რო­გორც ლანა კარ­გა­რე­თე­ლი ამ­ბობს, ცხოვ­რე­ბა­ში ხან­გრძლი­ვი და მტკივ­ნე­უ­ლი გზის გავ­ლა მო­უხ­და, მაგ­რამ უფ­ლის წყა­ლო­ბი­თა და დე­დის და­უ­ღა­ლა­ვი ბრძო­ლით, ფეხ­ზე დად­გა, მაგ­რამ მუდ­მი­ვი მკურ­ნა­ლო­ბა და ექი­მებ­თან კონ­სულ­ტა­ცი­ე­ბი მისი ცხოვ­რე­ბის წესი გახ­ლავთ...

53 წლის ლანა კარ­გა­რე­თე­ლი მოს­კო­ვის ერთ-ერთ ცი­ხე­ში და­უ­ნის სინ­დრო­მით და­ი­ბა­და. ცი­ხის სა­ა­ვად­მყო­ფოს ექი­მებ­მა ჩვი­ლი ბავ­შვთა სახ­ლს მი­ა­ბა­რეს. დე­დას კი უთხრეს, რომ პა­ტა­რა დღე­ნაკ­ლუ­ლი იყო და და­ბა­დე­ბის­თა­ნა­ვე გარ­და­იც­ვა­ლა...

ლანა კარ­გა­რე­თე­ლი:

- ჩემს მშობ­ლებს მოს­კოვ­ში, პე­ტერ­ბურ­გში, კი­ევ­სა და სოჭ­ში ყვა­ვი­ლე­ბის ბიზ­ნე­სი ჰქონ­დათ. 70-იან წლებ­ში, მა­მას ევ­რო­პე­ლი დი­ზა­ი­ნე­რე­ბი ჩა­მოჰ­ყავ­და და თა­ვის ხე­ლოს­ნებს სა­კუ­თა­რი ყვა­ვი­ლე­ბის სა­ლო­ნებ­ში დი­ზა­ი­ნის მას­ტერკლასს უტა­რებ­და. ამ ბიზ­ნეს­ში მათ­თან ერ­თად სხვე­ბიც იყ­ვნენ ჩარ­თუ­ლე­ბი. წი­ლე­ბის გა­და­ნა­წი­ლე­ბას დიდი და­პი­რის­პი­რე­ბა მოჰ­ყვა და საქ­მე მი­ლი­ცი­ას გა­და­ე­ცა. დე­ტა­ლე­ბი დღემ­დე არ ვიცი, მაგ­რამ ხან­გრძლი­ვი და­ვის შემ­დეგ, ჩემი მშობ­ლე­ბი ცი­ხე­ში აღ­მოჩ­ნდნენ. დედა ფი­ნან­სუ­რი და­ნა­შა­უ­ლის­თვის სას­ჯელს ქალ­თა კო­ლო­ნი­ა­ში იხ­დი­და, რო­მე­ლიც მოს­კოვ­ში, "დმიტ­რო­ვის შო­სე­ზე" მდე­ბა­რე­ობს... ჩემი ად­ვო­კა­ტის დახ­მა­რე­ბით, მოს­კოვ­ში საქ­მი­ა­ნი ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბის მოგ­ვა­რე­ბა ხში­რად მი­წევს და იმ ად­გილს ემო­ცი­ის გა­რე­შე ვერ ჩა­ვუვ­ლი ხოლ­მე... რო­დე­საც დედა და­ა­კა­ვეს, მალე გა­არ­კვია, რომ ჩემ­ზე ფეხ­მძი­მედ იყო და ცი­ხის სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში და­ვი­ბა­დე. მძი­მე ორ­სუ­ლო­ბა ჰქონ­და. თურ­მე მშო­ბი­ა­რო­ბაც გა­უ­ჭირ­და. ახალ­შო­ბილს ანუ მე და­უ­ნის სინ­დრო­მის მარ­ტი­ვი ფორ­მა აღ­მო­მაჩ­ნდა (დედა ამ ყვე­ლა­ფერს მის მძი­მე ფეხ­მძი­მო­ბას აბ­რა­ლებ­და, მაგ­რამ ექი­მებ­მა უთხრეს, რომ ეს გე­ნე­ტი­კუ­რი და­ა­ვა­დე­ბა იყო, რაც მე­ტად მა­ში­ნებს)...

რომ გავჩნდი, დე­დას უთხრეს, რომ ჩვი­ლი და­ბა­დე­ბის­თა­ნა­ვე და­ი­ღუ­პა... მას 5 წელი და 4 თვე ჰქონ­და მის­ჯი­ლი. მამა სას­ჯელს სხვა­გან იხ­დი­და... პა­ტიმ­რო­ბის წლებ­ში დედა რწმე­ნის­კენ შე­მობ­რუნ­და. ღა­მე­ებს ლოც­ვა­ში ათე­ნებ­და, მარ­ხუ­ლობ­და და ცდი­ლობ­და, ეკ­ლე­სი­უ­რად ეცხოვ­რა. სწო­რედ მა­შინ ერთ უკ­რა­ი­ნელ ღვთის­მო­სავ ქალს (პა­ტი­მარს) და­უ­ახ­ლოვ­და, რო­მე­ლიც წარ­მო­შო­ბით უკ­რა­ი­ნი­დან, ტერ­ნო­პო­ლი­დან გახ­ლდათ.

- იმ წლებ­ში ლოც­ვა, მარ­ხვა, - ეკ­ლე­სი­უ­რი ცხოვ­რე­ბა იშ­ვი­ა­თო­ბა იყო...

- გე­თან­ხმე­ბით, მაგ­რამ იმ უკ­რა­ი­ნე­ლი ქალ­ბა­ტო­ნის მორ­წმუ­ნე­ო­ბას თა­ვი­სი მი­ზე­ზი ჰქონ­და: მის ოჯახ­ში დიდი ხნის გან­მავ­ლო­ბა­ში იე­რუ­სა­ლი­მის ღვთის­მშობ­ლის ხელ­თუქ­მნე­ლი ხატი ინა­ხე­ბო­და, რის გა­მოც მისი ოჯა­ხი გა­და­უ­სახ­ლე­ბი­ათ, ხატი კი გა­ურ­კვე­ვე­ლი მი­მარ­თუ­ლე­ბით წა­უბ­რძა­ნე­ბი­ათ. უფ­ლის მად­ლით კი, ოჯა­ხი მალე ისევ შე­კო­წი­წდა და მის­მა ყვე­ლა წევ­რმა სა­ცხოვ­რებ­ლად მოს­კოვ­ში მო­ი­ყა­რა თავი...

დე­დას იმ ქალ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბა სიკ­ვდი­ლამ­დე ჰქონ­და. სწო­რედ მან უთხრა, რომ შვი­ლი (ანუ მე) ცო­ცხა­ლი ჰყავ­და და რომ ცი­ხის სა­ა­ვად­მყო­ფოს ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ბამ ის მოს­კო­ვის ერთ-ერთ ბავ­შვთა სახ­ლში ჩა­ა­ბა­რა. უკ­რა­ი­ნელ ქალს ამის შე­სა­ხებ თურ­მე ცი­ხის თა­ნამ­შრო­მელ­მა გა­უმ­ხი­ლა (ჩემი კონ­კრე­ტუ­ლი ად­გილ­სამ­ყო­ფე­ლი არ სცოდ­ნია) და იმ გი­ნე­კო­ლო­გის სა­ხე­ლი და გვა­რიც უთხრა, ვინც დედა ამ­შო­ბი­ა­რა... იმ ექიმს დე­დამ მი­აგ­ნო და უთხრა: - ვიცი, ჩემი შვი­ლი ცო­ცხა­ლია, ჩი­ვილს არ ვა­პი­რებ, ოღონ­დაც, გა­მიმ­ხი­ლე, რო­მელ ბავ­შვთა სახ­ლში ჩა­ა­ბა­რე­თო. გა­სამ­რჯე­ლო­საც დაჰ­პირ­და. არ ვიცი, ქრთამ­მა გაჭ­რა თუ შე­ე­შინ­და, მაგ­რამ გი­ნე­კო­ლოგ­მა ბავ­შვთა სახ­ლის მი­სა­მარ­თი უთხრა...

- ვიცი, რომ უფ­რო­სი და-ძმაც გყავთ. დედ-მა­მის პა­ტიმ­რო­ბის წლებ­ში სად იყ­ვნენ ბავ­შვე­ბი?

- სახ­ლში, ბე­ბია-ბა­ბუ­ას­თან.

- ალ­ბათ ბავ­შვთა სახ­ლში გა­ტა­რე­ბუ­ლი წლე­ბი არ გახ­სოვთ...

- დე­დამ რომ მი­პო­ვა, 5 წლის ვი­ყა­ვი, მაგ­რამ გო­ნებ­რი­ვი ჩა­მორ­ჩე­ნა მქონ­და და ყვე­ლა­ფე­რი ნათ­ლად არ მახ­სოვს. ზურ­გზე დღემ­დე მაქვს იარა, რო­მე­ლიც ერთ-ერთი სა­ნიტ­რის­გან დამ­რჩა. იქ მუდ­მი­ვად მცემ­დნენ. მახ­სოვს მუდ­მი­ვი შიმ­ში­ლი და გა­ყი­ნუ­ლი კედ­ლე­ბი. მარ­ცხე­ნა ხე­ლის სამი თითი მა­შინ რომ მო­მე­ყი­ნა, ახ­ლაც ატრო­ფი­რე­ბუ­ლი მაქვს... მახ­სოვს, რო­გორ აგ­რო­ვებ­დნენ ბავ­შვე­ბი მა­გი­და­ზე პუ­რის ნამ­ცე­ცებს... დე­დამ ცი­ხი­დან გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბის შემ­დეგ, სა­კუ­თა­რი ბიზ­ნე­სი აღად­გი­ნა. საქ­მე ხე­ლახ­ლა მის­ცა გა­მო­ძი­ე­ბა­ში. ძლი­ე­რი ად­ვო­კა­ტე­ბი აიყ­ვა­ნა და მა­მაც გა­ა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბი­ნა. პა­რა­ლე­ლუ­რად, ჩემს საქ­მე­ებს აგ­ვა­რებ­და, უპატ­რო­ნო ბავ­შვთა სახ­ლში სულ სხვა სა­ხე­ლი­თა და გვა­რით ვი­ყა­ვი და­რე­გის­ტრი­რე­ბუ­ლი...

- ბავ­შვთა სახ­ლში რა დი­აგ­ნო­ზით იყა­ვით?

- და­უ­ნის სინ­დრო­მის მარ­ტი­ვი, სა­წყი­სი, არაპ­როგ­რე­სი­რე­ბა­დი ფორ­მა მქონ­და. გარ­კვე­უ­ლი სა­ერ­თო და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლი ნიშ­ნე­ბის მი­უ­ხე­და­ვად, და­უ­ნის სინ­დრო­მის მქო­ნე ბავ­შვე­ბი, ერ­თმა­ნე­თი­სა­გან ხა­სი­ა­თით, ტემ­პე­რა­მენ­ტით, უნარ-შე­საძ­ლებ­ლო­ბე­ბით, ინ­ტე­ლექ­ტის დო­ნით, ნი­ჭი­თა და მგრძნო­ბე­ლო­ბის რეფ­ლექ­სე­ბით მნიშ­ვნე­ლოვ­ნად გან­სხვავ­დე­ბი­ან... მას შემ­დეგ, რაც დე­დამ იმ ჯო­ჯო­ხე­თი­დან მიხ­სნა, ბავ­შვთა სახ­ლს ვგუ­ლის­ხმობ, მთე­ლი ჩემი ცხოვ­რე­ბა ერთ დიდ, და­უს­რუ­ლე­ბელ სა­ა­ვად­მყო­ფოს და­ემ­სგავ­სა. მშობ­ლე­ბი, საბ­ჭო­თა კავ­ში­რის და­ხუ­რუ­ლი სა­ზღვრის პი­რო­ბებ­ში, ყვე­ლა­ფერს აკე­თებ­დნენ, რომ ჩემს მკურ­ნა­ლო­ბას თუნ­დაც მცი­რე­დი შე­დე­გი ჰქო­ნო­და. დედა რამ­დე­ნი­მე კვი­რით, ზოგ­ჯერ ერთი წლით ადრე ეწე­რე­ბო­და მსოფ­ლი­ოს უძ­ლი­ე­რეს სპე­ცი­ა­ლის­ტებ­თან რიგ­ში. ზოგი აი­მე­დებ­და, ზო­გიც - პი­რი­ქით. ერთ ექიმს უთ­ქვამს: - რა­ღას გა­მოგ­ყავ­და გო­გო­ნა ბავ­შვთა სახ­ლი­დან, თქვენ მა­ინც აღარ და­ი­ტან­ჯე­ბო­დი­თო... ამე­რი­კი­სა და ევ­რო­პის თით­ქმის ყვე­ლა წამ­ყვა­ნი კლი­ნი­კა მო­მა­ტა­რეს. დედა მიყ­ვე­ბო­და, რო­გორ მკე­ტავ­და თა­ვის კლი­ნი­კა­ში ნიუ-იორ­კე­ლი, ასო­ცი­რე­ბუ­ლი პრო­ფე­სო­რი - ჯე­იმს კინ­სი, რათა ჩემს მშობ­ლებს არ ენა­ხათ, რო­გორ ვწვა­ლობ­დი სამ­კურ­ნა­ლო პრო­ცე­დუ­რე­ბის დროს. ექიმ­მა სპე­ცი­ა­ლუ­რად ჩემ­თვის ქარ­თვე­ლი თარ­ჯი­მა­ნი და­ი­ქი­რა­ვა და მა­ი­ძუ­ლებ­და, წა­კი­თხუ­ლი ტექ­სტი­დან, აზრი თუ არა, ცალ­კე­უ­ლი სი­ტყვე­ბი მა­ინც გა­მე­მე­ო­რე­ბი­ნა.

- რას ამ­ბობ­და ამე­რი­კე­ლი ექი­მი?

- არა­ფერს, დუმ­და და შემ­დგომ კურ­სზე მი­ბა­რებ­და... მშობ­ლე­ბის თქმით, ჩემი გა­მო­ჯან­მრთე­ლე­ბის სა­კითხს, მე­დი­კო­სებ­მა არა­ერ­თი სა­მე­დი­ცი­ნო თემა, კონ­ფე­რენ­ცია და მოხ­სე­ნე­ბა მი­უ­ძღვნეს. მა­შინ, რო­დე­საც ხან ერთ, ხან მე­ო­რე ექიმს ვყავ­დი თა­ვის­თან "დამ­წყვდე­უ­ლი", ჩემი მშობ­ლე­ბი ერთი სა­ლო­ცა­ვი­დან მე­ო­რე­ში გა­და­დი­ოდ­ნენ. სა­ქარ­თვე­ლოს, რუ­სე­თის, უკ­რა­ი­ნის, პო­ლო­ნე­თის ეკ­ლე­სია-მო­ნას­ტრე­ბი ლა­მის ფე­ხით ჰქონ­დათ შე­მოვ­ლი­ლი. დედა მე­უბ­ნე­ბო­და, - უფალს ვე­ვედ­რე­ბო­დით, რომ აზ­როვ­ნე­ბა მა­ინც შეგ­ძლე­ბო­დაო... რა­ღა­ცე­ბი ფო­ტო­კად­რე­ბი­ვით მახ­სენ­დე­ბა. ჩემი დი­აგ­ნო­ზის მქო­ნე ადა­მი­ა­ნებს ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რი მიდ­გო­მა სჭირ­დე­ბათ. მე­ტად კი პრო­ფე­სორ კინსს მი­ვენ­დე. ისიც თვე­ო­ბით მტო­ვებ­და თა­ვის კლი­ნი­კა­ში და მტან­ჯველ პრო­ცე­დუ­რებს ერ­თად გავ­დი­ო­დით. ამ ავად­მყო­ფო­ბას ეტა­პე­ბი აქვს, - ზოგ ბავ­შვს შე­უძ­ლია ზო­გადსა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო სკო­ლა­ში სწავ­ლა, ზო­გის­თვის სპე­ცი­ა­ლუ­რი კლა­სია სა­ჭი­რო, ზო­გი­ერ­თის­თვის - სპე­ცი­ა­ლუ­რი სკო­ლა. მო­ზარ­დე­ბის უმ­რავ­ლე­სო­ბას შე­უძ­ლია, სა­კუ­თა­რი ინ­ტე­რე­სე­ბი­სა და ნი­ჭის შე­სა­ბა­მი­სად, რა­ი­მე პრო­ფე­სი­ას ან ხე­ლო­ბას და­ე­უფ­ლოს. ზოგს ბევ­რი დრო და სპე­ცი­ა­ლუ­რი მომ­ზა­დე­ბა სჭირ­დე­ბა მარ­ტი­ვი რა­მის ასათ­ვი­სებ­ლად, ზო­გი­ერ­თი კი სპე­ცი­ა­ლუ­რი ტრე­ნინ­გის სა­შუ­ა­ლე­ბით, რთულ საქ­მი­ა­ნო­ბას ეუფ­ლე­ბა. მე ეს სპე­ცი­ა­ლუ­რი ტრე­ნინ­გი გა­ვი­ა­რე. შემ­დეგ კი, ჩემი ექი­მის რჩე­ვით, 10 წლის ასაკ­ში, მოს­კო­ვის ერთ-ერთ სპე­ცი­ა­ლი­ზე­ბულ სკო­ლა­ში შე­მიყ­ვა­ნეს. წლის ბო­ლოს პრო­ფე­სორ კინსთან ვი­ზი­ტი მი­წევ­და. მას ჩემი მშობ­ლე­ბის­თვის უთ­ქვამს, - პა­ცი­ენ­ტი მზად არის, მე­ო­რე კლას­ში გა­და­ვი­დე­სო. ეს ნამ­დვი­ლი დღე­სას­წა­უ­ლი იყო... მას­თან უკვე წე­ლი­წად­ში ერთხელ დავ­დი­ო­დი. მშობ­ლე­ბი ცდი­ლობ­დნენ, მუდ­მი­ვად სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში მეტ­რი­ა­ლა. ამი­ტომ დავ­დი­ო­დი სპორ­ტულ სექ­ცი­ებ­ზე, ცეკ­ვა­ზე... ჯგუ­ფებ­ში კი მწერ­დნენ, მაგ­რამ ყველ­გან ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რი მას­წავ­ლე­ბე­ლი მა­მე­ცა­დი­ნებ­და...

- რა შე­იც­ვა­ლა სკო­ლის დამ­თავ­რე­ბის შემ­დეგ?

- თავი თით­ქმის სრულ­ფა­სო­ვან ადა­მი­ა­ნად ვიგ­რძე­ნი. მოძ­რა­ო­ბა ოდ­ნავ მი­ჭირს, თუმ­ცა საკ­მა­ოდ ენერ­გი­უ­ლი ვარ. არ ვიცი, დიდი დო­ზით მე­დი­კა­მენ­ტე­ბის მი­ღე­ბის ბრა­ლია თუ ავად­მყო­ფო­ბის, მაგ­რამ ცუდი სმე­ნა მაქვს. ამი­ტომ ჩემს ოჯახ­ში ყვე­ლა ხმა­მაღ­ლა ლა­პა­რა­კობს. გარ­კვე­ულ ბგე­რებს ვერ გა­მოვ­თქვამ. ალ­ბათ თქვენც შე­ნიშ­ნეთ, გა­მარ­თუ­ლად მე­ტყვე­ლე­ბა მი­ჭირს, მაგ­რამ ამის მი­უ­ხე­და­ვად, სკო­ლა კარ­გი ნიშ­ნე­ბით და­ვამ­თავ­რე.

- სა­კუ­თარ ოჯახ­ზე რას გვე­ტყვით?

- ერთი გო­გო­ნა მყავს. უფ­ლის მად­ლით, ის სრუ­ლი­ად ჯან­მრთე­ლია. მყავს ძა­ლი­ან კარ­გი მე­უღ­ლე, რო­მელ­საც ჩემი წარ­სუ­ლის გამო პრობ­ლე­მა არ ჰქო­ნია. მორ­წმუ­ნე ადა­მი­ა­ნია და ყვე­ლა­ფერ­ში გვეხ­მა­რე­ბა...

- დედა ცო­ცხა­ლია?

- არა, მას ლე­ი­კე­მია და­ე­მარ­თა... სულ იმის შიში ჰქონ­და, რომ ერთ დღე­საც, რა­ღაც ცუდი და­მე­მარ­თე­ბო­და, ასაკ­თან ერ­თად, გო­ნებ­რი­ვი პრობ­ლე­მე­ბი და­მე­წყე­ბო­და ან ჯან­მრთე­ლო­ბა შე­მერ­ყე­ო­და. ჩემ გარ­შე­მო ყვე­ლას და ყვე­ლა­ფერს ეჭ­ვის თვა­ლით უყუ­რებ­და, რად­გან ბუ­ნე­ბით მიმ­ნდო­ბი ვარ... სიკ­ვდი­ლის წინ, უმ­ძი­მეს მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში მყოფ­მა, ჩემს და-ძმას და­უ­ბა­რა, ქო­ნე­ბის უდი­დეს ნა­წილს ლა­ნას ვუ­ტო­ვებ და მის­თვის რა­მის წარ­თმე­ვა არ გა­ბე­დოთ, თო­რემ უფა­ლი დაგსჯი­თო. ეში­ნო­და, მისი სიკ­ვდი­ლი ჩემ­თვის სა­ბე­დის­წე­რო არ ყო­ფი­ლი­ყო. ერთხელ შემ­თხვე­ვით მო­ვის­მი­ნე, რო­გორ ევედ­რე­ბო­და თა­ვის მო­ძღვარს, - ლანა ჩემი სიკ­ვდი­ლის­თვის შე­ამ­ზა­დე, დარ­დი საფ­ლავ­ში არ ჩა­მა­ყო­ლოო... 4 წელი ლო­გი­ნად იყო ჩა­ვარ­დნი­ლი და ჩემ გარ­და არა­ვის იკა­რებ­და. მარ­თლაც, რწმე­ნამ გა­და­მა­ტა­ნი­ნა მისი სიკ­ვდი­ლი. რომ არა უფ­ლის შემ­წე­ო­ბა, ვერც ერთი ქალი ვერ შეძ­ლებ­და თუნ­დაც შვი­ლის­თვის იმის გა­კე­თე­ბას, რაც დე­დამ ჩემ­თვის გა­ა­კე­თა. ამი­ტო­მაც მე და ჩემ­მა მე­უღ­ლემ მის სა­ხელ­ზე მოს­კო­ვის ერთ-ერთ გა­რე­უ­ბან­ში ღვთის­მშობ­ლის სა­ხე­ლო­ბის პა­ტა­რა ტა­ძა­რი ავა­გეთ, სა­დაც ქარ­თვე­ლი მრევ­ლი და­დის. მის სა­ხელ­ზე ჩემი ყო­ველ­თვი­უ­რი შე­მო­სავ­ლი­დან გარ­კვე­ულ თან­ხას რამ­დე­ნი­მე ბავ­შვთა სახ­ლს ვუ­რი­ცხავ. ასე­თი იყო მისი ნება...

ლალი პა­პას­კი­რი

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)