"მან კადიროვის პორტრეტს დაარტყა, თუმცა ჩეჩნეთის ლიდერი მას გვერდიდან არ იშორებს" - კაცი, ორმაგი თამაშით: როგორ გახდა ალაუდინოვი კრემლის ხმა კურსკში?

ბოლო ორი კვირის განმავლობაში, რუსეთის მხრიდან მთავარი სპიკერი კურსკის რეგიონში არსებულ კრიზისულ ვითარებაზე, ჩეჩნური სპეცრაზმის „ახმატის“ მეთაური, აფტი ალაუდინოვია. შეგახსენებთ, რომ უკრაინის შეიარაღებულმა ძალებმა რუსეთის ტერიტორიის ათას კვადრატულ კილომეტრზე მეტი დაიკავეს.

რატომ ვერ იპოვა რუსეთის ხელისუფლებამ სხვა პირი, რომელიც მოქალაქეებს აუხსნიდა, რა ხდებოდა რუსეთის ოკუპირებულ ტერიტორიებზე? - ამ თემაზე ვრცელ მასალას BBC აქვეყნებს.

"აკეთე რაც გინდა და მოკალი ვინც გინდა"

2013 წლის დეკემბერში ჩეჩნურ ტელევიზიაში გავიდა სიუჟეტი, რესპუბლიკის შინაგან საქმეთა მინისტრის მოადგილე აფტი ალაუდინოვის შესახებ, რომელიც ერთი წლით ადრე გახდა ყველაზე ახალგაზრდა გენერალი რუსეთში, 38 წლის ასაკში. შეებრძოლეთ მათ, ვისაც რამზან კადიროვი ჩეჩნეთში თავის მტრად თვლის, ეუბნებოდა სამხედროებს სიუჟეტში ალაუდინოვი.

ჩეჩნეთის პირველი ომის დროს აფთი ალაუდინოვმა ახლო ნათესავები - მამა და ძმა დაკარგა. მისი ოჯახი, ფედერალური ძალების მხარეს იყო მაშინაც, როცა ახმატ კადიროვი იჩქერიის მხარეს იბრძოდა.

აფტი ალაუდინოვი ერთ-ერთი პირველი იყო, ვინც მხარი დაუჭირა თავად რამზანს - ეს მოხდა 2006 წელს, როდესაც კადიროვმა უმცროსმა ფაქტობრივად, აიღო ხელისუფლება რესპუბლიკაში.

აფთი ალაუდინოვს, ისევე როგორც ჩეჩნეთის მთავრობის ამჟამინდელ თავმჯდომარეს, მაგომედ დაუდოვს, თვლიან ჩინოვნიკად, რომელსაც არ ადარდებს რიგითი ჩეჩნების უფლებები. ალაუდინოვი "მაგნიტსკის სიაში" 2014 წელს შეიყვანეს რუსლან კუტაევის ცემასა და წამებაში მონაწილეობის გამო, რომელიც ერთ დროს ასლან მასხადოვის მთავრობაში რუსეთთან ურთიერთობის საკითხებში ვიცე-პრემიერი იყო. იმ წლებში ალაუდინოვზე საუბრობდნენ, როგორც ადამიანზე, რომელიც ყველაფერში რამზან კადიროვს უსმენდა.

„მიუხედავად იმისა, რომ წარსულში ძალადობის დონით ის მაგომედ დაუდოვის თანასწორია, ჩეჩნეთში ალაუდინოვის არც ისე ეშინიათ“, - ამბობს BBC-თან ჩეჩნეთის ექსპერტი.

• 2019 წელს რამზან კადიროვმა ჩეჩნური ელიტის რიგებში ფართომასშტაბიანი წმენდა განახორციელა რესპუბლიკის მეთაურის წინააღმდეგ შეთქმულების შესახებ ინფორმაციის მიღების შემდეგ. გამოცემა Baza ამტკიცებდა, რომ კონფლიქტი წვეულებაზე მოხდა, რომლის დროსაც მთვრალმა ალაუდინოვმა, სავარაუდოდ, თავში დაარტყა რამზანის პორტრეტს და სხვა სტუმრებთან ერთად ხუმრობდა რეგიონის ხელმძღვანელზე.

მაშინ ჩეჩნეთში გავრცელდა ჭორები, რომ აფთი ალაუდინოვი დააკავეს, აწამეს და შემდეგ სამსახურიდან გაათავისუფლეს. მაგრამ მეორე დღეს, დივანზე ჩამომჯდარმა ალაუდინოვმა ვიდეო ჩაწერა, სადაც ამბობდა: ”მე არასოდეს ვყოფილვარ მოღალატე და ამ ქვეყნად რაიმე სიკეთისთვის ზურგს არ ვაქცევ რამზან ახმატოვიჩ კადიროვს”. ასეთი "უარყოფა" კიდევ ერთი მიზეზია იმისა, რომ ჭორები უსაფუძვლო არ იყო.

ეს არ იყო პირველი კონფლიქტი ალაუდინოვსა და რამზან კადიროვს შორის. ჯერ კიდევ 2016 წელს კადიროვი მინისტრის მოადგილის გათავისუფლებას აპირებდა, მაგრამ ყოველ ჯერზე ალაუდინოვი თავის კაბინეტში ბრუნდებოდა.

ჩეჩენი უფლებადამცველი ოიუბ ტიტიევის თქმით, მიუხედავად იმისა, რომ ალაუდინოვი მინისტრის მოადგილის თანამდებობაზე დარჩა, ის სამსახურშიც არ დადიოდა და საქმიანობასაც ჩამოაშორეს.

ალაუდინოვი ოფიციალურად მხოლოდ 2021 წლის გაზაფხულზე გაათავისუფლეს, რის შემდეგაც მოსკოვში გადავიდა და 2022 წლის მარტამდე საჯარო სივრცეში აღარ გამოჩენილა.

2022 წლის 17 მარტს რამზან კადიროვმა გამოაქვეყნა ფოტო ალაუდინოვთან ერთად და დაწერა: „ძვირფასი ძმა უკრაინაში მიდის „ათასი მოხალისის სათავეში“ ჩეჩნეთიდან. ამ ამბების შესახებ მოსაზრებები გაიყო: ზოგს სჯეროდა, რომ ასე დაიბრუნა აფთი ალაუდინოვმა კადიროვის კეთილგანწყობა, მეორეს მხრივ, კადიროვმა თავად აირჩია პრინციპი "ვისაც არ ბეზრდება".

”მას თავადაც არ ესმის, რომ სისულელეს ლაპარაკობს.”

2022 წლის აპრილში, ალაუდინოვმა გადაიღო ფოტო თვითგამოცხადებული LPR-ის ხელმძღვანელთან ლეონიდ პასეჩნიკთან რუბეჟნოეში, მას შემდეგ, რაც ის რუსულმა ჯარებმა დაიკავეს. სამი თვის შემდეგ, კადიროვმა ალაუდინოვი ჩეჩნეთის უშიშროების საბჭოს მდივნად დანიშნა და ამის შემდეგ დაიწყო მისი გაცნობა ტელეგრამის არხზე არა როგორც მისი თანაშემწის, არამედ როგორც "ახმატის" სპეცრაზმის მეთაურის.

2022 წლის ზაფხულის დასაწყისისთვის, გუდერმესში სპეციალური ძალების უნივერსიტეტის ბაზაზე, დაიწყო ათასობით მოხალისის დაქირავება და რუსეთის ყველა რეგიონიდან უკრაინის ფრონტზე გაგზავნა - პროცესს ხელმძღვანელობდა ალაუდინოვი, რისთვისაც იმავე წლის აგვისტოში მიიღო რუსეთის გმირის წოდება.

2022 წლის შემოდგომაზე ახმატის რაზმები იბრძოდნენ ხერსონის მიმართულებით. 2023 წლის თებერვლის დასაწყისში კადიროვმა განაცხადა, რომ მისი ასისტენტი მოწამლეს.

16 თებერვალს ალაუდინოვს საავადმყოფოში ეწვია Wagner PMC-ის დამფუძნებელი ევგენი პრიგოჟინი, რომელიც იმ მომენტში უკვე ღია კონფლიქტში იყო თავდაცვის სამინისტროსთან და ჩიოდა, რომ მის დაქირავებულებს არ მიეწოდებოდათ საჭირო თანხა, საბრძოლო მასალა. ალაუდინოვმა პირობა დადო, რომ ვაგნერელებს გარკვეული რაოდენობის მასალას გადასცემდა.

როდესაც 2023 წლის ივნისში პრიგოჟინმა ამბოხება მოაწყო, ახმატის მებრძოლთა კოლონა კამერებთან ერთად თითქოს ამბოხის შესაჩერებლად დაიძრა. თუმცა, ახმატოველებმა ვერ მიაღწიეს როსტოვამდე, სადაც პრიგოჟინი იყო გამაგრებული. გზაში სადღაც დაიკარგნენ. თუმცა აჯანყების დასრულების შემდეგ, ტელეკომპანია Rossiya-1-ზე ალაუდინოვმა განაცხადა, რომ მისი მებრძოლები „500-700 მეტრში იყვნენ ვაგნერელებთან, მაგრამ ბრძანების გარეშე აქტიური მოქმედებები არ დაუწყიათ.

"რამზანს არასდროს ჰქონია პრობლემები მოძალადეებთან“, - ამბობს უფლებადამცველი ალექსანდრე ჩერკასოვი. "ალაუდინოვი ორ წელზე მეტია ჩეჩნეთიდან უკრაინაში მოხალისედ მუშაობს და აღმოჩნდა, რომ ეს ავტონომიური ადგილია მსგავსი ფიგურისთვის. ის და კადიროვი ყველა შესაძლებლობას იყენებენ პიარისთვის, რადგან მიაჩნიათ, რომ მათი პერსპექტივა ამაზეა დამოკიდებული. ამაზე მოსკოვი და პუტინი ჩუმად არიან.

ალაუდინოვი კომენტარს აკეთებს ბოლო ორი კვირის ვითარებაზე არა მხოლოდ როგორც ჩეჩნური რაზმების მეთაური, რომლებიც რატომღაც არ ჩართულან საომარ ოპერაციებში, როდესაც უკრაინის შეიარაღებული ძალები კურსკის რეგიონში შევიდნენ, არამედ როგორც რუსული არმიის დე ფაქტო ერთ-ერთი მთავარი პოლიტიკური ინსტრუქტორი: 2024 წლის აპრილში ვლადიმერ პუტინმა ის თავდაცვის სამინისტროს სამხედრო-პოლიტიკური მუშაობის მთავარი დირექტორატის უფროსის მოადგილედ დანიშნა.

19 აგვისტოს, როდესაც უკრაინის შეიარაღებული ძალები აფართოებდნენ კონტროლის ზონას კურსკის რეგიონში, ალაუდინოვმა განაცხადა: ”არ არის საჭირო თვრამეტი წლის წვევამდელების ბავშვებად გადაქცევა, რომლებსაც საწოვარა უნდა მივცეთ და დასაძინებლად გავუშვათ. არავინ მოკვდება, მაგრამ თუ დაიღუპები სამშობლოს დასაცავად, ღმერთის რწმენის დასაცავად, სამოთხეში წახვალ. და რა შეიძლება იყოს ადამიანისთვის სამოთხეზე უკეთესი ყოვლისშემძლე გზაზე? რატომ სჭირდები ამ ქვეყანას შენ და შენი შვილები?“

„ალაუდინოვი ჭკვიანი აღმოჩნდა. მან ფედერალური სამხედრო კარიერა გაიკეთა კადიროვის დახმარების გარეშე, რომელიც ასევე მხარს უჭერდა მას გარკვეულ მომენტში, რადგან ის დაინტერესებულია, ჩეჩნებმა დაიკავონ გარკვეული პოზიციები და გავლენა მოახდინონ ფედერალურ პოლიტიკაზე,“ - ამბობს ექსპერტი. „ის ალაუდინოვს აწინაურებდა მანამ, სანამ შესამჩნევი გახდა, რომ ალაუდინოვმა დაიწყო არა მხოლოდ პარტიული ხაზიდან გადახვევა, არამედ ფედერალური ჩეჩენი პოლიტიკოსის თამაში. მას უკვე ასახელებენ ჩეჩნეთის მეთაურის შესაძლო მემკვიდრეთა შორის.

უფლებადამცველ ორგანიზაციას "წამების წინააღმდეგ" არ სჯერა, რომ ალაუდინოვი ცდილობს ცალკე პოლიტიკური კარიერია შეიქმნას - პირიქით, ისინი თვლიან, რომ ის აგრძელებს რამზან კადიროვის ხაზის პროპაგანდას და საკუთარ თავს პუტინის ჯარისკაცს უწოდებს.

"მას, ჯერ კიდევ შინაგან საქმეთა სამინისტროს უფროსის მოადგილედ ყოფნისას, უყვარდა ადგილობრივ ტელევიზიაში გამოჩენა და ამბობდა:"თუ მოსაკლავია, მოვკლავთ, თუ ნარკოტიკების დარგვა დაგვჭირდება, დავრგავთ. ასე რომ, არ გაგიკვირდეთ მისი სიტყვები წვევამდელებთან დაკავშირებით. ქვეყანას არავინ სჭირდება, არც ექიმები და არც მასწავლებლები, მხოლოდ ჯარისკაცები. ვაჟებს სხვა არაფერი შეუძლიათ, გარდა ავტომატის აღებისა და მოკვლისა. უბრალოდ, ასეთი რიტორიკა ჩეჩნეთში არავის უკვირს. ალაუდინოვს უყვარს ტელევიზიით გამოჩენა და არ ესმის, რომ სისულელეს ლაპარაკობს, ამისთვის ცხოვრობს“ - ამბობენ ორგანიზაციაში.