სტენფორდის უნივერსიტეტის პირველი ქართველი დოქტორი - წარმატების გზა ქუთაისიდან ვაშინგტონამდე

ეკონომიკის დოქტორებისთვის ყოველწლიურად იანვარში იმართება ე.წ. Job Market, სადაც მთელი მსოფლიოს დამსაქმებლები ჩადიან და ხვდებიან დოქტორანტებს, რომლებიც სწავლას რამდენიმე თვეში დაამთავრებენ. ეკონომისტების ყველაზე მასობრივი შეკრება 2016 წლის იანვარში ჩიკაგოში ჩატარდა და მისი ერთ-ერთი მონაწილე სტენფორდის უნივერსიტეტის ქართველი დოქტორი დავით ცირეკიძე იყო.

დავითს ღონისძიებაზე რამდენიმე კომპანია დაუკავშირდა და რამდენიმეკვირიანი მოლაპარაკების შემდეგ საბოლოოდ გადაწყვიტა მუშაობა დაეწყო ვაშინგტონში, ეკონომიკურ ფირმაში, რომელიც კერძო კომპანიებს ეკონომიკურ კონსულტაციებს უწევს.

"ჯერჯერობით მინდა ამერიკაში ვიმუშაო და ძლიერ ეკონომისტად ჩამოვყალიბდე, პრაქტიკული ცოდნა და გამოცდილება მივიღო," - ამბობს ცირეკიძე. როგორც დათო გვეუბნება, მას სხვა წარმატებული ქართველების მაგალითმა მისცა ბიძგი, რომ ჩაებარებინა ჯერ ISET-ში და შემდეგ ეტაპზე სტენფორდის უნივერსიტეტის დოქტორის ხარისხი მიეღო.

"პირველი რვა კლასი ქუთაისში ვისწავლე ფიზიკა-მათემატიკურ სკოლაში და წარმატებით გამოვდიოდი საქართველოს მათემატიკურ ოლიმპიადებში. სწორედ ამ დროიდან დავიწყე ფიქრი იმაზე, რომ მე ამერიკის დიდ უნივერსიტეტში უნდა მესწავლა. მამაჩემმა ჩათვალა, რომ თბილისის მათემატიკურ სკოლაში, კომაროვში, მეტი ცოდნის მიღება შემეძლო, ამიტომ დატოვა თავისი პროფესორის თანამდებობა ქუთაისის აკაკი წერეთლის უნივერსიტეტში და ჩემთან ერთად გადმოვიდა თბილისში. მე ამ დროს 13 წლის ვიყავი," - იხსენებს დავითი.

მომდევნო წლებში ახალგაზრდამ არაერთ წარმატებას მიაღწია სასკოლო თუ საუნივერსიტეტო ოლიმპიადაში. თბილისის ივანე ჯავახიშვილის სახელმწიფო უნივერსიტეტის მათემატიკის ფაკულტეტის დამთავრების პერიოდში უკვე აქვეყნებდა სამეცნიერო სტატიებსაც. თუმცა, მისი მიზანი მსოფლიოს წამყვან უნივერსიტეტში სწავლა იყო და ყველაფერს აკეთებდა ამისთვის.

"სწორედ ამ დროს გავიგე, რომ თბილისში არსებობდა ეკონომიკის საერთაშორისო სკოლა (ISET), რომლის წარმატებული კურსდამთავრებულები ამერიკის საუკეთესო უნივერსიტეტებში მოხვდნენ სადოქტორო პროგრამებზე. ეკონომიკა იდეალური ვარიანტი ჩანდა, რადგანაც ჩემი მათემატიკური ცოდნის უფრო პრაქტიკული გამოყენება მაინტერესებდა. მართლაც, 2-წლიანი დაუღალავი შრომის შედეგად, გავხდი ISET-ის ყველაზე მაღალი რეიტინგის მქონე მაგისტრი (Valedictorian). ამან საშუალება მომცა, მსოფლიოს წამყვანი ეკონომისტების ყურადღება მიმექცია, რომლებიც ეკონომიკის სკოლაში 2-3 თვით ჩამოდიოდნენ და ლექციებს მიკითხავდნენ," - ამბობს სტენფორდის უნივერსიტეტის დოქტორი.

მაგისტრატურის დამთავრებისას დავით ცირეკიძემ მსოფლიოს საუკეთესო სადოქტორო პროგრამებზე ეკონომიკაში აპლიკაციები შეავსო. შედეგად კი მიიღეს ამერიკის რამდენიმე უნივერსიტეტში, მათ შორის, სტენფორდის უნივერსიტეტში, ნიუ იორკის უნივერსიტეტსა და კალიფორნიის ტექნოლოგიურ ინსტიტუტში.

"რა თქმა უნდა, სტენფორდი ავირჩიე, ვინაიდაინ ის მსოფლიოს ერთ-ერთი უძლიერესი უნივერსიტეტია. უნივერსიტეტების რეიტინგში მუდმივად ხვდება მსოფლიოს სამ საუკეთესო უნივერსიტეტს შორის. სტენფორდში ძალიან კონკურენტული გარემო დამხვდა და სწავლების დონე გაცილებით მაღალი აღმოჩნდა, ვიდრე იქამდე წარმომედგინა.

სადოქტორო პროგრამის სისტემა ისეთია, რომ პირველი წლის ბოლოს, რთული გამოცდების ჩაბარების შემდეგ, კვლევას და დისერტაციაზე მუშაობას იწყებ. ამ ყველაფერს კი, ფაქტობრივად, სრულიად დამოუკიდებლად აკეთებ.

მუშაობა ხელმძღვანელის ზედამხედველობის ქვეშ მიდის, მაგრამ დამოუკიდებლობის ხარისხი ძალიან მაღალია და ეს სწორი პრობლემის სწრაფად დასმას ართულებს. ამ დროს შენ ჯერ გამოუცდელი მკვლევარი ხარ და ბევრ მარცხს განიცდი, სანამ წარმატებულ იდეებს მიაგნებ.

6 წელი ვისწავლე და ვიმუშავე სტენფორდში ჩემს დისერტაციაზე. ყოველთვის მინდოდა, რომ გამეგო და ჩემი თვალით მენახა უმაღლესი კლასის განათლება, მაგრამ თუკი 28 წლის ასაკში სტენფორდის უნივერსიტეტის ეკონომიკის დოქტორი გავხდებოდი, ვერასდროს წარმოვიდგენდი," - ამბობს ახალგაზრდა დოქტორი.

დავითი მიღწეულ წარმატებას ოჯახს, მეგობრებს და ხელმძღვანელებს უკავშირებს. ყველაზე დიდ მიღწევად კი ის მიაჩნია, რომ ამ ხალხის შრომა დაფასდა და მან წარმატების მიღწევა და მათი გახარება შეძლო. წარმატებამდე გზა არც ისე ადვილი იყო.

"ამერიკაში არავის აინტერესებს ქართველი ხარ, თუ სხვა ეროვნების სტუდენტი. მთავარია, იყო ძლიერი, ნიჭიერი და ძალიან ბევრი იშრომო. ასე რომ, ყველასთვის თანაბრად რთულია ამერიკაში, განსაკუთრებით წამყვან უნივერსიტეტში სწავლა. პრესტიჟულ კომპანიაში დასაქმებაც ძალიან რთულია. აბა წარმოიდგინეთ, Job Market-ზე მთელი მსოფლიოს წამყვანი უნივერსიტეტების კურსდამთავრებულებთან გიწევს კონკურენცია, კარგი სამსახური კი არც ისე ბევრია, როგორც ერთი შეხედვით შეიძლება ჩანდეს. მთავარია, ამერიკულ უნივერსიტეტში ყოფნისას დრო მაქსიმალურად გამოიყენო. არავინ აგიყვანს კარგ სამსახურში მხოლოდ იმიტომ, რომ პრესტიჟული უნივერსიტეტი დაამთავრე. მთავარია ის, თუ რა შექმენი, რა გამოიგონე და რას მიაღწიე სწავლის პერიოდში," - ამბობს დავით ცირეკიძე.

ახალგაზრდა დოქტორი ყველას ურჩევს, რომ წარმატებული ადამიანებისგან მოტივაცია აიღონ და თავადაც წარმატებას მიაღწიონ.

"საქართველოში, შესაძლოა, არ იყოს იმდენი შესაძლებლობა, რაც მდიდარ და განვითარებულ ქვეყნებშია. თუმცა, თუკი 10-15 წლის წინ დასახული მიზნის მიღწევა შევძელი ერთმა ჩვეულებრივმა ქართველმა, რატომ ვერ უნდა მიაღწიონ თავიანთ მიზნებს დღევანდელ დღეს?! მთავარია მიზნის დასახვა და არსებული შესაძლებლობების მაქსიმალურად ეფექტურად გამოყენება.

ნუ დაელოდებით განათლების სისტემის უნაკლოდ დახვეწას, რომელიც მოერგება 50,000 სტუდენტის მოთხოვნილებას. თქვენ თვითონ ეცადეთ, დღესვე მონახოთ პროგრამები, კურსები და პროფესორები, რომლებიც გზას გაგიხსნიან უფრო მაღალი საფეხურებისკენ. ეს იოლი საქმე ნამდვილად არ არის და სათქმელად უფრო ადვილია, ვიდრე რეალურად შესასრულებლად. არ ვიცი სხვა დარგებში რა მდგომარეობაა, თუმცა მათემატიკაში, ეკონომიკასა და პროგრამირებაში ამ ყველაფრის მიღწევა სავსებით შესაძლებელია საქართველოში არსებული რესურსებით," - აღნიშნავს დავითი.

რამდენიმე დღეში გაიმართება დაჯილდოების ცერემონიალი, რომელშიც დავით ცირეკიძე იღებს მონაწილეობას. შემდეგ კი მის ცხოვრებაში დაიწყება ახალი ეტაპი - ცხოვრება ვაშინგტონში და ახალი პრესტიჟული სამსახური.