"რუსებს შურიც ამოძრავებთ უკრაინის მიმართ, რადგან სწორედ უკრაინელები არიან კიევის რუსეთის ერთგვარი შთამომავლები" - დევნილი პოეტის ნაამბობი ომსა და ქართულ-უკრაინულ ურთიერთობებზე

უკრაინაში მცხოვრებმა მწერალმა, მთარგმნელმა და დიპლომატმა რაულ ჩილაჩავამ ცეცხლში გახვეული უკრაინიდან პოლონეთის გავლით, სამშვიდობოს ვაივაგლახით გამოაღწია, დროებით დატოვა უკრაინა და ამჟამად სამშობლოშია. მწერალმა, თავის დროზე, უკრაინული მაიდნის მოვლენებზე წიგნი დაწერა და როგორც მეუბნება, ახლაც აუცილებლად დაწერს. დაწერს ორი უზარმაზარი ძალის დაპირისპირებაზე, ომზე, რომელშიც "ერთ მხარეს დასავლური ცივილური სამყარო დგას და მეორე მხარეს - იმპერიალისტური, შავბნელი, კაციჭამია რეჟიმი, რომელიც აუცილებლად უნდა დაეცეს“, - გვეუბნება რაულ ჩილაჩავა, რომელიც მანამდე "ფეისბუქზე“ მისი საყვარელი ძაღლის - ჩაპას სახელით, ომის კვალდაკვალ გამოქვეყნებული წერილებით, უკრაინის ისტორიის გამაოგნებლად ტკივილიან ფურცელს წერს.

• "საქართველოს შემდეგ უკრაინა ჩემთვის ყველაზე ძვირფასია“

- 55 წელიწადია უკრაინაში ვცხოვრობ და საქართველოს შემდეგ ის ჩემთვის ყველაფერია. ზოგჯერ მეუბნებიან, შენი მეორე სამშობლოაო, მაგრამ ასეთ ფორმულირებას კატეგორიულად არ ვეთანხმები. მეორე სამშობლო არ შეიძლება არსებობდეს, მაგრამ შეიძლება არსებობდეს ქვეყანა, რომელიც შენი სამშობლოს შემდეგ, ყველაზე მეტად გიყვარდეს და აფასებდე. ამ ქვეყანაში მოხდა ჩემთვის ყველაფერი მნიშვნელოვანი, რაც შეიძლება ადამიანის ცხოვრებაში მოხდეს - იქ შევირთე მეუღლე, იქ მეყოლა შვილები, იქ გამოვიდა ჩემი პირველი წიგნი, იქ დავიცავი დისერტაციები, იქ გავხდი მთავრობის წევრი, ელჩი და ა.შ. ასე რომ, საქართველოს შემდეგ, უკრაინა ჩემთვის ყველაზე ძვირფასი ქვეყანაა, რომლის წინაშეც ვალში ვარ...

• "უკრაინა ყოველთვის იყო ძვალი რუსული იმპერიის ყელში“

- უკრაინაში ომი, სამწუხაროდ, ახლა არა დაწყებულა, 8 წელიწადია მიდის, მაგრამ ეს ომი თუ ასეთ მასშტაბურ ხასიათს მიიღებდა, ამას არა თუ მე, ალბათ უკრაინელთა აბსოლუტური უმრავლესობა არ ელოდა. არც ერთ ჭკუათმყოფელს არ უნდა მოსვლოდა თავში ის, რაც პუტინმა გააკეთა. ეს არის ფსიქიკურად დაავადებული ადამიანის რეაქცია. არა ერთხელ მითქვამს, ამ კაცს აქვს ავადმყოფური ბიოლოგიური სიძულვილი უკრაინელების მიმართ და მისი მიზანია მოსპოს ეს სახელმწიფო, ერი და უკრაინა აქციოს უბრალო ტერიტორიად. მის ქმედებებს სხვა გამართლებას ვერ ვუძებნი... უკრაინის მიმართ ასეთი სიძულვილი, არა მარტო პუტინს აქვს, იყვნენ სხვა რუსი მმართველებიც, რომლებიც ასეთივე შეურიგებლობით გამოირჩეოდნენ ამ ქვეყნის მიმართ. უკრაინა ყოველთვის ძვალი იყო რუსული იმპერიის ყელში, მასში ხედავდნენ მეტოქეს, ინტელექტუალურ ძალას, იმ განსხვავებულ სლავურ ენერგიას, რომელიც ყოველთვის იგრძნობოდა უკრაინელებში. რუსებს ერთგვარი შურიც ამოძრავებდათ და ამოძრავებთ უკრაინის მიმართ, რადგან ისინი არიან კიევის რუსეთის ერთგვარი შთამომავლები, ცხოვრობენ იმ ტერიტორიაზე, სადაც ჩაისახა ეს ძველი ფეოდალური სახელმწიფო და "რუს“ იყო იმ ხალხის სახელწოდება, რომელთაც დღეს უკრაინელებად ვიცნობთ. რუსებსა და უკრაინელებს შორის კონფლიქტი ისტორიული განვითარების სხვადასხვა პერიოდში ყოველთვის არსებობდა, რუსები კრძალავდნენ უკრაინულ ენას, არ აღიარებდნენ მის არსებობას... რუსული სახელმწიფოს ისტორიაში, დაახლოებით 30-ჯერ აიკრძალა უკრაინული ენის გამოყენება საჯარო სივრცეში, რაც იმაზე მიუთითებდა, რომ ოფიციალური მოსკოვი, თუ პეტერბურგი, თავის დროზე, ხელს უშლიდა ამ ერის განვითარებას, მისი ენის წინსვლას. ასე რომ, ომი, რომელსაც დღეს ვხედავთ, არის დიდი სიძულვილის ერთგვარი გადმონთხევა, ოღონდ, ისეთი სასტიკი საომარი მოქმედებების საშუალებით, რაც სიძულვილთან ერთად, სიკვდილს, ნგრევას და უბედურებას ნიშნავს..

• "პუტინი საბრალდებო სკამზე?“

- ბუჩა, მარიუპოლი, ხარკოვი... რა ვიცი, სადაც რუსები მივიდნენ, სისხლის გუბეები დააყენეს... ჯერ ამბობდნენ, მარტო სამხედრო ინფრასტრუქტურას ვებრძვითო, პრაქტიკულად კი, ისინი უკრაინელ ერს, მშვიდობიან მოსახლეობას, მათ ინფრასტრუქტურას ებრძვიან. რაც მთავარია, ვიხილეთ ადამიანთა საოცარი წამების, შეურაცხყოფის კადრები, უფრო მეტიც, ისინი აწამებენ ცხოველებს, ამით ერთობიან...

პუტინი საბრალდებო სკამზე? - თანამედროვე ცვედანი საერთაშორისო კანონმდებლობის და სამართლის ფონზე ეს ძნელად წარმომიდგენია. ერთ-ერთი, ვინც ბოლო დროს დასვეს საბრალდებო სკამზე, მილოშევიჩი იყო და პუტინის ადგილიც, თავის დამქაშებთან ერთად, დიდი ხანია, იქ არის. თუ საერთაშორისო თანამეგობრობა, სამართალი, ნატო, ევროკავშირი, აშშ, გაერო ერთთსულოვნებას გამოიჩენენ, ალბათ შესაძლებელია ასეთი რაღაც მოხდეს, მაგრამ, თავდაპირველად, პუტინი დამარცხებული უნდა გავიდეს უკრაინიდან და მხოლოდ ამის შემდეგ შეიძლება ამაზე ლაპარაკი. ის უმაღლეს რისხვას და სასჯელს იმსახურებს, რაც კი შეიძლება საერთაშორისო სამართალში არსებობდეს.

• "2008 წელს ჩვენ რომ ამ მხარდაჭერის მეათედი გვქონოდა...“

- დღეს მიდის ბრძოლა სიკეთესა და ბოროტებას - უკრაინასა და ბნელ რუსეთს შორის. ჰუმანური კანონებიდან გამომდინარე, მსოფლიოსთვის ძნელია მხარი არ დაუჭიროს ქვეყანას, რომელიც იბრძვის საკუთარი დამოუკიდებლობისთვის და რომელიც ერთგვარი ფორფოსტია რუსეთსა და ევროკავშირს შორის. არ მინდა პესიმისტი ვიყო და დავიჯერო, რომ ამერიკა, ნატო და ევროკავშირი მიატოვებს უკრაინას. ერთ რამეზე მწყდება გული, რომ იქნება უზარმაზარი მსხვერპლი, ეს გარდაუვალია. ამ შემთხვევაში რუსეთს, რა თქმა უნდა, მეტი რესურსი აქვს, ვგულისხმობ ცოცხალ ძალას, რომელსაც არ ითვლის და სულ არ ედარდება ჯარისკაცების სიკვდილი. უკრაინა კი სხვა სულიერი წყობის და მოტივაციის ქვეყანაა, იბრძვის საკუთარი არსებობის შენარჩუნებისთვის, ამიტომ იძულებულია ამ უზარმაზარ ადამიანურ მსხვერპლზე წავიდეს. მაინც მიმაჩნია, რომ უკრაინამ ამ ომში უნდა გაიმარჯვოს. მიუხედავად იმისა, ძალიან ფანტასტიკურად ჟღერს, უკრაინელთა სიმამაცის, შეუდრეკელობის და იმ მართლაც წარმოუდგენელი მსოფლიო მხარდაჭერის ფონზე, რასაც დღეს ვხედავთ, რუსეთის დამარცხება შეუძლებლად არ მიმაჩნია. 2008 წელს, ამ მხარდაჭერის მეათედი რომ გვქონოდა, ჩვენც საკმაო ხანს გავუმკლავდებოდით რუსეთის არმიას და შეიძლება რაღაც ისეთი მომხდარიყო, ტერიტორიებიც არ დაგვეკარგა. მაშინ რუსეთი არ იყო მიჩნეული ასეთ შავბნელ და ბოროტ ძალად და მხარდაჭერის თვალსაზრისით, დასავლეთიც უფრო თავშეკავებული იყო. მესმის, მსოფლიოს რუკაზე უკრაინა და საქართველო ორი სხვადასხვა წონის სახელმწიფოა, მაგრამ ჩვენც ძალიან მნიშვნელოვანი სტრატეგიული ქვეყანა ვართ საერთაშორისო თვალსაზრისით. სამწუხაროდ, ჩვენ მაშინ ვერ მივიღეთ საერთაშორისო მხარდაჭერა, მაგრამ ამ 14 წლის განმავლობაში ბევრი რამ შეიცვალა და ისინი ხედავენ, რომ დღეს თუ უკრაინას დათმობენ, ხვალ მოუწევთ ევროკავშირის ქვეყნების დათმობაც.

რუსეთმა უკრაინასთან ომი თუ წააგო, ეს იმას ნიშნავს, რომ რუსეთს აღარ ექნება ის რესურსი, რომლითაც ის მხარს უჭერს დღევანდელ ოკუპირებულ ქართულ ტერიტორიებს, ის აუცილებლად იძულებული გახდება შეწყვიტოს ეს მხარდაჭერა და თავისი სამხედრო ნაწილებით გავიდეს ჩვენი ტერიტორიებიდან. თუ არ გავა, მაშინ მისი იძულება ისევ და ისევ საერთაშორისო მხარდაჭერით იქნება გაცილებით ადვილი, ვიდრე ეს დღესაა შესაძლებელი. დღეს საქართველოს ამის არანაირი რესურსი არ გააჩნია, მაგრამ უკრაინის ფრონტზე რუსეთი თუ დასუსტდება და ომს წააგებს, მსოფლიო თუ განაგრძობს რუსეთის მიმართ გამოცხადებულ წნეხს სანქციების და ა.შ. სახით, რუსეთი ნამდვილად ვერ შეძლებს ამ ორი მუქთახორა თვითგამოცხადებული ტერიტორიის შენახვას. ისინი არაფერს აწარმოებენ, სრულად დამოკიდებულნი არიან რუსულ დოტაციებზე, რომელსაც ისევ რუსული ბიუროკრატია ხრავს ადგილობრივ ბიუროკრატიასთან შეთანხმებით. ისევ და ისევ საერთაშორისო მხარდაჭერით შევძლებთ ამ ტერიტორიების მშვიდობიანი გზით დაბრუნებას, ისინი ვეღარ შეძლებენ საკუთარი თავის შენახვას და ვფიქრობ, ამ ტერიტორიებზეც გამოიძებნებიან ნორმალური ადამიანები, რომლებიც ისევ გამოიხედავენ ჩვენსკენ.

ეს არის უდიდესი მოვლენა დედამიწის ზურგზე - ხდება ორი უზარმაზარი ძალის დაპირისპირება. მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ, მსგავსი არ მომხდარა, როცა ერთ მხარეს დასავლური ცივილური სამყარო დგას და მეორე მხარესაა იმპერიალისტური, შავბნელი, კაციჭამია რეჟიმი, რომელიც აუცილებლად უნდა დაეცეს. ძალიან ძნელი იქნება რუსეთის დამარცხება, იმიტომ რომ არ მჯერა, რომ მას ტყვია-წამალი გაუთავდა, რომ ჯარი აკლია, რაკეტები გაუთავდა... რუსეთს აქვს ეს ყველაფერი და თუ ბოლომდე გამოიყენა, მასთან ომი ძალიან რთული იქნება. ვფიქრობ, მაინც დასავლური ძალა გაიმარჯვებს და ისევ და ისევ მედარდება და მენანება ის დიდი მსხვერპლი, რომელიც წინ გველოდება, სამწუხაროდ...

• "ზელენსკი სიტუაციამ აქცია გმირად“

- სიმართლეს გეტყვით: მე არ მიმიცია ხმა ზელენსკისთვის, არ ვთვლიდი მას პოლიტიკურ ფიგურად და მიმაჩნდა, რომ ის სრულიად შეუფერებელი იყო უკრაინის პრეზიდენტის თანამდებობაზე. სიტუაციამ იგი აქცია გმირად, დღეს ის უკრაინის უპირობო ლიდერია. მეომარი ქვეყნის ლიდერზე ცუდს ვერაფერს ვიტყვი. უფრო მეტიც, მიმაჩნია, რომ დღეს ზელენსკი საკმაოდ ეფექტიანად ხელმძღვანელობს ყველაფერს, რაც კი უკრაინაში ხდება. რაც მთავარია და რასაც მის ერთ-ერთ ყველაზე დასაფასებელ ღირსებად მივიჩნევ არის ის, რომ არ ერევა სამხედროების საქმეებში. იცის, რომ დილეტანტია ამ სფეროში და სრული კარტბლანში მისცა პროფესიონალ სამხედროებს, ვხედავთ შედეგსაც - ისინი თავიანთ საქმეს კარგად აკეთებენ, პუტინის საბჭოთა სკოლაგამოვლილ გენერლებს ებრძვის დამოუკიდებელ უკრაინაში აღზრდილი ახალგაზრდა გენერალიტეტი, რომლის სიმბოლოდაც იქცა გენერალი ვალერი ზალუჟნი ( უკრაინის შეიარაღებული ძალების მეთაური - ნ.ფ.). ის ჯერ ორმოცდაათისაც არაა და არც საბჭოთა ჯარში უმსახურია. მინდა მჯეროდეს, რომ ის და მისი თანამებრძოლები კვლავაც არაერთ წარმატებას მიაღწევენ და ბოლოს და ბოლოს განდევნიან საძულველ ოკუპანტებს. ზელენსკის ძალიან ეფექტიანად მიჰყავს საქმის პოლიტიკური მხარე, როგორც პიარის კარგად მცოდნე კაცს, რომელიც აკეთებს სწორ განცხადებებს და ამას ამბობს საკმაოდ ეფექტურად. ზელენსკის არ აქვს არანაირი პოლიტიკური წარსული, 2 წელია, რაც ქვეყნის პრეზიდენტია და ძალიან მძიმე პერიოდში მოუწია დიდ პოლიტიკაში შემოსვლა, თუმცა საკმაოდ სწრაფად ითვისებს ამ მეცნიერებას. ომი არის ყველაფრის დეტონატორი, მათ შორის, მეცნიერების და პოლიტიკური სიბრძნის. ასე რომ, დღეს უკრაინაში ყველა მის მხარეს არის, ის არის ქვეყნის მთავარსარდალი და არ არის ოპოზიციური აზრების დრო. უკრაინამ უნდა გაიმარჯვოს, ახლა მთავარი ესაა. უინსტონ ჩერჩილმა, რომელიც ფაშიზმზე გამარჯვების ერთ-ერთი არქიტექტორი იყო, ომის დამთავრებამდეც კი არჩევნებში ვერ გაიმარჯვა. ასეც ხდება... ზელენსკის პოლიტიკურ მომავალს ვერ ვიწინასწარმეტყველებ, მაგრამ გამოუცდელი პოლიტიკოსის და მსახიობის კვალობაზე, საკმაოდ კარგად და ეფექტიანად მუშაობს.

• "ეს ჩვენთვის მძიმე ბრალდებაა“

- ხშირად მსმენია, უკრაინას ჩვენი ომში ჩათრევა უნდაო... ეს არ არის უკრაინის მიზანი. ვფიქრობ, დასავლეთშიც შეიძლება ბევრ ვინმეს აწყობდეს საქართველოში გაიხსნას მეორე ფრონტი, რომელიც უკრაინის ფრონტის მიმართულებით დარტყმებს შეამსუბუქებდა. ჩვენ რომ ყველანაირად ძლიერი, შეიარაღებული სახელმწიფო ვიყოთ, გვქონდეს იმის ზურგი, რომ ფრონტს გავშლით და აქედან რაღაც მიზნებს მივაღწევთ, უპირველესად ჩვენთვის და უკრაინისთვისაც, შეგვეძლო ამ ნაბიჯზე წასვლაც. ნებისმიერი ნაბიჯი გათვლილი უნდა იყოს შედეგზე. რა უნდა მიაღწიოს საქართველომ, როცა რუსის ტანკები გორში, გალში, ენგურს გადაღმა დგანან და შემოსვლაც კი არ სჭირდებათ ქვეყანაში? ამიტომ ეს, რბილად რომ ვთქვათ, საკმაოდ დაუფიქრებელი მოწოდებაა საქართველოსთვის. საქართველო არაა ის ქვეყანა, რომელსაც შეუძლია ფრონტის გახსნა და ამის მერე დადებითი შედეგის მიღწევა. თვით დასავლეთიც კი, მეორე მსოფლიო ომის დროს, აჭიანურებდა მეორე ფრონტის გახსნას და ელოდა შედეგებს. ჩვენ არც დასავლეთი ვართ, არც ჩერჩილი და რუზველტი, რომ ეს გავაკეთოთ და შევძლოთ. ასე რომ, ჩვენი უკრაინელი მეგობრები ჩვენგან იმაზე მეტს მოითხოვენ, ვიდრე შეგვიძლია.

უკრაინის სადაზვერვო სამსახურის განცხადებას რაც შეეხება, ეს მძიმე ბრალდებაა საქართველოსთვის. ფაქტები უნდა დაიდოს, ასე არაა - ბრალს დაგდებ და მერე მიდი და თავი იმართლე, ამტკიცე, რომ აქლემი არ ხარ. ეს ჯერ შენ უნდა დამიმტკიცო. ჩემთვის ასეთი რამ ძალიან მტკივნეულია. საუბარი მიდის იმაზე, რომ ეს არაა მარტო უკრაინის სადაზვერვო სამსახურის მონაცემები, მას სხვა დიდი ქვეყნები აწვდიან ინფორმაციას. ეს თუ მართლა ასეა, ძალიან ცუდია. აქ ერთი ვარიანტია: თუ ეს ხდება ისე, რომ საქართველოს მთავრობამ არ იცის და საქართველოს საზღვრიდან რაღაცნაირად აპარებენ ტვირთს, ე.ი. საქართველომ უნდა მიიღოს ზომები - ჯერ განაცხადოს, რომ მართლა ყოფილა ასეთი შემთხვევა, ჩვენ ამას კატეგორიულად ვეწინააღმდეგებითო და შემდეგ ყველა გზები უნდა გადაკეტოს, რათა თვითონ არ გაისვაროს ამ ისტორიაში. მეორე მხარემ უნდა დაამტკიცოს, რომ ეს ასე ხდება, ან არა და, ბოდიში მოიხადოს საქართველოს წინაშე. მიუხედავად იმისა, რომ უკრაინა ომშია და მტკივნეულად განიცდის იმას, რაც ხდება, ეს ჩვენთვის ძალიან მძიმე ბრალდებაა.

• "პრორუსი რაღაც აუხსნელი ფენომენია“

- ეს ხალხი - პრორუსები, რაღაც აუხსნელი ფენომენია. ბევრნი არიან და ამ ომმა კიდევ უფრო გამოააშკარავა ეს ხალხი. მგონია, ისინი ის ფენაა, რომელსაც ძალზე დაბალი ინტელექტი გააჩნია და მიაჩნია, რომ რუსეთთან თანაცხოვრების წლები, ბევრი თვალსაზრისით, ყველაზე საუკეთესო იყო. მათ ვერ წარმოუდგენიათ ის ვექტორი, რომელიც საქართველომ აირჩია, ანუ - დასავლური. ეს კატეგორია მისჩერებია რუსულ პროპაგანდისტულ არხებს და მათით იკვებება. ჩემს ახლობელ ადამიანებთანაც მქონია კამათი, რომლებიც გაიძახიან - აი, რა მისცა უკრაინას ურუსეთობამ, ურუსეთოდ ჩვენ ვერ გავძლებთ, რუსეთია ყველაფერი და ა.შ. არ ვიცი, საიდან მოდის ეს... 30 წელია უკვე დამოუკიდებელი ქვეყანა ვართ და მაინც ცოცხლობს ეს ნარატივი, რაც ძალზე სამწუხაროა. უკრაინის იმ რეგიონებში, სადაც რუსულენოვანი მოსახლეობა სჭარბობს, ომში უკრაინის მხარეს დადგა, ვინაიდან ეს ომი შეეხო მათ, როგორც პიროვნებებს, როგორც მესაკუთრეებს. რუსი მოვიდა ცეცხლით და მახვილით, რაკეტა და ტყვია ხომ არ ხედავს და ანსხვავებს სად რუსი დგას და სად - ეთნიკურად უკრაინელი, ხომ არ არჩევს ამას მოვკლავ, იმას დავტოვებო. ჩვენ დავინახეთ მარიუპოლის მაცხოვრებლები, რომლებიც ყვირიან, - არ გვინდა თქვენი გათავისუფლება, შეგვეშვითო! სინამდვილეში, ეს ხალხი არასდროს უკრაინულად არ ლაპარაკობდა, არც უკრაინული უნდოდა, მაგრამ დღეს იძულებულია დაიცვას ის ტერიტორია და ის ადგილი, სადაც ცხოვრობს იმიტომ, რომ ის არის მისი საარსებო არეალი. ამან შეადუღაბა დღეს უკრაინა და ის ხალხიც, ვინც პრორუსად მოიაზრებოდა. ვისი იმედითაც რუსეთი უკრაინაში შემოიჭრა, დღეს ისინიც კი საპირისპიროდ განწყობილია რუსების მიმართ. ამ შემთხვევაში პუტინმა მიიიღო სრულიად საპირისპირო ეფექტი, ვიდრე ელოდა. ღმერთმა ნუ ქნას, რომ საქართველოშიც დაიწყოს ომი. იმედია, ის რუსეთუმეებიც მალე მიხვდებიან შეცდომას და ქართულ პოზიციას დაიკავებენ. ნუთუ მაინც და მაინც პუტინის შემოჭრაა აქ საჭირო, ამას რომ მიხვდე? სამწუხაროდ, არაა გამორიცხული, პუტინმა ჩვენთვისაც მოიცალოს...

• ეპილოგის ნაცვლად

- ჩემი 7 წლის მეგობარი - ჩაპა ახლა ჩემს გვერდით ზის და უსმენს ჩვენს საუბარს. მან ყველაფერი საკუთარ თავზე გადაიტანა და ახლა ვერ მიმხვდარა, სად არის და რატომ არის აქ. ვუხსნი და ჯერ ვერ გაიგო.. ადრე უკრაინულ მაიდანზე დავწერე წიგნი და ალბათ ამაზეც მომიწევს დაწერა, შეუძლებელია ამ ომზე არ დაიწეროს. საქართველო ამ ომში მენტალურად, სულიერად, ყველანაირად ჩართულია, ეს ჩვენი ომიცაა და ჩვენი პოზიციაც უნდა ჩანდეს. სიტუაციამ ამ მოვლენების შუაგულში მომაქცია და როგორც მწერალს, არც მაქვს უფლება, ამაზე არ დავწერო, დუმილი არ გამოვა. რაზეც ვისაუბრე, ვიცი, ვიღაცას ბევრი რამ არ მოეწონება, ვიღაცას - მოეწონება, თუმცა ყველას მოსაწონს ვერავინ იტყვის...