ბოლო ორი კვი­რის გან­მავ­ლო­ბა­ში, რუ­სე­თის მხრი­დან მთა­ვა­რი სპი­კე­რი კურსკის რე­გი­ონ­ში არ­სე­ბულ კრი­ზი­სულ ვი­თა­რე­ბა­ზე, ჩეჩ­ნუ­რი სპეც­რაზ­მის „ახ­მა­ტის“ მე­თა­უ­რი, აფტი ალა­უ­დი­ნო­ვია. შე­გახ­სე­ნებთ, რომ უკ­რა­ი­ნის შე­ი­ა­რა­ღე­ბულ­მა ძა­ლებ­მა რუ­სე­თის ტე­რი­ტო­რი­ის ათას კვად­რა­ტულ კი­ლო­მეტრზე მეტი და­ი­კა­ვეს.

რა­ტომ ვერ იპო­ვა რუ­სე­თის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ სხვა პირი, რო­მე­ლიც მო­ქა­ლა­ქე­ებს აუხ­სნი­და, რა ხდე­ბო­და რუ­სე­თის ოკუ­პი­რე­ბულ ტე­რი­ტო­რი­ებ­ზე? - ამ თე­მა­ზე ვრცელ მა­სა­ლას BBC აქ­ვეყ­ნებს.

"აკე­თე რაც გინ­და და მო­კა­ლი ვინც გინ­და"

2013 წლის დე­კემ­ბერ­ში ჩეჩ­ნურ ტე­ლე­ვი­ზი­ა­ში გა­ვი­და სი­უ­ჟე­ტი, რეს­პუბ­ლი­კის ში­ნა­გან საქ­მე­თა მი­ნის­ტრის მო­ად­გი­ლე აფტი ალა­უ­დი­ნო­ვის შე­სა­ხებ, რო­მე­ლიც ერთი წლით ადრე გახ­და ყვე­ლა­ზე ახალ­გაზ­რდა გე­ნე­რა­ლი რუ­სეთ­ში, 38 წლის ასაკ­ში. შე­ებ­რძო­ლეთ მათ, ვი­საც რამ­ზან კა­დი­რო­ვი ჩეჩ­ნეთ­ში თა­ვის მტრად თვლის, ეუბ­ნე­ბო­და სამ­ხედ­რო­ებს სი­უ­ჟეტ­ში ალა­უ­დი­ნო­ვი.

ჩეჩ­ნე­თის პირ­ვე­ლი ომის დროს აფთი ალა­უ­დი­ნოვ­მა ახლო ნა­თე­სა­ვე­ბი - მამა და ძმა და­კარ­გა. მისი ოჯა­ხი, ფე­დე­რა­ლუ­რი ძა­ლე­ბის მხა­რეს იყო მა­ში­ნაც, როცა ახ­მატ კა­დი­რო­ვი იჩ­ქე­რი­ის მხა­რეს იბ­რძო­და.

აფტი ალა­უ­დი­ნო­ვი ერთ-ერთი პირ­ვე­ლი იყო, ვინც მხა­რი და­უ­ჭი­რა თა­ვად რამ­ზანს - ეს მოხ­და 2006 წელს, რო­დე­საც კა­დი­როვ­მა უმ­ცროს­მა ფაქ­ტობ­რი­ვად, აიღო ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა რეს­პუბ­ლი­კა­ში.

აფთი ალა­უ­დი­ნოვს, ისე­ვე რო­გორც ჩეჩ­ნე­თის მთავ­რო­ბის ამ­ჟა­მინ­დელ თავ­მჯდო­მა­რეს, მა­გო­მედ და­უ­დოვს, თვლი­ან ჩი­ნოვ­ნი­კად, რო­მელ­საც არ ადარ­დებს რი­გი­თი ჩეჩ­ნე­ბის უფ­ლე­ბე­ბი. ალა­უ­დი­ნო­ვი "მაგ­ნიტსკის სი­ა­ში" 2014 წელს შე­იყ­ვა­ნეს რუს­ლან კუ­ტა­ე­ვის ცე­მა­სა და წა­მე­ბა­ში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბის გამო, რო­მე­ლიც ერთ დროს ას­ლან მას­ხა­დო­ვის მთავ­რო­ბა­ში რუ­სეთ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბის სა­კი­თხებ­ში ვიცე-პრე­მი­ე­რი იყო. იმ წლებ­ში ალა­უ­დი­ნოვ­ზე სა­უბ­რობ­დნენ, რო­გორც ადა­მი­ან­ზე, რო­მე­ლიც ყვე­ლა­ფერ­ში რამ­ზან კა­დი­როვს უს­მენ­და.

„მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ წარ­სულ­ში ძა­ლა­დო­ბის დო­ნით ის მა­გო­მედ და­უ­დო­ვის თა­ნას­წო­რია, ჩეჩ­ნეთ­ში ალა­უ­დი­ნო­ვის არც ისე ეში­ნი­ათ“, - ამ­ბობს BBC-თან ჩეჩ­ნე­თის ექ­სპერ­ტი.

• 2019 წელს რამ­ზან კა­დი­როვ­მა ჩეჩ­ნუ­რი ელი­ტის რი­გებ­ში ფარ­თო­მას­შტა­ბი­ა­ნი წმენ­და გა­ნა­ხორ­ცი­ე­ლა რეს­პუბ­ლი­კის მე­თა­უ­რის წი­ნა­აღ­მდეგ შეთ­ქმუ­ლე­ბის შე­სა­ხებ ინ­ფორ­მა­ცი­ის მი­ღე­ბის შემ­დეგ. გა­მო­ცე­მა Baza ამ­ტკი­ცებ­და, რომ კონ­ფლიქ­ტი წვე­უ­ლე­ბა­ზე მოხ­და, რომ­ლის დრო­საც მთვრალ­მა ალა­უ­დი­ნოვ­მა, სა­ვა­რა­უ­დოდ, თავ­ში და­არ­ტყა რამ­ზა­ნის პორ­ტრეტს და სხვა სტუმ­რებ­თან ერ­თად ხუმ­რობ­და რე­გი­ო­ნის ხელ­მძღვა­ნელ­ზე.

მა­შინ ჩეჩ­ნეთ­ში გავ­რცელ­და ჭო­რე­ბი, რომ აფთი ალა­უ­დი­ნო­ვი და­ა­კა­ვეს, აწა­მეს და შემ­დეგ სამ­სა­ხუ­რი­დან გა­ა­თა­ვი­სუფ­ლეს. მაგ­რამ მე­ო­რე დღეს, დი­ვან­ზე ჩა­მომ­ჯდარ­მა ალა­უ­დი­ნოვ­მა ვი­დეო ჩა­წე­რა, სა­დაც ამ­ბობ­და: ”მე არა­სო­დეს ვყო­ფილ­ვარ მო­ღა­ლა­ტე და ამ ქვეყ­ნად რა­ი­მე სი­კე­თის­თვის ზურგს არ ვაქ­ცევ რამ­ზან ახ­მა­ტო­ვიჩ კა­დი­როვს”. ასე­თი "უარ­ყო­ფა" კი­დევ ერთი მი­ზე­ზია იმი­სა, რომ ჭო­რე­ბი უსა­ფუძ­ვლო არ იყო.

ეს არ იყო პირ­ვე­ლი კონ­ფლიქ­ტი ალა­უ­დი­ნოვ­სა და რამ­ზან კა­დი­როვს შო­რის. ჯერ კი­დევ 2016 წელს კა­დი­რო­ვი მი­ნის­ტრის მო­ად­გი­ლის გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბას აპი­რებ­და, მაგ­რამ ყო­ველ ჯერ­ზე ალა­უ­დი­ნო­ვი თა­ვის კა­ბი­ნეტ­ში ბრუნ­დე­ბო­და.

ჩე­ჩე­ნი უფ­ლე­ბა­დამ­ცვე­ლი ოიუბ ტი­ტი­ე­ვის თქმით, მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ალა­უ­დი­ნო­ვი მი­ნის­ტრის მო­ად­გი­ლის თა­ნამ­დე­ბო­ბა­ზე დარ­ჩა, ის სამ­სა­ხურ­შიც არ და­დი­ო­და და საქ­მი­ა­ნო­ბა­საც ჩა­მო­ა­შო­რეს.

ალა­უ­დი­ნო­ვი ოფი­ცი­ა­ლუ­რად მხო­ლოდ 2021 წლის გა­ზა­ფხულ­ზე გა­ა­თა­ვი­სუფ­ლეს, რის შემ­დე­გაც მოს­კოვ­ში გა­და­ვი­და და 2022 წლის მარ­ტამ­დე სა­ჯა­რო სივ­რცე­ში აღარ გა­მო­ჩე­ნი­ლა.

2022 წლის 17 მარტს რამ­ზან კა­დი­როვ­მა გა­მო­აქ­ვეყ­ნა ფოტო ალა­უ­დი­ნოვ­თან ერ­თად და და­წე­რა: „ძვირ­ფა­სი ძმა უკ­რა­ი­ნა­ში მი­დის „ათა­სი მო­ხა­ლი­სის სა­თა­ვე­ში“ ჩეჩ­ნე­თი­დან. ამ ამ­ბე­ბის შე­სა­ხებ მო­საზ­რე­ბე­ბი გა­ი­ყო: ზოგს სჯე­რო­და, რომ ასე და­იბ­რუ­ნა აფთი ალა­უ­დი­ნოვ­მა კა­დი­რო­ვის კე­თილ­გან­წყო­ბა, მე­ო­რეს მხრივ, კა­დი­როვ­მა თა­ვად აირ­ჩია პრინ­ცი­პი "ვი­საც არ ბეზ­რდე­ბა".

”მას თა­ვა­დაც არ ეს­მის, რომ სი­სუ­ლე­ლეს ლა­პა­რა­კობს.”

2022 წლის აპ­რილ­ში, ალა­უ­დი­ნოვ­მა გა­და­ი­ღო ფოტო თვით­გა­მო­ცხა­დე­ბუ­ლი LPR-ის ხელ­მძღვა­ნელ­თან ლე­ო­ნიდ პა­სეჩ­ნიკ­თან რუ­ბეჟნო­ე­ში, მას შემ­დეგ, რაც ის რუ­სულ­მა ჯა­რებ­მა და­ი­კა­ვეს. სამი თვის შემ­დეგ, კა­დი­როვ­მა ალა­უ­დი­ნო­ვი ჩეჩ­ნე­თის უშიშ­რო­ე­ბის საბ­ჭოს მდივ­ნად და­ნიშ­ნა და ამის შემ­დეგ და­ი­წყო მისი გაც­ნო­ბა ტე­ლეგ­რა­მის არხზე არა რო­გორც მისი თა­ნა­შემ­წის, არა­მედ რო­გორც "ახ­მა­ტის" სპეც­რაზ­მის მე­თა­უ­რის.

2022 წლის ზა­ფხუ­ლის და­სა­წყი­სის­თვის, გუ­დერ­მეს­ში სპე­ცი­ა­ლუ­რი ძა­ლე­ბის უნი­ვერ­სი­ტე­ტის ბა­ზა­ზე, და­ი­წყო ათა­სო­ბით მო­ხა­ლი­სის და­ქი­რა­ვე­ბა და რუ­სე­თის ყვე­ლა რე­გი­ო­ნი­დან უკ­რა­ი­ნის ფრონტზე გაგ­ზავ­ნა - პრო­ცესს ხელ­მძღვა­ნე­ლობ­და ალა­უ­დი­ნო­ვი, რის­თვი­საც იმა­ვე წლის აგ­ვის­ტო­ში მი­ი­ღო რუ­სე­თის გმი­რის წო­დე­ბა.

2022 წლის შე­მოდ­გო­მა­ზე ახ­მა­ტის რაზ­მე­ბი იბ­რძოდ­ნენ ხერ­სო­ნის მი­მარ­თუ­ლე­ბით. 2023 წლის თე­ბერ­ვლის და­სა­წყის­ში კა­დი­როვ­მა გა­ნა­ცხა­და, რომ მისი ასის­ტენ­ტი მო­წამ­ლეს.

16 თე­ბერ­ვალს ალა­უ­დი­ნოვს სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში ეწ­ვია Wagner PMC-ის დამ­ფუძ­ნე­ბე­ლი ევ­გე­ნი პრი­გო­ჟი­ნი, რო­მე­ლიც იმ მო­მენ­ტში უკვე ღია კონ­ფლიქ­ტში იყო თავ­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტროს­თან და ჩი­ო­და, რომ მის და­ქი­რა­ვე­ბუ­ლებს არ მი­ე­წო­დე­ბო­დათ სა­ჭი­რო თან­ხა, საბ­რძო­ლო მა­სა­ლა. ალა­უ­დი­ნოვ­მა პი­რო­ბა დადო, რომ ვაგ­ნე­რე­ლებს გარ­კვე­უ­ლი რა­ო­დე­ნო­ბის მა­სა­ლას გა­დას­ცემ­და.

რო­დე­საც 2023 წლის ივ­ნის­ში პრი­გო­ჟინ­მა ამ­ბო­ხე­ბა მო­ა­წყო, ახ­მა­ტის მებ­რძოლ­თა კო­ლო­ნა კა­მე­რებ­თან ერ­თად თით­ქოს ამ­ბო­ხის შე­სა­ჩე­რებ­ლად და­იძ­რა. თუმ­ცა, ახ­მა­ტო­ვე­ლებ­მა ვერ მი­აღ­წი­ეს როს­ტო­ვამ­დე, სა­დაც პრი­გო­ჟი­ნი იყო გა­მაგ­რე­ბუ­ლი. გზა­ში სა­დღაც და­ი­კარ­გნენ. თუმ­ცა აჯან­ყე­ბის დას­რუ­ლე­ბის შემ­დეგ, ტე­ლე­კომ­პა­ნია Rossiya-1-ზე ალა­უ­დი­ნოვ­მა გა­ნა­ცხა­და, რომ მისი მებ­რძო­ლე­ბი „500-700 მეტრში იყ­ვნენ ვაგ­ნე­რე­ლებ­თან, მაგ­რამ ბრძა­ნე­ბის გა­რე­შე აქ­ტი­უ­რი მოქ­მე­დე­ბე­ბი არ და­უ­წყი­ათ.

"რამ­ზანს არას­დროს ჰქო­ნია პრობ­ლე­მე­ბი მო­ძა­ლა­დე­ებ­თან“, - ამ­ბობს უფ­ლე­ბა­დამ­ცვე­ლი ალექ­სან­დრე ჩერ­კა­სო­ვი. "ალა­უ­დი­ნო­ვი ორ წელ­ზე მე­ტია ჩეჩ­ნე­თი­დან უკ­რა­ი­ნა­ში მო­ხა­ლი­სედ მუ­შა­ობს და აღ­მოჩ­ნდა, რომ ეს ავ­ტო­ნო­მი­უ­რი ად­გი­ლია მსგავ­სი ფი­გუ­რის­თვის. ის და კა­დი­რო­ვი ყვე­ლა შე­საძ­ლებ­ლო­ბას იყე­ნე­ბენ პი­ა­რის­თვის, რად­გან მი­აჩ­ნი­ათ, რომ მათი პერ­სპექ­ტი­ვა ამა­ზეა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი. ამა­ზე მოს­კო­ვი და პუ­ტი­ნი ჩუ­მად არი­ან.

ალა­უ­დი­ნო­ვი კო­მენ­ტარს აკე­თებს ბოლო ორი კვი­რის ვი­თა­რე­ბა­ზე არა მხო­ლოდ რო­გორც ჩეჩ­ნუ­რი რაზ­მე­ბის მე­თა­უ­რი, რომ­ლე­ბიც რა­ტომ­ღაც არ ჩარ­თუ­ლან სა­ო­მარ ოპე­რა­ცი­ებ­ში, რო­დე­საც უკ­რა­ი­ნის შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი ძა­ლე­ბი კურსკის რე­გი­ონ­ში შე­ვიდ­ნენ, არა­მედ რო­გორც რუ­სუ­ლი არ­მი­ის დე ფაქ­ტო ერთ-ერთი მთა­ვა­რი პო­ლი­ტი­კუ­რი ინ­სტრუქ­ტო­რი: 2024 წლის აპ­რილ­ში ვლა­დი­მერ პუ­ტინ­მა ის თავ­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტროს სამ­ხედ­რო-პო­ლი­ტი­კუ­რი მუ­შა­ო­ბის მთა­ვა­რი დი­რექ­ტო­რა­ტის უფ­რო­სის მო­ად­გი­ლედ და­ნიშ­ნა.

19 აგ­ვის­ტოს, რო­დე­საც უკ­რა­ი­ნის შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი ძა­ლე­ბი აფარ­თო­ებ­დნენ კონ­ტრო­ლის ზო­ნას კურსკის რე­გი­ონ­ში, ალა­უ­დი­ნოვ­მა გა­ნა­ცხა­და: ”არ არის სა­ჭი­რო თვრა­მე­ტი წლის წვე­ვამ­დე­ლე­ბის ბავ­შვე­ბად გა­დაქ­ცე­ვა, რომ­ლებ­საც სა­წო­ვა­რა უნდა მივ­ცეთ და და­სა­ძი­ნებ­ლად გა­ვუშ­ვათ. არა­ვინ მოკ­ვდე­ბა, მაგ­რამ თუ და­ი­ღუ­პე­ბი სამ­შობ­ლოს და­სა­ცა­ვად, ღმერ­თის რწმე­ნის და­სა­ცა­ვად, სა­მო­თხე­ში წახ­ვალ. და რა შე­იძ­ლე­ბა იყოს ადა­მი­ა­ნის­თვის სა­მო­თხე­ზე უკე­თე­სი ყოვ­ლის­შემ­ძლე გზა­ზე? რა­ტომ სჭირ­დე­ბი ამ ქვე­ყა­ნას შენ და შენი შვი­ლე­ბი?“

„ალა­უ­დი­ნო­ვი ჭკვი­ა­ნი აღ­მოჩ­ნდა. მან ფე­დე­რა­ლუ­რი სამ­ხედ­რო კა­რი­ე­რა გა­ი­კე­თა კა­დი­რო­ვის დახ­მა­რე­ბის გა­რე­შე, რო­მე­ლიც ასე­ვე მხარს უჭერ­და მას გარ­კვე­ულ მო­მენ­ტში, რად­გან ის და­ინ­ტე­რე­სე­ბუ­ლია, ჩეჩ­ნებ­მა და­ი­კა­ვონ გარ­კვე­უ­ლი პო­ზი­ცი­ე­ბი და გავ­ლე­ნა მო­ახ­დი­ნონ ფე­დე­რა­ლურ პო­ლი­ტი­კა­ზე,“ - ამ­ბობს ექ­სპერ­ტი. „ის ალა­უ­დი­ნოვს აწი­ნა­უ­რებ­და მა­ნამ, სა­ნამ შე­სამ­ჩნე­ვი გახ­და, რომ ალა­უ­დი­ნოვ­მა და­ი­წყო არა მხო­ლოდ პარ­ტი­უ­ლი ხა­ზი­დან გა­დახ­ვე­ვა, არა­მედ ფე­დე­რა­ლუ­რი ჩე­ჩე­ნი პო­ლი­ტი­კო­სის თა­მა­ში. მას უკვე ასა­ხე­ლე­ბენ ჩეჩ­ნე­თის მე­თა­უ­რის შე­საძ­ლო მემ­კვიდ­რე­თა შო­რის.

უფ­ლე­ბა­დამ­ცველ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ას "წა­მე­ბის წი­ნა­აღ­მდეგ" არ სჯე­რა, რომ ალა­უ­დი­ნო­ვი ცდი­ლობს ცალ­კე პო­ლი­ტი­კუ­რი კა­რი­ე­რია შე­იქ­მნას - პი­რი­ქით, ისი­ნი თვლი­ან, რომ ის აგ­რძე­ლებს რამ­ზან კა­დი­რო­ვის ხა­ზის პრო­პა­გან­დას და სა­კუ­თარ თავს პუ­ტი­ნის ჯა­რის­კაცს უწო­დებს.

"მას, ჯერ კი­დევ ში­ნა­გან საქ­მე­თა სა­მი­ნის­ტროს უფ­რო­სის მო­ად­გი­ლედ ყოფ­ნი­სას, უყ­ვარ­და ად­გი­ლობ­რივ ტე­ლე­ვი­ზი­ა­ში გა­მო­ჩე­ნა და ამ­ბობ­და:"თუ მო­საკ­ლა­ვია, მოვ­კლავთ, თუ ნარ­კო­ტი­კე­ბის დარ­გვა დაგ­ვჭირ­დე­ბა, დავრგავთ. ასე რომ, არ გა­გიკ­ვირ­დეთ მისი სი­ტყვე­ბი წვე­ვამ­დე­ლებ­თან და­კავ­ში­რე­ბით. ქვე­ყა­ნას არა­ვინ სჭირ­დე­ბა, არც ექი­მე­ბი და არც მას­წავ­ლებ­ლე­ბი, მხო­ლოდ ჯა­რის­კა­ცე­ბი. ვა­ჟებს სხვა არა­ფე­რი შე­უძ­ლი­ათ, გარ­და ავ­ტო­მა­ტის აღე­ბი­სა და მოკ­ვლი­სა. უბ­რა­ლოდ, ასე­თი რი­ტო­რი­კა ჩეჩ­ნეთ­ში არა­ვის უკ­ვირს. ალა­უ­დი­ნოვს უყ­ვარს ტე­ლე­ვი­ზი­ით გა­მო­ჩე­ნა და არ ეს­მის, რომ სი­სუ­ლე­ლეს ლა­პა­რა­კობს, ამის­თვის ცხოვ­რობს“ - ამ­ბო­ბენ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ა­ში.