რაგბის გუნდის საშინელი ავიაკატასტროფა ანდებში და ცოცხლად გადარჩენილთა საზარელი კანიბალიზმის ისტორია

ალბათ, ურუგვაის რაგბის კლუბის Old Christians არსებობის შესახებ დღეს მხოლოდ სამხრეთ ამერიკელ სპორტის მოყვარულებს ეცოდინებოდათ, რომ არა 1972 წლის ტრაგიკული შემთხვევა და ადამიანების ცოცხლად გადარჩენის საოცარი ისტორია.

1972 წლის 12 ოქტომბერი

12 ოქტომბერს, ურუგვაის სამხედრო-საჰაერო ძალების ავიალაინერი Fairchild FH-227D, რომელსაც რაგბის გუნდი - 40 მოთამაშის, მწვრთნელის და მათი ნათესავების შემადგენლობით, ჩილეს დადაქალაქში - სანტიაგოში გადაჰყავდა, მონტევიდეოს კარასკოს აეროპორტიდან აფრინდა. თუმცა, ანდებში უამინდობის გამო, იძულებული გახდა არგენტინის პატარა ქალქ მენდოსაში დამჯდარიყო, სადაც თვითმფრინავის მგზავრების უმეტესობამ ბოლო ღამე გაატარა.

ადრიან დილას, ამინდის შედარებითი გაუმჯობესების მიუხედავად, მფრინავების ხუთწევრიანმა ეკიპაჟმა კურსი ოდნავ შეიცვალა და

მენდოსას მთების ჩრდილო-დასავლეთით, პატარა დასახლების - კურიკოს თავზე გადაფრენის შემდეგ, სანტიაგოში დაშვება მოითხოვა, რაზეც ავიადისპეჩერის თანხმობაც მიიღო და სწორედ ეს გახდა ფატალური შეცდომის მიზეზი.

ციკლონში მოხვედრილმა თვითმფრინავმა, პრაქტიკულად ნულოვანი ხილვადობის პირობებში, მხოლოდ დროზე ორიენტირებით დაიწყო დაშვება, ციკლონის დაძლევის შემდეგ კი, მოულოდნელად აღმოჩნდა კლდის პირისპირ და ვეღარ შეძლო კატასტროფის თავიდან აცილება. თვითმფრინავი 4 400 მეტრის მთას შეეჯახა ფრთით, რომელიც ფიუზელაჟს მოწყდა, კუდს გამოედო და ისიც მოგლიჯა, ატმოსფერულმა წნევამ კი, ხუთი მგზავრი ეკიპაჟის ორ წევრთან ერთად სავარძლიანად მოწყვიტა იატაკს და ჰაერში გაიტაცა. კლდესთან შეჯხების და მიწაზე დახეთქების შედეგად ფიუზილაჟი უზარმაზარი სიჩქარით დაეშვა დაღმართზე და ცხვირით ყინულის ხორგებს შეეჯახა.

პირველი დღეები

ბორტზე მყოფი 55 ადამიანიდან 12 კატასტროფის დროს დაიღუპა, 5 მეორე დილას გარდაიცვალა, ცოცხლად გადარჩენილი 28 მგზავრი კი, მკაცრ კლიმატურ პირობებში, დათოვლილი კლდეების ტყვეობაში თბილი ტანსაცმელის და ფეხსაცმელის, ალპიური აღჭურვილობის და მედიკამენტების გარეშე აღმოჩნდა. მართალია, დაჭრილი მეგობრებისთვის თუნდაც მინიმალური დახმარების გასაწევად, ორმა მედიკოსმა სტუდენტმა თვითმფრინავის ნამსხვრევებისგან ჰამაკი და სამედიცინო არტახები გააკეთა, მაგრამ ყველა დაშავებულის გადარჩენა მაინც შეუძლებელი აღმოჩნდა.

სამაშველო ოპერაცია

სამი ქვეყნის მთავრობამ დაუყონებლივ დაიწყო სამაშველო ოპერაცია. ჩილეს, ურუგვაის და არგენტინის ვერტმფრენები რვა დღე დაფრინავდნენ კლდეების თავზე, თუმცა უშედეგოდ, რადგან ერთის მხრივ მათ მხოლოდ ფრენის სავარაუდო მარშრუტი იცოდნენ (პილოტებმა დაშვების უფლების მოთხოვნისას, დისპეჩერს არასწორი კოორდინატები მიაწოდეს), მეორეს მხრივ კი - ქათქათა თეთრი თვითმფრინავის ნამსხვრევების მიგნება თოვლით დაფარული ველების და მყინვარის (რომელმაც მოგვაინებით "ცრემლის მყინვარის" სახელი მიიღო) ფონზე, უბრალოდ შეუძლებელი აღმოჩნდა. რამდენიმე დღეში ახალგაზრდა რაგბისტებმა თვითმფრინავში რადიომიმღებს მიაგნეს და

როი ჰარლიმ, კატასტროფიდან მე-11 დღეს პირველმა შეიტყო, რომ "სამაშველო ოპერაცია წარუმატებლად დასრულდა, თვითმფრინავი Fairchild მგზავრებთან ერთად კი, ოფიციალურად გამოცხადდა უგზოუკლოდ დაკარგულად".

კანიბალიზმი

ახალგაზრდებს საკვების მწირი მარაგი: რამდენიმე ფილა შოკოლადი, კრეკერები და ლიქიორი ჰქონდათ, რომელიც რამდენიმე დღეზე თანაბრად გაანაწილდა, თუმცა, მაქსიმალური ეკონომიის მიუხედავად, მაინც სწრაფად ამოიწურა. შიმშილით სიკვდილისგან თავის დასაღწევად გადარჩენილებმა დაუპული მეგობრების ხორცის ჭამის გადაწყვიტეს. ბევრისთვის მსგავსი გადაწყვეტილება შეურაცხმყოფელი და მიუღებელი აღმოჩნდა, რადგან ყოველი გარდაცვლილი ვიღაცის მეგობარი ან ნათესავი იყო, თუმცა, რამდენიმე დღეში შიმშილით ძალაგამოცლილები მიხვდნენ, რომ სხვა გზა არ ჰქონდათ. მოგვიანებით, ჟურნალისტის შეკითხვაზე, როგორ შეძლეს ახალგაზრდებმა ზიზღის დაძლევა, გუნდის ერთ-ერთმა წევრმა ნანდო პარადომ განაცხადა: "ვცდილობდით არ გვეფიქრა, რომ ადამიანის ხორცს ვჭამდით. უცნაურია, მაგრამ მანამდე არ ვიცოდი, რომ სიკვდილის საფრთხის წინაშე აღმოჩენილი იმის გაკეთებას შევძლებდი, რასაც ნორმალურ სიტუაციში ვერც კი წარმოვიდგენდი".

ზვავი

29 ოქტომბერს, სანამ გუნდს ეძინა, მთიდან ხეობაში ზვავი ჩამოწვა და ფიუზელაჟიც ჩაიყოლა. დაიღუპა კიდევ რვა ადამიანი, ცოცხლად გადარჩენილები კი, თითქმის 80 საათით აღმოჩდნენ გარდაცვლილებთან ერთად, ჩაკეტილ სივრცეში გამომწყვდეული. ბოლოს, ისევ ნანდო პარადომ მოახერხა და პილოტების კაბინაში ფიუზელაჟის კედლის განგრევით შეძლო ადამიანების გაგუდვისგან გადარჩენა. "ზვავი, რომ არა, ყველა დაიღუპებოდით, რადგან მან ერთის მხრივ თოვლით დაფარა თვითმფრინავის კორპუსი - ჩვენი ერთადერთი თავშესაფარი და ძლიერი ქარბუქისგან გადაგვარჩინა, მეორეს მხრივ კი, როგორ სასტიკადაც არ უნდა ჟღერდეს, რვა ახალი ცხედარი და დამატებითი საკვები მოგვცა", - განაცხადა გუნდის კიდევ ერთმა წევრმა რობერტო კანოსამ.

პირველი ექსპედიცია

ახალგაზრდა სპორტსმენებმა ზვავის ჩამოწოლამდე გააცნობიერეს, რომ დახმარებას ვერავისგან მიიღებდნენ და გადარჩენაზე თავად უნდა ეზრუნათ. ახალგაზრდებს გაახსენდათ, რომ დისპეჩერებისთვის მიწოდებული მონაცემებით, მათ უკვე გაიარეს კურიკო, რაც იმას ნიშნავდა, რომ ჩილეს ხეობა კატასტროფის ადგილიდან დასავლეთით, მაქსიმუმ რამდენიმე კილომეტრში უნდა ყოფილიყო. სპორტსმენებმა ექსპედიციზე დაიწყეს ფიქრი, მონაწილეობის სურვილი კი, ნანდო პარადომ, რობერტო კანესმა, ნუმა ტურკატიმ და ანტონიო ვიზინტინიმ გამოთქვეს, თუმცა, ტურკატი ლაშქრობამდე რამდენიმე დღით ადრე გარდაიცვალა სისხლის მოწამვლით, კანოსა კი დიდხანს ორჭოფობდა, რადგან თვლიდა, რომ სახიფათო მოგზაურობა ბევრად უფრო წარმატებული იქნებოდა, თუ ზამთრის დასრულებას და ტემპერატურის მომატებას დაელოდებოდნენ.

რამდენიმე დღიანი კამათის შემდეგ, სამეული მაინც დაიძრა ლაშქრობაში. მეგობრებმა მათ საკუთარი თბილი ტანსაცმელი უსახსოვრეს, საკვებად კი, ადამიანის ხორცი გაატანეს.

სავარაუდო გათვლების მიუხედავად, ექსპედიტორები სწრაფად მიხვდნენ, რომ არასწორი მიმართულება აიღეს, წარმოდგენა არ ჰქონდათ სად იყვნენ და ჩილეს ხეობის ნაცვლად, საკუთარი თვითმფრინავის ბაგაჟით სავსე კუდს მიაგნეს. საკვების და სუფთა ტანსაცმლის პოვნით გახარებული სამეული, მორიგი ცივი ღამის გათენების შემდეგ იმედიანად დაიძრა ჩილესკენ. თუმცა, ტემპერეტურის მკვეთრმა ვარდნამ არ მისცა გზის გაგრძელების საშუალება და კატასტროფის ადგილს დაუბრუნდნენ. ახალგაზრდებს იმედი ჰქონდათ, რომ თვითმფრინავის კუდში ნაპოვნი აკუმლატორის და პილოტთა რაციის წყალობით უბედურების სიგნალის გაგზავნას შეძლებდნენ, თუმცა, წამოწყებიდან არაფერი გამოვიდა და ბარგში ნაპოვნი ქსოვილით უზარმაზარი საძილე ტომრის შეკერვის შემდეგ, სამეული უკვე მეორე ლაშქრობაში დაიძრა.

საოცერი გადარჩენა

ექსპედიციის ხელმძღვანელობა საკუთარ თავზე პარადომ აიღო, რომელიც გზადაგზა ამხნევებდა გადაღლილ მეგობრებს, მითუმეტეს, რომ ლაშქრობა ბევრად რთული აღმოჩნდა და იმაზე მეტხანს გაგრძელდა, ვიდრე ახალგაზრდები გეგმავდნენ.

მძიმე კლიმატურ პირობების დაძლევა ყველაზე მეტად ანტონიო ვიზინტინის გაუჭირდა, რომელიც მესამე დღეს ექსპედიციას გამოეთიშა და მეგობრებს კატასტროფის ადგილას დაუბრუნდა. პარადომ და კანესამ კი, გზა გააგრძელეს. მართალია, რობერტო დიზინტერიით გახდა ავად და ნანდუმ თითქმის ნახევარი გზა ზურგით ატარა, მაგრამ ერთკვირიანი ლაშქრობის შემდეგ ნათელი გახდა, რომ ახალგაზრდები სწორი მიმართულება მიდიოდნენ, რადგან ჯერ თოვლიანი ლანდშაფტი გაქრა, მერე ადამიანის ბინადრობის კვალი - კონსერვის ცარიელი ქილები და საკვების ნარჩენები, რამდენიმე ძროხა, ბოლოს კი, მდინარის გადაღმა ნაპირზე სამი მწყემსიც გამოჩნდა.

პარადომ მწყემსებისთვის მოკლე წერილი დაწერა, რომელშიც უხსნა ვინ იყო, დახმარება თხოვა და მდინარის მეორე ნაპორზე ქვასთან ერთად გადაუგდო. საბედნიეროდ, მწყემსებს გაგონილი ჰქონდათ ავიაკატასტროფის შესახებ. რამდენიმე საათში, სერხიო კატალანამ ახალგაზრდებამდე მიღწია და ჯერ საკუთარი ცხენებით ლოს მაიტენესში რანჩოზე გადაიყვანა, მერე კი, ადგილობრივ ხელისუფლებას თვითმფრინავის გადარჩენილი მგზავრების შესახებ შეატყობინა.

მეორე დილას ორმა ვერტმფრენმა როგორც იქნა მიაკვლია კატასტროფის ადგილს და ორდღიანი სამაშველო ოპერაციის შემდეგ 14 ცოცხლად გადარჩენილი მგზავრის ევაკუაცია და საავადმოყოფოში გადაყვანა მოახერხა. რამდენიმე დღეში მაშველები ავიაკატასტროფის ადგილას დაბრუნდნენ და ერთგვარ მემორიალად ქცეული თვითმფრინავის ფიუზელაჟში დაღუპულები დაკრძალეს, მოგვაინებით კი, უზარმაზარი რკინის ჯვარიც აღმართეს.

არაჩვეულებრივი ისტორიის სიუჟეტი იხილეთ palitranews.ge-ზე

ნანა ჩხაიძე