კოლეგიის მიერ არჩეულმა პრეზიდენტმა მიხეილ ყაველაშვილმა ნათლისღების დღესასწაულთან დაკავშირებით 613 მსჯავრდადებული პირი შეიწყალა. შეწყალების შესახებ ინფორმაცია მიხეილ ყაველაშვილის "ფეისბუქგვერდზე" გამოქვეყნდა, რომელშიც ნათქვამია, რომ ეს აქტი "ჰუმანიზმის პრინციპს“ ეფუძნება. "პრეზიდენტის მიერ მისთვის კონსტიტუციით მინიჭებული ექსკლუზიური უფლებამოსილების გამოყენება ეფუძნება ჰუმანიზმის პრინციპს და სახელმწიფო ინტერესს. გამოჩენილი ჰუმანური დამოკიდებულებით, შეწყალებულ პირებს შესაძლებლობა მიეცათ დაუბრუნდნენ ოჯახებს და კვლავ იქცნენ საზოგადოების სრულფასოვან წევრებად“, - წერს მიხეილ ყაველაშვილი.
ამ რაოდენობის მსჯავრდადებულის შეწყალება არა თუ ერთჯერადად, ბოლო წლებში სრული წლის განმავლობაშიც კი არ მომხდარა. მართალია, შეწყალება პრეზიდენტის ექსკლუზიური უფლებამოსილებაა და მას კანონმდებლობა არ ავალდებულებს, რომ მიღებული გადაწყვეტილება იყოს დასაბუთებული, თუმცა საჯაროდ ხელმისაწვდომი უნდა იყოს, რა დანაშაულისთვის მსჯავრდადებული პირები არიან შეწყალებულნი.
სოციალური სამართლიანობის ცენტრი გამოეხმაურა მიხეილ ყაველაშვილის მიერ 19 იანვარს 613 მსჯავრდებულების შეწყალების ფაქტს, რომლის თანახმადაც, მიიჩნევს, რომ დახურული, გაუმჭვირვალე პროცესის შედეგად, "თანამდებობის დაკავებიდან მოკლე დროში, მასშტაბური რაოდენობით მსჯავრდებულების შეწყალება აჩენს განცდას, რომ ეს უფლებამოსილება ყაველაშვილმა თვითნებურად, ვიწრო-პარტიული ინტერესებით გამოიყენა".
"საგულისხმოა ისიც, რომ 613 მსჯავრდებულის შეწყალება არ ნიშნავს იმას, რომ ყაველაშვილმა მხოლოდ ამ რაოდენობის საქმე განიხილა. სხვა შემთხვევაში, გამოდის, რომ მან ყველა შესული განცხადება დადებითად დააკმაყოფილა. შესაბამისად, კიდევ უფრო რელევანტურია კითხვა, თანამდებობის დაკავებიდან არასრულ 1 თვეში, როგორ მოახერხა ყაველაშვილმა ამ რაოდენობის საქმეების სრულყოფილად და დეტალურად გამოკვლევა თანაც ისე, რომ ამ დრომდე საზოგადოებისთვის უცნობია, შეიქმნა თუ არა პრეზიდენტის ადმინისტრაციაში სპეციალური კომისია აღნიშნული საკითხების შესწავლის მიზნით... გაუმჭვირვალე და დახურული პროცედურით შეწყალების უფლებამოსილების მასშტაბური გამოყენება, ისე, რომ ამ დრომდე საზოგადოებამ არ იცის, რა დანაშაულებისთვის მსჯავრდებულ პირებს შეეხოთ საშეღავათო პირობები, აძლიერებს განცდას, რომ აღნიშნული მექანიზმი გამოყენებულია ვიწრო-პარტიული ინტერესებით და თვითნებურად. შეწყალების ამგვარი პრაქტიკა ემსახურება არა საჯარო ინტერესებს და საზოგადოებრივ უსაფრთხოებას, არამედ წარმოადგენს პოლიტიკურ თვითნებობას და არის არსებული რეპრესიული/სადამსჯელო სისხლის სამართლის სისტემის პარტიული ინსტრუმენტალიზების მკაფიო მაგალითი", - ვკითხულობთ განცხადებაში.
ambebi.ge შეწყალებასთან დაკავშირებული საკითხების დაზუსტებას ადვოკატ ირმა ჭკადუასთან შეეცადა:
- ეს არის ჰუმანური და ასევე, ძალზე გაბედული ნაბიჯი... გვახსოვს, რომ ბოლო 6-7 წლის განმავლობაში, როცა პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი იყო, 100 პატიმარიც კი არ არის შეწყალებული. ვიცით, რომ მუდმივად არსებობენ ადამიანები, რომლებიც ან სასამართლოს გადაწყვეტილებას არ ეთანხმებიან, ან მიაჩნიათ, რომ მათი შვილი, ან ოჯახის წევრი არის დამნაშავე, მაგრამ სასჯელი მკაცრია, ზოგს მარჩენალი არ ჰყავს, ზოგს დედა, ან მამა ჰყავს ავად, ასეთი ტიპის ადამიანები პრეზიდენტს შეჰყურებენ იმედის თვალით და როგორც წესი, შეწყალების მიზნით მას მიმართავენ ხოლმე. მიუხედავად იმისა, რომ არა ერთი ადამიანის იმედია პრეზიდენტი, ბოლო წლების განმავლობაში არ გვახსოვს არა თუ მასშტაბური შეწყალება, არამედ არც ინდივიდუალური ფაქტები, რომლებზეც საზოგადოების დიდი ნაწილი შეიძლება თანხმდებოდა, რომ ამა თუ იმ ადამიანის შეწყალება იქნებოდა სამართლიანი.
- შეწყალებულთა რაოდენობა უპრეცედენტოა. პრაქტიკულად წარმოუდგენელია 20 დღეში 613 პატიმრის ინდივიდუალური საქმე და შეწყალების რისკები შეისწავლო...
- რამდენიმე წელია ქალბატონმა პრეზიდენტმა გააუქმა შეწყალების კომისია და ბუნებრივია, ბატონი ყაველაშვილი ასე უცებ კომისიას ვერც შეკრებდა. თუმცა მიმაჩნია, რომ კომისია არც არის საჭირო, ვინაიდან შეწყალება თავისი შინაარსიდან გამომდინარე ნიშნავს იმას, რომ პრეზიდენტი იწყალებს დამნაშავეებს - თუკი ადამიანი ახსნის გარემოებებს, რატომ მოხდა მისი იმ მდგომარეობაში ყოფნა, რაშიც ის არის, მას გააზრებული აქვს და ინანიებს მის მიერ ჩადენილ ქმედებას... ყველა ადამიანს შეიძლება ჰქონდეს შანსი, რომ ცხოვრება დაიწყოს თავიდან. პრეზიდენტი არ არის მოსამართლე, პროკურორი და ადვოკატი, დამჯდარიყო და შეესწავლა საქმეები.
განაჩენი აუცილებელი დოკუმენტია და როდესაც მსჯავრდადებულის ოჯახის წევრი მიმართავს პრეზიდენტს, მას თან უნდა ერთოდეს განაჩენი (მასში წერია, რისთვის არის ადამიანი მსჯავრდადებული). მკვლელებზე, ყაჩაღებზე და გამტაცებლებზე, ბუნებრივია, როგორც წესი, სრულ შეწყალებას არ იყენებენ ხოლმე პრეზიდენტები. აქედან გამომდინარე, პრეზიდენტის მხრიდან ეს არის მართლაც გაბედული, ჰუმანური ნაბიჯი. მან სამუშაოს დაწყებისთანავე იზრუნა ადამიანებზე, რომელთაც ოჯახის წევრები ჰყავთ ციხეში. ყაველაშვილმა ამ აქტით ძალიან ბევრი ოჯახი გაახარა. მისთვის მადლობის მეტი არაფერი გვეთქმის.
- ყაველაშვილმა ვის მიმართ გაიღო მოწყალება, ანუ რა მუხლებს შეეხო შეწყალება?
- შეწყალების შესახებ კანონში არსად წერია, რომელი მუხლით გასამართლებულ მსჯავრდადებულს ეხება შეწყალება. როდესაც განაჩენი გამოდის, სასამართლო მსჯავრდადებულს უცხადებს, რომ მას აქვს შეწყალების უფლება. ნებისმიერი ტიპის დამნაშავეს აქვს შეწყალების მოთხოვნის უფლება. ვიცით, რომ ძალიან ბევრი ადამიანი ზის ნარკოტიკების, ქურდობის გამო, ნაკლებად მძიმე დანაშაულისთვის... ეს ადამიანები კონკრეტულად ვინ არიან, ვერ გეტყვით.
- სიაში არიან მძიმე მუხლებით მსჯავრდადებულებიც? კონკრეტულ ვინაობას არავინ ითხოვს, საზოგადოება ხომ უნდა იყოს ინფორმირებული, რა მუხლით გასამართლებული ადამიანები შეიწყალა პრეზიდენტმა?
- ეს არის ჰუმანური და ამავდროულად კონფიდენციალური აქტი. გარკვეულწილად, პრეზიდენტს არ აქვს უფლება, გამოვიდეს და კონკრეტული ადამიანების ბრალეულობა საჯაროდ თქვას, ვინაიდან ის გარკვეულწილად პერსონალურ მონაცემებსაც შეიცავს. არ მაქვს ზუსტი ინფორმაცია, თუმცა პრეზიდენტს აქვს უფლება შეიწყალოს მძიმე, ნაკლებად მძიმე და მსუბუქი დანაშაულისთვისაც. ამ შემთხვევაში მუხლები არის სხვადასხვა ტიპის, თუმცა შეწყალება ძირითადად ეხება ნარკოდანაშაულებს, ნარკომომხმარებლებს, ქურდობას...
- საზოგადოებაში არის მითქმა-მოთქმა, რომ ეს არის ერთგვარი საფასური არჩევნებზე კრიმინალური, თუ ძალადობრივი ჯგუფების მიერ პროსახელისუფლებო მოქმედებებისთვის, რომ "ოცნებამ“ მადლობა გადაუხადა პატიმრებსა და მათი ოჯახის წევრებს არჩევნებში შეტანილი წვლილისთვის. იმასაც ამბობენ, ხელისუფლებას ე.წ. ტიტუშკები შემოაკლდა და რეპრესიებში გამოსაყენებლად უშვებს ამდენ პატიმარსო...
- მადლობა ამ კითხვისთვის. რაც უნდა კარგი, ან ცუდი გააკეთო ამ ქვეყანაში, ორივეზე საზოგადოებას აქვს ლეგიტიმური უფლება ჰქონდეს კითხვები, ყველაფერზე რაღაცას იტყვიან. ეს ის შემთხვევაა, როცა ყველა უნდა ვთანხმდებოდეთ, რომ ეს არის გაბედული ნაბიჯი, რომელიც გადადგა პრეზიდენტმა. ამდენი ხნის განმავლობაში ქალბატონ სალომესთან თავს იყრიდა ძალიან ბევრი შეწყალების განცხადება, მაგრამ არ იწყალებდა. ძალიან ბევრია ქალი მსჯავრდადებული, რომელიც ნარკოტიკებისთვის იხდის სასჯელს და სხვა, არ მინდა ჩავშალო, ადვოკატი ვარ და სუბიექტური ვიქნები. მიმაჩნია, რომ ძალიან ბევრი ადამიანისთვის საპატიმრო არ არის გამოსასწორებელი ადგილი და ვისურვებდი, რომ სს კოდექსი უფრო ლიბერალური იყოს და არ იყოს მკაცრი.
- ასეთ დროს რისკებიც ხომ გასათვალისწინებელია და რა გარანტიას იძლევა ყაველაშვილი, რომ ამ უპრეცედენტო მოვლენას ქვეყანაში დანაშაულის მაჩვენებლის ზრდა არ მოჰყვება?
- რა თქმა უნდა, რისკები გასათვალისწინებელია, მაგრამ დარწმუნებული ვარ იმაში, რომ ამ შეწყალების შედეგად არანაირი დანაშაულის მატებას ადგილი არ ექნება. რა შუაშია "ტიტუშკები“? ტიტუშკებზე ისედაც საუბრობენ...