32 წელი "მოსადის" სამიზნეში, ერაყში გახიზნული ცოლ-შვილი და ლიბანის მიწისქვეშეთიდან მართული "ჰეზბოლა" - ვინ იყო ჰასან ნასრალა?
"ჰეზბოლას“ ლიდერი, ჰასან ნასრალა ლიკვიდირებულია. ისრაელის თავდაცვის ძალების განცხადებით, ჰასან ნასრალა გუშინ, ბეირუთში „ჰეზბოლას“ მთავარი შტაბის დაბომბვის შედეგად დაიღუპა. ასევე, ისრაელის თავდაცვის ძალების ცნობით, ბეირუთში განხორციელებულ საჰაერო იერიშებს დაჯგუფების უფროსი მეთაური, ალი კარაკიც ემსხვერპლა.
პარასკევს ისრაელის შეიარაღებულმა ძალებმა ჰეზბოლას საკვანძო ობიექტებზე, მათ შორის ლიდერების შტაბ-ბინაზე, საჰაერო იერიში განახორციელეს, სადაც, მათი თქმით, იმალებოდა დაჯგუფების ერთ-ერთი ლიდერი, ჰასან ნასრალა.
ფაქტები ჰასან ნასრალას შესახებ
ნასრალა დაიბადა 64 წლის წინ ბეირუთის მახლობლად ლტოლვილთა ბანაკში. სწავლობდა ერაყში და საბოლოოდ, სწორედ იქ დაუახლოვდა ირანელებს. 32 წლის განმავლობაში ის ხელმძღვანელობდა "ჰეზბოლას", მსოფლიოში ყველაზე ბოროტ ტერორისტულ ორგანიზაციას, რომელიც იბრძოდა ისრაელის, ამერიკისა და ცივილიზაციის წინააღმდეგ.
ჰეზბოლას გენერალური მდივანი ჰასან ნასრალა ათწლეულების განმავლობაში ისრაელის ყურადღების ცენტრშია. 27 სექტემბერს ისრაელმა დაიწყო მისი ლიკვიდაციის ფართომასშტაბიანი მცდელობა ბეირუთში "ჰეზბოლას" შტაბ-ბინაზე თავდასხმით. იმ საღამოს, IDF სპიკერმა თქვა, რომ გარდაცვალების დადასტურებას რამდენიმე დღე უნდა დაველოდოთ. თუმცა, 28 სექტემბერს დილით ნასრალა ოფიციალურად ლიკვიდირებულად გამოცხადდა!
ვინ არის შეიხ ნასრალა და რატომ გადაწყვიტა ისრაელმა მისი განადგურება?
64 წლის ნასრალა "ჰეზბოლას" ხელმძღვანელობდა 1992 წლიდან, მისი წინამორბედის შეიხ აბას მუსავის მკვლელობის შემდეგ. იგი ითვლება აგრესიულ და ქარიზმატულ ლიდერად და მჭერმეტყველად. თავისი მოღვაწეობის პერიოდში მან გახადა ჰეზბოლა, როგორც წამყვანი ძალა ლიბანში და რადიკალური ისლამის სამყაროში.
მუსავთან მეგობრობა
ნასრალა სამხრეთ ლიბანიდან ღარიბი შიიტური ოჯახის მეცხრე ვაჟი იყო. ჯერ კიდევ ბავშვობაში დაინტერესდა ისლამით და დიდ დროს უთმობდა წმინდა წიგნების შესწავლას. ლიბანში სამოქალაქო ომის დაწყებისთანავე ის ოჯახთან ერთად დაბრუნდა ლტოლვილთა ბანაკიდან ბეირუთში მშობლების მშობლიურ სოფელში, სადაც გახდა შიიტური ორგანიზაციის ამალის წევრი. მეჩეთის სტუმრებს შორის ის გამოირჩეოდა რელიგიური წიგნების შესწავლის გატაცებით. მას მფარველობდა რეგიონის ერთ-ერთი წამყვანი რელიგიური ლიდერი. 16 წლის ასაკში ნასრალა გაგზავნეს სემინარიაში ნაჯაფში, ერაყში შიიტების წმინდა ქალაქში. მისი მენტორი გახდა მუსავი და დამეგობრდნენ.
1978 წელს მუსავი და ნასრალა სხვა ლიბანელ სასულიერო პირებთან ერთად გაიქცნენ ერაყიდან სადამ ჰუსეინის რეჟიმის რეპრესიების შიშით. ისინი დაბრუნდნენ ლიბანში, სადაც ნასრალამ დაიწყო ისლამის შესწავლა და სწავლება მუსავის მიერ ბაალბეკში გახსნილ სემინარიაში. მისმა ქარიზმამ და ჟინმა აამაღლა მისი პროფილი და დაეხმარა მას ბევრი სტუდენტისა და თაყვანისმცემლის მოპოვებაში.
1982 წელს ლიბანში ომის დაწყების შემდეგ, სირიამ ქვეყანაში დაუშვა რამდენიმე ასეული ირანელი რევოლუციური გვარდიის (IRGC) აქტივისტი და მათ დაიწყეს ლიბანის ისლამურ რესპუბლიკად გადაქცევის პროცესი. მუსავის შემდეგ ნასრალამ დატოვა ამალის მოძრაობა და შეუერთდა IRGC-ს. მალე ბექაას ხეობაში მოქმედი ძალების მეთაურად დაინიშნა. ირანელების მხარდაჭერით ლიბანელმა შიიტებმა ჩამოაყალიბეს ახალი სტრუქტურა, სახელად "ჰეზბოლა".
IDF-თან ბრძოლის წლები "ჰეზბოლას" ფორმირების პერიოდად იქცა. ნასრალა თავიდანვე იყო ორგანიზაციის დამფუძნებლებსა და ლიდერებს შორის. შემდეგ მან დაიწყო სამხედრო და რელიგიური ლიდერის პოზიციის განმტკიცება და 1987 წელს ჩაატარა რამდენიმე წარმატებული ოპერაცია ამალის ორგანიზაციის წინააღმდეგ. ლიბანში დაბრუნების შემდეგ "ჰეზბოლას" და ამალს შორის კონფლიქტი განახლდა და ერთ-ერთი ბრძოლის დროს, ნასრალა დაიჭრა. მომდევნო წლის განმავლობაში ნასრალა "ჰეზბოლას" ერთ-ერთი წამყვანი სამხედრო ლიდერი გახდა და მისი უმაღლესი ორგანოს, შურას საბჭოს შეუერთდა. ამ პერიოდში ჰეზბოლა გაიყო პრო-სირიულ და პროირანულ ფრაქციებად. 1991 წელს, სირიასა და ირანს შორის მოლაპარაკებების შემდეგ, მუსავი (სირიის ეგიდით) დაინიშნა ჰეზბოლას გენერალურ მდივნად. ირანმა უპასუხა თავისი მოკავშირის ნასრალას პოზიციების გაძლიერებით.
სასიკვდილო თავდასხმები და ტერორი უსაფრთხოების ზონაში
1992 წელს IDF-მ გაანადგურა მუსავი. ნასრალამ დაიკავა მისი თანამდებობა და მას შემდეგ ის "ჰეზბოლას" მეთაური გახდა. მისი ხელმძღვანელობით ორგანიზაციამ განახორციელა საპასუხო თავდასხმები ისრაელის და ებრაული სამიზნეების წინააღმდეგ მთელს მსოფლიოში, რომელთაგან ყველაზე ძლიერი იყო თავდასხმა ისრაელის საელჩოსა და ებრაული საზოგადოების ცენტრზე ბუენოს-აირესში, რამაც ათეულობით ადამიანი იმსხვერპლა.
ნასრალას ლიდერის სტატუსი სერიოზულად გამოიცადა 1997 წელს, როდესაც ჰეზბოლას წევრების ჯგუფმა მისი პირველი გენერალური მდივნის, შეიხ სუბჰი ალ-ტუფაილის ხელმძღვანელობით გამოაცხადა "მშიერთა რევოლუცია". ეს იყო პროტესტი იმისა, რომ "ჰეზბოლამ" დაიწყო ლიბანელი შიიტების მიმართ სოციალური ვალდებულებების თავიდან აცილება და წმინდა პოლიტიკურ ორგანიზაციად იქცა. მაგრამ ირანი და სირია მხარს უჭერდნენ ნასრალას და მისი ოპონენტები, რომლებიც კონცენტრირდნენ ბაალბეკის მხარეში, განაიარაღეს და კაპიტულაცია მოახდენინეს.
მას შემდეგ, რაც 1985 წელს IDF-მა დატოვა ლიბანის უმეტესი ნაწილი, ნასრალამ დაიწყო თანმიმდევრული ბრძოლა IDF-ისა და Tsadal-ის (სამხრეთ ლიბანის პრო-ისრაელის ქრისტიანული სამხედრო ფორმირებები) წინააღმდეგ უსაფრთხოების ზონაში. ჰეზბოლას სამხედრო შესაძლებლობები ამ ბრძოლის დროს გაიზარდა და ეს მუშაობდა ნასრალას და მისი კავშირების სასარგებლოდ ირანელ მფარველებთან. მაგრამ IDF-ის სამხედრო უპირატესობამ გამოიწვია ჰეზბოლას მძიმე დანაკარგები და სამხედრო თვალსაზრისით, მისი ქმედებების უმეტესობა წარუმატებელი იყო.
მას შემდეგ, რაც IDF-მა ლიბანი დატოვა, ნასრალამ არ დაასრულა კონფლიქტი ისრაელთან და თავის გამოსვლებში თავს დაესხა ებრაულ ქვეყანას და მის ხელმძღვანელობას. მაგრამ დე ფაქტო, დაპირისპირების ხარისხი შემცირდა და მხოლოდ იზოლირებული შეტაკებები მოხდა იარაღის გამოყენებით, მომავალი კონფლიქტისთვის მოსამზადებლად.
2006 წლის ივლისის დასაწყისში "ჰეზბოლას" მებრძოლთა ჯგუფი თავს დაესხა IDF-ის პატრულს ისრაელ-ლიბანის საზღვართან. ბოევიკებმა მოახერხეს ორი ისრაელელი ჯარისკაცის დატყვევება და მათი სწრაფად გადაყვანა ლიბანის ტერიტორიაზე, ასევე მოკლეს კიდევ სამი სხვა სამხედრო. ამის შემდეგ ისრაელის მთავრობამ გადაწყვიტა ლიბანში ფართომასშტაბიანი სამხედრო ოპერაცია "ჰეზბოლას" წინააღმდეგ, რომელსაც ლიბანის მეორე ომი ეწოდა.
ამ ომის დროს ნასრალა მიწისქვეშეთში წავიდა, მკვლელობის მცდელობის შიშით. მაგრამ მისი საიდუმლო ადგილიდანაც კი, ის აგრძელებდა ლიბანის საზოგადოებისთვის შეტყობინებების მიწოდებას და ფსიქოლოგიურ ომს ისრაელის წინააღმდეგ, გამოსვლებს აწარმოებდა ლიბანის ტელევიზიით.
ნასრალა დაქორწინებულია, მისი მეუღლის სახელია ფატიმა იასინი. ჰყავთ ხუთი შვილი: ჰადი, ზეინაბი, მოჰამად ჯავადი, მოჰამად მაჰდი და მოჰამად ალი. ცოტა ხნის წინ ცნობილი გახდა, რომ ისრაელის თავდასხმების შიშით მან მეუღლე და ვაჟიშვილი ერაყში გახიზნა. მეუღლის ფოტო ინტერნეტში არ იძებნება, ასევე ძალიან მწირი ინფორმაციაა მის შვილებზე.
- მიმართვა ლიკვიდაციამდე ერთი კვირით ადრე
ამის შემდეგ, 2023 წლის ოქტომბრამდე ჰეზბოლა ირანული იარაღით იარაღდებოდა და ისრაელის არმიასა და ტერორისტებს შორის შეტაკებები თითქმის არ ყოფილა. ისრაელის შეფასებით, ჰეზბოლა არ მონაწილეობდა 7 ოქტომბერს ჰამასის თავდასხმის დაგეგმვაში. მაგრამ ამის შემდეგ ნასრალამ გადაწყვიტა ბრძოლაში ჩართვა, როგორც "პალესტინის დამცველმა". ჰეზბოლამ დაიწყო ტანკსაწინააღმდეგო რაკეტების გასროლა სამხედრო ობიექტებზე და დასახლებულ ტერიტორიებზე ჩრდილოეთ ისრაელში, რამაც გამოიწვია ათიათასობით ისრაელელის მასობრივი ევაკუაცია.
ღაზის სექტორში საომარი მოქმედებების ინტენსივობის შემცირების პარალელურად, ისრაელმა თავისი სიმძიმის ცენტრი ჩრდილოეთისკენ გადაიტანა და ნასრალას შიდა წრიდან არაერთი მაღალი რანგის ჰეზბოლას მეთაური აღმოფხვრა. ასევე სულ ცოტა ხნის წინ, მისტიკურად და მასშტაბურად აფეთქდა ორგანიზაციის ათასობით აქტივისტის პეიჯერები და რაციები.
ნასრალა გასულ კვირას სიტყვით გამოვიდა. მისი თქმით, მტრის ქმედებებმა გადაკვეთა წითელი ხაზები, რაც შეიძლება ომის გამოცხადებად ჩაითვალოს, თუმცა თავად არ გამოუცხადებია. მან ასევე განაცხადა, რომ ისრაელის სასჯელი იქნება "მკაცრი, მაგრამ სამართლიანი".
დღეს დილით ნასრალა ოფიციალურად განადგურებულად გამოცხადდა. ნასრალა უშუალოდ იყო პასუხისმგებელი უამრავი ადამიანის მკვლელობაზე, მათ შორის ისრაელელების, ამერიკელების, არგენტინელების, საფრანგეთის მოქალაქეების და სხვათა. ისრაელის ქმედებების წყალობით, მსოფლიო ახლა უფრო უსაფრთხო ადგილად იქცევა.
ავტორი: მიხეილ ხაჩიძე
წაიკითხეთ ასევე: