2019 წლის პირ­ვე­ლი იან­ვრი­დან ტექ­ნი­კუ­რი ინ­სპექ­ტი­რე­ბის გავ­ლა ყვე­ლა ავ­ტო­მო­ბი­ლის­თვის სა­ვალ­დე­ბუ­ლოა. რე­გუ­ლა­ცი­ე­ბის შე­მო­ღე­ბი­დან დღემ­დე კა­ნონ­ში არა­ერ­თი პუნ­ქტი გამ­კაცრ­და, რო­მე­ლიც ავ­ტო­მო­ბი­ლე­ბის მი­მართ წა­ყე­ნე­ბულ მო­თხოვ­ნებს ამ­კაც­რებს. მათ შო­რის ყვე­ლა­ზე რთუ­ლად მო­საგ­ვა­რე­ბე­ლი მძღო­ლე­ბის­თვის გა­მო­ნა­ბოლ­ქვია.

ხშირ შემ­თხვე­ვა­ში გა­მო­უც­დე­ლი მძღო­ლე­ბი გა­მო­სა­ვალს ახა­ლი ავ­ტო­მო­ბი­ლე­ბის შე­ძე­ნა­ში ხე­და­ვენ, თუმ­ცა ეს არას­წო­რი მიდ­გო­მაა, ვი­ნა­ი­დან პრობ­ლე­მას არა ახა­ლი ავ­ტო­მო­ბი­ლი, არა­მედ მისი სწო­რად მოვ­ლა და ინ­ტენ­სი­უ­რი შე­მოწ­მე­ბა აგ­ვა­რებს. გა­მო­ნა­ბოლ­ქვის კონ­ტრო­ლი ტექ­ნი­კუ­რი ინ­სპექ­ტი­რე­ბის პრო­ცეს­ში ძი­რი­თა­დი ეტა­პია. მთა­ვა­რი კრი­ტე­რი­უ­მი ბენ­ზი­ნის ძრა­ვი­ან ავ­ტო­მო­ბი­ლებ­ში CO-ს მაჩ­ვე­ნებ­ლია. სტა­ტის­ტი­კის მი­ხედ­ვით, ჭარ­ბი CO-ს გა­მომ­წვე­ვი მთა­ვა­რი მი­ზე­ზი ძრა­ვის­თვის საწ­ვა­ვის არას­წო­რი მი­წო­დე­ბაა. პირ­ველ ეტაპ­ზე პრობ­ლე­მა სწო­რედ ამ სის­ტე­მა­ში უნდა ვე­ძე­ბოთ. იმ შემ­თხვე­ვა­ში თუ ბენ­ზი­ნის მი­წო­დე­ბა ძრა­ვამ­დე გზა­ში ფერ­ხდე­ბა, სა­ჭი­როა საწ­ვა­ვის მი­წო­დე­ბის სის­ტე­მის სრუ­ლად გაწ­მენ­და, რათა მფრქვე­ვა­ნა (ე.წ. "ფარ­სუნ­კა") ბენ­ზი­ნის სა­ჭი­რო ოდე­ნო­ბის მი­წო­დე­ბა მოხ­დეს. ამის­თვის რო­გორც წესი მარ­ტი­ვი გა­მო­სა­ვა­ლი სპე­ცი­ა­ლუ­რი სი­თხეა), რო­მე­ლიც რე­ზერ­ვუ­ა­რი­დან გა­მომ­სვლელ მი­ლებს ნა­დე­ბის მო­შო­რე­ბა­ში ეხ­მა­რე­ბა. მე­ო­რეს მხრივ თუ მი­წო­დე­ბის სის­ტე­მა მწყობ­რშია პრობ­ლე­მა შე­საძ­ლოა ვე­ძე­ბოთ მფრქვე­ვა­ნა­ში, რო­მე­ლიც ძრავს საწ­ვა­ვის სა­ჭი­რო ოდე­ნო­ბას აწ­ვდის. მფრქვე­ვა­ნას გა­აჩ­ნია მიკ­რო საწ­ვე­თუ­რე­ბი, რო­მე­ლიც სა­ჭი­რო დროს ძრავ­ში იმ­პულ­სუ­რად აფ­რქვევს ბენ­ზინს. იმ შემ­თვე­ვა­ში თუ მფრქვვა­ნას უხა­რი­ხო საწ­ვა­ვის გამო ნა­დე­ბი ან კო­რო­ზია ხელს უშ­ლის საწ­ვა­ვის მი­წო­დე­ბა­ში ძრა­ვის ოთხტაქ­ტი­ა­ნი მუ­შა­ო­ბის პრინ­ცი­პი არას­წო­რად მიმ­დი­ნა­რე­ობს და მან­ქა­ნის გა­მო­ნა­ბოლ­ქვში CO დად­გე­ნილ სტან­დარ­ტებ­ში ვერ ჯდე­ბა. ხში­რია შემ­თხვე­ვე­ბი, რო­დე­საც სა­ხე­ლოს­ნო­ში მი­სულ მძღო­ლებს საწ­ვა­ვის სის­ტე­მის სრუ­ლად შეც­ვლას ურ­ჩე­ვენ, რო­მე­ლიც საკ­მა­ოდ დიდ ფი­ნან­სურ და­ნა­ხარ­ჯებს უკავ­შირ­დე­ბა. ამი­ტომ პირ­ველ ეტაპ­ზე მძღო­ლებ­მა შე­საძ­ლოა მარ­ტი­ვი მე­თო­დით სცა­დონ თა­ვის დაძ­ვრე­ნა. საწ­ვა­ვის სის­ტე­მის გამ­წმენ­დი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბით შე­საძ­ლოა პრობ­ლე­მა მარ­ტი­ვად აღ­მო­ი­ფხვრას. საწ­მენ­დი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბი ერ­თის მხრივ პრობ­ლე­მის სა­წყის ეტაპ­ზე გა­დაჭ­რის სა­უ­კე­თე­სო სა­შუ­ა­ლე­ბაა მე­ო­რეს მხრივ კი პრე­ვენ­ცი­უ­ლი ღო­ნის­ძი­ე­ბა, რათა კო­რო­ზი­რე­ბა და გამ­ტა­რუ­ნა­რი­ა­ნო­ბის შემ­ცი­რე­ბა სა­მო­მავ­ლოდ თა­ვი­დან ავი­ცი­ლოთ.

გარ­და საწ­ვა­ვის სის­ტე­მის გა­უ­მარ­თა­ო­ბი­სა, გა­მო­ნა­ბოლ­ქვის სტან­დარ­ტებ­ში მოქ­ცე­ვას ძრა­ვის გა­მარ­თუ­ლი მუ­შა­ო­ბაც სჭირ­დე­ბა. საწ­ვა­ვის მი­წო­დე­ბის შემ­დეგ მისი შე­კუმ­შვა და აფეთ­ქე­ბა ხდე­ბა, რის შე­დე­გა­დაც გა­მო­ნა­ბოლ­ქვი წარ­მო­იქ­მნე­ბა. იმ შემ­თხვე­ვა­ში, თუ ბენ­ზი­ნის ჩაფ­რქვე­ვა გა­მარ­თუ­ლია, მაგ­რამ შე­კუმ­შვა აფეთ­ქე­ბის პრო­ცე­სი გა­უ­მარ­თა­ვად მიმ­დი­ნა­რე­ობს, ავ­ტო­მო­ბი­ლი ინ­სპექ­ტი­რე­ბის შე­სა­ბა­მის სტან­დარ­ტებს ვერ და­აკ­მა­ყო­ფი­ლებს. ამ შემ­თხვე­ვა­ში პრობ­ლე­მა არა CO, არა­მედ ვი­ზუ­ა­ლუ­რი დაკ­ვამ­ლი­ა­ნე­ბაა, რო­მე­ლიც ავ­ტო­მო­ბი­ლის და­ხარ­ვე­ზე­ბის მი­ზეზს წარ­მო­ად­გენს. ალ­ბათ ხში­რად შე­გი­ნიშ­ნავთ ლურ­ჯი გა­მო­ნა­ბოლ­ქვი ავ­ტო­მო­ბი­ლებ­ზე. რო­გორც წესი, ხშირ შემ­თხვე­ვა­ში, ეს ზე­თის წვის შე­დე­გია. იმის­თვის რომ მარ­ტი­ვი გა­სა­გე­ბი იყოს, რა იწ­ვევს ზე­თის წვას გე­ტყვით, რომ ზეთი მიკ­როს­კო­პულ დო­ნე­ზე მი­ლი­ო­ნო­ბით მცი­რე ბურ­თუ­ლის ერ­თობ­ლი­ო­ბაა, რო­მე­ლიც ერ­თმა­ნეთ­ზე და­გო­რავს. რო­დე­საც ძრა­ვი ერთი და იგი­ვე ზე­თის პი­რო­ბებ­ში მუ­შა­ობს ეს ბურ­თუ­ლე­ბი ცვდე­ბა, გორ­ვის ნაც­ვლად ერ­თმა­ნეთ­ზე ცურ­ვას იწყებს და ხა­ხუ­ნის ძალა მათ დაწ­ვას და გა­რე­მო­ში აი­რის სა­ხით გა­მო­ყო­ფას იწ­ვევს. ამის გარ­და ზი­ან­დე­ბა ძრა­ვის სარ­ქვე­ლე­ბი და დგუ­შე­ბი. ეს ხში­რად მძღო­ლე­ბის და­უ­დევ­რო­ბით ან უყუ­რად­რე­ბო­ბით არის გა­მოწ­ვე­უ­ლი, რომ­ლე­ბიც ზეთს ძრავ­ში დრო­უ­ლად არ ცვლი­ან. თუმ­ცა არის შემ­თხვე­ვე­ბი რო­დე­საც ზეთს სრუ­ლი ციკ­ლის დას­რუ­ლე­ბამ­დე, დრო­ზე ადრე, ვცვლით, თუმ­ცა კვამ­ლი მა­ინც წარ­მო­იქ­მნე­ბა. ეს ზე­თის უხა­რის­ხო­ბით არის გა­მოწ­ვე­უ­ლი. ამი­ტომ პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლე­ბი, ავ­ტომფლო­ბე­ლებს ხში­რად სპე­ცი­ა­ლურ ზე­თის და­ნა­მა­ტებს ურ­ჩე­ვენ რაც ძრა­ვის შიდა დე­ტა­ლებს, დრო­თა გან­მავ­ლო­ბა­ში დაგ­რო­ვილ ზე­თის და საწ­ვა­ვის ნამ­წვს („ნა­გარს“)აშო­რებს.გა­ჭე­დილ სარ­ქვე­ლებს („კლაპ­ნებს“) და დგუ­შის რგო­ლებს („კო­ლე­ცო­ებს“) ათა­ვი­სუ­ლებს. ძრა­ვის ზეთს აძ­ლევს თა­ვი­სუფ­ლად ცირ­კუ­ლი­რე­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბას, რაც უზ­რუნ­ველ­ყოფს ძრა­ვის დე­ტე­ლე­ბის თა­ნაბ­რად შე­ზეთ­ვას და დე­ტა­ლე­ბის ცვე­თის შემ­ცი­რე­ბას. ზე­თის და­ნა­მა­ტე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბით მძღო­ლი ძრა­ვის დე­ტა­ლე­ბის ცვე­თის­გან მეტ­ნაკ­ლე­ბად დაზრვე­უ­ლია.მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ბენ­ზი­ნი­ა­ნი ძრა­ვე­ბის­გან დი­ზე­ლის ძრა­ვი შე­და­რე­ბით გან­სხვა­ვე­ბუ­ლია, ამ შემ­თხვე­ვა­შიც და­ხარ­ვე­ზე­ბას ავ­ტო­ინ­სპექ­ტი­რე­ბის პრო­ცეს­ში, გა­მო­ნა­ბოლ­ქვის შთან­თქმის კო­ე­ფი­ცი­ენ­ტი იწ­ვევს. პრე­ვენ­ცი­ის­ტვის მფრქვე­ვა­ნე­ბის („ინ­ჟექ­ტო­რე­ბის“) საწ­მენ­დი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბა ამ დრო­საც რე­კო­მენ­დი­რე­ბუ­ლი.

ზე­მოთ აღ­ვნიშ­ნეთ, რომ ინ­სპექ­ტო­ი­რე­ბის პრო­ცეს­ში ავ­ტო­მო­ბი­ლე­ბის და­ხარ­ვე­ზე­ბა ხში­რად ძრა­ვის არას­წო­რი მუ­შა­ო­ბით არის გა­მოწ­ვე­უ­ლი, თუმ­ცა ინ­სპექ­ტი­რე­ბის ცენ­ტრე­ბის ხელ­მძრვა­ნე­ლი ამ­ტკი­ცებს, რომ არა­ნაკ­ლებ პრობ­ლე­მუ­რია სა­ვა­ლი ნა­წი­ლე­ბის გა­უ­მარ­თა­ო­ბა. მძღო­ლე­ბის დიდი ნა­წი­ლი სა­ქარ­თვე­ლო­ში გა­უ­მარ­თა­ვი დე­ტა­ლის აღ­დგე­ნა-რე­კონ­სტრუქ­ცი­ას და ტე­ქისნსპექ­ტი­რე­ბის ამ მე­თო­დით გავ­ლას ახერ­ხებს, თუმ­ცა ეს ძა­ლი­ან არას­წო­რი მიდ­გო­მაა. ვი­ნა­ი­დან სა­ვალ ნა­წი­ლებ­ში ერ­თი­ან­დე­ბა ძი­რი­თა­დად ის დე­ტა­ლე­ბი, რო­მე­ლიც უშუ­ა­ლოდ მძღო­ლის მე­ქა­ნი­კურ ბრძა­ნე­ბას ემორ­ჩი­ლე­ბა. მან­ქა­ნის მარ­თვა სრუ­ლად მძღოლ­ზე მა­შინ არის და­მო­კი­დე­ბუ­ლი რო­დე­საც სა­ვა­ლი ნა­წი­ლე­ბი მწყობ­რშია. მათი ნე­ბი­მი­ე­რი სა­ხით დე­ფორ­მი­რე­ბა, სხვა ავ­ტო­მო­ბი­ლის დე­ტა­ლის მორ­გე­ბა, მათი გა­ჭყუნ­ვა („გა­დაპ­რე­სა“) მძღოლს მარ­თვის სა­და­ა­ვე­ებს ხე­ლი­დან არ­თმევს. და­ზი­ა­ნე­ბუ­ლი სა­ვა­ლი ნა­წი­ლის შემ­თხვე­ვა­ში გა­მო­სა­ვა­ლი მხო­ლოდ ახა­ლი დე­ტა­ლის შე­ძე­ნაა. ამ შემ­თხვე­ვა­შიც კი და­მონ­ტა­ჟე­ბის სწო­რი მე­თო­დის გა­მო­ყე­ნე­ბა­ის და სა­ჭი­რო სა­პო­ხი სა­სუ­ა­ლე­ბე­ბის ფრთხი­ლად შერ­ჩე­ვაა აუ­ცი­ლე­ბე­ლი.

ავ­ტო­მოყ­ვა­რუ­ლებს ხში­რად სა­ვა­ლი ნა­წი­ლე­ბის შეც­ვლა უფრო იშ­ვი­ა­თად უწევთ, ვიდ­რე გა­მო­უც­დელ მძღო­ლებს. ეს თით­ქოს პა­რა­დოქ­სუ­ლად ჟღერს, ვი­ნა­ი­დან დატ­ვირ­თვა ავ­ტო­მოყ­ვა­რუ­ლე­ბის მან­ქა­ნებს უფრო მეტი აქვს, თუმ­ცა არ­სე­ბობს, რიგი მი­ზე­ზე­ბი, რაც სა­ვა­ლი ნა­წი­ლე­ბის მუ­შა­ო­ბის ხან­გრძლი­ვო­ბას გა­ნა­პი­რო­ბებს. სა­ვა­ლი ნა­წი­ლე­ბის უმ­რავ­ლე­სო­ბა ეგ­რე­თწო­დე­ბუ­ლი სახ­სრის პრინ­ცი­პით მუ­შა­ობს, რაც მათ სა­ჭი­რო მოქ­ნი­ლო­ბას ანი­ჭებს. სწო­რედ მათი მოქ­ნი­ლო­ბით არის გა­მოწ­ვე­უ­ლი მოხ­ვე­ვის შე­საძ­ლებ­ლო­ბა. ასე­ვე უს­წორ­მას­წო­რო გზებ­ზე ვიბ­რა­ცი­ის მი­უ­ხე­და­ვად მა­ნევ­რი­რე­ბას სწო­რედ სა­ვა­ლი ნა­წი­ლე­ბი გა­ნა­პი­რო­ბე­ბენ. ხში­რი მოხ­მა­რე­ბის შე­დე­გად მე­ტა­ლის­გან შექ­მნი­ლი სახ­სრუ­ლი ტი­პის სა­ვა­ლი ნა­წი­ლე­ბი ცვდე­ბა. ვი­ნა­ი­დან რკი­ნა რკი­ნა­ზე ცუ­რავს, რაც ხა­ხუ­ნის შე­დე­გად დე­ტა­ლის გა­ცხე­ლე­ბას და მის და­მუ­შა­ვე­ბას იწ­ვევს. ნე­ბი­მი­ე­რი ავ­ტო­მოყ­ვა­რუ­ლი ამა­ში კარ­გად ერ­კვე­ვა ამი­ტომ დე­ტა­ლებს გა­და­ხუ­რე­ბის­გან სპე­ცი­ა­ლუ­რი სა­პო­ხი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბით („ტა­ო­ტით“) იცავს. რაღა თქმა უნდა, ცვე­თის შე­სა­ხებ მან­ქა­ნე­ბის სა­წარ­მო­ებ­შიც იცი­ან და დე­ტა­ლე­ბი ავტმო­ბი­ლის გა­მოშ­ვე­ბის ეტაპ­ზე სა­პო­ხი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბით მო­მა­რა­გე­ბუ­ლია. მძღო­ლე­ბის­თვის ეს და­მამ­შვი­დე­ბე­ლი სიგ­ნა­ლი ვერ იქ­ნე­ბა, რად­გან დრო­თა გან­მავ­ლო­ბა­ში ხში­რი გა­ცხე­ლე­ბა გა­ცი­ე­ბით სა­პო­ხი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბი სა­კუ­თარ ფუნ­ქცი­ას, და­ეხ­მა­რონ რკი­ნის კონ­სტრუქ­ცი­ებს ერ­თმა­ნეთ­ზე სრი­ალ­ში და შე­ამ­ცი­რონ ხა­ხუ­ნის ეფექ­ტი, კარ­გა­ვენ. ამი­ტომ მო­ი­ძებ­ნა მარ­ტი­ვი გა­მო­სა­ვა­ლი. თი­თო­ე­ულ დე­ტალს, რო­მე­ლიც სა­პო­ხი მა­სა­ლის ქო­ნას სა­ჭი­რო­ებს და­უ­მონ­ტაჟ­და მინი ონ­კა­ნი, სა­ი­და­ნაც ნე­ბის­მი­ერ დროს ძვე­ლი უფუნ­ქციო მა­სის გა­მო­ღე­ბა და ახა­ლი სა­პო­ხი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბის ჩა­ტუმბვაა შე­საძ­ლე­ბე­ლი. იმ შემ­თხვე­ვა­ში, თუ მძღო­ლე­ბი ავ­ტო­მო­ბი­ლის სა­ვალ ნა­წი­ლებს წე­ლი­წად­ში ორ­ჯერ სპე­ცი­ა­ლის­ტის ან სა­კუ­თა­რი ძა­ლე­ბით ხა­რი­ხი­ა­ნი სა­პო­ხი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბით მო­ა­მა­რა­გე­ბენ, დე­ტა­ლე­ბის მუ­შა­ო­ბის ხან­გრძლი­ვო­ბა გა­ორ­მაგ­დე­ბა.

სა­ბო­ლოო ჯამ­ში, შე­იძ­ლე­ბა ით­ქვას, რომ ავ­ტო­მო­ბი­ლის მოვ­ლის­თვის სა­ჭი­რო ხა­რის­ხი­ა­ნი პრო­დუქ­ცი­ის შერ­ჩე­ვა, ძი­რი­თად შემ­თხვე­ვებ­ში მან­ქა­ნის გა­მარ­თუ­ლო­ბას გა­ნა­პი­რო­ბებს. მძღო­ლებს ისღა დარ­ჩე­ნი­ათ, დამ­ხმა­რე პრო­დუქ­ცი­ის შე­სა­ხებ ინ­ფორ­მა­ცია მო­ი­ძი­ონ, რო­მე­ლიც მცი­რე პრობ­ლე­მებს, სა­წყის ეტაპ­ზე­ვე, სა­კუ­თა­რი ძა­ლე­ბით მო­აგ­ვა­რებს.