ლაღი ბავ­შვო­ბა ჰქონ­და. მარ­თა­ლია, მშობ­ლე­ბი, გან­სა­კუთ­რე­ბით კი მამა მკაც­რად ზრდიდ­ნენ, მაგ­რამ მი­იჩ­ნევს, რომ ისი­ნი სიმ­კაც­რის გა­მო­ჩე­ნით შვი­ლის სწო­რად აღ­ზრდას ცდი­ლობ­დნენ და მარ­თლე­ბიც იყ­ვნენ, როცა მო­ზარდს სწავ­ლის­კენ, წიგ­ნის წა­კი­თხვის­კენ, ავი­სა და კარ­გის ერ­თმა­ნე­თის­გან გარ­ჩე­ვის­კენ უბიძ­გებ­დნენ. ნანა შო­ნია თი­ნე­ი­ჯე­რე­ბის­თვის სა­ინ­ტე­რე­სო მსა­ხი­ო­ბია - ამა­ზე მე­ტყვე­ლებს ის მე­სი­ჯე­ბი, რომ­ლე­ბიც მის სა­ხელ­ზე მო­მი­ვი­და.

ქალ­ბა­ტო­ნი ნანა სა­კუ­თარ წარ­სუ­ლი­დან ისეთ დე­ტა­ლებს გვიმ­ხელს, რაც ალ­ბათ, ბევ­რმა თქვენ­გან­მა არ იცო­და...

- მა­მის რიდი მქონ­და. დედა, რა თქმა უნდა, შე­და­რე­ბით "რბი­ლი" იყო და მას­თან მე­გობ­რო­ბა თა­ვი­დან­ვე გა­მომ­დი­ო­და, მა­მას კი მას შემ­დეგ და­ვუ­მე­გობ­რდი, რაც გა­ვი­ზარ­დე, უფრო მე­ტიც - ის ჩემ­თვის ყვე­ლა­ზე ახლო მე­გო­ბა­რი გახ­და. სამ­წუ­ხა­როდ, დღეს ჩემ გვერ­დით არ არის და ამას სა­ოც­რად გან­ვიც­დი; შე­უძ­ლე­ბე­ლია იმ ტკი­ვი­ლის აღ­წე­რა, რა­საც მა­მის გარ­დაც­ვა­ლე­ბის გამო ვგრძნობ. ხომ ამ­ბო­ბენ, რომ დრო ყვე­ლაფ­რის მკურ­ნა­ლია, მაგ­რამ მერ­წმუ­ნეთ, ეს ტკი­ვი­ლი ჩემ­გან არას­დროს წავა...

- მშობ­ლე­ბის სიმ­კაც­რე რაში გა­მო­ი­ხა­ტე­ბო­და?

- უნ­დო­დათ, კარ­გად მეს­წავ­ლა, ბევ­რი წიგ­ნი წა­მე­კი­თხა - ამ სა­კი­თხში სიმ­კაც­რეს გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად იჩენ­დნენ. მახ­სოვს, მუ­სი­კა­ზეც კი ძა­ლით მა­ტა­რებ­დნენ, მაგ­რამ როცა ნა­ხეს, რომ იქ სი­ა­რუ­ლი მი­ჭირ­და, გა­მო­მიყ­ვა­ნეს... მა­მას არ უნ­დო­და, სამ­სა­ხი­ო­ბო­ზე ჩა­მე­ბა­რე­ბი­ნა, მაგ­რამ არა იმი­ტომ, რომ ამ პრო­ფე­სი­ა­ზე ცუდი შე­ხე­დუ­ლე­ბა ჰქონ­და, არა­მედ იმი­ტომ, რომ ფიქ­რობ­და, - თე­ატ­რა­ლურ­ში აუ­ცი­ლებ­ლად ვი­ღაც უნდა გყავ­დეს, რათა ამ სფე­რო­ში გზა გა­იკ­ვა­ლოო. არა­და, მე თუ მკი­თხავთ, ყვე­ლა­ფე­რი იღ­ბალ­ზე, ადა­მი­ა­ნის შრო­მის­მოყ­ვა­რე­ო­ბა­ზეა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი...

- მსა­ხი­ო­ბო­ბის სურ­ვი­ლი პირ­ვე­ლად რო­დის გა­გიჩ­ნდათ?

- ბავ­შვო­ბა­ში მქონ­და ერთი უზარ­მა­ზა­რი ფუთა, რო­მელ­შიც ვტე­ნი­დი ქსო­ვი­ლებს, სამ­კა­უ­ლებს, რა­ღაც ნივ­თებს... მახ­სოვს, ხში­რად ვი­კე­ტე­ბო­დი ჩემს ოთახ­ში, ამ ფუ­თი­დან რა­ღა­ცებს ვი­ღებ­დი, ვიც­ვამ­დი, იმიჯს ვიც­ვლი­დი და მერე ვი­წყებ­დი თა­მაშს. მა­შინ არ ვი­ცო­დი, რას ვთა­მა­შობ­დი, რა მინ­დო­და, უბ­რა­ლოდ, სხვა­ნა­ი­რად გა­მო­წყო­ბი­ლი ვცეკ­ვავ­დი, ვმღე­რო­დი. მერე მივ­ხვდი, ეს ყვე­ლა­ფე­რი ერ­თი­ან­დე­ბა მსა­ხი­ო­ბო­ბა­ში: ცეკ­ვა, სიმ­ღე­რა, თა­მა­ში, გან­ცდე­ბი, ემო­ცია, ლექ­სე­ბი­სა თუ ტექ­სტე­ბის ხმა­მა­ღა­ლი კი­თხვა; რა­ღაც სი­ტუ­ა­ცი­ებს ვი­გო­ნებ­დი და მერე ამ სი­ტუ­ა­ცი­ე­ბის მი­ხედ­ვით "ვცხოვ­რობ­დი". მოკ­ლედ, ოთახ­ში გა­მო­კე­ტი­ლი ათას­ნა­ი­რად გარ­და­ვი­სა­ხე­ბო­დი ხოლ­მე (იღი­მის).

- თქვენს ოთახ­ში გა­მარ­თუ­ლი "სპექ­ტაკ­ლის" პირ­ვე­ლი მა­ყუ­რე­ბე­ლი, შემ­ფა­სე­ბე­ლი ვინ გახ­და?

- დედა, რო­მე­ლიც მა­შინ­ვე მიხ­ვდა, რომ ეს არ იყო მხო­ლოდ ბავ­შვუ­რი თა­მა­ში, გა­ტა­ცე­ბა... მა­ნამ­დე მან მხო­ლოდ ის იცო­და, რომ იმი­ტა­ცი­ის უნა­რი მქონ­და და ხან ვის მი­ბაძ­ვას ვცდი­ლობ­დი, ხან - ვი­სას. ოჯახ­ში ხში­რად მე­უბ­ნე­ბოდ­ნენ: აბა, ამის იმი­ტა­ცია გა­ა­კე­თე, ახლა - იმი­სიო. ჰოდა, მერე იყო ერთი ხორ­ხო­ცი. შინ ხომ ასე­თი თა­მა­მი ვი­ყა­ვი, მაგ­რამ სტუმ­რად ყოფ­ნი­სას, უცხო სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში ყო­ველ­თვის ჩუ­მად, წყნა­რად ვი­ყა­ვი...

- ეს კომ­პლექ­სე­ბის ბრა­ლი იყო თუ უბ­რა­ლოდ, იცო­დით, სად რო­გორ უნდა მოქ­ცე­უ­ლი­ყა­ვით?

- ალ­ბათ, კომ­პლექ­სის ბრა­ლი იყო. სხვა­თა შო­რის, ეს სი­მორ­ცხვე დიდ­ხანს გამ­ყვა და ბევრ რე­ჟი­სორს უთ­ქვამს ჩემ­თვის: ეს ხელს ძა­ლი­ან გიშ­ლი­სო... დღე­საც, უცხო და ბევ­რი ადა­მი­ა­ნის გა­რე­მოც­ვა­ში ყოფ­ნი­სას მირ­ჩევ­ნია, ჩუ­მად ვიყო, არ ვი­აქ­ტი­უ­რო. სა­მა­გი­ე­როდ, ახ­ლობ­ლე­ბის წრე­ში ფრთებს ვშლი და უფრო მე­ტიც - ზოგ­ჯერ მათ­თვის ერ­თგვარ სპექ­ტაკლსაც ვა­წყობ. მა­გა­ლი­თად, ამას წი­ნათ და­ქა­ლებ­თან ერ­თად ვი­ყა­ვი და მათ რა­ღა­ცას ვუყ­ვე­ბო­დი. ბო­ლოს, როცა და­შო­რე­ბის დრო მო­ვი­და, მი­თხრეს, - დღეს ჩვენ სპექ­ტაკლზე ვი­ყა­ვით და ძა­ლი­ან ვი­სი­ა­მოვ­ნე­თო. ახ­ლო­ბელ ადა­მი­ა­ნებ­თან ბო­ლომ­დე გახ­სნი­ლი ვარ. შე­იძ­ლე­ბა, ჩემი დღის რე­ჟი­მი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, მათ­თვის ხში­რად ვერ ვიც­ლი, მაგ­რამ ამ ადა­მი­ა­ნებ­ზე ყო­ველ­თვის ვფიქ­რობ.

- ყვე­ლა ადა­მი­ა­ნის­თვის ბედ­ნი­ე­რე­ბაა, როცა დღის გან­მავ­ლო­ბა­ში რა­ღაც საქ­მით არის და­კა­ვე­ბუ­ლი და უსაქ­მუ­რო­ბა არ კლავს...

- ამ მხრივ ჩემი პრო­ფე­სია არას­ტა­ბი­ლუ­რია. არის პე­რი­ო­დი, როცა რო­გორც მსა­ხი­ობს, საქ­მე არ მაქვს, მაგ­რამ მა­ში­ნაც ვერ ვა­ნა­წი­ლებ დროს: მთლი­ა­ნად ოჯა­ხის საქ­მე­ებ­ში ვერ­თვე­ბი. ქმა­რი, ორი შვი­ლი მყავს და მათ დიდი ყუ­რა­დღე­ბა სჭირ­დე­ბათ. მიყ­ვარს დი­ა­სახ­ლი­სის ამ­პლუ­ა­ში ყოფ­ნა, კერ­ძე­ბის მომ­ზა­დე­ბა - ამით დე­დას ვგა­ვარ. შე­იძ­ლე­ბა ძა­ლი­ან მა­გა­რი კუ­ლი­ნა­რი არ ვარ, მაგ­რამ ოჯა­ხი ჩემ­თვის ბევ­რს ნიშ­ნავს.

- როცა შე­მოქ­მე­დე­ბი­თად ხართ და­კა­ვე­ბუ­ლი და შვი­ლებს თქვე­ნი მზრუნ­ვე­ლო­ბით ვე­ღარ ანე­ბივ­რებთ, ისი­ნი არ გსაყ­ვე­დუ­რო­ბენ?

- ამ ყვე­ლა­ფერს მიჩ­ვე­უ­ლე­ბი არი­ან და არა­ფერს მსაყ­ვე­დუ­რო­ბენ. მათ იცი­ან, რომ ეს არის ჩემი სამ­სა­ხუ­რი და მე უბ­რა­ლოდ, ამის გა­რე­შე ცხოვ­რე­ბა არ შე­მიძ­ლია... ჩემი პრო­ფე­სი­ის ადა­მი­ა­ნებს ოჯა­ხი­დან ხელ­შე­წყო­ბა თუ არ ექ­ნე­ბათ, წარ­მა­ტე­ბის მიღ­წე­ვა გა­უ­ჭირ­დე­ბათ. გა­მი­მარ­თლა, რომ ქმა­რიც მი­გებს და შვი­ლე­ბიც ხელს მი­წყო­ბენ. ჩემ­მა მე­უღ­ლემ იცის, რას ნიშ­ნავს ხე­ლო­ვა­ნი ადა­მი­ა­ნის ცხოვ­რე­ბა - ბო­ლოს და ბო­ლოს, ისიც ხე­ლო­ვა­ნია, თე­ატ­რის მხატ­ვა­რი გახ­ლავთ... მსა­ხი­ო­ბე­ბი გა­უ­წო­ნას­წო­რე­ბე­ლი ხალ­ხი ვართ, ყვე­ლა­ფერს ზედ­მე­ტად ემო­ცი­უ­რად აღ­ვიქ­ვამთ, სულ ფაცი-ფუც­ში, ფო­რი­აქ­ში გახ­ლა­ვართ (ნუ, გა­მო­ნაკ­ლი­სე­ბიც არ­სე­ბო­ბენ) და ექ­სტრე­მა­ლუ­რი ცხოვ­რე­ბის სტი­ლი გვაქვს, ეს ყვე­ლა­ფე­რი კი ცხა­დია, თა­ვი­სე­ბურ დაღს ას­ვამს ჩვენს პი­რად ცხოვ­რე­ბას.

- ბავ­შვო­ბი­სას, როცა სა­კუ­თარ ოთახ­ში იკე­ტე­ბო­დით, ყვე­ლა­ზე მე­ტად, ვისი რო­ლის მორ­გე­ბა მოგ­წონ­დათ?

- ძა­ლი­ან მომ­წონ­და ტრა­გე­დი­ის გა­თა­მა­შე­ბა - ტი­რი­ლი, გან­ცდე­ბი... პა­რა­ლე­ლუ­რად, სულ ვცეკ­ვავ­დი - ეს იყო ჩემი დიდი გა­ტა­ცე­ბა. მინ­დო­და, ბა­ლე­რი­ნა გავმხდა­რი­ყა­ვი, მაგ­რამ არ გა­მო­ვი­და. ახლა ვფიქ­რობ, კი­დევ კარ­გი, ეს ოც­ნე­ბა არ ამიხ­და, თო­რემ ახლა კა­რი­ე­რა დამ­თავ­რე­ბუ­ლი მექ­ნე­ბო­და-მეთ­ქი. ბა­ლე­რი­ნო­ბას ისე­თი მო­ნა­ცე­მე­ბი სჭირ­დე­ბა, რო­მე­ლიც ალ­ბათ, მე არ მქონ­და, თან - ძა­ლი­ან ფუმ­ფუ­ლა ვი­ყა­ვი. მერე სა­მე­ჯლი­სო ცეკ­ვებ­ზე მი­მიყ­ვა­ნეს, სა­დაც მთე­ლი სუ­ლი­თა და გუ­ლით ვცეკ­ვავ­დი, მაგ­რამ კონ­ცერ­ტებ­ზე არ გავ­ყავ­დით - იქაც გამ­ხდა­რი გო­გო­ნე­ბი უნ­დო­დათ. როცა ჩემს თა­ნა­ტო­ლებს ლა­მაზ კა­ბებს უკე­რავ­დნენ, მე ამ ყვე­ლა­ფერს შო­რი­დან ვუ­ყუ­რებ­დი და ამის გამო რა თქმა უნდა, გული მტკი­ო­და, მაგ­რამ ამ ტკი­ვილ­საც მოთ­მი­ნე­ბით ვი­ტან­დი და ჩე­მე­ბუ­რად ვიბ­რძო­დი მიზ­ნის მი­საღ­წე­ვად. ბრძო­ლი­სუ­ნა­რი­ა­ნი აღ­მოვ­ჩნდი და სცე­ნის­კენ სა­ვა­ლი გზი­დან არ გა­და­ვუხ­ვიე... ინ­სტი­ტუ­ტში რომ ვა­ბა­რებ­დი, მა­ში­ნაც ზედ­მეტ კი­ლოგ­რა­მებ­ზე მი­მი­თი­თეს, მაგ­რამ მი­სა­ღებ გა­მოც­დებ­ზე იმ­დე­ნი გა­ვა­კე­თე, რომ მა­ინც ჩა­ვა­ბა­რე და ცოტა ხან­ში წო­ნა­შიც და­ვი­კე­ლი. დღემ­დე ვცდი­ლობ, ყო­ველ­თვის ფორ­მა­ში ვიყო.

- ძლი­ე­რი ქალი ყო­ფილ­ხართ...

- პი­რი­ქით - ჩემი და სულ იმას მე­უბ­ნე­ბა: ძა­ლი­ან მგრძნო­ბი­ა­რე, ჭი­ქის ადა­მი­ა­ნი ხარ და შე­იძ­ლე­ბა, ერთ დღეს "გა­ტყდეო". როცა რა­ღაც ცუდი ხდე­ბა, ოჯა­ხის წევ­რე­ბი ცდი­ლო­ბენ, ეს ამ­ბა­ვი და­მი­მა­ლონ, რად­გან იცი­ან, ყვე­ლა­ფერს სა­ოც­რად გან­ვიც­დი. მაგ­რამ მერ­წმუ­ნეთ, როცა სა­ჭი­როა და საქ­მე საქ­მე­ზე მიდ­გე­ბა, შე­მიძ­ლია ძალა მო­ვიკ­რი­ბო და გავძლი­ერ­დე... ცხოვ­რე­ბა­ში რთუ­ლი პე­რი­ო­დიც მქო­ნია, როცა ბევ­რი ტკი­ვი­ლის, იმედ­გა­ცუ­რე­ბის გა­და­ტა­ნა მო­მიხ­და; იმ­დე­ნად დიდი იყო ეს ტკი­ვი­ლი, რომ ვფიქ­რობ­დი, თე­ატ­რის სფე­რო­ში მუ­შა­ო­ბის გაგ­რძე­ლე­ბა ღირს თუ არა-მეთ­ქი? ბევ­რი მე­უბ­ნე­ბო­და: შენს ად­გი­ლას ამას ვერ გა­და­ვი­ტან­დიო, ზოგი კი ამ­ბობ­და: ნა­ნას ად­გი­ლას ბრი­ფინ­გებს მო­ვა­წყობ­დიო. მე ჩუ­მად ვი­ყა­ვი, ყვე­ლა­ფე­რი გა­და­ვი­ტა­ნე და რაც მთა­ვა­რია, ამ ამ­ბის შემ­დე­გაც არა­ვინ შემ­ძუ­ლე­ბია. თქვენ წარ­მო­იდ­გი­ნეთ, მე არ ვიცი, სი­ძულ­ვი­ლი რა გრძნო­ბაა. რა თქმა უნდა, გარ­შე­მო მყო­ფე­ბი­დან ზოგი უფრო მე­ტად მიყ­ვარს, ზოგი - ნაკ­ლე­ბად, ზო­გის მი­მართ კი სრუ­ლი­ად გულ­გრი­ლი ვარ, მაგ­რამ ბრაზს გულ­ში ვერ ვი­ჩე­რებ... მე მივ­ხვდი, გუ­ლის ტკი­ვი­ლი სა­ჩე­მოდ რო­გორ გა­მო­მე­ყე­ნე­ბი­ნა - ცხოვ­რე­ბი­სე­უ­ლი გა­მოც­დი­ლე­ბა, ტკი­ვი­ლი თუ გა­და­ტა­ნი­ლი სი­ხა­რუ­ლი მსა­ხი­ობს ბევრ რა­მე­ში ეხ­მა­რე­ბა...

- ვინ არის თქვენ­თვის მო­ხუ­ცი თი­ნე­ი­ჯე­რი: ის, ვინც ვთქვათ, 60 წლის ასაკ­ში 15 წლის გო­გო­სა­ვით გა­მო­ი­ყუ­რე­ბა თუ პა­ტა­რა გო­გო­ნა, რო­მე­ლიც მო­ხუ­ცი­ვით მსჯე­ლობს და იც­ვამს?

- იდე­ა­ლუ­რი ვა­რი­ან­ტია, როცა ადა­მი­ა­ნი ასა­კის შე­სა­ფე­რი­სად გა­მო­ი­ყუ­რე­ბა. თუმ­ცა, მეც მი­ნა­ხავს 15 წლის ბე­ბე­რი ადა­მი­ა­ნი და 75 წლის ახალ­გაზ­რდაც. პი­რა­დად მე, მხო­ლოდ ჩემი თა­ო­ბის ადა­მი­ა­ნებ­თან კი არა, ახალ­გაზ­რდებ­თა­ნაც ვმე­გობ­რობ და მათ­თან სა­უბ­რი­სას ჩვენ შო­რის ასა­კობ­რი­ვი ბა­რი­ე­რი არ არ­სე­ბობს... ვიც­ნობ გო­გო­ნას, რო­მე­ლიც თი­ნე­ი­ჯე­რია, მაგ­რამ ისე ლა­პა­რა­კობს, რო­გორც გა­მოც­დი­ლი ქალი და ვგრძნობ, ზოგ­ჯერ ჭკუ­ას მა­რი­გებს, ინ­ტე­ლექ­ტის გა­მომ­ჟღავ­ნე­ბით ცდი­ლობს, ჩემ­ზე ზე­წო­ლა მო­ახ­დი­ნოს. ვფიქ­რობ, ასე­თი ადა­მი­ა­ნი მო­სა­წყე­ნია. როცა მას ვუს­მენ, სურ­ვი­ლი მიჩ­ნდე­ბა, გა­ვიქ­ცე და იმ თი­ნე­ი­ჯე­რებ­თან ერ­თად გა­ვერ­თო, რომ­ლე­ბიც სი­გი­ჟე­ებს სჩა­დი­ან, ასა­კის შე­სა­ფე­რი­სად იქ­ცე­ვი­ან...

- რო­გორც ვიცი, თი­ნე­ი­ჯერ ვაჟ­თა­ნაც მე­გობ­რობთ. ამ­ბო­ბენ, რომ ზედ­მე­ტი არა­ფე­რი ვარ­გა და მათ შო­რის - არც შვი­ლი­სა და მშობ­ლის გა­და­ჭარ­ბე­ბუ­ლი მე­გობ­რო­ბა.

- ეს მარ­თა­ლია! არ ვიცი, ჩვენს ურ­თი­ერ­თო­ბა­ში ზღვა­რი სად არის, მაგ­რამ როცა ზედ­მე­ტი მომ­დის, ამას ინ­ტუ­ი­ცი­ით ვგრძნობ; როცა მის პი­რად ცხოვ­რე­ბა­ში ზედ­მე­ტად ვე­რე­ვი, შვი­ლის­გან რა­ღაც დო­ზით აგ­რე­სი­ას ვი­ღებ და ასეთ დრო ყო­ველ­თვის ვჩერ­დე­ბი. სა­ერ­თოდ, თი­ნე­ი­ჯე­რე­ბი უც­ნა­უ­რი ადა­მი­ა­ნე­ბი არი­ან და ჯო­ბია, მათ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბი­სას დის­ტან­ცია და­იც­ვა... თა­ვი­დან ჩემი შვი­ლის გა­ტა­ცე­ბებს "ცუდი თვა­ლით" ვუ­ყუ­რებ­დი, მაგ­რამ მერე ამ პრო­ცეს­ში მეც ჩა­ვერ­თე, და­ვი­წყე იმის ყუ­რე­ბა, რაც მას მოს­წონს, იმა­ზე ლა­პა­რა­კი, რაც სი­ა­მოვ­ნე­ბას ანი­ჭებს და ბო­ლოს, მისი გა­გე­ბაც შევ­ძე­ლი.

- თქვე­ნი აზ­რით, რა გან­სხვა­ვე­ბაა ახ­ლან­დელ და თქვე­ნი თა­ო­ბის მო­ზარ­დებს შო­რის?

- ბევ­რი არა­ფე­რი. უბ­რა­ლოდ, ესე­ნი ვირ­ტუ­ა­ლურ სამ­ყა­რო­ში არი­ან ჩარ­თუ­ლი, ჩვენ დროს კი ამის სა­შუ­ა­ლე­ბა არ იყო. ეს ყვე­ლა­ფე­რი ცხოვ­რე­ბამ მო­ი­ტა­ნა, სო­ცი­ა­ლუ­რი ქსე­ლი კი უკვე ყვე­ლამ იცის, რომ ადა­მი­ანს იო­ლად ით­რევს. ისე­ვე, რო­გორც სხვა დე­დებს, მეც მაქვს სურ­ვი­ლი, ჩემი შვი­ლი კომ­პი­უ­ტე­რით ნაკ­ლე­ბად იყოს გა­ტა­ცე­ბუ­ლი, მაგ­რამ "ლეპ­ტო­პთან" ჯდო­მას მა­ინც ვერ და­ვუშ­ლი; რომ წა­ვარ­თვა, ამას აუ­ცი­ლებ­ლად გა­აპ­რო­ტეს­ტებს და არ მეს­მის, ამით რა­ტომ უნდა გა­ვა­ღი­ზი­ა­ნო?!

- ეს იგი­ვე იქ­ნე­ბა, თა­ვის დრო­ზე მშობ­ლებს თქვენ­თვის წიგ­ნი რომ წა­ერ­თმი­ათ?

- იცი, რა, ბავ­შვო­ბა­ში მქონ­და პე­რი­ო­დი, როცა წიგ­ნე­ბის კი­თხვა არ მიყ­ვარ­და. 10 წლამ­დე სულ "მე­ჭი­და­ვე­ბოდ­ნენ": გინ­და თუ არა, რა­ი­მე წა­ი­კი­თხეო. რო­გორც კი ხელი ჩა­იქ­ნი­ეს და თავი და­მა­ნე­ბეს, თა­ვად გა­მიჩ­ნდა კი­თხვის სურ­ვი­ლი...

- თქვენ­თვის რას ნიშ­ნავს ვირ­ტუ­ა­ლუ­რი სამ­ყა­რო?

- ამ სამ­ყა­როს­თან შე­ხე­ბაც არ მაქვს!..

- სა­კი­თხავ ლი­ტე­რა­ტუ­რას ვინ­მე გირ­ჩევ­დათ?

- სა­ერ­თოდ, წიგ­ნი მა­მამ შე­მაყ­ვა­რა. მახ­სოვს, პირ­ვე­ლად პროს­პერ მე­რი­მეს "მა­ტეო ფალ­კო­ნე" ხმა­მაღ­ლა წა­მი­კი­თხა, მერე კი ამ წიგნ­ზე ბევ­რი ვი­სა­უბ­რეთ... რა­ღაც პე­რი­ო­დის შემ­დეგ ბრმა­ნაწ­ლა­ვის ოპე­რა­ცია გა­ვი­კე­თე და სა­ა­ვად­მყოფ­ში მო­მი­ტა­ნა "სამი მე­გო­ბა­რი". მი­თხრა: ეს წა­ი­კი­თხე, მო­გე­წო­ნე­ბაო... მა­მას აზრს ჩემ­თვის დიდი მნიშ­ვნე­ლო­ბა ჰქონ­და, მაგ­რამ მის წი­ნა­აღ­მდეგ მა­ინც წა­ვე­დი, როცა სამ­სა­ხი­ო­ბო­ზე ჩა­ვა­ბა­რე. სა­მა­გი­ე­როდ, მსა­ხი­ო­ბის ოს­ტა­ტო­ბა­ში ყვე­ლა­ზე მა­ღა­ლი ქულა რომ მი­ვი­ღე, ამან ძა­ლი­ან გა­ა­ხა­რა და მას მერე ცდი­ლობ­და, წარ­მა­ტე­ბის მიღ­წე­ვა­ში შეძ­ლე­ბის­დაგ­ვა­რად დამ­ხმა­რე­ბო­და. ერ­თმა­ნეთს ყო­ველ­თვის თვა­ლებ­ში ვუ­ყუ­რებ­დით. ყვე­ლა აღ­ნიშ­ნავს, რომ მა­მას ვგა­ვარ არა მარ­ტო არ­ტის­ტო­ბის ნი­ჭით, არა­მედ გა­რეგ­ნო­ბით, ხა­სი­ა­თით...

- როცა სცე­ნა­ზე პირ­ვე­ლად გნა­ხათ, თუ გახ­სოვთ, რა გი­თხრათ?

- მა­შინ ჯერ კი­დევ მე­ო­რე კურ­სის სტუ­დენ­ტი ვი­ყა­ვი. იზა გი­გოშ­ვილ­მა დად­გა სპექ­ტაკ­ლი, რო­მელ­შიც მეც მა­თა­მა­შა. ეს ჩემი ცხოვ­რე­ბის და­უ­ვი­წყა­რი ეპი­ზო­დია. მახ­სოვს, სპექ­ტაკლზე მა­მაც მო­ვი­და და იმ დღეს შე­მა­ქო კი­დეც. მას უხა­რო­და, რომ ასეთ კარგ ოს­ტატ­თან - იზა გი­გოშ­ვილ­თან ერ­თად ვი­დე­ქი სცე­ნა­ზე და მისი ხელი მე­ტყო­ბო­და. ამ სპექ­ტაკ­ლით, იღ­ბლი­ა­ნად და­ი­წყო ჩემი კა­რი­ე­რა... ბოლო წლებ­ში მა­მას ძა­ლი­ან უჭირ­და ჩემს სპექ­ტაკ­ლებ­ზე მოს­ვლა. მე­უბ­ნე­ბო­და: ვნერ­ვი­უ­ლობ, მამა და ამი­ტო­მაც ვი­კა­ვებ თავს თე­ატ­რში მოს­ვლის­გა­ნო. ბოლო სპექ­ტაკ­ლი, რო­მე­ლიც მან ნახა, "ხა­ნუ­მა" იყო... როცა ცუდი პე­რი­ო­დი მქონ­და ან რა­ღაც არ გა­მო­მი­ვი­დო­და, სულ იმა­ზე ვფიქ­რობ­დი: ვა­ი­მე, მამა რას იტყვის-მეთ­ქი?!

- რო­გორ მოს­წავ­ლე იყა­ვით?

- ყო­ფაქ­ცე­ვა­ში ფრი­ა­დო­სა­ნი ვი­ყა­ვი (იცი­ნის), მაგ­რამ სხვა საგ­ნე­ბის აბა, რა გი­თხრათ... ისე, ძა­ლი­ან მიყ­ვარ­და მა­თე­მა­ტი­კა და თა­ვი­სუ­ფა­ლი თე­მის წერა. ჩემს ნა­წე­რებს მას­წავ­ლებ­ლე­ბი ერ­თმა­ნეთს უჩ­ვე­ნებ­დნენ და ამ­ბობ­დნენ: ზარ­მა­ცია, მაგ­რამ ნახე, რო­გორ კარ­გად წერ­სო. მე, მე­რაბ ნი­ნი­ძე, ქეთი ჩხე­ი­ძე კლა­სე­ლე­ბი ვი­ყა­ვით და ხუ­ლიგ­ნუ­რი "პულ­კა" გვქონ­და; მე­ა­თე კლა­სი­დან არა­ვინ არა­ფერს გვე­კი­თხე­ბო­და, რად­გან იცოდ­ნენ, რომ სამ­სა­ხი­ო­ბო­ზე ვა­პი­რებ­დით ჩა­ბა­რე­ბას.

- "შა­ტა­ლო­ზე" თუ და­დი­ო­დით ხოლ­მე?

- უფ, "შა­ტა­ლო" ძა­ლი­ან გვიყ­ვარ­და. მე და მე­რა­ბი ერ­თმა­ნეთს ზუ­ბა­ლაშ­ვი­ლის ქუ­ჩა­ზე, სა­სა­მარ­თლოს­თან ვხვდე­ბო­დით და დავ­ხე­ტი­ა­ლებ­დით; დავ­ხე­ტი­ა­ლებ­დით მა­ნამ, ვიდ­რე დე­და­მი­სი სახ­ლი­დან წა­ვი­დო­და და მერე მას­თან მივ­დი­ო­დით ხოლ­მე... გვყავ­და ერთი მე­გო­ბა­რი - ირი­ნა, რო­მე­ლიც სა­ღა­მოს სკო­ლა­ში სწავ­ლობ­და. ჰოდა, ხან მას ვა­კი­თხავ­დით, ხან ის მო­დი­ო­და და სა­მი­ვე ერ­თად მაგ­რად ვერ­თო­ბო­დით. გვიყ­ვარ­და კი­ნო­ში, თე­ატ­რში სი­ა­რუ­ლი ან სუ­ლაც, ქუ­ჩა­ში წო­წი­ა­ლი. ყო­ველ­თვის რა­ღა­ცას ვყვე­ბო­დით, ვი­ცი­ნო­დით, ვმა­ი­მუ­ნობ­დით. მახ­სოვს, ზოგ­ჯერ ქუ­ჩა­ში უც­ნა­უ­რად ჩაც­მუ­ლე­ბი გავ­დი­ო­დით, დავ­რბო­დით და ხალ­ხს ვაწ­ვა­ლებ­დით. ხან­და­ხან, როცა ქუ­ჩა­ში მო­რი­გი წო­წი­ა­ლი­სას მოგ­ვშივ­დე­ბო­და და ფული არ გვქონ­და, რათა რა­ი­მე გვე­ყი­და, გამ­ვლე­ლებს ვე­უბ­ნე­ბო­დით: "2-კა­პი­კი­ა­ნი არ გაქვთ, და­რეკ­ვა მინ­და, რა". ბავ­შვებს დახ­მა­რე­ბა­ზე უარს არა­ვინ გვე­უბ­ნე­ბო­და (იცი­ნის).

- ანუ სხვე­ბის­გან გან­სხვა­ვე­ბით, თქვენ არ გიკ­ვირთ იმ მო­ზარ­დე­ბის საქ­ცი­ე­ლი, რომ­ლე­ბიც ქუ­ჩა­ში ხურ­და ფულს ითხო­ვენ?

- არა, არ მიკ­ვირს და უფრო მე­ტიც - მათ დახ­მა­რე­ბა­ზე უარს ვე­რას­დროს ვე­უბ­ნე­ბი. ბო­ლოს და ბო­ლოს, ეს ყვე­ლა­ფე­რი ხომ მეც გა­მო­ვი­ა­რე... სტუ­დენ­ტო­ბის პე­რი­ოდ­შიც ვმა­ი­მუ­ნობ­დით. მა­შინ ეს ჩვენ­თვის ერ­თგვა­რი თა­მა­ში იყო: ქუდს ძირს დავ­დებ­დით და "ტი­რილს" ვი­წყებ­დით, გამ­ვლე­ლე­ბი კი "გვეხ­მა­რე­ბოდ­ნენ". ასეთ დროს მე და ჭოლა სა­ოც­რე­ბებს ვა­კე­თებ­დით. სხვა­თა შო­რის, ფული უკან ბევ­რჯერ დაგ­ვიბ­რუ­ნე­ბია. მა­გა­ლი­თად, ერთხელ, მო­რი­გი ასე­თი თა­მა­ში­სას ვი­ღაც გა­ჭირ­ვე­ბულ­მა ქალ­მა მა­ნე­თი­ა­ნი მოგ­ვცა. გა­ვე­კი­დეთ და ფული და­ვუბ­რუ­ნეთ, თან - ავუხ­სე­ნით, რომ სა­ა­მი­სო არა­ფე­რი გვჭირ­და, რომ თე­ატ­რა­ლუ­რის სტუ­დენ­ტე­ბი უბ­რა­ლოდ, ვთა­მა­შობ­დით. ის ქალ­ბა­ტო­ნი გა­ო­ცე­ბუ­ლი გვი­ყუ­რებ­და და მგო­ნი, ფიქ­რობ­და: ესე­ნი ვერ არი­ა­ნო (იღი­მის).

- თი­ნე­ი­ჯე­რო­ბის ასაკ­ში სხვე­ბის­გან რა­ი­მე­თი - მა­გა­ლი­თად, ჩაც­მის სტი­ლით, ვარ­ცხნი­ლო­ბით და ა.შ. გა­მორ­ჩე­უ­ლი თუ იყა­ვით?

- არას­დროს მიც­დია, სხვე­ბის­გან გა­მორ­ჩე­უ­ლი ვყო­ფი­ლი­ყა­ვი. უბ­რა­ლოდ, მა­შინ ძა­ლი­ან ჭირ­და კარ­გი, ხა­რის­ხი­ა­ნი ტა­ნი­სა­მო­სის შე­ძე­ნა. ჰოდა, იყო ერთი ამ­ბა­ვი, ხელ­ზე მო­ვაჭ­რე­ებ­თან სირ­ბი­ლი და უჭერ­და თუ დიდი ჰქონ­და, ყვე­ლა ყვე­ლა­ფერს ყი­დუ­ლობ­და, რაც ხელ­ში ჩა­უ­ვარ­დე­ბო­და. პი­რა­დად მე, ყო­ველ­თვის სა­კუ­თა­რი გე­მოვ­ნე­ბით შე­კე­რილ ტან­საც­მელს ვა­ნი­ჭებ­დი უპი­რა­ტე­სო­ბას; მომ­წონ­და თა­ვად კერ­ვის პრო­ცე­სიც. ეს ახ­ლაც მომ­წონს და როცა მზა ტა­ნი­სა­მოსს ვყი­დუ­ლობ, ყო­ველ­თვის მის გა­და­კე­თე­ბას, სა­მო­სის­თვის რა­ღაც დე­ტა­ლის და­მა­ტე­ბას ვცდი­ლობ.

- რომ არა მსა­ხი­ო­ბი, ალ­ბათ კარ­გი დი­ზა­ი­ნე­რი იქ­ნე­ბო­დით...

- ჰო, ასეა. თქვენ წარ­მო­იდ­გი­ნეთ, სხვე­ბის­თვის სა­მო­სის შერ­ჩე­ვაც დიდ სი­ა­მოვ­ნე­ბას მა­ნი­ჭებს. შო­პინ­გით, სა­მო­სის შერ­ჩე­ვით ვერ­თო­ბი. ვოც­ნე­ბობ, მქონ­დეს ისე­თი მა­ღა­ზია, სა­დაც ცნო­ბი­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბის ნა­ქო­ნი ნივ­თე­ბი გა­ი­ყი­დე­ბა... მე­ო­რე ოც­ნე­ბაც მაქვს: მინ­და გავ­ხსნა მო­ხუც­თა თავ­შე­სა­ფა­რი, ოღონდ ისე­თი, რო­გო­რიც სა­ზღვარ­გა­რეთ ყოფ­ნი­სას მი­ნა­ხავს და სა­დაც მო­ხუ­ცებს კომ­ფორ­ტი ექ­ნე­ბათ, სა­დაც ისი­ნი თავს მარ­ტო არ იგ­რძნო­ბენ.

- და­ბო­ლოს, რას ურ­ჩევთ მო­ზარ­დებს?

- კომ­პი­უ­ტერ­ში რამ­დე­ნი ინ­ფორ­მა­ცი­აც უნდა შე­აგ­რო­ვონ, რა ცოდ­ნაც უნდა მი­ი­ღონ, ეს არ არის საკ­მა­რი­სი. მერ­წმუ­ნეთ, წიგნ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბა სულ სხვა რა­მაა. კი­თხვის პრო­ცე­სი ეს მთე­ლი რი­ტუ­ა­ლია, თა­ნაც - ძა­ლი­ან სა­სი­ა­მოვ­ნო რი­ტუ­ა­ლი! და კი­დევ, ყვე­ლას ვურ­ჩევ, იყ­ვნენ უფრო მე­ტად გუ­ლის­ხმი­ე­რე­ბი გარ­შე­მო მყო­ფე­ბის მი­მართ და რაც მთა­ვა­რია, ადა­მი­ა­ნე­ბი უყ­ვარ­დეთ...

ლიკა ქა­ჯა­ია

ჟურ­ნა­ლი "გზა"

(გა­მო­დის ხუთ­შა­ბა­თო­ბით)