41 წლის ასაკ­ში, ანუ ნა­ხე­ვა­რი ცხოვ­რე­ბის გავ­ლის შემ­დეგ, სვეტ­ლა­ნა ალი­ლუ­ე­ვამ საბ­ჭო­თა კავ­ში­რი და­ტო­ვა, როცა ბო­ლოს და ბო­ლოს აშშ-ის ტუ­რის­ტუ­ლი ვიზა და იქ ჩას­ვლის თან­ხმო­ბა მი­ი­ღო.

ამე­რი­კე­ლე­ბი მას ისე შეხ­ვდნენ, რო­გორც საბ­ჭო­თა კავ­ში­რი­დან გაქ­ცე­ულ­თა შო­რის ყვე­ლა­ზე ცნო­ბილ ადა­მი­ანს. მარ­თლაც ასე იყო - სვეტ­ლა­ნა იო­სებ სტა­ლი­ნის შვი­ლი გახ­ლდათ.

საბ­ჭო­თა კავ­შირ­ში სვეტ­ლა­ნა ალი­ლუ­ე­ვას ცხოვ­რე­ბა ნამ­დვილ ჯო­ჯო­ხე­თად იქცა. დე­დამ, ნა­დეჟ­და ალი­ლუ­ე­ვამ, სი­ცო­ცხლე თვით­მკვლე­ლო­ბით და­ას­რუ­ლა. მა­შინ სვეტ­ლა­ნა შვი­დი წლი­საც არ იყო. წმენ­დას, რო­მე­ლიც სტა­ლინ­მა მო­ა­წყო 30-იან წლებ­ში, მისი მრა­ვა­ლი ნა­თე­სა­ვი ემსხვერ­პლა.

საყ­ვა­რე­ლი დე­ი­და მა­რი­ა­მი და ბიძა ალექ­სან­დრე სვა­ნი­ძე - სტა­ლი­ნის პირ­ვე­ლი ცო­ლის ძმა, და­ა­პა­ტიმ­რეს და რო­გორც ხალ­ხის მტრე­ბი, ისე და­ხო­ცეს. მათი ვა­ჟიც, სვეტ­ლა­ნას ბავ­შვო­ბის მე­გო­ბა­რი, უკ­ვა­ლოდ გაქ­რა. ბიძა სტა­ნის­ლავ რე­დენ­სიც, ნა­დეჟ­დას დის, ანას მე­უღ­ლე, დახ­ვრი­ტეს. სვეტ­ლა­ნას ბი­ძამ, პავ­ლემ (დე­დის ძმამ), პა­ნი­კურ შიშ­ში ცხოვ­რე­ბას ვერ გა­უძ­ლო და ინ­ფარ­ქტით გარ­და­იც­ვა­ლა.

ასევე დაგაინტერესებთ

21:18 / 30-07-2020

"სტალინს უნდა ენახა შოვი, მაგრამ კურორტ უწერაში თევზმა მოწამლა..." - მითები და სინამდვილე შოვში მდებარე "ბელადის სახლზე"

22:20 / 13-01-2019

გამოქვეყნდა სტალინის ქალიშვილის აქამდე უცნობი წერილები - რას წერდა სვეტლანა ცნობილ რუს პოეტს თბილისიდან

16:10 / 29-05-2020

ერთადერთი ქალი, რომელიც ჰიტლერს უყვარდა, მისი დის შვილი იყო - ფიურერის "აკრძალული სიყვარულის" ამბავი

10:59 / 09-09-2023

"სტალინი ძალიან უხეში იყო მის მიმართ, თუმცა ხან ბელადსაც კი ეშინოდა ცოლის..." - საბჭოთა ლიდერის წარუმატებელი ქორწინებები და ბედნიერი საიდუმლო სიყვარული

სვეტ­ლა­ნა 17 წლის როცა იყო, მა­მა­მის­მა მისი შეყ­ვა­რე­ბუ­ლი, ალექ­სი კაპ­ლე­რი 10 წლით გუ­ლაგ­ში გა­მო­კე­ტა... სვეტ­ლა­ნას ცხოვ­რე­ბა­ში ტრა­გი­კუ­ლი მოვ­ლე­ნე­ბი სტა­ლი­ნის სიკ­ვდი­ლის შემ­დე­გაც გაგ­რძელ­და. უფ­რო­სი ძმა ვა­სი­ლი და­ა­პა­ტიმ­რეს და 1962 წელს ლო­თო­ბით გარ­და­იც­ვა­ლა.

სვეტ­ლა­ნას ლი­ტე­რა­ტუ­რუ­ლი მე­გობ­რე­ბი 60-იანი წლე­ბის ნა­ხე­ვარ­ში ერ­თი­მე­ო­რის მი­ყო­ლე­ბით გა­უ­ყე­ნეს შრო­მი­თი ბა­ნა­კე­ბის გზას. როცა სვეტ­ლა­ნამ ბო­ლოს ცოტა სიმ­შვი­დე ჰპო­ვა ბრა­ჯეშ სინ­ხის (ინ­დო­ე­ლი პო­ლი­ტი­კო­სი, მოს­კოვ­ში მთარ­გმნე­ლად მუ­შა­ობ­და) მკლა­ვებ­ში, მას ოფი­ცი­ა­ლუ­რი ხელ­მო­წე­რის უფ­ლე­ბა არ მის­ცეს, თუმც კი სი­ცო­ცხლის ბოლო დღე­ებს ით­ვლი­და.

ბო­ლოს სვეტ­ლა­ნას ნება დარ­თეს, შეყ­ვა­რე­ბუ­ლის ნეშ­ტი მშობ­ლი­ურ ინ­დო­ეთ­ში ჩა­ე­ტა­ნა.

• გან­გის პი­რას

როცა მის­თვის მი­ჩე­ნილ მზრუნ­ველ­თან, ვინ­მე კა­სი­რო­ვას­თან ერ­თად სვეტ­ლა­ნა თვითმფრი­ნა­ვი­დან დე­ლის აე­რო­პორ­ტში ჩა­ვი­და, 1967 წლის 20 დე­კემ­ბერს, მას საბ­ჭო­თა კავ­ში­რის სა­ელ­ჩოს მე­ო­რე მდი­ვა­ნი და სა­ელ­ჩოს კი­დევ ორი მო­ხე­ლე დახ­ვდა. აე­რო­პორ­ტი­დან ისე სწრა­ფად გა­ა­ქა­ნეს, რომ ჟურ­ნა­ლის­ტებ­მა ორი სი­ტყვაც ვერ ათ­ქმე­ვი­ნეს. სა­ელ­ჩოს თა­ნამ­შრომ­ლებ­მა ჩა­მო­არ­თვეს ვიზა, პას­პორ­ტი და ბი­ლე­თი. სვეტ­ლა­ნას სურ­და, ბრა­ჯე­შის ძმის­შვი­ლის სახ­ლში და­ბი­ნა­ვე­ბუ­ლი­ყო, მაგ­რამ იგი სა­ელ­ჩოს სას­ტუმ­რო­ში წა­იყ­ვა­ნეს. მის ოთახ­ში მხო­ლოდ სა­წო­ლი და მა­გი­და იდგა. სხვა ყვე­ლა­ფე­რი გა­ექ­როთ, ტე­ლე­ფო­ნიც კი.

სვეტ­ლა­ნას გა­ნუ­მარ­ტეს, რომ საყ­ვა­რე­ლი ადა­მი­ა­ნის დაკ­რძალ­ვის ცე­რე­მო­ნი­ალს ფა­რუ­ლად უნდა დას­წრე­ბო­და. მა­ს­მე­დი­ას­თან ურ­თი­ერ­თო­ბა ეკ­რძა­ლე­ბო­და, მოს­კოვ­შიც დრო­ზე უნდა დაბ­რუ­ნე­ბუ­ლი­ყო. გარ­დაც­ვლი­ლის ძმის­შვილ­მა სვეტ­ლა­ნას ურ­ნა­ში ჩას­ვე­ნე­ბუ­ლი ნეშ­ტი გა­მო­არ­თვა და პრო­ცე­სი­ას წინ გა­უ­ძღვა. სვეტ­ლა­ნა და სხვა ქა­ლე­ბი ტე­რა­სა­ზე ავიდ­ნენ და იქი­დან უცქერ­დნენ პრო­ცე­სი­ას. ქა­ლებს მას­ში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბის მი­ღე­ბა ეკ­რძა­ლე­ბათ. მა­მა­კა­ცებ­მა ურნა ნა­ვით წა­ი­ღეს და შუ­ა­გულ გან­გში, წყალ­ში ჩა­უშ­ვეს. სვეტ­ლა­ნა ატირ­და.

ალი­ლუ­ე­ვას გა­და­წყვე­ტი­ლი ჰქონ­და, 4 იან­ვარს მოს­კოვ­ში არ დაბ­რუ­ნე­ბუ­ლი­ყო. ინ­დო­ეთ­ში მეტ­ხანს აპი­რებ­და დარ­ჩე­ნას. ვიზა ერ­თთვი­ა­ნი ჰქონ­და და სა­ელ­ჩო წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბას ვერ გა­უ­წევ­და. დე­ლი­ში გა­ჩე­რე­ბა 20 იან­ვრამ­დე სურ­და, ამი­ტომ სა­ელ­ჩოს ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ბას წე­რი­ლი მის­წე­რა და ამის შე­სა­ხებ აც­ნო­ბა. მას იმე­დი ჰქონ­და, რომ ინ­დო­ეთ­ში და­სახ­ლე­ბის უფ­ლე­ბას მი­ი­ღებ­და.

მაგ­რამ ამის ორ­გა­ნი­ზე­ბა რო­გორ უნდა მო­ხერ­ხე­ბი­ნა? გა­და­წყვი­ტა წიგ­ნის და­წე­რა (ავ­ტო­ბი­ოგ­რა­ფი­უ­ლი: “ოცი წე­რი­ლი მე­გო­ბარს”). იქ­ნებ მისი გა­ყიდ­ვა მო­ე­ხერ­ხე­ბი­ნა? მისი აზ­რით, ტექ­სტი აპო­ლი­ტი­კუ­რი იყო, ერ­თგვა­რი სა­ო­ჯა­ხო დღი­უ­რის ფორ­მის, თუმ­ცა დიდ ინ­ტე­რესს გა­მო­იწ­ვევ­და. ის ხომ სტა­ლი­ნის ოჯა­ხის შე­სა­ხებ იქ­ნე­ბო­და.

სვეტ­ლა­ნამ პა­რიზ­ში გა­მომ­ცემ­ლის, ემა­ნუ­ილ დ’ას­ტე­რის მე­უღ­ლეს, ლი­უ­ბა კრა­სინს, რო­მელ­საც მოს­კო­ვი­დან იც­ნობ­და, წე­რი­ლი მის­წე­რა. წე­რილ­ში გა­მო­უ­ტყდა, რომ ინ­დო­ეთ­ში იმ­ყო­ფე­ბა და საბ­ჭო­თა კავ­შირ­ში დაბ­რუ­ნე­ბა არ სურს. ეკი­თხე­ბო­და, თუ მო­ა­ხერ­ხებ­და წიგ­ნის სა­ზღვარ­გა­რეთ გა­მო­ცე­მას. ეს მი­წერ-მო­წე­რა დი­დად სა­რის­კო საქ­მე იყო, თუმ­ცა უკე­თე­სი გზაც არ ჩან­და. რამ­დე­ნი­მე დღის შემ­დეგ ტე­ლეგ­რა­მა მი­ი­ღო: «დიახ, შე­საძ­ლე­ბე­ლია». ამის შემ­დეგ მან აშშ-ის სა­ელ­ჩო­ში მის­ვლა გა­და­წყვი­ტა.

• გაქ­ცე­ვა

სვეტ­ლა­ნას წე­რი­ლი ინ­დო­ეთ­ში დარ­ჩე­ნის ვა­დის გაგ­რძე­ლე­ბის შე­სა­ხებ მოს­კოვ­ში გა­იგ­ზავ­ნა. ცხა­დია, წე­რი­ლით არა­ფე­რი გა­და­წყდე­ბო­და, მაგ­რამ სვეტ­ლა­ნა დრო­ის მო­გე­ბას ცდი­ლობ­და. ქვეყ­ნის ტე­რი­ტო­რია 8 მარტს უნდა და­ე­ტო­ვე­ბი­ნა. სას­ტუმ­რო­ში და სა­ერ­თოდ, სა­ელ­ჩო­ში ქალ­თა სა­ერ­თა­შო­რი­სო დღი­სად­მი მი­ძღვნი­ლი ღო­ნის­ძი­ე­ბის­თვის ემ­ზა­დე­ბოდ­ნენ, მუ­შა­ობ­დნენ მოხ­სე­ნე­ბებ­სა და სა­კონ­ცერ­ტო პროგ­რა­მა­ზე. მალე სვეტ­ლა­ნა ელჩმა სა­დი­ლად მი­იწ­ვია. სვეტ­ლა­ნა საჭ­მელს თით­ქმის არ შე­ხე­ბია. ელჩი კმა­ყო­ფი­ლი დარ­ჩა, რომ სვეტ­ლა­ნას მის­თვის პრობ­ლე­მე­ბი არ შე­უქ­მნია.

სას­ტუმ­რო­ში სვეტ­ლა­ნა ნა­შუ­ა­დღევს დაბ­რუნ­და. თავ­და­პირ­ვე­ლად ფიქ­რობ­და, ამე­რი­კის სა­ელ­ჩო­სათ­ვის მე­ო­რე დი­ლით მი­ე­კი­თხა. ბარ­გი ჩა­ა­ლა­გა, მათ შო­რის, ხელ­ნა­წე­რი და სა­ჩუქ­რე­ბი (სვეტ­ლა­ნა საბ­ჭო­თა კავ­შირ­ში ორ შვილს ტო­ვებ­და - იო­სებ­სა და ეკა­ტე­რი­ნეს). შე­ნო­ბი­დან გა­მო­ვი­და და მო­რი­გეს ჰკი­თხა, ტაქ­სი რო­გორ გა­მო­ე­ძა­ხე­ბი­ნა. მან­ქა­ნის გა­მო­ძა­ხე­ბა მე­ო­რე დი­ლის­თვის სურ­და. სას­ტუმ­როს ოთახ­ში მძი­მე ნა­ბი­ჯე­ბით და­ი­წყო სი­ა­რუ­ლი. კი­დევ ერთხელ ჩა­ხე­და ბავ­შვე­ბის­თვის შე­ძე­ნილ სა­ჩუქ­რებს, თან თა­ვი­სი გეგ­მის ყო­ველ დე­ტალს გულ­დას­მით ამოწ­მებ­და. შემ­დეგ ტაქ­სი შე­უკ­ვე­თა.

მალე გო­ნე­ბა გა­უ­ნათ­და: რა­ტომ უნდა და­ლო­დე­ბო­და დი­ლას?! ეს და­უ­ყოვ­ნებ­ლივ უნდა მო­ე­მოქ­მე­და. დი­ლით ყველ­გან ბევ­რი ხალ­ხი იქ­ნე­ბა. იქ­ნებ დაბ­ნე­უ­ლი­ყო, შე­ში­ნე­ბო­და და უა­რიც კი ეთ­ქვა თა­ვის გან­ზრახ­ვა­ზე. უმ­ჯო­ბე­სი იყო ღა­მის სა­ბურ­ველ­ქვეშ გაქ­ცე­ვა. მით უფრო, რომ ახლა ყვე­ლა ერ­თო­ბო­და და მის გა­უ­ჩი­ნა­რე­ბას ვე­რა­ვინ შე­ამ­ჩნევ­და.

ექ­ვსი სა­ა­თის­თვის სვეტ­ლა­ნა სას­ტუმ­რო­დან გა­მო­ვი­და, რათა ტაქ­სი გა­მო­ე­ძა­ხა. მალე უკვე მან­ქა­ნა­ში იჯდა.- ამე­რი­კის სა­ელ­ჩოს მი­სა­მარ­თი თუ იცით? - ჰკი­თხა მძღოლს. - რა თქმა უნდა, ახ­ლო­საა. რო­გორც ჩანს, ინ­დო­ე­ლი მძღო­ლი კლი­ენ­ტის გან­ზრახ­ვას მიხ­ვდა.

ნიუ-დე­ლი­სა და ვა­შინგტონს შო­რის 10-სა­ა­თი­ა­ნი გან­სხვა­ვე­ბა სვეტ­ლა­ნას სა­სარ­გებ­ლოდ მოქ­მე­დებ­და. ვიდ­რე ამე­რი­კუ­ლი დიპ­ლო­მა­ტი­უ­რი მან­ქა­ნა სრუ­ლი დატ­ვირ­თვით ამუ­შავ­დე­ბო­და, სტა­ლი­ნის ქა­ლიშ­ვი­ლი უკვე რო­მის­კენ მი­მა­ვალ თვითმფრი­ნავ­ში იჯდა. აშშ-ის სა­ხელ­მწი­ფო მდივ­ნის მო­ად­გი­ლე ფოი კო­ლე­რი ძლი­ერ გან­რის­ხდა, როცა თა­ვი­სი ელ­ჩის, ჩეს­ტერ ბო­ულ­სის გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბის შე­სა­ხებ შე­ი­ტყო. მან უცებ მო­ი­ფიქ­რა შემ­დგო­მი მოქ­მე­დე­ბის გეგ­მა.

6 მარტს აშშ-ის სა­ხელ­მწი­ფო მდი­ვან­მა დინ რასკმა სა­ი­დუმ­ლო ტე­ლეგ­რა­მა გა­უგ­ზავ­ნა ლე­ვე­ლინ თომპსონს, სსრკ-ში აშშ-ის ელჩს და აც­ნო­ბა, რომ სტა­ლი­ნის ქა­ლიშ­ვილ­მა შე­ერ­თე­ბულ შტა­ტებს თავ­შე­სა­ფა­რი სთხო­ვა; რომ სვეტ­ლა­ნა კო­მერ­ცი­უ­ლი თვითმფრი­ნა­ვით უკვე მიფ­რი­ნავ­და რო­მის­კენ, ამე­რი­კის სა­ელ­ჩოს ერთ-ერთი თა­ნამ­შრომ­ლის თან­ხლე­ბით. აც­ნო­ბა ისიც, რომ რო­მი­დან აშშ-ში გა­სამ­გზავ­რე­ბე­ლი ბი­ლე­თი სვეტ­ლა­ნას არ ჰქონ­და.

დიპ­ლო­მა­ტი­ურ­მა უწყე­ბამ გა­აფრ­თხი­ლა ამე­რი­კე­ლი ელჩი იტა­ლი­ა­ში ჯორჯ ფრე­დე­რიკ რე­ი­ნ­ჰარ­დტი, რომ სვეტ­ლა­ნას შტა­ტებ­ში ჩას­ვლა ცუდი იქ­ნე­ბო­და. საქ­მეს პო­ლი­ტი­კუ­რი ხა­სი­ა­თი მი­ე­ცე­მო­და. ამის თა­ვი­დან აცი­ლე­ბა სა­ჭი­რო იყო ასე­ვე სვეტ­ლა­ნას პი­რა­დი უსაფრ­თხო­ე­ბის­თვი­საც.

შტა­ტებ­ში მი­აჩ­ნდათ, რომ უკე­თე­სი იქ­ნე­ბო­და, თუ სტა­ლი­ნის ქა­ლიშ­ვი­ლი შვე­ი­ცა­რი­ა­ში, ეს­პა­ნეთ­ში ან იტა­ლი­ა­ში მი­ი­ღებ­და თავ­შე­სა­ფარს. სა­ხელ­მწი­ფო მდი­ვა­ნი თა­ნამ­შრომ­ლებს სთხოვ­და სვეტ­ლა­ნას­თვის აეხ­სნათ, რომ ეს მის ინ­ტე­რე­სებ­შიც იყო. ამე­რი­კის ად­მი­ნის­ტრა­ცი­ას ამ სა­ხის პო­ლი­ტი­კუ­რი გარ­თუ­ლე­ბა სუ­ლაც არ სურ­და. ნე­ბის­მი­ე­რი გზით სვეტ­ლა­ნა ევ­რო­პა­ში უნდა გა­ე­ჩე­რე­ბი­ნათ.

როცა 7 მარტს, დი­ლის 6 სა­ათ­ზე სვეტ­ლა­ნა და ბობ რე­ი­ლი (ინ­დო­ეთ­ში ამე­რი­კის სა­ელ­ჩოს მე­ო­რე მდი­ვა­ნი რო­ბერტ რე­ი­ლი) რო­მის აე­რო­პორ­ტში თვითმფრი­ნა­ვი­დან ჩა­ვიდ­ნენ, ამ უკა­ნას­კნელს ეგო­ნა, რომ შტა­ტე­ბის­კენ გამ­გზავ­რე­ბა­ში მათ ხელს ვე­რა­ვინ შე­უშ­ლი­და. ამი­ტომ ძა­ლი­ან გა­ოც­და, როცა მათ ამე­რი­კის ელ­ჩის მო­ად­გი­ლე დახ­ვდა და ცუდი ამ­ბა­ვი შე­ა­ტყო­ბი­ნა - რე­ილს გა­ნუ­ცხა­დეს, რომ აშშ პრინ­ცი­პუ­ლად წი­ნა­აღ­მდე­გი იყო სვეტ­ლა­ნას მი­ღე­ბი­სა და მათ შტა­ტე­ბის­კენ ფრე­ნის გაგ­რძე­ლე­ბას უკ­რძა­ლავ­და. ის აე­რო­პორ­ტის ერთ ოთახ­ში შე­იყ­ვა­ნეს, სა­დაც რე­ილ­თან ერ­თად მოვ­ლე­ნე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბას უნდა და­ლო­დე­ბო­და.

რო­დე­საც იტა­ლი­ელ­მა ად­მი­რალ­მა ეუ­გე­ნიო ჰენ­კემ გა­ნუ­ცხა­და ქვეყ­ნის სა­გა­რეო საქ­მე­თა მი­ნისტრს, ამი­ნა­ტო­რე ფან­ფა­ნის, რომ სტა­ლი­ნის ქა­ლიშ­ვი­ლი დი­ლას რომ­ში ჩა­მოფ­რინ­დაო, ეს უკა­ნას­კნე­ლი გან­რის­ხდა: მო­ა­შო­რეთ იგი აქე­დან, სას­წრა­ფოდ! მისი აქ ყოფ­ნის კვა­ლიც კი წა­შა­ლეთ!" - კე­თი­ლი, აე­რო­პორ­ტში სა­ერ­თა­შო­რი­სო სექ­ცი­ა­ში და­ვი­კა­ვებთ ად­გილს, სა­ი­და­ნაც ვე­რა­ვინ გაგ­ვყრის" - გა­ნა­ცხა­და ად­მი­რალ­მა.

მომ­დევ­ნო რამ­დე­ნი­მე დღის გან­მავ­ლო­ბა­ში აშშ-ის სა­გა­რეო საქ­მე­თა სა­მი­ნის­ტრო ავ­სტრა­ლი­ი­სა და ახა­ლი ზე­ლან­დი­ის მთავ­რო­ბებს და­უ­კავ­შირ­და. არც ერთი მათ­გა­ნი არ და­თან­ხმდა სტა­ლი­ნის ქა­ლიშ­ვი­ლის­თვის პო­ლი­ტი­კუ­რი თავ­შე­საფ­რის მი­ცე­მას. მხო­ლოდ სამ­ხრეთ აფ­რი­კის რეს­პუბ­ლი­კა იყო ყა­ბულს, მი­ე­ღო ალი­ლუ­ე­ვა, მაგ­რამ თა­ვად სვეტ­ლა­ნას არ ეწა­და გამ­გზავ­რე­ბა იქ, სა­დაც ჯერ კი­დევ მძვინ­ვა­რებ­და აპარ­ტე­ი­დი.

შვე­ი­ცა­რია და­თან­ხმდა სვეტ­ლა­ნას მცი­რე ხნით შე­ფა­რე­ბას. ოღონდ ეს ნე­ბარ­თვა უნდა და­ემ­ტკი­ცე­ბი­ნა ქვეყ­ნის მი­ნის­ტრთა საბ­ჭოს, რო­მე­ლიც რამ­დე­ნი­მე დღის შემ­დეგ შე­იკ­რი­ბე­ბო­და. ამ­გვა­რი დაგ­ვი­ა­ნე­ბა ძა­ლი­ან აღი­ზი­ა­ნებ­და იტა­ლი­ურ მხა­რეს, თუმ­ცა, ამის მი­უ­ხე­და­ვად, რო­გორც რე­ი­ლი ამ­ტკი­ცებ­და, "ად­მი­რალ ჰენ­კეს მათი დე­პორ­ტი­რე­ბა არ ეწა­და". აშშ-ის სა­გა­რეო საქ­მე­თა სა­მი­ნის­ტრო შეჰ­პირ­და იტა­ლი­ე­ლებს, რომ თუ შვე­ი­ცა­რი­ელ­თა დე­ლე­გა­ცია პა­რას­კევ დი­ლით არ გა­მო­ცხად­დე­ბო­და, ლტოლ­ვი­ლი და­უ­ყოვ­ნებ­ლივ გას­წევ­და შე­ერ­თე­ბუ­ლი შტა­ტე­ბის­კენ.

• შტა­ტებ­ში - შვე­ი­ცა­რი­ის გავ­ლით

სვეტ­ლა­ნა და რე­ი­ლი და­მე­გობ­რდნენ. ბი­ნა­ში მხო­ლოდ ერთი სა­წო­ლი იდგა, რო­მე­ლიც სვეტ­ლა­ნას მი­ა­კუთ­ვნეს. ტე­ლე­ფო­ნი შე­უს­ვე­ნებ­ლივ რე­კავ­და. ყო­ვე­ლი სა­უბ­რის შემ­დეგ რე­ი­ლი ფერს კარ­გავ­და. სა­მა­გი­ე­როდ, სვეტ­ლა­ნას­თან მე­გობ­რო­ბა ამ­შვი­დებ­და. შემ­დეგ­ში სვეტ­ლა­ნა იხ­სე­ნებ­და: "მთე­ლი სი­ცო­ცხლე მოთ­მი­ნე­ბას ვსწავ­ლობ­დი და კი­დევ, თა­ვის ღირ­სე­უ­ლად და­ჭე­რას იმ გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბე­ბის მი­მართ, რომ­ლებ­ზე­დაც გავ­ლე­ნის მოხ­დე­ნა არ შე­მეძ­ლო".

პა­რას­კევს, ალი­ონ­ზე ის და რე­ი­ლი იმ ცნო­ბამ გა­აღ­ვი­ძა, რომ რომ­ში მათი ჩას­ვლის შე­სა­ხებ პრე­სას შე­უ­ტყვია. იტა­ლი­ე­ლებ­მა მათ და­უ­ყოვ­ნებ­ლივ მოს­თხო­ვეს ქვეყ­ნის და­ტო­ვე­ბა და ამის­თვის მხო­ლოდ ხუთი სა­ა­თი მის­ცეს. სვეტ­ლა­ნა და რო­ბერ­ტი ჯა­რის­კა­ცე­ბის თან­ხლე­ბით გა­ე­შურ­ნენ თვითმფრი­ნა­ვის­კენ, რო­მე­ლიც ჯერ ლონ­დო­ნის­კენ, ხოლო შემ­დეგ შტა­ტე­ბის­კენ მიფ­რი­ნავ­და. რე­ილ­მა სა­ელ­ჩო­ში და­უ­რე­კა მე­გო­ბარს გა­მო­სამ­შვი­დო­ბებ­ლად. სა­გან­გე­ბოდ გა­მოგ­ზავ­ნი­ლი სამ­გზავ­რო თვითმფრი­ნა­ვი, რო­მელ­საც ისი­ნი ჟე­ნე­ვა­ში უნდა ჩა­ეყ­ვა­ნა, უკვე გამ­ზა­დე­ბუ­ლი იყო. სა­ლონ­ში მხო­ლოდ ორნი იყ­ვნენ, და კი­დევ ლა­ი­ნე­რის ეკი­პა­ჟი.

თვითმფრი­ნა­ვი ღა­მის პირ­ველ სა­ათ­ზე აფ­რინ­და. სვეტ­ლა­ნა ევ­რო­პა­ში პირ­ვე­ლად მოგ­ზა­უ­რობ­და. რომ­ში მას ამის შე­საძ­ლებ­ლო­ბა არ მის­ცე­მია. 11 მარტს დი­ლით სვეტ­ლა­ნამ გა­დაკ­ვე­თა "ტი­რა­ნი­ის სამ­ყა­რო­სა და სი­ნათ­ლის სამ­ყა­როს უხი­ლა­ვი სა­ზღვა­რი". მისი სი­ცო­ცხლის მე­ო­რე ნა­ხევ­რის ნამ­დვი­ლი მოგ­ზა­უ­რო­ბა ახლა იწყე­ბო­და. თუ სვეტ­ლა­ნა ფიქ­რობ­და, რომ წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში მა­მის ჩრდილ­ში ცხოვ­რე­ბას წერ­ტი­ლი და­ეს­მე­ბო­და, ცდე­ბო­და. სვეტ­ლა­ნა ბე­ა­ტენ­ბერ­გის რა­ი­ონ­ში ჩა­იყ­ვა­ნეს. აშშ-ის სა­ხელ­მწი­ფო დე­პარ­ტა­მენ­ტმა მას­ზე მთე­ლი მეთ­ვალ­ყუ­რე­ო­ბა შვე­ი­ცა­რი­ე­ლებს და­ა­კის­რა. ეს უკა­ნას­კნელ­ნი კი ში­შობ­დნენ და ამე­რი­კე­ლე­ბის­გან მო­ი­თხოვ­დნენ, რომ ისი­ნიც მზად ყო­ფი­ლიყ­ვნენ ყო­ვე­ლი შემ­თხვე­ვის­თვის.

სვეტ­ლა­ნას საქ­მე ან­ტო­ნიო ჯა­ნერს, შვე­ი­ცა­რი­ის სა­გა­რეო საქ­მე­თა სა­მი­ნის­ტროს დე­პარ­ტა­მენ­ტის დი­რექ­ტორს ჩა­ა­ბა­რეს. რო­დე­საც და­ი­ნა­ხეს, რომ მას­თან შე­სახ­ვედ­რად ჟურ­ნა­ლის­ტთა მთე­ლი არ­მია და­იძ­რა, სვეტ­ლა­ნა ერთ-ერთ მიყ­რუ­ე­ბულ მო­ნას­ტერ­ში და­მა­ლეს, ხოლო მო­ნაზვნებს მას­თან სა­უ­ბა­რი აუკ­რძა­ლეს.

10 მარტს, პა­რას­კევს, დიპ­ლო­მატ­სა და ის­ტო­რი­კოს, საბ­ჭო­თა კავ­შირ­ში აშშ-ის ყო­ფილ ელჩ ჯორჯ კე­ნანს ტე­ლე­ფო­ნით და­უ­რე­კეს. რე­კავ­და ჯორ­ჯის მე­გო­ბა­რი, CIA-ს თა­ნამ­შრო­მე­ლი დო­ნალდ ჯე­იმ­სო­ნი. "ჩვენ შეგ­ვიძ­ლია ამ საქ­მეს პო­ლი­ტი­კუ­რი ხა­სი­ა­თი მივ­ცეთ". მან კე­ნანს სვეტ­ლა­ნას ხელ­ნა­წე­რის წა­კი­თხვა და მისი ში­ნა­არ­სის შე­ფა­სე­ბა შეს­თა­ვა­ზა. ას­ლე­ბის გა­და­ღე­ბა­ზე CIA-ს ჯერ კი­დევ სვეტ­ლა­ნას რომ­ში ყოფ­ნი­სას ეზ­რუ­ნა. ჯე­იმ­სონს აინ­ტე­რე­სებ­და, ტექ­სტის წა­კი­თხვის შემ­დეგ კე­ნანს სვეტ­ლა­ნას­თან შეხ­ვედ­რის სურ­ვი­ლი თუ ექ­ნე­ბო­და. კე­ნან­მა სვეტ­ლა­ნას­თან შე­სახ­ვედ­რად ჩეს­ტერ ბო­ულ­სი გა­მო­ყო, ხოლო დინ რასკს მის­წე­რა, ალი­ლუ­ე­ვა ჩვე­ნი სა­გა­რეო პო­ლი­ტი­კის გან­სამ­ტკი­ცებ­ლად უნდა გა­მო­ვი­ყე­ნო­თო.

როცა ხელ­ნა­წე­რის ასლმა შტა­ტე­ბამ­დე ჩა­აღ­წია და 16 მარტს კე­ნანს გა­დას­ცეს, ყო­ფილ­მა ელჩმა, ავად­მყო­ფო­ბის მი­უ­ხე­და­ვად იგი ერთ ღა­მე­ში, დიდი მღელ­ვა­რე­ბით წა­ი­კი­თხა. 22 მარტს კე­ნა­ნი შვე­ი­ცა­რი­ა­ში ჩაფ­რინ­და. ჟურ­ნა­ლის­ტე­ბის ყუ­რა­დღე­ბა რომ არ მი­ექ­ცია, ჯერ ქა­ლიშ­ვილს მი­ა­კი­თხა უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში, სა­დაც იგი სწავ­ლობ­და, ხოლო შემ­დეგ ჟე­ნე­ვის უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში ლექ­ცია წა­ი­კი­თხა. კე­ნან­მა მისი ვი­ზი­ტის შე­სა­ხებ სვეტ­ლა­ნას ამ­ცნო. "დიდი პა­ტი­ვია მას­თან შეხ­ვედ­რა, - უთხრეს სვეტ­ლა­ნას, - იგი რუ­სე­თის პრობ­ლე­მე­ბის ყვე­ლა­ზე კარ­გი მცოდ­ნეა".

იტა­ლი­ა­ში სვეტ­ლა­ნა ძა­ლი­ან ჩა­ა­ფიქ­რა ცნო­ბამ, რომ აშშ-ს მისი მი­ღე­ბა არ სურ­და. არც ის იცო­და, რის იმე­დი უნდა ჰქო­ნო­და კე­ნა­ნის და­პი­რე­ბის შემ­დეგ. როცა ეს თა­ვა­ზი­ა­ნი დიპ­ლო­მა­ტი ან­ტო­ნიო ჯა­ნე­რის სახ­ლში სვეტ­ლა­ნას შეხ­ვდა, ძა­ლი­ან მო­უ­წო­ნა ჩა­ნა­წე­რე­ბი. ნა­თე­ლი გახ­და, რომ ხელ­ნა­წე­რი დიდი ყუ­რა­დღე­ბით წა­ე­კი­თხა.

კე­ნან­მა გა­და­წყვი­ტა, სვეტ­ლა­ნა და­ეც­ვა ამე­რი­კა­ში ან­ტი­საბ­ჭო­ურ პრო­პა­გან­და­ში გა­მო­ყე­ნე­ბის­გან. რო­გორც მოგ­ვი­ა­ნე­ბით გა­მო­ირ­კვა, აშშ-ის სა­ხელ­მწი­ფო დე­პარ­ტა­მენ­ტმა ამის­გან მა­ინც ვერ შე­ი­კა­ვა თავი. კე­ნან­მა და­არ­წმუ­ნა სვეტ­ლა­ნა, რომ თუ მარ­თლა გა­და­წყვეტ­და შტა­ტებ­ში წას­ვლას, იქ გა­მომ­ცე­მელს უპ­რობ­ლე­მოდ იპო­ვი­და. 29 მარტს სვეტ­ლა­ნამ ფირ­მა Greenbaum, Wolff & Ernst-ს ხელი მო­უ­წე­რა ორ ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბა­ზე. ერ­თის მი­ხედ­ვით, ფირ­მას უნდა მო­ეგ­ვა­რე­ბი­ნა ყვე­ლა სა­კი­თხი, რო­მე­ლიც სვეტ­ლა­ნას ემიგ­რა­ცი­ას უკავ­შირ­დე­ბო­და, ხოლო მე­ო­რით მას ეძ­ლე­ო­და რო­გორც უკვე და­წე­რი­ლის, ისე მომ­დევ­ნო წიგ­ნე­ბის გა­მო­ცე­მის უფ­ლე­ბა.

ამა­ვე დროს, შვე­ი­ცა­რი­ის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა აი­ძუ­ლებ­და აშშ-ს, სტა­ლი­ნის ქა­ლიშ­ვი­ლი მათი ქვეყ­ნი­დან წა­ეყ­ვა­ნა, მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ქალი ამ ქვე­ყა­ნას პრობ­ლე­მებს არ უქ­მნი­და. დინ რასკმა და­ი­თან­ხმა პრე­ზი­დენ­ტი ლინ­დონ ჯონ­სო­ნი, სვეტ­ლა­ნა შტა­ტებ­ში შე­ეშ­ვათ, რო­გორც კერ­ძო პირი. სა­ხელ­მწი­ფო დე­პარ­ტა­მენ­ტმა მე­დი­ას გა­ნუ­ცხა­და, რომ სტა­ლი­ნის ქა­ლიშ­ვი­ლი აშშ-ში ჩა­მო­დის ნა­ხე­ვარ­წლი­ა­ნი ტუ­რის­ტუ­ლი ვი­ზით Greenbaum, Wolff & Ernst-ის მოწ­ვე­ვით, რათა წიგ­ნის გა­მო­ცე­მას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი სა­კი­თხე­ბი გა­და­წყვი­ტოს და რომ ოფი­ცი­ა­ლუ­რად, დე­პარ­ტა­მენტს ამ საქ­მეს­თან სა­ერ­თო არა­ფე­რი ჰქონ­და.

• ახა­ლი ცხოვ­რე­ბა

21 აპ­რი­ლის დი­ლას ბობ რე­ი­ლი სას­ტუმ­რო­დან გა­მო­ვი­და. სვეტ­ლა­ნა მას უკვე ავ­ტო­მან­ქა­ნა­ში უც­დი­და. ორი­ვე ნიუ-იორკში მი­მა­ვალ თვითმფრი­ნავ­ში ჩაჯ­და და ფიქ­ცი­უ­რი გვა­რით გაფ­რინ­და. აე­რო­პორ­ტში უამ­რა­ვი შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი ჯა­რის­კა­ცი იყო. ჰა­ერ­ში რე­ილ­მა სვეტ­ლა­ნას ჰკი­თხა:

- როცა დავფრინ­დე­ბით, შე­გე­კი­თხე­ბი­ან, თუ რას გა­ა­კე­თებთ. ხომ არ ინე­ბებ­დით, თქვენ მა­გი­ერ მე გავ­ცე პა­სუ­ხი?

- არ არის სა­ჭი­რო. მე ვუ­პა­სუ­ხებ, - უთხრა სვეტ­ლა­ნამ.

მას კე­ნან­მა ტექ­სტი და­უ­წე­რა, რო­მე­ლიც აე­რო­პორ­ტში უნდა წარ­მო­ეთ­ქვა: "ამ ქვე­ყა­ნა­ში იმი­ტომ ჩა­მოვ­დი­ვარ, რომ რუ­სე­თის სა­ზღვრებს გა­რეთ ახა­ლი ცხოვ­რე­ბა და­ვი­წყო. შე­ერ­თე­ბუ­ლი შტა­ტე­ბის გაც­ნო­ბის სურ­ვი­ლიც მაქვს. ჩემს წიგნ­თან და­კავ­ში­რე­ბით აქ ბევრ ადა­მი­ანს შევ­ხვდე­ბი. არ ვიცი, რამ­დენ ხანს დავ­რჩე­ბი... მგზავ­რო­ბამ დამ­ღა­ლა, რამ­დე­ნი­მე დღით მინ­და და­ვის­ვე­ნო, ვიდ­რე მე­დი­ის წარ­მო­მად­გენ­ლებს შევ­ხვდე­ბი".

კე­ნა­ნის ამო­ცა­ნა იყო ისე წა­რე­მარ­თა სვეტ­ლა­ნას ცხოვ­რე­ბა, რომ აშშ-საბ­ჭო­თა კავ­ში­რის ურ­თი­ერ­თო­ბის­თვის ზი­ა­ნი არ მი­ე­ყე­ნე­ბი­ნა. ყო­ფი­ლი ელჩი ქალს საკ­მა­რი­სად კარ­გად არ იც­ნობ­და, სტა­ლი­ნის ქა­ლიშ­ვილს არ ეწა­და მისი კონ­სპექ­ტით სარ­გებ­ლო­ბა. მას სურ­და ნათ­ლად აეხ­სნა ხალ­ხი­სათ­ვის, რა­ტომ და­ტო­ვა რუ­სე­თი. მთა­ვა­რი მი­ზე­ზი სუ­ლაც არ ყო­ფი­ლა წიგ­ნი, არა­მედ ის და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა, რო­მე­ლიც საბ­ჭო­თა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას ჰქონ­და ხე­ლოვ­ნე­ბი­სა და ინ­ტე­ლექ­ტუ­ა­ლე­ბი­სად­მი სა­ზო­გა­დოდ.

ამე­რი­კე­ლებს რაც უნდა ეთ­ქვათ, კრემლს მა­ინც ვერ და­ა­ჯე­რებ­დნენ, რომ CIA-მ "არ მო­ამ­ზა­და და არ და­ა­ფი­ნან­სა" სვეტ­ლა­ნას გაქ­ცე­ვა. საბ­ჭო­თა ხალ­ხს ოფი­ცი­ა­ლუ­რად უნდა და­ე­ჯე­რე­ბი­ნა, რომ სვეტ­ლა­ნა მო­ი­ტა­ცეს. მათ­თვის გა­მო­რი­ცხუ­ლი უნდა ყო­ფი­ლი­ყო იმის დაშ­ვე­ბა, რომ ქალ­მა სა­კუ­თა­რი სურ­ვი­ლით და­ტო­ვა რუ­სე­თი. ამი­ტომ რუ­სებს მისი უკან დაბ­რუ­ნე­ბა სურ­დათ.

ეს ყვე­ლა­ფე­რი სვეტ­ლა­ნამ სა­ხალ­ხოდ ასე ახ­სნა: "მათ არ შე­უძ­ლი­ათ იმის გა­გე­ბა, რომ ადა­მი­ანს და­მო­უ­კი­დებ­ლად შე­უძ­ლია გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბის მი­ღე­ბა. ვერ გა­უ­გი­ათ, რომ რუ­სე­თი­დან ჩემი სურ­ვი­ლით წა­მო­ვე­დი, რომ არც რამე შეთ­ქმუ­ლე­ბას, თუ რამე ხა­ფან­გის და­გე­ბას ად­გი­ლი არ ჰქო­ნია. მათ­თვის ასე­თი სცე­ნა­რი წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლია.

მათ­თვის ადა­მი­ა­ნის მხო­ლოდ ისე­თი ქცე­ვაა მი­სა­ღე­ბი, რო­მე­ლიც რო­მე­ლი­ღაც ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის ინი­ცი­ა­ტი­ვი­დან, კო­ლექ­ტი­უ­რი ნე­ბი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე­ობს. პირ­და­პირ ცო­ფებს ყრი­ან, როცა იგე­ბენ, რომ 50 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში რუსი ხალ­ხის გა­ნუ­წყვე­ტე­ლი და­მუ­შა­ვე­ბის შე­დე­გად ადა­მი­ა­ნის ცნო­ბი­ე­რე­ბა­ში მა­ინც ვერ დამ­კვიდ­რდა სამ­ყა­როს ასე­თი აღ­ქმა. მათ აღაშ­ფო­თებთ ის გა­რე­მო­ე­ბა, რომ მთელ­მა ნა­ხე­ვარ­მა სა­უ­კუ­ნემ ამა­ოდ ჩა­ი­ა­რა და ხალ­ხს რა­ღაც აქვს სათ­ქმე­ლი".

ამ­ბრო­სი გრი­ში­კაშ­ვი­ლი; ის­ტო­რი­ულ-შე­მეც­ნე­ბი­თი ჟურ­ნა­ლის, “ის­ტო­რი­ა­ნის“ მა­ი­სის ნო­მე­რი