სომ­ხეთ-აზერ­ბა­ი­ჯა­ნის კონ­ფლიქ­ტის მოგ­ვა­რე­ბა­ში და­სავ­ლე­თი ჩა­ერ­თო. რამ­დე­ნი­მე დღის წინ, სამ­შვი­დო­ბო შე­თან­ხმე­ბის მიღ­წე­ვის მიზ­ნით, ჩე­ხე­თის რეს­პუბ­ლი­კის დე­და­ქა­ლაქ პრა­ღა­ში, აზერ­ბა­ი­ჯა­ნის პრე­ზი­დენ­ტმა ილ­ჰამ ალი­ევ­მა, საფ­რან­გე­თის პრე­ზი­დენტ ემა­ნუ­ელ მაკ­რონ­თან, სომ­ხე­თის პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრ ნი­კოლ ფა­ში­ნი­ან­თან და ევ­რო­კავ­ში­რის საბ­ჭოს პრე­ზი­დენტ შარლ მი­შელ­თან ოთხმხრი­ვი შეხ­ვედ­რა გა­მარ­თა.

ევ­რო­პის მსგავ­სად, აშშ-ც მხარს უჭერს პირ­და­პირ დი­ა­ლოგს აზერ­ბა­ი­ჯან­სა და სომ­ხეთს შო­რის და მი­იჩ­ნევს, რომ ეს ორ ქვე­ყა­ნას შო­რის მშვი­დო­ბის გა­სა­ღე­ბია, - ამის შე­სა­ხებ აშშ-ის სა­ხელ­მწი­ფო მდი­ვან­მა, ენ­ტო­ნი ბლინ­კენ­მა აზერ­ბა­ი­ჯა­ნი­სა და სომ­ხე­თის სა­გა­რეო საქ­მე­თა მი­ნის­ტრებ­თან, ჯე­იჰუნ ბა­ი­რა­მოვ­სა და არა­რატ მირ­ზო­ი­ან­თან ვა­შინგტონ­ში შეხ­ვედ­რა­ზე გა­ნა­ცხა­და.

აზერ­ბა­ი­ჯა­ნუ­ლი მე­დი­ის ინ­ფორ­მა­ცი­ით, შეხ­ვედ­რა­ზე მი­ნის­ტრებ­მა ერ­თმა­ნეთს გა­უ­ზი­ა­რეს მო­საზ­რე­ბე­ბი შე­საძ­ლო სამ­შვი­დო­ბო ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბის დე­ტა­ლე­ბის შე­სა­ხებ და აღი­ა­რეს, რომ ჯერ კი­დევ არის მთე­ლი რიგი გა­და­საჭ­რე­ლი სა­კი­თხე­ბი. ამას­თა­ნა­ვე, აზერ­ბა­ი­ჯა­ნი­სა და სომ­ხე­თის სა­გა­რეო უწყე­ბის ხელ­მძღვა­ნე­ლე­ბი შე­თან­ხმდნენ, რომ და­აჩ­ქა­რონ მო­ლა­პა­რა­კე­ბე­ბი და გა­მარ­თონ მო­რი­გი შეხ­ვედ­რა უახ­ლო­ეს მო­მა­ვალ­ში.

რო­გორც სა­ერ­თა­შო­რი­სო ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბის სპე­ცი­ა­ლის­ტი გიორ­გი გობ­რო­ნი­ძე გვე­უბ­ნე­ბა, ეს პრო­ცე­სი პირ­და­პირ მი­ა­ნიშ­ნებს იმა­ზე, რომ რე­გი­ონ­ში ძი­რი­თად მო­თა­მა­შედ მიჩ­ნე­უ­ლი რუ­სე­თის ფე­დე­რა­ცი­ის პო­ზი­ცი­ე­ბი ცალ­სა­ხად შე­სუს­ტე­ბუ­ლია, ხოლო და­სავ­ლე­თის გაზ­რდი­ლი როლი სამ­ხრეთ კავ­კა­სი­ა­ში ვი­თა­რე­ბის სტა­ბი­ლი­ზა­ცი­ის მი­მარ­თუ­ლე­ბით, სა­ბო­ლო­ოდ, ჩვენ­თვი­საც აჩენს რიგ შე­საძ­ლებ­ლო­ბებს.

"ამ პრო­ცეს­ში და­სავ­ლე­თის ჩარ­თუ­ლო­ბა დღეს იმა­ზე გა­ცი­ლე­ბით მა­ღა­ლია, ვიდ­რე ოდეს­მე ყო­ფი­ლა. ეს პირ­და­პი­რი შე­დე­გია იმი­სა, რომ რე­გი­ონ­ში ძი­რი­თად მო­თა­მა­შედ (ყო­ველ შემ­თხვე­ვა­ში - სომ­ხეთ­სა და აზერ­ბა­ი­ჯანს შო­რის) მიჩ­ნე­უ­ლი რუ­სე­თის ფე­დე­რა­ცი­ის პო­ზი­ცი­ე­ბი ცალ­სა­ხად შე­სუს­ტე­ბუ­ლია. ეს აიხ­სე­ნე­ბა გარ­კვე­უ­ლი პრო­ცე­სე­ბი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე პირ­ველ რიგ­ში, პუ­ტი­ნის იდი­ო­ტუ­რი გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით, შეჭ­რი­ლი­ყო უკ­რა­ი­ნა­ში და და­ე­წყო ომი, რო­მელ­საც ვე­რას­დროს მო­ი­გებს. ამ ფონ­ზე ვხე­დავთ, რომ და­სავ­ლე­თი უფრო აქ­ტი­უ­რი ხდე­ბა. აქე­დან დას­კვნე­ბი უნდა გა­მო­ვი­ტა­ნოთ და ის შე­საძ­ლებ­ლო­ბე­ბი გა­მო­ვი­ყე­ნოთ, რო­მე­ლიც ჯერ კი­დევ არ­სე­ბობს ჩვენ­თვის:

1. და­სავ­ლეთ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბის ინ­ტენ­სი­ფი­კა­ცი­ის თვალ­საზ­რი­სით, რაც პირ­და­პირ გა­დის ქვეყ­ნის დე­მოკ­რა­ტი­ზა­ცი­ა­ზე;

2. ერთხელ და სა­მუ­და­მოდ იქ­ნებ შე­ვი­მუ­შა­ოთ სა­მე­ზობ­ლო პო­ლი­ტი­კა და და­ვი­წყოთ ჩვენს მე­ზობ­ლებ­თა­ნაც სა­უ­ბა­რი, ვი­ნა­ი­დან სა­ბო­ლოო ჯამ­ში, და­სავ­ლე­თის გაზ­რდი­ლი როლი სამ­ხრეთ კავ­კა­სი­ა­ში ვი­თა­რე­ბის სტა­ბი­ლი­ზა­ცი­ის მი­მარ­თუ­ლე­ბით, ჩვენ­თვი­საც აჩენს შე­საძ­ლებ­ლო­ბებს.

ეს როლი თუ გა­იზ­რდე­ბა სხვა აქ­ტო­რე­ბის მეშ­ვე­ო­ბით, თა­ვის­თა­ვად ცხა­დია, ჩვენ­თვის შე­იძ­ლე­ბა გაჩ­ნდეს ახა­ლი გა­მოწ­ვე­ვე­ბი, მაგ­რამ რაკი ტრა­დი­ცი­უ­ლად და­სავ­ლუ­რი თა­ნა­მე­გობ­რო­ბის პარტნი­ორ სა­ხელ­მწი­ფოდ ვართ მიჩ­ნე­უ­ლი, შე­სა­ბა­მი­სად, შეგ­ვიძ­ლია აქე­დან ჩვე­ნი ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი ინ­ტე­რე­სე­ბის დაც­ვის­თვის ხელ­შემ­წყო­ბი გა­რე­მოს შექ­მნა. მთლი­ა­ნო­ბა­ში, ეს არის ყვე­ლა­ზე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი. რაც შე­ე­ხე­ბა იმას, გა­დის თუ არა სომ­ხე­თი რუ­სე­თის გავ­ლე­ნის­გან, პირ­ველ რიგ­ში, უნდა გა­ვით­ვა­ლის­წი­ნოთ ის, რომ სომ­ხეთ­ში აუ­ცი­ლებ­ლად დად­გე­ბა სტრა­ტე­გი­უ­ლი არ­ჩე­ვა­ნის გა­და­ხედ­ვის სა­კი­თხი, ეს პრო­ცე­სი უკვე და­წყე­ბუ­ლია. სომ­ხეთს, ძი­რი­თა­დად, რუ­სეთ­ზე ჰქონ­და ბმა, გა­მომ­დი­ნა­რე იქი­დან, რომ იყო ყა­რა­ბა­ღის მძე­ვა­ლი - რო­გორც არ უნდა შევ­ხე­დოთ, 1994 წელს ყა­რა­ბაღ­ში გა­მარ­ჯვე­ბამ სომ­ხე­თი აქ­ცია ამ გა­მარ­ჯვე­ბის მძევ­ლად, რა­მაც მისი სა­გა­რეო ორი­ენ­ტი­რე­ბი პირ­და­პირ მი­ა­ჯაჭ­ვა რუ­სეთს და იზო­ლი­რე­ბუ­ლი აღ­მოჩ­ნდა. შე­სა­ბა­მი­სად, დღეს რუ­სე­თის გავ­ლე­ნე­ბის შე­სუს­ტე­ბა ნიშ­ნავს იმას, რომ სომ­ხეთს სჭირ­დე­ბა ახა­ლი ცენ­ტრის პოვ­ნა, რო­მელ­თა­ნაც ის და­ამ­ყა­რებს მჭიდ­რო ურ­თი­ერ­თო­ბას, მაგ­რამ თქმა იმი­სა, რომ ის უკვე გა­მო­დის რუ­სუ­ლი ორ­ბი­ტი­დან, არის ნა­ად­რე­ვი, სომ­ხეთს ეს გა­უ­ჭირ­დე­ბა. პირ­ვე­ლი ნა­ბი­ჯე­ბი გა­და­იდ­გა, მაგ­რამ, ეს პრო­ცე­სი რომ დას­რულ­დეს, კი­დევ უფრო მე­ტია სა­ჭი­რო.

ჯერ­ჯე­რო­ბით თვი­თონ სომ­ხე­თიც ცდი­ლობს, უკვე ცალ­სა­ხად პრო­რუ­სუ­ლი­დან მულ­ტი­ვექ­ტო­რულ დიპ­ლო­მა­ტი­ა­ზე გა­და­ვი­დეს და მთლი­ა­ნა­დაც არ უგუ­ლე­ბელ­ყოს ის კავ­ში­რე­ბი, რაც აქვს, იმავდრო­უ­ლად, და­სავ­ლეთ­თან მო­სინ­ჯოს ნი­ა­და­გი და და­ი­წყოს თა­ნამ­შრომ­ლო­ბა. გე­ო­პო­ლი­ტი­კუ­რად რომ შევ­ხე­დოთ და რე­ა­ლის­ტუ­რი სკო­ლის თე­ო­რი­ე­ბის პრიზ­მა­ში გან­ვი­ხი­ლოთ, სომ­ხეთ-და­სავ­ლე­თის თა­ნამ­შრომ­ლო­ბის წარ­მა­ტე­ბა პირ­და­პირ არის და­მო­კი­დე­ბუ­ლი სომ­ხურ-ქარ­თულ ურ­თი­ერ­თო­ბებ­ზეც. ამა­ში ვგუ­ლის­ხმობ: გე­ო­პო­ლი­ტი­კუ­რი თვალ­საზ­რი­სით, კო­ლექ­ტი­უ­რი და­სავ­ლე­თის­თვის სომ­ხე­თი ღი­რე­ბუ­ლია იმ­დე­ნად, რამ­დე­ნა­დაც შე­იძ­ლე­ბა სა­ქარ­თვე­ლო წარ­მო­ვიდ­გი­ნოთ სომ­ხე­თის ჩრდი­ლო­ეთ გაგ­რძე­ლე­ბად, ხოლო სომ­ხე­თი - სა­ქარ­თვე­ლოს სამ­ხრეთ გაგ­რძე­ლე­ბად იმი­ტომ, რომ სა­ქარ­თვე­ლოს გა­რე­შე სომ­ხე­თი კვლავ იზო­ლი­რე­ბუ­ლია და, იმავდრო­უ­ლად, სა­ჭი­რო­ე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში, სომ­ხე­თი და სა­ქარ­თვე­ლო ერ­თად შეძ­ლე­ბენ აზერ­ბა­ი­ჯა­ნის გავ­ლე­ნე­ბის და­ბა­ლან­სე­ბას. ჩვენ­თვის ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია რე­გი­ო­ნა­ლუ­რი ბა­ლან­სი“.

კი­თხვა­ზე, რა როლი აქვს ამ პრო­ცე­სებ­ში სა­ქარ­თვე­ლოს და მა­შინ, როცა სომ­ხეთ­მაც კი და­სავ­ლე­თის­კენ იც­ვა­ლა კურ­სი, რას ნიშ­ნავს ჩვე­ნი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის აგ­დე­ბუ­ლი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა აშშ-სა და და­სა­ვე­ლი პარტნი­ო­რე­ბის მი­მართ, პო­ლი­ტო­ლო­გი პა­სუ­ხობს:

"ჩვე­ნი როლი ისაა, რომ ხელი შე­ვუ­წყოთ სამ­შვი­დო­ბო პრო­ცესს, შევ­ძლოთ თა­ნამ­შრომ­ლო­ბის გაღ­რმა­ვე­ბა სომ­ხეთ­თან, აზერ­ბა­ი­ჯან­თან და პა­რა­ლე­ლუ­რად, და­სა­ველთთან. სა­ბო­ლოო ჯამ­ში, თუ ვიწ­როდ გან­ვი­ხი­ლავთ რე­გი­ონს, ჩვე­ნი ინ­ტე­რე­სი არის კარ­გი ურ­თი­ერ­თო­ბა ორი­ვეს­თან, იმი­ტომ, რომ დაგ­ვჭირ­დეს, ერთი მე­ზობ­ლით უნდა შეგ­ვეძ­ლოს მე­ო­რეს და­ბა­ლან­სე­ბა. ფარ­თო რე­გი­ონ­ში ჩვენ­თვის ძალ­ზე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია თა­ნამ­შრომ­ლო­ბის ღერ­ძი - თურ­ქე­თი, აზერ­ბა­ი­ჯა­ნი და სა­ქარ­თვე­ლო, მაგ­რამ ჩვენ­თვის ასე­ვე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი და სა­ინ­ტე­რე­სო ღერ­ძია სა­ქარ­თვე­ლო- სომ­ხე­თი, სა­ქარ­თვე­ლო-ირა­ნი, პლუს - და­სავ­ლე­თი. ჩვენ არ გვაქვს იმის ფუ­ფუ­ნე­ბა, რომ მარ­ტო ერთი მხა­რე ავირ­ჩი­ოთ და მორ­ჩა. მაგ­რამ ამას უნდა კარ­გი და სწო­რი და­გეგ­მვა და გა­კე­თე­ბა და არა ისე, რო­გორც ამას ვა­კე­თებთ.

ჩვე­ნი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა, ფაქ­ტობ­რი­ვად, არა­ფერს აკე­თებს, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­ში კომ­პე­ტენ­ცი­ის, ან და­უც­ვე­ლო­ბის დი­ლე­მის პრობ­ლე­მაა - ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა სა­კუ­თა­რი ძა­ლა­უფ­ლე­ბის გა­ხან­გრძლი­ვე­ბის პრო­ცეს­ში მო­დის კონ­ფლიქ­ტში ნა­ცი­ო­ნა­ლურ ინ­ტე­რე­სებ­თან. შორს ვარ იმ აზ­რის­გან, რომ ჩვე­ნი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა არის რუ­სე­თის აგენ­ტი და ა.შ. (რო­გორც უყ­ვართ სა­უ­ბა­რი), ვი­ტყვი იმას, რომ ის თა­ვი­სი თა­ვის აგენ­ტია. პი­რო­ბი­თად, ხვალ რომ და­სავ­ლეთ­მა უთხრას, რო­გორც სა­უ­დის არა­ბე­თის მე­ფეა, მთე­ლი ცხოვ­რე­ბა პოსტზე იყა­ვით და ისე ვი­თა­ნამ­შრომ­ლებ თქვენ­თა­ნო, და­მი­ჯე­რეთ, ამათ­ზე მე­ტად და­სავ­ლე­თი არა­ვის ეყ­ვა­რე­ბა. ჩვენ­თან სა­უ­ბა­რია დე­მოკ­რა­ტი­ულ ტრა­დი­ცი­ებ­ზე, ხომ გვინ­და ევ­რო­კავ­ში­რის წევ­რო­ბა? რო­გორც სა­უ­დის არა­ბეთ­ში, ჩვენ­თან რომ იყოს აბ­სო­ლუ­ტუ­რი მო­ნარ­ქია და მა­სა­ვით რომ არ გვინ­დო­დეს ევ­რო­კავ­შირ­ში წევ­რო­ბა, ჩვენს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­საც ძა­ლი­ან ბევ­რი პრობ­ლე­მა მო­ეხ­სნე­ბო­და და, შე­სა­ბა­მი­სად, და­სავ­ლე­თის მი­მართ სხვა რი­ტო­რი­კა ექ­ნე­ბო­და. ამ ეტაპ­ზე ეს რი­ტო­რი­კა არ აქვს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას იმი­ტომ, რომ და­სავ­ლეთ­ში უფრო დიდ საფრ­თხეს ხე­დავს, მის პო­ზი­ცი­ას შე­იძ­ლე­ბა საფრ­თხე შექ­მნას.

ამ ადა­მი­ა­ნებს იმის პო­ლი­ტი­კუ­რი ხედ­ვა აქვთ, რომ გე­ო­პო­ლი­ტი­კუ­რი ორი­ენ­ტი­რე­ბი შე­ა­ფა­სონ, მერე გა­და­ა­ფა­სონ და სა­ერ­თოდ რამე და­ა­ლა­გონ სა­გა­რეო პო­ლი­ტი­კა­ში? ამათ აქვთ ერ­თა­დერ­თი ორი­ენ­ტი­რი - კარ­გად სხე­დან, კარ­გად ცხოვ­რო­ბენ და პრი­ვი­ლე­გი­ე­ბით სარ­გებ­ლო­ბენ, ფი­ნან­სებ­ზე და ძა­ლა­უფ­ლე­ბა­ზე აქვთ წვდო­მა და ამი­ტომ ჩათ­ვა­ლეს, რომ რა­ღა­ცა­ში აზრი მო­ე­კი­თხე­ბათ, თო­რემ რო­მე­ლი ერთი მყავს მანდ ტა­ლე­ი­რა­ნი, ან ლო­თარ მე­ტერ­ნი­ხი? ელე­მენ­ტა­რუ­ლად, პარ­ლა­მენ­ტის სხდო­მებს რომ გა­და­ხე­დოთ, დე­პუ­ტა­ტებს პო­ლი­ტი­კუ­რი ხედ­ვის კი არა და, ერუ­დი­ცი­ის პრობ­ლე­მა აქვთ, საკ­მა­რი­სი რა­ო­დე­ნო­ბის წიგ­ნი არ აქვთ წა­კი­თხუ­ლი გარ­და­ტე­ხის ასაკ­ში. რო­მელ ორი­ენ­ტი­რებ­ზე ვლა­პა­რა­კობთ, ეს ადა­მი­ა­ნე­ბი არი­ან პო­ლი­ტი­კის შემ­მუ­შა­ვებ­ლე­ბი და ტერ­მი­ნი - პო­ლი­ტი­კა შე­უძ­ლი­ათ გან­მარ­ტონ სა­ერ­თოდ? ესე­ნი უყუ­რე­ბენ მარ­ტი­ვად, მთა­ვა­რია, ხვალ იყ­ვნენ კარ­გად. სამ­წუ­ხა­რო პრობ­ლე­მა ისაა, რომ იგი­ვე სი­ტუ­ა­ცია გვაქვს ოპო­ზი­ცი­ის 90%-ში, ანუ სე­რი­ო­ზუ­ლი ნაკ­ლე­ბო­ბაა ერუ­დი­ცი­ის, უნა­რე­ბის, ხედ­ვე­ბის, ხა­რის­ხი­ა­ნი პო­ლი­ტი­კის და ერ­თა­დერ­თი რა­ღა­ცის სურ­ვი­ლი რაც არის, იყ­ვნენ კარ­გად, რო­გორც არი­ან. დგა­ნან და ხალ­ხს ხან პურს ეს­ვრი­ან, ხან - სა­ნა­ხა­ო­ბას, ქა­რე­ლო­ბა, კას­პო­ბა და ლა­მი­საა მი­საქ­ცი­ე­ლო­ბა აღ­ნიშ­ნონ. დღეს ერეკ­ლე­ო­ბა მო­ინ­დო­მეს... მე­ფეს არა­ფერს ვერ­ჩი, მაგ­რამ აქამ­დე ის არა­ვის ახ­სოვ­და, ორი წლის წინ მისი 300 წლის­თა­ვი არ გა­ახ­სენ­დათ და დღეს გა­ახ­სენ­დათ? ესენი არი­ან ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი გა­ტუ­ტუ­ცე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბი, რომ­ლებ­მაც მი­აგ­ნეს ფუ­ლის კე­თე­ბის გზას, ფუ­ლის კე­თე­ბით არი­ან და­კა­ვე­ბულ­ნი, ამას უყუ­რებს მთე­ლი ერი და ამათ უნდა მოვ­კი­თხოთ ის, რომ სა­მე­ზობ­ლო პო­ლი­ტი­კა და ევ­რო­პას­თან ინ­ტეგ­რა­ცი­ის პო­ლი­ტი­კა შე­ი­მუ­შა­ონ, დე­მოკ­რა­ტი­უ­ლი რე­ფორ­მე­ბი გა­ა­ტა­რონ და ეკო­ნო­მი­კუ­რი პო­ლი­ტი­კა გა­ა­უმ­ჯო­ბე­სონ? ელე­მენ­ტა­რუ­ლი, მათი ფან­ტა­ზია იმის იქით არ წა­ვი­და, რომ შექ­მნეს რა­ღა­ცა უაზ­რო, "სპო­ი­ლე­რი პარ­ტია“, "ხალ­ხის ძალა“, თუ რა­ღა­ცა და ახლა და­სავ­ლეთ­თან წავა პო­ზი­ცი­ო­ნი­რე­ბა, აი, ჩვენ თუ არ ვი­ქე­ნით, აგერ, შე­იძ­ლე­ბა ესე­ნი მო­ვიდ­ნენ, ამი­ტომ ისევ ჩვენ­თან ჯო­ბია კო­მუ­ნი­კა­ცი­აო... კი, ზო­გა­დად, და­სავ­ლეთ­თა­ნაც პრინ­ცი­პუ­ლო­ბაა სა­ჭი­რო, მაგ­რამ პარტნი­ორ­თან პრინ­ცი­პუ­ლო­ბა და იდი­ო­ტუ­რი მოქ­ცე­ვა, გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი ცნე­ბე­ბია. რი­ტო­რი­კის დო­ნე­ზე, რაც უნ­დათ, ის ულა­პა­რა­კი­ათ, მთა­ვა­რია, რას აკე­თე­ბენ. კარ­გი იქ­ნე­ბო­და, ჩვე­ნი სა­მე­ზობ­ლო იყოს ბელ­გია, ლუქ­სემ­ბურ­გი, კა­ნა­და, ნი­დერ­ლან­დე­ბი და ა.შ. მაგ­რამ გვყავს ირა­ნი, რუ­სე­თი, სომ­ხე­თი და აზერ­ბა­ი­ჯა­ნი. ამ რე­გი­ონ­ში ვცხოვ­რობთ და, გინ­და, არ გინ­და, მათ­თან ყვე­ლას­თან გვჭირ­დე­ბა კო­მუ­ნი­კა­ცია, მთა­ვა­რია, რა პო­ზი­ცი­ით მი­დი­ხარ და ზურგს უკან რა გი­მაგ­რებს“, - ამ­ბობს გი­ორ­გი გობ­რო­ნი­ძე.