რამდენ მილიონს დაზოგავს საქართველოს ბიუჯეტი, თუ 19 სამინისტრო განახევრდება

ეროვნული ბანკის მოქმედი პრეზიდენტის, გიორგი ქადაგიძის განცხადებას სამინისტროების ნაწილის გაუქმებისა და ამით ბიუროკრატიული ხარჯების შემცირების თაობაზე, დიდი აჟიოტაჟი და აზრთა სხვადასხვაობა მოჰყვა. ქადაგიძის გამოსვლას მავანი პოპულისტურად მიიჩნევს, ზოგი კი მის აზრს იზიარებს და აღნიშნავს, რომ სამთავრობო სტრუქტურების ოპტიმიზაცია შესაძლებელი და აუცილებელია.

რეალურად, რამდენად არსებობს ქვეყანაში ბიუროკრატიის შემცირების რეზერვი და რა ფისკალურ ეფექტს მიიღებს სამინისტროებისა და მათი ადმინისტრაციული ხარჯების შემცირებით საქართველოს ბიუჯეტი - საკითხზე სასაუბროდ AMBEBI.GE "საქართველოს რეფორმების ასოციაციის" ეკონომისტს ბესო ნამჩავაძეს ესაუბრა:

"იმ შემთხვევაში, თუ ათი სამინისტროთი შემცირდება სამთავრობო უწყებათა ჩამონათვალი, სამინისტროების შერწყმა და გაუქმება ასე წარმომიდგენია: ევროინტეგრაციის, შერიგებისა და სამოქალაქო თანასწორობის, ასევე დიასპორის სამინისტროების ფუნქციები საგარეო საქმეთა სამინისტრომ შეითავსოს. აღნიშნული უწყება ისედაც მოიცავს ამ საკითხებზე მუშაობას. ენერგეტიკის, ინფრასტრუქტურისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროების ფუნქციები ეკონომიკის სამინისტროში გაერთიანდეს, სასჯელაღსრულება შსს-ს მიუერთდეს, ხოლო სპორტისა და კულტურის სამინისტროები ადგილობრივი თვითმმართველობის ბიუჯეტზე გადავიდეს. ამ ყველაფრით ბიუროკრატიული ხარჯები 80 მილიონი ლარით შემცირდება. ვფიქრობ, ამაზე უფრო რადიკალური ნაბიჯი რთულად წარმოსადგენია, პრაგმატულ პოლიტიკაში კიდევ უფრო მეტი ოპტიმიზების საშუალება არ გვაქვს", - აღნიშნავს ნამჩავაძე.

მისი თქმით, ფულის დაზოგვის დიდი რესურსი ნებისმიერ სამინისტროშია. ეკონომისტი აცხადებს, რომ ერთი მაღალი თანამდებობის პირის გათავისუფლებით წელიწადში 200 000 ლარამდე დაიზოგება. "ჩვენ ბევრ სამინისტროში გვაქვს ასეთი სურათი, უწყებას ჰყავს მინისტრი, თავისი მოადგილეებითა და დეპარტამენტის უფროსებით. რეალურად კი მინისტრის მადგილე და დეპარტამენტის უფროსი ერთ საქმეს აკეთებენ. ან ერთი უნდა დარჩეს, ან - მეორე. ძალიან ბევრი სამსახური უბრალოდ, გამოგონილია. უფრო ღრმადაც რომ გავყვეთ, 2-3 სამმართველო ხშირად ერთსა და იმავე საქმეს აკეთებს, ასე რომ, შიდა ოპტიმიზაციის რესურსი ნამდვილად არის", - აღნიშნავს ბესო ნამჩავაძე.

მისი თქმით, მხოლოდ სამინისტროების ბიუროკრატიული ხარჯების შემცირებას ბიუჯეტზე ფისკალური ეფექტი არ ექნება და იმისთვის, რომ მნიშვნელოვანი ცვლილება მივიღოთ, ამას რომელიმე სამინისტრო თავისი პროგრამებითა და ფუნქციებით უნდა შეეწიროს.

"80 მილიონი ჯამში მნიშვნელოვანი თანხაა, მაგრამ პრაგმატულად რომ შევხედოთ, ათი სამინისტროს გაუქმება საკმაოდ რთულია. რადგან ასეულობით ადამიანი სამსახურს დაკარგავს, რეორგანიზაცია კი რთულ პროცესებთან იქნება დაკავშირებული. ჩვენ თუ გვინდა, რომ რომელიმე სამინისტროს გაუქმებით, ბიუჯეტის ხარჯი მნიშვნელოვნად შევამციროთ, მაშინ ასარჩევია სამინისტრო, რომელიც თავისი ფუნქციებით უნდა გაუქმდეს. ეს კი ნიშნავს იმას, რომ ამ სამინისტროს ფუნქციები მთლიანად კერძო სექტორში გადავიდეს", - აღნიშნავს ეკონომისტი.

ბესო ნამჩავაძის თქმით, სამინისტროების გაუქმების საკითხი არა მარტო ეკონომიკურ, არამედ პოლიტიკურ ჭრილში განსახილველი თემაცაა და გარკვეული შეხედულების, იდეოლოგიის მიხედვით, შესაძლოა სხვადასხვაგვარად გადაწყდეს.

დღეისათვის საქართველოს პრემიერ მინისტრის აპარატის გარდა, 19 სამინისტრო მართავს. ქვეყნის ბიუჯეტი 9 მილიარდ 335 მილიონი ლარით განისაზღვრება და საერთო ჯამში სამთავრობო სტრუქტურებში 115 756 ადამიანია დასაქმებული. ამათგან ყველაზე ცოტა, 20 ადამიანი მუშაობს დიასპორის საკითხებში საქართველოს სახელმწიფო მინისტრის აპარატში, რომლის ბიუჯეტიც 2016 წლისთვის 1 200 000 ლარით განისაზღვრება. მას მოსდევს შერიგებისა და სამოქალაქო თანასწორობის საკითხებში სახელმწიფო მინისტრის აპარატი 31 დასაქმებულითა და 1 350 000 ლარიანი ბიუჯეტით.

როგორც ირკვევა, ყველაზე მეტი თანამშრომელი თავდაცვის სამინისტროში მუშაობს. ეს რიცხვი დღეის მდგომარეობით, 42 257-ს შეადგენს, თავდაცვის სამინისტროში დასაქმებულთა შრომითი ანაზღაურებისათვის ბიუჯეტიდან დაახლოებით 405 მილიონი ლარია გამოყოფილი, უწყების საერთო სახსრები კი 670 მილიონ ლარს უტოლდება. დასაქმებულთა რაოდენობით მეორე ადგილზეა შინაგან საქმეთა სამინისტრო (29 908), რომლის ბიუჯეტიც 595 მილიონი ლარი, ხოლო დასაქმებულთა შრომითი ანაზღაურებისათვის გამოყოფილი თანხა - 394 მილიონი ლარია.

ქრისტინე გამთენაძე

AMBEBI.GE