უკრაინის ჯარები უკვე ერთი თვეა რუსეთში, კურსკის ოლქის ნაწილს აკონტროლებენ -  რა იქნებ შემდეგ?

ზუსტად ერთი თვის წინ, 6 აგვისტოს უკრაინის ჯარებმა გადაკვეთეს საზღვარი და შევიდნენ რუსეთის ტერიტორიაზე, კურსკის ოლქში. მათ უკვე დაკავებული აქვთ ათასზე მეტი კვადრატული კილომეტრი, ათობით სოფელი და სუჯის რეგიონული ცენტრი. ასეთი რამ არ მომხდარა რუსეთის ისტორიის ბოლო 80 წლის განმავლობაში.

უკრაინის ოპერაციის წარმატების მიზეზები მისი სისწრაფე, გასაიდუმლოება და მოულოდნელობა იყო. უკრაინის შეიარაღებული ძალები დიდი ხანი ახორციელებდნენ ძალების კონცენტრირებას სუმის რეგიონის საზღვართან, რასაც იმით ხსნიდნენ, რომ რუსეთი ამ მიმართულებით გეგმავდა თავდასხმას.

კერძოდ, ამის შესახებ მაისში საჯაროდ განაცხადა, უკრაინის თავდაცვის სამინისტროს სადაზვერვო მთავარი სამმართველოს ხელმძღვანელმა კირილ ბუდანოვმა. მისი თქმით, რუსულ ჯარებს უნდა დაეწყოთ შეტევითი ოპერაცია სუმის რაიონში 10 მაისს ხარკოვის რეგიონში შეჭრისთანავე.

ამ "შეტევისთვის“ მზადებამ უკრაინას საშუალება მისცა, ზედმეტი ყურადღების მიქცევის გარეშე მოეხდინა თავდასხმის ძალების- დაახლოებით 8-10 ათასი მებრძოლის კონცენტრირება საზღვართან.

6 აგვისტოს დილით უკრაინის არმიის პირველმა საბრძოლო ნაწილებმა თავდაცვის ნაცვლად, შეტევა დაიწყეს და რუსეთთან საზღვარი გადაკვეთეს.

• როგორ განვითარდა კურსკის ოპერაცია

უკრაინის ხელისუფლება თითქმის ერთი კვირის განმავლობაში ინარჩუნებდა საინფორმაციო დუმილს კურსკის ოლქის ოპერაციასთან დაკავშირებით, არც ადასტურებდა და არც უარყოფდა უკრაინის შეიარაღებული ძალების რუსეთის ტერიტორიაზე ყოფნას.

BBC-ის უკრაინული სამსახურის ცნობით, ადგილზე მყოფ მეთაურებსაც კი ჰქონდათ შეზღუდული ინფორმაცია და არ იცოდნენ ოპერაციის საბოლოო მიზანი.

მათამდე ინფორმაცია მიდიოდა დოზირებულად და მხოლოდ ცალკეულ ეტაპებზე. ამის მიუხედავად, უკრაინის შეიარაღებული ძალების თავდასხმის ქვედანაყოფებმა, მათ შორის საჰაერო სადესანტო ძალების მე-80 ბრიგადამ, გაარღვიეს საზღვრის მახლობლად თავდაცვის ხაზი, სწრაფად და ღრმად შევიდნენ რუსეთის ტერიტორიაზე. რუსული ძალები, რომლებიც, ძირითადად, წვევამდელებისა და მესაზღვრეებისგან შედგებოდა, უმეტეს შემთხვევაში იძულებულნი იყვნენ დანებებულიყვნენ.

”ოპერაციის პირველ დღეებში ბევრი ტყვე ავიყვანეთ, რადგან ეს მოულოდნელი იყო მტრისთვის, მათმა დაზვერვამ არ გაამართლა, ვერ გამოავლინა უკრაინის შეიარაღებული ძალების კონცენტრაცია”, - განმარტა ბრიგადის მეთაურმა, პოლკოვნიკმა პაველ როზლაჩმა.

პირველი კვირის განმავლობაში უკრაინის შეიარაღებულმა ძალებმა მოახერხეს სწრაფი წინსვლა კურსკის რეგიონის ტერიტორიაზე, "მანევრული ომის“ პრინციპების გამოყენებით, ანუ, მცირე რაზმები სწრაფი ჯავშანტექნიკით ლახავდნენ მტრის თავდაცვის ცენტრებს ფლანგებიდან, მაგრამ არ ერთვებოდნენ მტერთან ბრძოლაში, მაგრამ მათ მოახერხეს და მოწყვიტეს რუსი სამხედროები მომარაგების მარშრუტებს და რეზერვის მხარდაჭერას.

ამ ტაქტიკის გამოყენებით უკრაინელებმა დაიწყეს რუსების მთავარი ლოჯისტიკური მარშრუტების კონტროლი ქალაქ სუჯასა და სოფელ კორენევოს მახლობლად. უკრაინის შეიარაღებულმა ძალებმა ასევე დაიწყეს სწრაფი მოძრაობა ჩრდილოეთისკენ - კურსკი-რილსკის ავტომაგისტრალისა და ქალაქ კურჩატოვის მიმართულებით, რომლის სიახლოვეს ატომური ელექტროსადგური მდებარეობს.

რეზერვმა, უპირველეს ყოვლისა საზღვაო ქვეითების, რომელიც რუსეთმა კურსკი ოლქში გადაისროლა, შეანელეს უკრაინელების წინსვლა, დამატებითმა ძალებმა კი შეუშალეს უკრაინელებს ხელი "მანევრული ომის" წარმოებაში.

რუსულმა არმიამ ასევე დაიწყო ძირითადი ობიექტების გამაგრება, მათ შორის კურსკის ატომური ელექტროსადგურის

• კურსკის ოლქის რომელი ტერიტორიებია უკრაინის შეიარაღებული ძალების კონტროლის ქვეშ

უკრაინამ ასევე დაიწყო გამაგრება იმ ტერიტორიებზე, რომლებზეც დაამყარა კონტროლი.

ამავდროულად, საკუთარი პლაცდარმის სტაბილურობის უზრუნველსაყოფად, უკრაინის შეიარაღებულმა ძალებმა დაიწყეს ფრონტის ხაზის გასწორება, ძირითადად სოფლების მარტინოვკასა და მალაია ლოკნიას მახლობლად, ასევე კონტროლის ზონის გაფართოება საზღვრის გასწვრივ, სუჯას აღმოსავლეთით და დასავლეთით.

აგვისტოს მეორე ნახევრიდან უკრაინის არმია ქალაქ გლუშკოვოს მახლობლად მდებარე ტერიტორიის იზოლირების ოპერაციას აწარმოებს. უკრაინის შეიარაღებული ძალების ავიაცია ანადგურებს ხიდებს და პონტონურ გადასასვლელებს მდინარე სეიმზე, რაც ართულებს რუსული ჯგუფების მომარაგებას.

ამ ტერიტორიაზე რუსული არმიის გამაგრების კოლონებს უკრაინის არმია საჰაერო დარტყმებითა და უპილოტო საფრენი აპარატებით ანადგურებს.

გერმანული გამოცემა Bild-ის ცნობით, თეორიულად, 2-დან 3 ათასამდე რუსი ჯარისკაცი შეიძლება აღმოჩენილიყო ალყაში.

თუმცა, უკრაინის არმია არ ჩქარობს მოვლენების ფორსირებას.

სავარაუდოდ, უკრაინის შეიარაღებული ძალების სარდლობა ელის, რომ რუსული ძალები იძულებულნი იქნებიან დატოვონ ეს ტერიტორია, ხერსონის ოლქის მარჯვენა სანაპიროს მსგავსად, რაც მოხდა 2022 წლის შემოდგომაზე, დნეპრზე ყველა ხიდის დანგრევის შემდეგ.

რაც შეეხება სხვა მიმართულებებს, DeepState-ს ონლაინ რუკის მიხედვით, მოწინავე უკრაინის პოზიციებიდან ქალაქ რილსკამდე და ლგოვამდე რჩება დაახლოებით 20-25 კმ, ხოლო კურსკის ატომურ ელექტროსადგურამდე თითქმის 35 კმ.

კურსკის რეგიონში ოპერაციის დაწყებიდან ერთი კვირის შემდეგ, უკრაინის ხელისუფლებამ გამოაცხადა სამხედრო კომენდატურის შექმნის შესახებ, რომელიც სუჯაშია განლაგებული. მას ხელმძღვანელობს არასაჯარო და გამოცდილი გენერალ-მაიორი ედუარდ მოსკალევი, რომელიც ადრე იყო პასუხისმგებელი ოდესის დაცვაზე და მეთაურობდა უკრაინის შეიარაღებული ძალების გაერთიანებულ ძალებს.

"დღეს ზუსტად ერთი თვე გავიდა რუსეთის კურსკის ოლქში ჩვენი ოპერაციის დაწყებიდან. ეს ის საზღვარია, საიდანაც პუტინი უკრაინის ტერიტორიაზე ომის გასავრცელებლად ემზადებოდა. ის ემზადებოდა ახალი შეტევის დასაწყებად ჩვენი ქალაქ სუმის წინააღმდეგ. ჩვენ შემოვაბრუნეთ თამაში და ჩვენი კონტრშეტევის წყალობით ომს რუსეთის ტერიტორიისკენ ვუბიძგებთ“, - განაცხადა უკრაინის პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ გერმანიაში, უკრაინის თავდაცვის საკითხებზე საკონტაქტო ჯგუფის, ე.წ. "რამშტაინის“ შეხვედრაზე.

მისი თქმით, უკრაინის შეიარაღებული ძალები ამჟამად კურსკის ოლქში აკონტროლებს 1 300 კვადრატულ კილომეტრ ტერიტორიას, რომელიც 100-ზე მეტი დასახლებას მოიცავს.

"ამ ტერიტორიის მნიშვნელოვანი ნაწილი უბრალოდ მიატოვეს რუსულმა ჯარებმა. ისინი უბრალოდ გაიქცნენ, როცა დაინახეს ჩვენი ჯარის მიახლოება", - განაცხადა ზელენსკიმ.

ამასთანავე, მისი თქმით, კურსკის ოლქში სამხედრო ოპერაციის პირველი თვის განმავლობაში დაახლოებით 6 000 რუსი ჯარისკაცი დაიღუპა და დაიჭრა.

• რა მოხდება კურსკის რეგიონში შემდეგ

ბოლო კვირების განმავლობაში, კურსკის რეგიონში უკრაინის წინსვლის ტემპი მნიშვნელოვნად შენელდა. ამის მიზეზი არ არის მხოლოდ ამ მიმართულებით გადასროლილი რუსეთის რეზერვის 30 ათასი ჯარისკაცი.

შენელება გამოწვეულია იმითაც, რომ უკრაინის შეიარაღებულმა ძალებმა მიაღწიეს შეტევის "ოპერატიულ სიღრმეს“ და უნდა გააგრძელონ პაუზა ლოჯისტიკის გასაძლიერებლად, - განმარტავს რეზერვის პოდპოლკოვნიკი ალექსეი მელნიკი, რაზუმკოვის საგარეო პოლიტიკისა და საერთაშორისო უსაფრთხოების პროგრამების ხელმძღვანელი.

სამხედრო ექსპერტი, ავსტრალიის შეიარაღებული ძალების გადამდგარი გენერალი მიკ რაიანი მიიჩნევს, რომ აგვისტოს ბოლოსთვის უკრაინის ოპერაციამ კურსკის რეგიონში მიაღწია "ექსპლუატაციის ზღვარს".

მისი თქმით, სამომავლოდ, უკრაინას მოქმედების სამი ვარიანტი აქვს. პირველი არის მთელი ტერიტორიის დაცვა, რომელიც მის კონტროლს ექვემდებარება კურსკის რეგიონში. მეორე არის თავდაცვისთვის შესაფერისი ტერიტორიის შერჩევა და იქ გამაგრება, მესამე არის ჯარების უკან გაყვანა.

”როგორც ჩანს, მეორე ვარიანტი ახლა ყველაზე სავარაუდოა”, - აჯამებს ექსპერტი.

"შეუძლია თუ არა უკრაინის შეტევას წინსვლა? რა თქმა უნდა, შენელებულია და არ შეჩერებულა. უკრაინელები ცდილობენ დაკისრებული ამოცანების შესრულებას“, - განუცხადა BBC-ს DeepState-ს ანალიტიკური ცენტრის თანადამფუძნებელმა რომან პოგორელიმ.

მისი თქმით, უკრაინის შეიარაღებული ძალების წინსვლა კურსკის რეგიონში ერთდროულად რამდენიმე მიმართულებით მიმდინარეობს, თუმცა მედიაში გარკვეული მიზეზების გამო ეს არ არის "ხაზგასმული“.

უკრაინელი ანალიტიკოსი ალექსეი მელნიკი დარწმუნებულია, რომ 6 სექტემბრის მდგომარეობით, კურსკის რეგიონში ოპერაციამ უკვე დაამტკიცა თავისი აბსოლუტური მიზანშეწონილობა.

"რისკებმა, რაზეც უკრაინის სამხედრო-პოლიტიკური ხელმძღვანელობა წავიდა, წაიღო, დღეს აშკარად გაამართლა“, - ამბობს ის.

მისი აზრით, კურსკის რეგიონში შეტევამ "ნაწილობრივ მიაღწია“ თავის მიზნებს. ამან საშუალება მისცა უკრაინის შეიარაღებულ ძალებს აღედგინათ ტექნიკისა და საბრძოლო მასალის მარაგი მოპოვებული რუსული ნადავლით, გაზარდა "გაცვლის ფონდი“ და აამაღლა სამოქალაქო და სამხედრო პერსონალის საბრძოლო განწყობა.

თუმცა, კურსკის ოპერაციის საბოლოო წარმატებასა თუ წარუმატებლობაზე საუბარი მაშინ იქნება შესაძლებელი, როცა ის ლოგიკურ დასკვნამდე მივა, - აღნიშნავს ექსპერტი.

"ამ ოპერაციის შედეგი დიდწილად იქნება დამოკიდებული იმაზე, აქვს თუ არა უკრაინას გასვლის სტრატეგია“, აღნიშნავს მელნიკი.

გასვლის სტრატეგიაში ის არ გულისხმობს უკრაინული ჯარების პირდაპირ გაყვანას რუსეთის ტერიტორიიდან, არამედ ლაპარაკობს იმაზე, თუ როგორ გეგმავს კიევი ამ ოპერაციის შეწყვეტას სამხედრო და პოლიტიკური მიზნების მიღწევის შემდეგ.

ვლადიმერ ზელენსკი კურსკის რეგიონში განვითარებულ მოვლენებზე კომენტირებისას აცხადებს, რომ უკრაინის არმია ამ ტერიტორიის დატოვებას ჯერ არ აპირებს.

აღსანიშნავია, რომ უკრაინის ხელისუფლებას დღემდე არ დაუსახელებია მათი ოპერაციის კონკრეტული მიზნები. რაც შეეხება დონბასში არსებულ მდგომარეობას, კერძოდ, პოკროვსკის მახლობლად შექმნილ ვითარებას, პრეზიდენტი ზელენსკი აღიარებს, რომ კურსკის რეგიონში განვითარებულმა მოვლენებმა კრემლი ჯერ ვერ აიძულა, რომ ამ მიმართულებიდან ჯარები მოეხსნა და კურსკში გადაეყვანა.

მაგრამ ის ამტკიცებს, რომ უკრაინა ამას აუცილებლად აიძულებს.