ცოტა ხნის წინ, ბევ­რის­თვის საყ­ვა­რე­ლი სა­შო­ბაო სიმ­ღე­რის "ალი­ლოს" შე­სა­ხებ სა­ინ­ტე­რე­სო აღ­მო­ჩე­ნა გა­ვა­კე­თე: მისი ავ­ტო­რი კომ­პო­ზი­ტო­რი თა­მაზ ჯორ­ბე­ნა­ძე ყო­ფი­ლა, სცე­ნა­რის­ტისა და პრო­დი­უ­სე­რის, თე­ო­ნა ჯორ­ბე­ნა­ძის მამა.

ბა­ტონ თა­მაზს "ალი­ლოს" გარ­და ბევ­რი ცნო­ბი­ლი სიმ­ღე­რა ეკუთ­ვნის, თუმ­ცა ამ შე­მოქ­მე­დის შე­სა­ხებ ბევ­რმა არა­ფე­რი იცის...

თა­მაზ ჯორ­ბე­ნა­ძის შე­მოქ­მე­დე­ბის გზა AMBEBI.GE-სთან ინ­ტერ­ვი­უ­ში მის­მა ქა­ლიშ­ვილ­მა თე­ო­ნა ჯორ­ბე­ნა­ძემ გა­იხ­სე­ნა:

"მა­მას არას­დროს ჰქო­ნია თა­ვის წარ­მო­ჩე­ნის სურ­ვი­ლი, 90-იან­მა წლებ­მაც ბევ­რი რამ გა­ნა­პი­რო­ბა - მუ­სი­კის წერა და შეს­რუ­ლე­ბა ვის ახ­სოვ­და, მით უფრო, ვი­საც ოჯა­ხი და შვი­ლე­ბი ჰყავ­და სარ­ჩე­ნი...

მა­ნამ­დე სა­ხელ­მწი­ფო ან­სამ­ბლს ხელ­მძღვა­ნე­ლობ­და და გას­ტრო­ლებ­ზე ხში­რად იყო ევ­რო­პა­ში. ესეც თავ­ბრუ­დამ­ხვე­ვი იქ­ნე­ბო­და 30 წლის ბი­ჭის­თვის, საბ­ჭო­თა კავ­ში­რის დროს უცებ პა­რი­ზი, ბერ­ლი­ნი, ზა­არბრუ­კე­ნი... მუ­სი­კას 5 წლი­დან წერ­და და მუდ­მი­ვად მო­ნა­წი­ლე­ობ­და და იმარ­ჯვებ­და სხვა­დას­ხვა კონ­კურ­სში. მე-5 კლას­ში იყო, როცა მის­მა სა­ვი­ო­ლი­ნე პი­ე­სამ "ნანა" პირ­ვე­ლი ად­გი­ლი მო­ი­პო­ვა.

მა­მას მუ­სი­კის პე­და­გო­გი იყო ნა­ტა­ლია გი­ორ­გო­ბი­ა­ნი, ნატა მურ­ვა­ნი­ძის ბე­ბია, სწო­რედ მას აღ­მო­უ­ჩე­ნია ნიჭი და ბე­ბი­ა­ჩე­მის­თვის უთ­ქვამს: ამის­გან ნამ­დვი­ლი მუ­სი­კო­სი გა­მო­ვაო.

ძა­ლი­ან ცელ­ქი ყო­ფი­ლა, თუმ­ცა მთა­ვა­რი იყო ინ­სტრუ­მენ­ტამ­დე მი­ეყ­ვა­ნათ, დაჯ­დე­ბო­და თუ არა, მა­შინ­ვე კომ­პო­ზი­ცი­ე­ბის დაკ­ვრას იწყებ­და.

მა­მას მე­გო­ბა­რი ვატა რო­დო­ნა­ია ხუმ­რობ­და ხოლ­მე, რომ ღმერ­თი უშურ­ვე­ლად უგ­ზავ­ნის მე­ლო­დი­ებს და რად­გან მათ გა­მო­გო­ნე­ბა­ზე წვა­ლე­ბა არ უწევს, თა­ვის დამ­სა­ხუ­რე­ბად არ მი­აჩ­ნი­აო

როცა მუ­შა­ობ­და, ვი­ცო­დით, რომ არ უნდა გვეხ­მა­უ­რა, სი­ნამ­დვი­ლე­ში მე­ლო­დი­ის შემ­დეგ იწყე­ბა კომ­პო­ზი­ტო­რის­თვის საკ­მა­ოდ მძი­მე ფი­ზი­კუ­რი შრო­მა, სა­ა­თო­ბით ჯდო­მა ინ­სტრუ­მენ­ტთან და ფორ­მი­სა და მუ­სი­კა­ლუ­რი ტექ­სტის დახ­ვე­წა. კი­დევ უფრო რთუ­ლი კი მომ­დევ­ნო ეტა­პია - სა­კუ­თა­რი ნა­წარ­მო­ე­ბე­ბის პატ­რო­ნო­ბა, ან რო­გორც უცხო­ეთ­შია, რო­მე­ლი­მე სა­ა­გენ­ტო უნდა ას­რუ­ლებ­დეს ამ ფუნ­ქცი­ას.

- რა მო­გო­ნე­ბებს უკავ­შირ­დე­ბა თქვენ­თვის ადა­მი­ა­ნი, რო­მელ­მაც ცნო­ბი­ლი სა­შო­ბაო სიმ­ღე­რის გარ­და, ხალ­ხის­თვის საყ­ვა­რე­ლი არა­ერ­თი სიმ­ღე­რა შექ­მნა?

- პირ­ვე­ლი კად­რი, რო­მე­ლიც მა­მას უკავ­შირ­დე­ბა, პი­ა­ნი­ნოა, რომ­ლის გვერ­დით სა­ა­თო­ბით შე­მეძ­ლო დგო­მა. სა­ოც­რე­ბა იყო ჩემ­თვის თუ რო­გორ და­არ­ბე­ნი­ნებ­და თი­თებს კლა­ვი­ა­ტუ­რა­ზე და თან არ უყუ­რებ­და.

მახ­სოვს, მარ­ტო რო­გორც დავ­რჩე­ბო­დი, ვცდი­ლობ­დი, რამ­დე­ნი­მე ნოტი მა­ინც ამე­ღო ისე, რომ კლა­ვი­ა­ტუ­რის­თვის არ შე­მე­ხე­და. ტექ­ნი­კუ­რად ყვე­ლა­ფე­რი შე­იძ­ლე­ბა დას­ძლიო, მაგ­რამ ის ჰარ­მო­ნია, რო­მე­ლიც გულ­ში გწვდე­ბა, არ ის­წავ­ლე­ბა, ბგე­რე­ბის შეკ­რე­ბით ამ­ბე­ბის თხრო­ბა რომ შეძ­ლო, კე­თი­ლი ფე­რი­ე­ბის ჩა­რე­ვა აუ­ცი­ლე­ბე­ლია.

ზოგი რომ უკ­რავს, ტყა­პუ­ნი­ვით ის­მის და ნი­ჭი­ე­რი კაცი შე­ე­ხე­ბა თუ არა ინ­სტრუ­მენტს, ორ­კესტრი­ვით ჟღერს. კონ­სერ­ვა­ტო­რი­ა­ში სწავ­ლის პე­რი­ოდ­ში და მე­რეც, მა­მამ შექ­მნა კვარ­ტე­ტე­ბი, სა­ფორ­ტე­პი­ა­ნო პი­ე­სე­ბი, სიმ­ფო­ნი­უ­რი პო­ე­მა, გუნ­დე­ბი. სამ­წუ­ხა­როდ, ბევ­რი ნოტი და­ი­კარ­გა და აღ­დგე­ნაც შე­უძ­ლე­ბე­ლია... მისი გარ­დაც­ვა­ლე­ბა მო­უ­ლოდ­ნე­ლი იყო...

- სამ­წუ­ხა­როა, ძა­ლი­ან ახალ­გაზ­რდა გარ­დაც­ვლი­ლა... დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი ვარ, უამ­რავ და­სა­მახ­სოვ­რე­ბელ მე­ლო­დი­ას შექ­მნი­და. რა გახ­და მისი გარ­დაც­ვა­ლე­ბის მი­ზე­ზი?

- 55 წლის იყო, ყო­ველ­გვა­რი ავად­მყო­ფო­ბის გა­რე­შე, მე­გობ­რის სამ­ძი­მარ­ზე წა­ვი­და და კი­ბე­ზე რომ ჩა­მო­დი­ო­და ნუგ­ზარ ბაგ­რა­ტი­ონ­თან და გოგი ჩლა­ი­ძეს­თან ერ­თად, გო­გის­თვის უთ­ქვამს ვერ ვარ კარ­გა­დო. გა­მო­ი­ძა­ხეს სას­წრა­ფო და მას შემ­დეგ მხო­ლოდ 2 დღე იცო­ცხლა, ისიც აპა­რა­ტის წყა­ლო­ბით.

რო­დე­საც მი­თხრეს, რომ ინ­სულ­ტი ჰქონ­და და მძი­მედ იყო, რა­ტომ­ღაც მახ­სოვს, რომ სრუ­ლი­ად უი­მე­დოდ ვი­ყა­ვი. მივ­დი­ო­დი გა­მო­სამ­შვი­დო­ბებ­ლად, უკა­ნას­კნე­ლად რომ მე­ნა­ხა. სამ­წუ­ხა­როდ, ცნო­ბი­ე­რე­ბა არ დაბ­რუ­ნე­ბია, მხო­ლოდ მის თბილ ხე­ლებ­ზე შე­ხე­ბა იყო შე­საძ­ლე­ბე­ლი...

- მისი კი­დევ ერთი ძა­ლი­ან ცნო­ბი­ლი სიმ­ღე­რა მინ­და გა­ვიხ­სე­ნოთ - "ზამ­თა­რია, სი­ცი­ვეა". რო­დის და რო­გორ შე­იქ­მნა ეს ნა­მუ­შე­ვა­რი, რო­მელ­საც ჩვენ­ში ბევ­რი მღე­რის და ბევ­რს უყ­ვარს.

- 70-იან წლებ­ში იყო ასე­თი მაუდ-კამ­ბო­ლის კულ­ტუ­რის კლუ­ბი, სა­დაც იკ­რი­ბე­ბოდ­ნენ ახალ­გაზ­რდა მუ­სი­კო­სე­ბი, მამა სამ­ხატ­ვრო ხელ­მძღვა­ნე­ლი გახ­ლდათ და მათი მთა­ვა­რი მას­პინ­ძე­ლი, უს­მენ­დნენ იმ დრო­ის­თვის აკ­რძა­ლულ ჯაზს, ცო­ცხლად ას­რუ­ლებ­დნენ ჯა­ზურ კომ­პო­ზი­ცი­ებს.

"ზამ­თა­რია" ამ თავ­ყრი­ლო­ბე­ბის ჰიტი იყო. ის და­ი­წე­რა 1967 წელს, ჯარ­ში, მუხ­რო­ვა­ნის ბა­ტა­ლი­ონ­ში მსა­ხუ­რე­ბი­სას, სა­დაც მამა იქ შეკ­რე­ბილ ორ­კესტრთან ერ­თად, ხში­რად მარ­თავ­და კონ­ცერ­ტებს.

შემ­დეგ 1971 წელს მა­მას სიმ­ღე­რამ გა­ი­მარ­ჯვა კონ­კურ­სში "ჩვენ ვე­ძებთ ტა­ლან­ტებს", რო­გორც „მხო­ლოდ ქარ­თუ­ლი“ და „სა­ქარ­თვე­ლოს ვარ­სკვლა­ვია“, ერ­თა­დერთ პირ­ველ არხზე, მა­შინ მთე­ლი სა­ქარ­თვე­ლო "ტა­ლან­ტებს" ელო­და. გა­მარ­ჯვე­ბულ სიმ­ღე­რას ჰქვია "ხე და­ა­თოვს“, ტექ­სტი ეკუთ­ვნის მე­დეა სი­მო­ნიშ­ვილს. სხვა­თა შო­რის, მა­მას გარ­დაც­ვა­ლე­ბის შემ­დეგ ვე­ძებ­დი და ეს ქალ­ბა­ტო­ნი ვერ ვი­პოვ­ნე. თე­ბერ­ვალ­ში ძა­ლი­ან მინ­და, რომ ამ სიმ­ღე­რის ახა­ლი ვერ­სია შე­ვას­რუ­ლოთ, ახა­ლი თა­ო­ბის ნი­ჭი­ერ მუ­სი­კო­სებ­თან ერ­თად.

- რა ემო­ცია გაქვთ, რო­დე­საც მა­მის მუ­სი­კას ის­მენთ და ჰგავს თუ არა ის თა­ვად მას?

- მის არ­ქივ­ში ჯერ კი­დევ იმ­დე­ნი ნა­წარ­მო­ე­ბია, რო­მელ­საც მოვ­ლა და გა­მოქ­ვეყ­ნე­ბა სჭირ­დე­ბა, რომ ჩემი მთა­ვა­რი ემო­ცია ამ ეტაპ­ზე ამ საქ­მის დას­რუ­ლე­ბას უკავ­შირ­დე­ბა. რამ­დე­ნი­მე წლის წინ "ცის­ფერ­მა ტრი­ომ" ჩა­წე­რა "ისევ მახ­სენ­დე­ბა" და ახლა ვხე­დავ, რომ უკვე სხვე­ბიც ას­რუ­ლე­ბენ. ჩემი ამო­ცა­ნაა, ამ გაყ­ვით­ლე­ბულ ნო­ტებს სი­ცო­ცხლე შევ­ძი­ნო.

რაც შე­ე­ხე­ბა მსგავ­სე­ბას, მგო­ნია, რომ ავ­ტო­რებს სიმ­ფო­ნი­უ­რი ნა­წარ­მო­ე­ბე­ბი უფრო ჰგვა­ნან, მა­მას ხა­სი­ათს მისი სიმ­ფო­ნი­უ­რი პო­ე­მა უფრო მა­გო­ნებს. თუმ­ცა, იგი­ვე "ზამ­თა­რია", სრუ­ლი­ად გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი მუ­სი­კო­სე­ბის­თვის იყო სა­ინ­ტე­რე­სო - წარ­მო­იდ­გი­ნეთ ას­რუ­ლებს "ცის­ფე­რი ტრიო", პა­ა­ტა ბურ­ჭუ­ლა­ძე, ირაკ­ლი ჩარ­კვი­ა­ნი, სხვა­დას­ხვა ვერ­სი­ას იყე­ნე­ბენ კი­ნო­ფილ­მებ­ში - ესეც მა­მას ბუ­ნე­ბაა, მის­თვის ყვე­ლა ჟან­რი სა­ინ­ტე­რე­სო იყო.

- რო­გორც პრო­დი­უ­სე­რი, ადა­მი­ა­ნი, რომ­ლე­ბიც სხვე­ბის შე­მოქ­მე­დე­ბა­ზე ყო­ველ­თვის აქ­ტი­უ­რად ზრუ­ნავთ, მა­მის შე­მოქ­მე­დე­ბა­ზე თუ აპი­რებთ, რომ ასე­ვე იზ­რუ­ნოთ?

- ხან­და­ხან ვფიქ­რობ, სხვა ავ­ტორს რომ უკავ­შირ­დე­ბო­დეს, ალ­ბათ უფრო სწრა­ფად შევ­ძლებ­დი ამ პრო­ექ­ტის გა­მოქ­ვეყ­ნე­ბას. ძა­ლი­ან რთუ­ლია თი­თო­ე­უ­ლი კომ­პო­ზი­ცი­ის გა­აზ­რე­ბა, შემ­სრუ­ლებ­ლის გა­და­წყვე­ტა. მად­ლო­ბა მინ­და ვუ­თხრა ჩემს მე­გობ­რებს და მა­მის მე­გობ­რებს, ვინც მისი გარ­დაც­ვა­ლე­ბის შემ­დეგ გვერ­დით და­მიდ­გნენ. თუნ­დაც "ალი­ლო", რო­მელ­საც ყო­ველ შო­ბას მი­ლი­ო­ნო­ბით ნახ­ვა აქვს, თამ­რი­კო ჭო­ხო­ნე­ლი­ძე რომ არ ჩარ­თუ­ლი­ყო, არა­ფე­რი გა­მო­ვი­დო­და.

რო­გორ და­ვი­ვი­წყო 2004 წელს ზე­ნი­ტში მყო­ფი მსოფ­ლიო სა­ო­პე­რო ვარ­სკვლა­ვის პა­ა­ტა ბურ­ჭუ­ლა­ძის თა­ნად­გო­მა?! თქვენ იცით, რომ ოპე­რის მომ­ღერ­ლე­ბი არ რის­კა­ვენ სხვა ჟანრ­ში სიმ­ღე­რას და პა­ა­ტამ მა­მას ხსოვ­ნას "ზამ­თა­რია, სი­ცი­ვე­ას" ორი­გი­ნა­ლი ვერ­სი­ის შე­სა­ნიშ­ნა­ვი შეს­რუ­ლე­ბა მი­უ­ძღვნა გი­ტა­რის თან­ხლე­ბით. ვერ და­ვი­ვი­წყებ ირაკ­ლი ჩარ­კვი­ანს, რო­მელ­მაც პრაქ­ტი­კუ­ლად, ძალა მომ­ცა და გა­და­მა­წყვე­ტი­ნა მა­მას არ­ქი­ვი გა­მო­მექ­ვეყ­ნე­ბი­ნა, ნი­კო­ლოზ რაჭ­ველს, რო­მე­ლიც სულ მეხ­მა­რე­ბა...

- თქვენს მა­მაშ­ვი­ლურ ურ­თი­ერ­თო­ბას შე­ვე­ხოთ, რას გას­წავ­ლი­დათ და რას მო­ი­თხოვ­და თქვენ­გან?

- თა­ვი­სუ­ფალ ადა­მი­ა­ნად მზრდი­და, ყო­ველ­გვა­რი შე­ზღუდ­ვე­ბის გა­რე­შე, მკაც­რი და მომ­თხოვ­ნი ხდე­ბო­და, თუკი საქ­მე მუ­სი­კას შე­ე­ხე­ბო­და. ჩემ­თვის გა­მორ­ჩე­უ­ლი დღე იყო, რო­დე­საც მა­მას თან­დას­წრე­ბით პირ­ვე­ლად გავ­ბე­დე და და­ვუ­კა­რი - ძა­ლი­ან მინ­დო­და, ვე­ღი­ა­რე­ბი­ნე.

ცოტა რომ წა­მო­ვი­ზარ­დე მა­მაშ­ვი­ლუ­რი ურ­თი­ერ­თო­ბა შე­მოქ­მე­დე­ბით მე­გობ­რო­ბა­ში გა­და­ი­ზარ­და. ერ­თმა­ნე­თის იდე­ე­ბის პირ­ვე­ლი გამ­ზი­ა­რებ­ლე­ბი ვი­ყა­ვით. ბოლო წელს აქ­ტი­უ­რად ვემ­ზა­დე­ბო­დით მისი ნა­წარ­მო­ე­ბე­ბის გა­მო­სა­ცე­მად.

მახ­სოვს, რო­გორ წუხ­და, მისი ერთ-ერთი სიმ­ღე­რის თემა უახ­ლო­ეს­მა მე­გო­ბარ­მა მი­ი­სა­კუთ­რა. მა­მამ მას ტექ­ტის და­წე­რა სთხო­ვა, მე­ლო­დია ას­წავ­ლა, რამ­დე­ნი­მე დღე­ში ის მო­ვი­და ჩვენ­თან და უთხრა ეს სიმ­ღე­რა მო­მე­ციო, კი ბა­ტო­ნოო, დას­თან­ხმდა და ფიქ­რობ­და, რომ უბ­რა­ლოდ შეს­რუ­ლე­ბა იგუ­ლის­ხმე­ბო­და. ცოტა ხან­ში, ტე­ლე­ვი­ზი­ით ვნა­ხეთ, რომ მის­თვის ძა­ლი­ან ძვირ­ფას­მა კაც­მა, რო­გორც სა­კუ­თა­რი, ისე იმ­ღე­რა... მე და ჩემი ძმა ამ უსა­მარ­თლო ფაქ­ტის მომსწრე­ნი ვი­ყა­ვით, მაგ­რამ გა­დავ­წყვი­ტეთ არას­დროს და­ვა­სა­ხე­ლოთ ეს ადა­მი­ა­ნი.

მსგავ­სი იმედ­გაც­რუ­ე­ბე­ბიც მოქ­მე­დებ­და მას­ზე. სა­ერ­თოდ, აღი­ა­რე­ბა ნი­ჭი­ე­რი ადა­მი­ა­ნე­ბის­თვის არ არის მთა­ვა­რი, რად­გან სა­ბო­ლოო ჯამ­ში, მათ ზუს­ტად იცი­ან, რომ რა­ღაც გან­სა­კუთ­რე­ბულს ატა­რე­ბენ და ქმნი­ან. მაგ­რამ ამა­ვე დროს, თავ­და­ჯე­რე­ბუ­ლო­ბის­თვის მა­ინც აუ­ცი­ლე­ბე­ლია. გულ­სატ­კე­ნია, რომ მის სი­ცო­ცხლე­ში ვერ მო­ეს­წრო ნა­წარ­მო­ე­ბე­ბის სრუ­ლად გა­მოქ­ვეყ­ნე­ბა, იმე­დია, რომ ჩემი ერ­თგუ­ლი მე­გობ­რე­ბი­სა და ახალ­გაზ­რდა მუ­სი­კო­სე­ბის დახ­მა­რე­ბით შევ­ძლებ მისი საქ­მის დას­რუ­ლე­ბას.