მეცნიერებმა უძველეს დროში მცხოვრები, დაუნის სინდრომის მქონე ბავშვის ძვალი შეისწავლეს - როგორ იცოცხლა მან უმკაცრეს პირობებში: უდიდესი აღმოჩენა, რომელიც საიდუმლოს ფარდას ხდის

საზოგადოებაში ცხოვრება და სხვებზე ზრუნვის უნარი, ალბათ, მთავარია, რამაც საშუალება მისცა ადამიანს არა მხოლოდ გადარჩენილიყო, არამედ მილიარდობით წლის განმავლობაში განვითარებულიყო. მეცნიერებმა ეს თეორია კიდევ ერთხელ დაადასტურეს, როდესაც უჩვეულო მახასიათებლების მქონე პატარა ნეანდერტალელის ძვლის შესწავლა გადაწყვიტეს.

1989 წელს, ესპანეთის ქალაქ ვალენსიასთან, კოვა ნეგრას გამოქვაბულში, პალეონტოლოგთა ჯგუფმა ექვსი წლის ნეანდერტალელის შიდა ყურის ძვლის ხუთ სანტიმეტრიანი ფრაგმენტი აღმოაჩინეს.

მიუხედავად იმისა, რომ ვერ დაადგინეს, რა სქესის იყო ბავშვი, მას თინა დაარქვეს.

არქეოლოგები იშვიათად ხვდებიან ნეანდერტალელების სხეულის მსგავს ფრაგმენტებს. ისინი ძირითადად პოულობენ უფრო დიდ ნაშთებს, როგორიცაა თავის ქალა, კბილები ან კიდურების ძვლები.

ფრაგმენტის აღმოჩენისას მაშინვე მიხვდნენ, რომ უაღრესად მნიშვნელოვანი აღმოჩენა გააკეთეს.

ნეანდერტალელები ევროპაში ასობით ათასი წლის განმავლობაში ცხოვრობდნენ. კლასიფიცირდება, როგორც ჰომინიდების ცალკეული სახეობა.

დადგენილია, რომ ნაპოვნი ძვლის ფრაგმენტი120 ათასიდან 40 ათას წლის წინანდელია.

"ფრაგმენტის სკანირებამ ძალიან მოულოდნელი შედეგი აჩვენა: როგორც აღმოჩნდა. ნეანდერტალელს დაუნის სინდრომის თანდაყოლილი დეფექტები ჰქონდა. რამაც შესაძლოა, ჯანმრთელობის სერიოზული პრობლემები შეუქმნა მას მთელი ცხოვრების განმავლობაში“, - ამბობს ვალენტინ ვილავერდე ბონილა, ვალენსიის უნივერსიტეტის პრიმიტიული საზოგადოებების ისტორიის ემერიტუსის პროფესორი, რომელიც გათხრებს ხელმძღვანელობდა.

გადარჩენის საფრთხე

პროფესორ ვილავერდეს თქმით, დაზიანების მიხედვით თუ ვიმსჯელებთ, თინას ხშირად აწუხებდა ყურის ინფექცია და სმენის პრობლემა. მას უჭირდა წონასწორობის შენარჩუნება და სავარაუდოდ მოძრაობაც.

"მას ძალიან რთული ჯანმრთელობის მდგომარეობა ჰქონდა, მის გადარჩენას საფრთხე ემუქრებოდა. ამ პრობლემებს მარტო ვერ გადალახავდა“, - თვლის მეცნიერი.

დაუნის სინდრომი არის დაავადება, რომლის დროსაც ადამიანს უვითარდება დამატებითი ქრომოსომა, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს სხვადასხვა ინტელექტუალური განვითარების დარღვევა, ასევე გულის, საჭმლის მონელების და სხვა ორგანოების პრობლემები.

მიუხედავად ამისა, თინამ ექვსი წელი იცოცხლა, რაც პრიმიტიულ საზოგადოებებში დაუნის სინდრომის მქონე ბავშვების ნორმალური სიცოცხლის ხანგრძლივობას აღემატება.

შედარებისთვის, მე-20 საუკუნის დასაწყისში, 1920-იანი წლებიდან 1940-იან წლებამდე, დაუნის სინდრომის მქონე ბავშვის სიცოცხლის ხანგრძლივობა 9-დან 12 წლამდე იყო.

ალკალას უნივერსიტეტის მეცნიერთა ჯგუფმა, რომლებმაც თინას ყურის ძვალი გამოიკვლიეს, დაადგინეს, რომ გოგონას დედა მარტო ძნელად თუ გაუმკლავდებოდა ბავშვის მოვლას. იმისთვის, რომ გოგონა რამდენიმე წელი გადარჩენილიყო, სოციალური ჯგუფის სხვა წევრების დახმარება იყო საჭირო.

მეცნიერების მუშაობის შედეგები ჟურნალ Science Advances-ის ივლისის ნომერში გამოქვეყნდა.

მეცნიერებისთვის ახლა მთავარი კითხვა ის არის, რა იყო გოგონას მოვლისას მათი მოტივაცია, ალტრუიზმი თუ თუ პირადი ინტერესები. ნეანდერტალელები იყვნენ მონადირე-შემგროვებელთა ჯგუფები, რომლებიც გადაადგილდებოდნენ დიდ ტერიტორიებზე.

"ამ ბავშვისთვის განსაკუთრებული ყურადღება რომ არ მიექციათ, ის ექვს წელიწადს ვერ იცოცხლებდა“, - ამბობს პროფესორი ვილავერდე.

• ნეანდერტალელების ქცევის მახასიათებლები

ის, რომ ნეანდერტალელები თავიანთ შშმ თანამოძმეებზე ზრუნავდნენ, მეცნიერებმა დიდი ხანია იცოდნენ. თუმცა, ისინი აგრძელებენ კამათს იმაზე, თუ რაში სჭირდებოდათ ეს.

"ზოგიერთს სჯერა, რომ მათ უყვარდათ საკუთარი ტომელები. სხვები ამტკიცებენ, რომ ასეთი ქცევა გამოწვეული იყო თანაგრძნობის უნარით“, - აცხადებენ კვლევის ავტორები.

ესპანელ მეცნიერთა ჯგუფს, რომელმაც თინას პატარა ძვალი შეისწავლა, მერსედეს კონდე ვალვერდე ხელმძღვანელობდა.

"არსებობს სხვა ნეანდერტალელების ნაშთები სხვადასხვა პათოლოგიებით, დაავადებებით ან დაზიანებებით, რომლებსაც, ალბათ, ასევე სჭირდებოდათ თანამოძმეების დახმარება“, - განუცხადა მან BBC-ს. ”მაგრამ ყველა მათგანი ზრდასრული იყო და მათი პათოლოგიები არ იყო თანდაყოლილი, არამედ შეძენილი იყო სიცოცხლის განმავლობაში: ჭრილობები, დაავადებები, მოტეხილობები და სხვა დაზიანებები.”

"მსგავსი ქცევის მიზეზები ბოლომდე გასაგები არ არის. ვეხმარები ზრდასრულ ადამიანს ალტრუისტული მიზნით, თუ უბრალოდ ტომში ურთიერთდახმარება აუცილებელი გრძნობა იყო. ის თუ წარსულში სხვას ეხმარებოდა, მომავალში მასაც დაეხმარებოდნენ", - დასძენს ექსპერტი.

• რამდენად ალტრუისტები ვართ?

თინას შემთხვევა გამონაკლისია, რადგან ის ამ დაავადებით დაიბადა, მაგრამ მაინც ექვსი წელი მოახერხა ამ დაავადებით ცხოვრება.

"ეს ნიშნავს, რომ მათ ძალიან უნდოდათ გოგონას დახმარება და მასზე ზრუნვა“, - ამბობს მერსედეს კონდე ვალვერდე.

თუ ამ დასკვნას ჩვენი სახეობის ევოლუციის კონტექსტში შევხედავთ, შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ ნეანდერტალელები ავლენდნენ ალტრუისტულ ქცევას, ისევე როგორც ჩვენ.

ცნობილია შემთხვევა, როდესაც დაუნის სინდრომის მქონე შიმპანზემ დედის ზრუნვის წყალობით, 23 თვე იცოცხლა, მოვლაში უფროსი შვილი ეხმარებოდა. როდესაც შეწყვიტა დედის დახმარება, მან ვეღარ შეძლო მარტომ მოვლა და შიმპანზე გარდაიცვალა.

კონდე ვალვერდეს აზრით, ჰომო საპიენსსა და ნეანდერტალელებს უნდა ჰყოლოდათ საერთო წინაპარი, რომელიც ასევე თანამგრძნობი იყო. მაშასადამე, ორივე სახეობამ მემკვიდრეობით მიიღო ეს თვისება, თუმცა ისინი განსხვავებულ ევოლუციურ შტოს განეკუთვნებოდნენ.

ადამიანის სახეობა, რომლისგანაც წარმოიშვნენ ნეანდერტალელები და ჰომო საპიენსი, დაახლოებით მილიონი წლის წინ ცხოვრობდა.

"ჩვენი თეორიის თანახმად, სოციალური ჯგუფის სხვა წევრები შესაძლოა, ეხმარებოდნენ გოგონას - ან მის დედას, რათა მას უფრო გაადვილებოდა შვილზე ზრუნვა. ჩვენ ვვარაუდობთ, რომ ნეანდერტალელები ძალიან გვგავდნენ“, - ამბობს მერსედეს კონდე ვალვერდე.

მეცნიერის აზრით, აღმოჩენა საშუალებას გვაძლევს შევისწავლოთ "ევოლუციური ბიოლოგიის ღრმა მეცნიერული პრობლემა, რომელიც სვამს კითხვას, როდის და როგორ ჩნდება ადამიანის უნიკალური ქცევა, როდესაც ის ზრუნვას იწყებს საზოგადოების დაუცველ წევრებზე...“

წყარო