იმუნური სისტემა ერთმანეთისგან ბევრი რამით განსხვავდება. მაგალითად, ბავშვები, განსაკუთრებით საბავშვო ბაღის და სკოლის მოსწავლეები, საკმაოდ ღიანი არიან ახალი რესპირატორული ინფექციების მიმართ, და შესაძლოა ამიტომ, მათ ვირუსის წინააღმდეგ ანტისხეულების უფრო დიდი ბაზა ჰქონდეთ, ვიდრე - დიდებს. ამას გარდა, ბავშვებში ნაკლებადაა ქრონიკული გულსისხლძარღვთა და რესპირატორული დაავადებები, შესაბამისად, უფრო გამძლენი არიან ინფექციის მიმართ.
3. კრიტიკულ მდგომარეობაში მყოფ ზრდასრულებში ვირუსის გასაძევებელი იმუნიტეტი, შეიძლება, გადაჭარბებულიც კი იყოს, რასაც "ციტოკინური შტორმი" ეწოდება. ამან შეიძლება, კარგის გაკეთების ნაცვლად, ადამიანი დააზიანოს და მულტი-ორგანული უკმარისობა გამოიწვიოს. ბავშვების იმუნური სისტემა ჯერ ჩამოუყალიბებელია და ინფექციასთან საბრძოლველად "ციტოკინური შტორმის" მოწყობის ძალა არ შესწევს.

მიუხედავად იმისა, რომ ინფიცირებული ბავშვები უფროსებთან შედარებით უფრო მსუბუქ სიმპტომებს ამჟღავნებენ, უკვე დაფიქსირდა მოზარდების გარდაცვალების შემთხვევებიც: ბოლო დღეებში გარდაიცვალნენ - 12 წლის გოგონა ბელგიიდან, 13 წლის ბიჭი დიდი ბრიტანეთიდან, 16 წლის გოგონა საფრანგეთიდან, 14 წლის მოზარდი ემსხვერპლა ვირუსს ჩინეთში.

მედიცინის დოქტორი, ექიმი-პედიატრი თამარ ობგაიძე AMBEBI.GE-ს ბავშვთა ავადობის შესახებ მეცნიერთა ვერსიების შესახებ ესაუბრება:

- ბავშვებში COVID-19-ის შემთხვევების სტატისტიკა მოზრდილებთან შედარებით გაცილებით ნაკლებია. ჩინეთში დაინფიცირებულებს შორის დაახლოებით 1% იყო ბავშვი, სიკვდილიანობა არ ფიქსირდებოდა. სხვა ქვეყნებში, მაგალითად, იტალიასა და შეერთებულ შტატებში მონაცემები ბევრად მეტია, 6% იყო კორეაში.

ვარაუდობენ, რომ ჩინური სტატისტიკა არაა სწორი, ან მეორე ვარიანტია, ბავშვებში გავრცელება ხდება, თუმცა მათი ანატომიური, ფიზიოლოგიური თუ იმუნური სისტემის თავისებურებების გამო, შეიძლება, ეს უსიმპტომოდ ან ნაკლები სიმპტომატიკით მიმდინარეობდეს. შეიძლება, მათ დაავადება არ უვლინდებათ, მაგრამ რეალურად, გადამდებები არიან. სიკვდილის შემთხვევები პრაქტიკულად არ იყო, თუმცა ევროპის გამოცდილება სხვაგვარი აღმოჩნდა, იქ ასეთი შემთხვევები უკვე მოხდა, განვითარდა მძიმე პნევმონიებიც.

თუმცა, დაავადება SARS-ის შემთხვევაშიც ბავშვთა ავადობა მინიმალური იყო, პრაქტიკულად, 24 წლამდე ასაკის მოზრდილებში სიკვდილიანობა არ ფიქსირდებოდა. ამის მიზეზი შეიძლება იყოს:

პირველი - ბავშვთა ასაკში სხვა კორონავირუსებით ავადობა ხდება და შესაძლებელია, მათ ჯვარედინი იმუნიტეტი ჰქონდეთ, რომელიც ამ ინფექციებისგან იცავს;

მეორე - ამ დაავადების მთავარი გამოვლინება და გართულება პნევმონიაა. ფილტვების ანთება ძირითადად პოლუტანტების ზეგავლენის შემდგომ ვითარდება, რადგან სასუნთქი გზები შეცვლილია, ასევე, მაგალითად, მწეველ ადამიანებში უფრო მეტად ვითარდება. ბავშვთა ასაკში სასუნთქი სისტემა ჯანმრთელია, სასუნთქი გზების ქრონიკული დაავადებებიც იშვიათია და შესაძლებელია, ერთ-ერთი მიზეზი, რომ მათ შორის პნევმონიის ბევრი შემთხვევა არაა აღწერილი, ამით იყოს გამოწვეული.

კიდევ ერთი ვერსია ანგიოტენზინგარდამქმნელ ფერმენტს - ACE-2-ს უკავშირდება. ვირუსს ასე ვთქვათ, წანაზარდები - S-ცილები აქვს, რომელიც წარმოიდგინეთ, რომ გასაღებია. ACE-2 რეცეპტორი ფაქტობრივად, კარის ღიობია, რომელიც ამ გასაღებმა უნდა გააღოს. როდესაც ACE-2 ბევრია (და მოზრდილებს მეტი აქვთ, ვიდრე ბავშვებს), დაკავშირება უფრო მეტ ასეთ რეცეპტორთან ხდება, ვიდრე - ბავშვებში. ასე რომ, ერთ-ერთი ვერსიაა, რომ ბავშვთა ასაკში ამ რეცეპტორის სიმცირეა და შესაბამისად, მათი ავადობა უფრო მცირეა.

რაც შეეხება ციტოკინურ შტორმს, ძალიან მძლავრმა იმუნიტეტმა შესაძლოა, საკუთარი ორგანიზმი დააზიანოს. ამის გამო შეიძლება, ძალიან მძიმე შედეგები და პოლიორგანული უკმარისობა დადგეს, რასაც სიკვდილი მოჰყვება. ის მძლავრი იმუნიტეტის მქონე ადამიანებთან, ოღონდ - მოზრდილებთან ვითარდება. ბავშვებში ციტოკინური შტორმი ფაქტობრივად არ ხდება, ესეცაა ვერსია, რის გამოც მათ მძიმე მიმდინარეობა არ აღენიშნებათ“, - აღნიშნავს ობგაიძე.

პედიატრი განიხილავს ბავშვებში ვირუსის მიმდინარეობის სიმსუბუქის სხვა შესაძლო მიზეზებსაც, რაც დედის რძით კვებას და ბცჟ ვაქცინაციას უკავშირდება.

ქალის რძე არა მარტო საკვებია, არამედ, მასშია ანტისხეულები და შესაძლებელია, იმუნიტეტი, რომელიც ანტისხეულების სახით დედის რძიდან ბავშვზე გადადის, განაპირობებდეს მათთან დაავადების მსუბუქად და ხანდახან, უსიმპტომოდ მიმდინარეობას

ბცჟ-ს ვაქცინაციას რაც შეეხება, არის მოსაზრება, ხომ არ აქვს მას დამცველობითი უნარი, რადგან მის შემდეგ ზოგადად, იმუნიტეტის გაძლიერება ხდება. თაგვებზე ექსპერიმენტული კვლევების შედეგად აღმოჩნდა, რომ ვაქცინირებულ თაგვებს ინტერფერონისა და სხვა დამცველობითი ფაქტორების მაღალი დონე ჰქონდათ, ანუ შეიძლება, დაცვა არა მარტო ტუბერკულოზისგან ხდებოდეს, არამედ, სხვა ვირუსებისა და ბაქტერიებისგანაც.

ადამიანებზე ჩატარებული კვლევებით, ბცჟ-ს ვაქცინაციის შემდეგ, ვირუსული და ბაქტერიული (მათ შორის, რესპირატორული) ინფექციებით და სეფსისით ავადობა მცირდებოდა

იმუნოთერაპიის სახით ბცჟ-ს ვაქცინაცია ზოგიერთი სიმსივნური დაავადების დროსაც გამოიყენება

ახლახანს ამერიკელი მეცნიერების, მილერისა და თანაავტორების კვლევა გამოქვეყნდა - მათ ქვეყნები, სადაც ახალი კორონავირუსი გავრცელდა, სამ ჯგუფად დაჰყვეს: დაბალი, საშუალო და მაღალი ეკონომიკური შემოსავლის სახელმწიფოები. დაბალი შემოსავლის ქვეყნებში ბცჟ ყველგან ტარდებოდა და მათთან COVID-19-ით ავადობა იშვიათი იყო.

თუმცა, ავტორებმა დაუშვეს, რომ შეიძლება, ამ ქვეყნებიდან სტატისტიკა არაზუსტია, ამიტომ, საშუალო და მაღალი შემოსავლის ქვეყნების მონაცემები შეადარეს. ეს ვაქცინაცია, რომელიც ყველა ჯანმრთელ ახალშობილს 0-დან 5 დღემდე ასაკში უტარდება, რუტინულად არ ტარდება აშშ-ში, იტალიაში, გერმანიაში, საფრანგეთსა და ესპანეთში და ტარდება ისეთ ქვეყნებში, როგორიცაა: პოსტსაბჭოთა ქვეყნები, უნგრეთი, ირლანდია, მონაკო, მონტენეგრო, პოლონეთი, პორტუგალია, სერბეთი, სლოვენია და მაკედონია.

სტატისტიკამ აჩვენა, რომ სადაც ბცჟ ტარდება, იქ ავადობა და სიკვდილიანობა საგრძნობლად დაბალია იმ ქვეყნებთან შედარებით, სადაც არ ტარდება“, - აღნიშნავს ობგაიძე AMBEBI.GE-სთან.

მისი თქმითვე, ეს მხოლოდ ვერსიებია, რადგან ვირუსის არსებობა სულ 3 თვეს ითვლის და მისი ქცევა ბოლომდე არ არის შესწავლილი.